Angelos Palikidis is Assοciate Professor in History Didactics at the Department of History & Ethnology in Democritus Unifersity (Greece). His research interest are focused on Museum Education, Holocaust Education, Historical Images and Art in History Teaching and History Textbook analysis. He is member of the Scientific Committee on the new History Curricula for the compulsory education in Greece and expert of the Council of Europe on History Education. Phone: 2531039468 Address: P. Tsaldari 1, 69100 Komotini (Greece)
Angelos Palikidis (Ed.), Digital Thrace; Mapping the History and Culture to Enhance the Tourist Economy, paper abstracts of the Conference volume, Laboratory of Technology, Research & Applications in Education, Democritus University of Thrace, 2023
The conference is the culminating scientific event of the research project "Digital Thrace: mappi... more The conference is the culminating scientific event of the research project "Digital Thrace: mapping history and culture for the quality upgrade of the tourism product", which was funded by national and EU funds in the framework the "Regional Excellence" program. The volume includes a total of 30 contributions by eminent and young researchers who are working in the fields of history, archaeology, philology, art history, museology, architecture, linguistics, pedagogy, cultural management and IT, and are focusing on Thrace, one of the most underdeveloped regions of Greece and EU.
Ψηφιακή Θράκη: χαρτογραφώντας την ιστορία και τον πολιτισμό για την ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, Πρακτικά Συνεδρίου 1-2 Ιουνίου 2023, 2023
Το συνέδριο αποτελεί το καταληκτήριο επιστημονικό γεγονός του ερευνητικού προγράμματος «Ψηφιακή Θ... more Το συνέδριο αποτελεί το καταληκτήριο επιστημονικό γεγονός του ερευνητικού προγράμματος «Ψηφιακή Θράκη: χαρτογραφώντας την ιστορία και τον πολιτισμό για την ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος» (MIS 5047264), το οποίο χρηματοδοτήθηκε από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους στο πλαίσιο του προγράμματος «Περιφερειακή Αριστεία». Ο τόμος περιλαμβάνει συνολικά 30 εισηγήσεις ώριμων και νέων ερευνητών και ερευνητριών από τα επιστημονικά πεδία της ιστορίας, της αρχαιολογίας, της φιλολογίας, της ιστορίας της τέχνης, της μουσειολογίας, της αρχιτεκτονικής, της γλωσσολογίας, της παιδαγωγικής, της πολιτισμικής διαχείρισης και της πληροφορικής. Η ψηφιακή έκδοση διατίθεται δωρεάν σε κάθε ενδιαφερόμενο.
ΤΕΧΝΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ. ΕΙΚΟΝΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, 2021
Οι εικόνες των πατέρων του ελληνικού εθνικού κράτους και των γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης ... more Οι εικόνες των πατέρων του ελληνικού εθνικού κράτους και των γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης είναι παντού. Εικονογραφούν την ιστορική φαντασία μας, δίνουν χρώμα και μορφή στη συλλογική υπερηφάνεια μας, σφυρηλατούν τις ταυτοτικές βεβαιότητές μας. Τις θεωρούμε τόσο γνώριμες και οικείες ώστε αμελούμε να τις ρωτήσουμε∙ να μάθουμε τα μικρά και μεγάλα μυστικά τους, να ανακαλύψουμε τον κόσμο στον οποίον γεννήθηκαν και έζησαν –όπως και τις πολλές ζωές που έζησαν μετέπειτα και εξακολουθούν να ζουν σήμερα. Οι εικόνες όμως δεν έχουν μόνο ιστορία. Έχουν και ιστορικότητα. Ο συγγραφέας προσεγγίζει τα καλλιτεχνικά έργα του 19ου αιώνα θέτοντας θεμελιώδη ερωτήματα όπως: Πώς έβλεπαν οι Έλληνες τον εαυτό τους στην ιστορία; Ποια επίδραση άσκησε στην αυτοεικόνα τους η ματιά των ξένων; Ποιον ρόλο πίστευαν ότι θα διαδραματίσουν στη νέα εποχή; Πώς ήθελαν να τους θυμούνται οι μελλοντικές γενιές του έθνους; Αναλύει πίνακες, τοιχογραφίες, σχέδια και χαρακτικά, αναζητά τις πηγές τους, φωτίζει τις συνθήκες δημιουργίας τους, περιεργάζεται το κοινό τους, διερευνά τα πρόδηλα και λανθάνοντα ιδεολογικά τους μηνύματα και συζητά την επίδρασή που άσκησαν στη συλλογική αντίληψη και μνήμη. Προκειμένου να ιχνηλατήσει τις προβολές της ιστορικής συνείδησης και κουλτούρας στο κοινωνικό πεδίο, περιδιαβάζει στη νεκρόπολη της Αθήνας, την οποία εκλαμβάνει ως μια ιστορική ουτοπία όπου το νεωτερικό παρόν συναντά ιδεαλιστικά το προγονικό παρελθόν υποστασιοποιώντας μια αδιατάρακτη αιωνιότητα. Τέλος, δομεί ένα σύγχρονο παιδαγωγικό πλαίσιο προσέγγισης των ιστορικών εικόνων και καταθέτει ιδέες για την αξιοποίησή τους στην τυπική εκπαίδευση και στα μουσεία.
ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ, 2020
Ο Οδηγός δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να αξιοποιήσουν στη διδασκαλία τους τ... more Ο Οδηγός δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να αξιοποιήσουν στη διδασκαλία τους τη δίγλωσση ψηφιακή πλατφόρμα ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΉ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Η συλλογή περιέχει 93 αφηγήσεις ανθρώπων που βίωσαν τη γερμανική Κατοχή της Ελλάδας. Πρόκειται για αφηγήσεις που ακολουθούν τη βιογραφική-αφηγηματική μέθοδο της προφορικής ιστορίας και αναφέρονται σε ποικίλες εκφάνσεις εμπειριών, όπως ο το διωγμός των Ελλήνων Εβραίων, η επιβίωση στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης, η αντίσταση, τα αντίποινα των γερμανικών αρχών Κατοχής, η σφαγές και η καθημερινή ζωή.
Ο Οδηγός περιλαμβάνει όχι μόνο κεφάλαια για τη διδακτική μεθοδολογία προσέγγισης τέτοιων μαρτυριών αλλά και ενότητες για την Προφορική Ιστορία, τη Ψηφιακή Προφορική Ιστορία, καθώς και προσαρμοσμένες θεωρήσεις για την τραυματική μνήμη του πολέμου και τη σχέση μαρτυρίας και ιστορίας.
Ελπίζω ότι ο Οδηγός αυτός θα μυήσει τους εκπαιδευτικούς στις νέες ιστοριογραφικές, ανθρωπολογικές και διδακτικές οπτικές, παρακινώντας τους να αξιοποιήσουν στις τάξεις τους ένα σπουδαίο από κάθε άποψη αρχείο.
Ιστότοπος ψηφιακού αρχείου: http://www.occupation-memories.org Ιστότοπος εκπαιδευτικής πλατφόρμας: https://ekpaidevsi.occupation-memories.org
Πρόκειται για ένα συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Καβάλα στις 7-9 Δεκεμβρίου 2018 σε συνδιοργά... more Πρόκειται για ένα συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Καβάλα στις 7-9 Δεκεμβρίου 2018 σε συνδιοργάνωση του Ινστιτούτου Κοινωνικών Κινημάτων και Ιστορίας καπνού, με τη Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΜΠΣ Δημόσια Ιστορία). Περιλαμβάνει 34 εισηγήσεις κατανεμημένες σε θεματικές ενότητες. Στο παρόν αρχείο περιλαμβάνεται ο πίνακας περιεχομένων και η εισαγωγή του επιστημονικού επιμελητή. Τα πρακτικά εκδόθηκαν σε ψηφιακή μορφή τον Μάιο του 2020.
This is the latest document of Council of Europe on History Education. It has been approved by th... more This is the latest document of Council of Europe on History Education. It has been approved by the General Assembly on October 2018. Herewith you can find the key principles and guidlines on History Teaching in contemporary diverse and controversial European societies. I had the honour of being co-author alongside distinguished colleagues in History Education at this effort. Our overall goal is this document to help educators to use History not as a means of nourishing heatred and alienation between people, but as a valuable subject to develop pupils' historical thinking competences and enhance democratic values in everyday life views and practices. See also: https://www.coe.int/en/web/history-teaching/publications
M. Βαρβούνης - Γ. Τσιγάρας - Ε. Βόγλη (επιμ.), Διεπιστημονικές Διαδρομές από το Παρόν στο Παρελθόν. Αφιερωματικός Τόμος για τα 25 χρόνια του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας, Θεσσαλονίκη, 2017
Mapping the History and Culture to Enhance the Tourist Economy" is a three-year (2021-2023) resea... more Mapping the History and Culture to Enhance the Tourist Economy" is a three-year (2021-2023) research project conducted by the Democritus University of Thrace. "Thrace," a geographical rather than a regional or political designation, is divided into three nation-states (Greece, Bulgaria, and Turkey). Despite historical nationalist conflicts and ethnic stereotypes, Thrace maintains its multicultural character. This article shows that the Digital Thrace Project not only generates research but also transforms it into knowledge and cultural experiences for visitors. It bridges the gap between academic historiography and cultural studies on one side and the public space on the other. This multidisciplinary and interdisciplinary project employs cutting-edge technologies to provide two main components to its users: a digital platform primarily aimed at researchers and educators, and a digital tour application for the general public. Special attention is devoted to the project's pedagogical section. Based on the principles and methodologies of intercultural and democratic education, over 30 educational projects have been designed for primary and secondary school classes. These projects aim to engage students in exploring not only the history and culture of their own communities but also those of the others.
