Y Mab Cryg
| Y Mab Cryg | |
|---|---|
| Ganwyd | 14 g  |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | bardd |
Un o Feirdd yr Uchelwyr oedd Y Mab Cryg (bl. diwedd y 14g a dechrau'r 15fed). Ymddengys fod y llysenw yn cyfeirio at ei lais (cf. Gruffudd Gryg, Rhys Gryg).[1]
Bywgraffiad
[golygu | golygu cod]Ychydig a wyddom am y bardd ac rydym yn dibynnu yn bennaf ar dystiolaeth y tair cerdd o'i waith sydd ar glawr heddiw am ein gwybodaeth. Cedwir y copïau cynharaf o'r cerddi hyn mewn rhan o Lyfr Coch Hergest a ychwanegywd ato tua'r flwyddyn 1400 pan fu ym meddiant Hopcyn ap Tomas o Ynysforgan. Rhaid felly ei fod yn ei flodau cyn hynny. Mae cyfeiriadau yn ei gerddi yn awgrymu ei fod yn frodor o Geredigion, efallai o gyffiniau Aberystwyth.[1]
Cerddi
[golygu | golygu cod]Ceir tair awdl fer gan y bardd yn Llyfr Coch Hergest. Cerddi dychan ydynt i gyd. Mae cyfeiriadau yn y cerddi hyn yn dangos ei fod yn gyfarwydd ag Aberystwyth (Pen Dinas) ac ardal Rhwng Gwy a Hafren, yn enwedig Maesyfed (cyfeiria at afonydd Tefeidiad, Ieithon a Chymaron ac at Raeadr Gwy). Yn ei ddychan i leidr a dorrodd i mewn i'w dŷ dywed ei fod wedi dwyn ei drwsus, ei ieir, ei grib, coes llwy a hen gôt ei fam-yng-nhyfraith: dymuna weld crogi'r leidr ar grogbren Pen Dinas, ger Aberystwyth.[1]
Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]- R. Iestyn Daniel (gol.), Gwaith Dafydd y Coed a beirdd eraill o Lyfr Coch Hergest (Aberystwyth, 2002). ISBN 0-947531-71-8
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]Bedo Hafesb · Bleddyn Ddu · Cadwaladr Cesail · Casnodyn · Rhisiart Cynwal · Wiliam Cynwal · Dafydd ab Edmwnd · Dafydd Alaw · Dafydd ap Gwilym · Dafydd ap Siencyn · Dafydd Benwyn · Dafydd Ddu o Hiraddug · Dafydd Gorlech · Dafydd Llwyd o Fathafarn · Dafydd Nanmor · Dafydd y Coed · Edward Dafydd · Deio ab Ieuan Du · Lewys Dwnn · Edward Maelor · Edward Sirc · Edward Urien · Einion Offeiriad · Gronw Ddu · Gronw Gyriog · Gruffudd ab Adda ap Dafydd · Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan · Gruffudd ap Dafydd ap Tudur · Gruffudd ap Llywelyn Lwyd · Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd · Gruffudd ap Tudur Goch · Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed · Gruffudd Gryg · Gruffudd Hiraethog · Gruffudd Llwyd · Gruffudd Llwyd ap Llywelyn Gaplan · Guto'r Glyn · Gutun Owain · Gwerful Fychan · Gwerful Mechain · Gwilym Ddu o Arfon · Gwilym Tew · Hillyn · Huw Cae Llwyd · Huw Ceiriog · Huw Cornwy · Huw Llŷn · Huw Pennant (I) · Huw Pennant (II) · Hywel ab Einion Lygliw · Hywel ap Mathew · Hywel Cilan · Hywel Ystorm · Ieuan ap Huw Cae Llwyd · Ieuan ap Hywel Swrdwal · Ieuan Brydydd Hir · Ieuan Du'r Bilwg · Ieuan Dyfi · Ieuan Gethin · Ieuan Llwyd ab y Gargam · Ieuan Tew Ieuanc · Iocyn Ddu ab Ithel Grach · Iolo Goch · Iorwerth ab y Cyriog · Iorwerth Beli · Iorwerth Fynglwyd · Ithel Ddu · Lewis ab Edward · Lewys Daron · Lewys Glyn Cothi · Lewys Môn · Lewys Morgannwg · Llywarch Bentwrch · Llywelyn ab y Moel · Llywelyn ap Gwilym Lygliw · Llywelyn Brydydd Hoddnant · Llywelyn Ddu ab y Pastard · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Foelrhon · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch · Llywelyn Goch ap Meurig Hen · Llywelyn Goch y Dant · Llywelyn Siôn · Mab Clochyddyn · Madog Benfras · Maredudd ap Rhys · Meurig ab Iorwerth · Morus Dwyfech · Owain Gwynedd · Owain Waed Da · Prydydd Breuan · Tomos Prys · Gruffudd Phylip · Phylip Siôn Phylip · Rhisiart Phylip · Rhys Cain · Rhys Nanmor · Siôn Phylip · Siôn Tudur · Raff ap Robert · Robert ab Ifan · Robin Ddu ap Siencyn · Rhisierdyn · Rhisiart ap Rhys · Rhys ap Dafydd ab Einion · Rhys ap Dafydd Llwyd · Rhys ap Tudur · Rhys Brydydd · Rhys Goch Eryri · Sefnyn · Simwnt Fychan · Siôn ap Hywel ap Llywelyn Fychan · Siôn ap Hywel Gwyn · Siôn Brwynog · Siôn Cent · Siôn Ceri · Sypyn Cyfeiliog · Trahaearn Brydydd Mawr · Tudur Aled · Tudur ap Gwyn Hagr · Tudur Ddall · Wiliam Llŷn · Y Mab Cryg · Y Proll · Yr Ustus Llwyd