Θέματα Ιστορίας της Εκπαίδευσης, τεύχ. 19-20, 2020
Η εργασία αυτήν, λαμβάνοντας υπόψη τη θεωρητική συζήτηση και το
διεθνές πλαίσιο προσέγγισης των σ... more Η εργασία αυτήν, λαμβάνοντας υπόψη τη θεωρητική συζήτηση και το διεθνές πλαίσιο προσέγγισης των συγκρουσιακών ιστορικών ζητημάτων στην κοινωνία και στην εκπαίδευση, εστιάζει στην εκπαιδευτική διαχείριση του Κυπριακού Ζητήματος, όπως αυτό εκτυλίσσεται από την περίοδο που αρχίζει με τον αντιαποικιακό αγώνα στη δεκαετία του 1950 και καταλήγει στις διακοινοτικές ταραχές στη δεκαετία του 1960, το πραξικόπημα, την τουρκική εισβολή και την προσϕυγοποίηση μεγάλου μέρους του κυπριακού πληθυσμού και τη διαίρεση του νησιού στη δεκαετία του 1970. Στο πρώτο μέρος γίνεται μια εννοιολογική προσέγγιση του «συγκρουσιακού» ιστορικού γεγονότος με βάση την ελληνική και διεθνή βιβλιογραϕία και τα καταστατικά κείμενα διεθνών οργανισμών. Εξηγείται ποια είναι τα στοιχεία που κάνουν ένα γεγονός, το οποίο συνέβη στο παρελθόν, συγκρουσιακό σήμερα, ενώ επισημαίνονται οι λόγοι για τους οποίους οι εκπαιδευτικοί αποϕεύγουν να διδάξουν συγκρουσιακά γεγονότα, αλλά και τα οϕέλη που μπορεί να έχει η διδασκαλία τους, κυρίως σε διαιρεμένες κοινωνίες. Στο δεύτερο μέρος αναϕέρονται τα ποικίλα συγκρουσιακά ιστορικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν άλλες κοινωνίες στον κόσμο και οι τρόποι με τους οποίους τα διαχειρίζονται, ενώ γίνεται ιδιαίτερη μνεία σε δύο περιπτώσεις που μπορούν να θεωρηθούν παραδειγματικές: τη Νότια Αϕρική και τη Βόρεια Ιρλανδία. Στο τρίτο μέρος αναλύονται τα ιστορικά χαρακτηριστικά και οι κοινωνικές και πολιτικές πτυχές του Κυπριακού Ζητήματος, οι οποίες το καθιστούν επίμαχο και συγκρουσιακό στη σύγχρονη κυπριακή κοινωνία, ενώ στο τελευταίο μέρος επισημαίνονται οι προϋποθέσεις και διατυπώνονται προτάσεις για την ορθή παιδαγωγική προσέγγισή του στη σχολική ιστορική εκπαίδευση.
The aim of this research is to detect the apparent and the hidden functions that the pictures per... more The aim of this research is to detect the apparent and the hidden functions that the pictures perform in the History textbooks. The material of this research is roughly constituted by 4500 pistures and the relevant to them texts. In the analysis, an original method was used which is based on the general principles of content analysis and combines quantitative and qualitative criteria. According to this, the picture was faced as a structural composition of three functions, didactic, ideological and aesthetic. In each one of the above, further divisions were made. In the thesis, chapters relevant to the curricula and the History textbooks of the period 1950 - 2000 in Greece were included, as well as to the role of History of Art. The research led up to a number of conclusions that have to do with the instructive value and the effectiveness of illustration, the visual perceptions of the past, the ideological use of pictures and the aesthetic criteria and models that are demonstrated.Σκ...
Espacio, Tiempo y Educación, v. 7, n.2, July-December 2020, pp. 177-191, 2020
In which ways has Medieval and Byzantine History been embedded in the Greek national narrative in... more In which ways has Medieval and Byzantine History been embedded in the Greek national narrative in the first life steps of the Greek state during the 19th century? In which ways was it related to the emerging nationalisms in the Balkans, the relationships with the West and the countries of the Southeastern Europe during the Balkan Wars, the First and the Second World War and especially during the Cold War until today? In which ways does Byzantium correlate with the notion of Greekness and which place does it possess in the Neo-hellenic identity and culture? And also, which role does it play in history teaching and what kind of reactions does any endeavor of revision or reformation provoke? To answer the above questions I relied on and analyzed comparatively the following categories of sources: (a) Greek national and European historiography, (b) school history curricula and textbooks, (c) public history sources, (d) the new History Curriculum for the primary and secondary school classes, and (e) the principles and guidelines of international organizations, such as the Council of Europe. In the first three sections of this paper I provide an overview of the conformation and integration of Byzantine period in the Greek national historiography in association with the dominant European philosophical and historical perspectives during the era of modernity, the evolving national politics, the foreign affairs, the prevailing ideological schemas and the role of history education to shaping the common identity of the neo-hellenic society throughout the 19th and 20th century. The fourth section briefly deals with the current situation in history teaching in the Greek schools. The fifth section critically presents the innovative elements and features of the new History Curriculum, which, in some degree, aspires to be considered a change of paradigm in teaching Medieval History in school education. Finally, I summarize and come to some conclusions.
Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου "Τοπική Ιστορία και Εκπαίδευση", Λαμία 2019, 2020
Ο θεματικός φάκελος «Πρόσκληση σε βυζαντινό γεύμα» αποτελεί μέρος του νέου Προγράμματος Σπουδών Ι... more Ο θεματικός φάκελος «Πρόσκληση σε βυζαντινό γεύμα» αποτελεί μέρος του νέου Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας για την Ε΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου. Κύριο θέμα του είναι η διατροφή στο Βυζάντιο και συγκεκριμένα στην Κωνσταντινούπολη του 11ου αιώνα. Στην εισήγηση, αφού περιγράφεται η θεωρητική βάση και σκιαγραφείται το διεθνές πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσεται ο διδακτικός σχεδιασμός τέτοιου είδους εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, αναλύονται και σχολιάζονται τα αποτελέσματα της εφαρμογής του θεματικού φακέλου στο 23ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς κατά τη σχολική χρονιά 2017-18. Με αφετηρία τη σημερινή ονομασία της περιοχής του σχολείου («Βυζάντιο») και με έναυσμα την πρόσκληση στην τάξη ενός απογόνου οικογένειας Κωνσταντινουπολιτών μαγείρων, οι μαθητές και μαθήτριες εξοικειώνονται με την ιστορική έρευνα αξιοποιώντας ποικίλες πρωτογενείς και δευτερογενείς ιστορικές πηγές. Διακρίνουν διαφορετικές πολιτισμικές επιρροές στη βυζαντινή διατροφή και κατανοούν την έννοια της πολιτισμικής αλληλεπίδρασης. Συσχετίζουν τις αποκλίσεις στις διατροφικές συνήθειες με τη διαφορετική κοινωνική θέση, την πολιτισμική και θρησκευτική ταυτότητα των μελών της βυζαντινής κοινωνίας. Κατανοούν τη θέση και τον ρόλο στη βυζαντινή κοινωνία συλλογικών υποκειμένων, όπως ο άνδρας, η γυναίκα, το παιδί, ο δούλος και συζητούν για τις έννοιες του πλούτου και της φτώχειας. Αναγνωρίζουν ομοιότητες και διαφορές στις διατροφικές συνήθειες της βυζαντινής και της σύγχρονης κοινωνίας. Τελικός στόχος της παρούσας εισήγησης είναι αφενός να συμβάλει στη γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στη θεωρία και τη διδακτική πράξη και αφετέρου να προκαλέσει μια ουσιαστική συζήτηση πάνω στη διδασκαλία της ιστορίας ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς
Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου "Τοπική Ιστορία και Εκπαίδευση", Λαμία 2020
Η παρούσα εισήγηση αρχικά επιχειρεί να εξηγήσει το έντονο ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί τα τελευτ... more Η παρούσα εισήγηση αρχικά επιχειρεί να εξηγήσει το έντονο ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί τα τελευταία χρόνια στον χώρο της ελληνικής εκπαίδευσης για την Τοπική Ιστορία, εστιάζοντας όχι μόνο στις επιστημολογικές, παιδαγωγικές και μεθοδολογικές παραμέτρους, αλλά και το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο ανάδυσης του αντικειμένου. Ακολούθως, περιγράφονται συνοπτικά οι στρατηγικοί πυλώνες του νέου Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας που συνδέονται με την Τοπική Ιστορία. Ορίζοντας την Τοπική Ιστορία ως ένα σύγχρονο πεδίο ιστορικής μάθησης, παρατίθενται τα επίπεδα και οι τρόποι με τους οποίους ο εκπαιδευτικός μπορεί να μεταφέρει την Τοπική Ιστορία από το περιθώριο του σχολικού προγράμματος στον πυρήνα του ιστορικού μαθήματος, αξιοποιώντας τις πολλαπλές ευκαιρίες που προσφέρει το νέο Πρόγραμμα Σπουδών Ιστορίας (δομική-κάθετη και λειτουργική- οριζόντια θέση). Τέλος, απαριθμούνται δεκατρείς άξονες με επίκεντρο την έννοια της τοπικότητας, πάνω στους οποίους μπορούν να σχεδιαστούν μαθήματα και προγράμματα Τοπικής Ιστορίας.
Angelos Palikidis (Ed.), Digital Thrace; Mapping the History and Culture to Enhance the Tourist Economy, paper abstracts of the Conference volume, Laboratory of Technology, Research & Applications in Education, Democritus University of Thrace, 2023
The conference is the culminating scientific event of the research project "Digital Thrace: mappi... more The conference is the culminating scientific event of the research project "Digital Thrace: mapping history and culture for the quality upgrade of the tourism product", which was funded by national and EU funds in the framework the "Regional Excellence" program. The volume includes a total of 30 contributions by eminent and young researchers who are working in the fields of history, archaeology, philology, art history, museology, architecture, linguistics, pedagogy, cultural management and IT, and are focusing on Thrace, one of the most underdeveloped regions of Greece and EU.
Ψηφιακή Θράκη: χαρτογραφώντας την ιστορία και τον πολιτισμό για την ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, Πρακτικά Συνεδρίου 1-2 Ιουνίου 2023, 2023
Το συνέδριο αποτελεί το καταληκτήριο επιστημονικό γεγονός του ερευνητικού προγράμματος «Ψηφιακή Θ... more Το συνέδριο αποτελεί το καταληκτήριο επιστημονικό γεγονός του ερευνητικού προγράμματος «Ψηφιακή Θράκη: χαρτογραφώντας την ιστορία και τον πολιτισμό για την ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος» (MIS 5047264), το οποίο χρηματοδοτήθηκε από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους στο πλαίσιο του προγράμματος «Περιφερειακή Αριστεία». Ο τόμος περιλαμβάνει συνολικά 30 εισηγήσεις ώριμων και νέων ερευνητών και ερευνητριών από τα επιστημονικά πεδία της ιστορίας, της αρχαιολογίας, της φιλολογίας, της ιστορίας της τέχνης, της μουσειολογίας, της αρχιτεκτονικής, της γλωσσολογίας, της παιδαγωγικής, της πολιτισμικής διαχείρισης και της πληροφορικής. Η ψηφιακή έκδοση διατίθεται δωρεάν σε κάθε ενδιαφερόμενο.
ΤΕΧΝΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ. ΕΙΚΟΝΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, 2021
Οι εικόνες των πατέρων του ελληνικού εθνικού κράτους και των γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης ... more Οι εικόνες των πατέρων του ελληνικού εθνικού κράτους και των γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης είναι παντού. Εικονογραφούν την ιστορική φαντασία μας, δίνουν χρώμα και μορφή στη συλλογική υπερηφάνεια μας, σφυρηλατούν τις ταυτοτικές βεβαιότητές μας. Τις θεωρούμε τόσο γνώριμες και οικείες ώστε αμελούμε να τις ρωτήσουμε∙ να μάθουμε τα μικρά και μεγάλα μυστικά τους, να ανακαλύψουμε τον κόσμο στον οποίον γεννήθηκαν και έζησαν –όπως και τις πολλές ζωές που έζησαν μετέπειτα και εξακολουθούν να ζουν σήμερα. Οι εικόνες όμως δεν έχουν μόνο ιστορία. Έχουν και ιστορικότητα. Ο συγγραφέας προσεγγίζει τα καλλιτεχνικά έργα του 19ου αιώνα θέτοντας θεμελιώδη ερωτήματα όπως: Πώς έβλεπαν οι Έλληνες τον εαυτό τους στην ιστορία; Ποια επίδραση άσκησε στην αυτοεικόνα τους η ματιά των ξένων; Ποιον ρόλο πίστευαν ότι θα διαδραματίσουν στη νέα εποχή; Πώς ήθελαν να τους θυμούνται οι μελλοντικές γενιές του έθνους; Αναλύει πίνακες, τοιχογραφίες, σχέδια και χαρακτικά, αναζητά τις πηγές τους, φωτίζει τις συνθήκες δημιουργίας τους, περιεργάζεται το κοινό τους, διερευνά τα πρόδηλα και λανθάνοντα ιδεολογικά τους μηνύματα και συζητά την επίδρασή που άσκησαν στη συλλογική αντίληψη και μνήμη. Προκειμένου να ιχνηλατήσει τις προβολές της ιστορικής συνείδησης και κουλτούρας στο κοινωνικό πεδίο, περιδιαβάζει στη νεκρόπολη της Αθήνας, την οποία εκλαμβάνει ως μια ιστορική ουτοπία όπου το νεωτερικό παρόν συναντά ιδεαλιστικά το προγονικό παρελθόν υποστασιοποιώντας μια αδιατάρακτη αιωνιότητα. Τέλος, δομεί ένα σύγχρονο παιδαγωγικό πλαίσιο προσέγγισης των ιστορικών εικόνων και καταθέτει ιδέες για την αξιοποίησή τους στην τυπική εκπαίδευση και στα μουσεία.
ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ, 2020
Ο Οδηγός δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να αξιοποιήσουν στη διδασκαλία τους τ... more Ο Οδηγός δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να αξιοποιήσουν στη διδασκαλία τους τη δίγλωσση ψηφιακή πλατφόρμα ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΉ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Η συλλογή περιέχει 93 αφηγήσεις ανθρώπων που βίωσαν τη γερμανική Κατοχή της Ελλάδας. Πρόκειται για αφηγήσεις που ακολουθούν τη βιογραφική-αφηγηματική μέθοδο της προφορικής ιστορίας και αναφέρονται σε ποικίλες εκφάνσεις εμπειριών, όπως ο το διωγμός των Ελλήνων Εβραίων, η επιβίωση στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης, η αντίσταση, τα αντίποινα των γερμανικών αρχών Κατοχής, η σφαγές και η καθημερινή ζωή.
Ο Οδηγός περιλαμβάνει όχι μόνο κεφάλαια για τη διδακτική μεθοδολογία προσέγγισης τέτοιων μαρτυριών αλλά και ενότητες για την Προφορική Ιστορία, τη Ψηφιακή Προφορική Ιστορία, καθώς και προσαρμοσμένες θεωρήσεις για την τραυματική μνήμη του πολέμου και τη σχέση μαρτυρίας και ιστορίας.
Ελπίζω ότι ο Οδηγός αυτός θα μυήσει τους εκπαιδευτικούς στις νέες ιστοριογραφικές, ανθρωπολογικές και διδακτικές οπτικές, παρακινώντας τους να αξιοποιήσουν στις τάξεις τους ένα σπουδαίο από κάθε άποψη αρχείο.
Ιστότοπος ψηφιακού αρχείου: http://www.occupation-memories.org Ιστότοπος εκπαιδευτικής πλατφόρμας: https://ekpaidevsi.occupation-memories.org
Πρόκειται για ένα συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Καβάλα στις 7-9 Δεκεμβρίου 2018 σε συνδιοργά... more Πρόκειται για ένα συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Καβάλα στις 7-9 Δεκεμβρίου 2018 σε συνδιοργάνωση του Ινστιτούτου Κοινωνικών Κινημάτων και Ιστορίας καπνού, με τη Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΜΠΣ Δημόσια Ιστορία). Περιλαμβάνει 34 εισηγήσεις κατανεμημένες σε θεματικές ενότητες. Στο παρόν αρχείο περιλαμβάνεται ο πίνακας περιεχομένων και η εισαγωγή του επιστημονικού επιμελητή. Τα πρακτικά εκδόθηκαν σε ψηφιακή μορφή τον Μάιο του 2020.
This is the latest document of Council of Europe on History Education. It has been approved by th... more This is the latest document of Council of Europe on History Education. It has been approved by the General Assembly on October 2018. Herewith you can find the key principles and guidlines on History Teaching in contemporary diverse and controversial European societies. I had the honour of being co-author alongside distinguished colleagues in History Education at this effort. Our overall goal is this document to help educators to use History not as a means of nourishing heatred and alienation between people, but as a valuable subject to develop pupils' historical thinking competences and enhance democratic values in everyday life views and practices. See also: https://www.coe.int/en/web/history-teaching/publications
M. Βαρβούνης - Γ. Τσιγάρας - Ε. Βόγλη (επιμ.), Διεπιστημονικές Διαδρομές από το Παρόν στο Παρελθόν. Αφιερωματικός Τόμος για τα 25 χρόνια του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας, Θεσσαλονίκη, 2017
Mapping the History and Culture to Enhance the Tourist Economy" is a three-year (2021-2023) resea... more Mapping the History and Culture to Enhance the Tourist Economy" is a three-year (2021-2023) research project conducted by the Democritus University of Thrace. "Thrace," a geographical rather than a regional or political designation, is divided into three nation-states (Greece, Bulgaria, and Turkey). Despite historical nationalist conflicts and ethnic stereotypes, Thrace maintains its multicultural character. This article shows that the Digital Thrace Project not only generates research but also transforms it into knowledge and cultural experiences for visitors. It bridges the gap between academic historiography and cultural studies on one side and the public space on the other. This multidisciplinary and interdisciplinary project employs cutting-edge technologies to provide two main components to its users: a digital platform primarily aimed at researchers and educators, and a digital tour application for the general public. Special attention is devoted to the project's pedagogical section. Based on the principles and methodologies of intercultural and democratic education, over 30 educational projects have been designed for primary and secondary school classes. These projects aim to engage students in exploring not only the history and culture of their own communities but also those of the others.
Θέματα Ιστορίας της Εκπαίδευσης, τεύχ. 19-20, 2020
Η εργασία αυτήν, λαμβάνοντας υπόψη τη θεωρητική συζήτηση και το
διεθνές πλαίσιο προσέγγισης των σ... more Η εργασία αυτήν, λαμβάνοντας υπόψη τη θεωρητική συζήτηση και το διεθνές πλαίσιο προσέγγισης των συγκρουσιακών ιστορικών ζητημάτων στην κοινωνία και στην εκπαίδευση, εστιάζει στην εκπαιδευτική διαχείριση του Κυπριακού Ζητήματος, όπως αυτό εκτυλίσσεται από την περίοδο που αρχίζει με τον αντιαποικιακό αγώνα στη δεκαετία του 1950 και καταλήγει στις διακοινοτικές ταραχές στη δεκαετία του 1960, το πραξικόπημα, την τουρκική εισβολή και την προσϕυγοποίηση μεγάλου μέρους του κυπριακού πληθυσμού και τη διαίρεση του νησιού στη δεκαετία του 1970. Στο πρώτο μέρος γίνεται μια εννοιολογική προσέγγιση του «συγκρουσιακού» ιστορικού γεγονότος με βάση την ελληνική και διεθνή βιβλιογραϕία και τα καταστατικά κείμενα διεθνών οργανισμών. Εξηγείται ποια είναι τα στοιχεία που κάνουν ένα γεγονός, το οποίο συνέβη στο παρελθόν, συγκρουσιακό σήμερα, ενώ επισημαίνονται οι λόγοι για τους οποίους οι εκπαιδευτικοί αποϕεύγουν να διδάξουν συγκρουσιακά γεγονότα, αλλά και τα οϕέλη που μπορεί να έχει η διδασκαλία τους, κυρίως σε διαιρεμένες κοινωνίες. Στο δεύτερο μέρος αναϕέρονται τα ποικίλα συγκρουσιακά ιστορικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν άλλες κοινωνίες στον κόσμο και οι τρόποι με τους οποίους τα διαχειρίζονται, ενώ γίνεται ιδιαίτερη μνεία σε δύο περιπτώσεις που μπορούν να θεωρηθούν παραδειγματικές: τη Νότια Αϕρική και τη Βόρεια Ιρλανδία. Στο τρίτο μέρος αναλύονται τα ιστορικά χαρακτηριστικά και οι κοινωνικές και πολιτικές πτυχές του Κυπριακού Ζητήματος, οι οποίες το καθιστούν επίμαχο και συγκρουσιακό στη σύγχρονη κυπριακή κοινωνία, ενώ στο τελευταίο μέρος επισημαίνονται οι προϋποθέσεις και διατυπώνονται προτάσεις για την ορθή παιδαγωγική προσέγγισή του στη σχολική ιστορική εκπαίδευση.
The aim of this research is to detect the apparent and the hidden functions that the pictures per... more The aim of this research is to detect the apparent and the hidden functions that the pictures perform in the History textbooks. The material of this research is roughly constituted by 4500 pistures and the relevant to them texts. In the analysis, an original method was used which is based on the general principles of content analysis and combines quantitative and qualitative criteria. According to this, the picture was faced as a structural composition of three functions, didactic, ideological and aesthetic. In each one of the above, further divisions were made. In the thesis, chapters relevant to the curricula and the History textbooks of the period 1950 - 2000 in Greece were included, as well as to the role of History of Art. The research led up to a number of conclusions that have to do with the instructive value and the effectiveness of illustration, the visual perceptions of the past, the ideological use of pictures and the aesthetic criteria and models that are demonstrated.Σκ...
Espacio, Tiempo y Educación, v. 7, n.2, July-December 2020, pp. 177-191, 2020
In which ways has Medieval and Byzantine History been embedded in the Greek national narrative in... more In which ways has Medieval and Byzantine History been embedded in the Greek national narrative in the first life steps of the Greek state during the 19th century? In which ways was it related to the emerging nationalisms in the Balkans, the relationships with the West and the countries of the Southeastern Europe during the Balkan Wars, the First and the Second World War and especially during the Cold War until today? In which ways does Byzantium correlate with the notion of Greekness and which place does it possess in the Neo-hellenic identity and culture? And also, which role does it play in history teaching and what kind of reactions does any endeavor of revision or reformation provoke? To answer the above questions I relied on and analyzed comparatively the following categories of sources: (a) Greek national and European historiography, (b) school history curricula and textbooks, (c) public history sources, (d) the new History Curriculum for the primary and secondary school classes, and (e) the principles and guidelines of international organizations, such as the Council of Europe. In the first three sections of this paper I provide an overview of the conformation and integration of Byzantine period in the Greek national historiography in association with the dominant European philosophical and historical perspectives during the era of modernity, the evolving national politics, the foreign affairs, the prevailing ideological schemas and the role of history education to shaping the common identity of the neo-hellenic society throughout the 19th and 20th century. The fourth section briefly deals with the current situation in history teaching in the Greek schools. The fifth section critically presents the innovative elements and features of the new History Curriculum, which, in some degree, aspires to be considered a change of paradigm in teaching Medieval History in school education. Finally, I summarize and come to some conclusions.
Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου "Τοπική Ιστορία και Εκπαίδευση", Λαμία 2019, 2020
Ο θεματικός φάκελος «Πρόσκληση σε βυζαντινό γεύμα» αποτελεί μέρος του νέου Προγράμματος Σπουδών Ι... more Ο θεματικός φάκελος «Πρόσκληση σε βυζαντινό γεύμα» αποτελεί μέρος του νέου Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας για την Ε΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου. Κύριο θέμα του είναι η διατροφή στο Βυζάντιο και συγκεκριμένα στην Κωνσταντινούπολη του 11ου αιώνα. Στην εισήγηση, αφού περιγράφεται η θεωρητική βάση και σκιαγραφείται το διεθνές πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσεται ο διδακτικός σχεδιασμός τέτοιου είδους εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, αναλύονται και σχολιάζονται τα αποτελέσματα της εφαρμογής του θεματικού φακέλου στο 23ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς κατά τη σχολική χρονιά 2017-18. Με αφετηρία τη σημερινή ονομασία της περιοχής του σχολείου («Βυζάντιο») και με έναυσμα την πρόσκληση στην τάξη ενός απογόνου οικογένειας Κωνσταντινουπολιτών μαγείρων, οι μαθητές και μαθήτριες εξοικειώνονται με την ιστορική έρευνα αξιοποιώντας ποικίλες πρωτογενείς και δευτερογενείς ιστορικές πηγές. Διακρίνουν διαφορετικές πολιτισμικές επιρροές στη βυζαντινή διατροφή και κατανοούν την έννοια της πολιτισμικής αλληλεπίδρασης. Συσχετίζουν τις αποκλίσεις στις διατροφικές συνήθειες με τη διαφορετική κοινωνική θέση, την πολιτισμική και θρησκευτική ταυτότητα των μελών της βυζαντινής κοινωνίας. Κατανοούν τη θέση και τον ρόλο στη βυζαντινή κοινωνία συλλογικών υποκειμένων, όπως ο άνδρας, η γυναίκα, το παιδί, ο δούλος και συζητούν για τις έννοιες του πλούτου και της φτώχειας. Αναγνωρίζουν ομοιότητες και διαφορές στις διατροφικές συνήθειες της βυζαντινής και της σύγχρονης κοινωνίας. Τελικός στόχος της παρούσας εισήγησης είναι αφενός να συμβάλει στη γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στη θεωρία και τη διδακτική πράξη και αφετέρου να προκαλέσει μια ουσιαστική συζήτηση πάνω στη διδασκαλία της ιστορίας ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς
Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου "Τοπική Ιστορία και Εκπαίδευση", Λαμία 2020
Η παρούσα εισήγηση αρχικά επιχειρεί να εξηγήσει το έντονο ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί τα τελευτ... more Η παρούσα εισήγηση αρχικά επιχειρεί να εξηγήσει το έντονο ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί τα τελευταία χρόνια στον χώρο της ελληνικής εκπαίδευσης για την Τοπική Ιστορία, εστιάζοντας όχι μόνο στις επιστημολογικές, παιδαγωγικές και μεθοδολογικές παραμέτρους, αλλά και το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο ανάδυσης του αντικειμένου. Ακολούθως, περιγράφονται συνοπτικά οι στρατηγικοί πυλώνες του νέου Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας που συνδέονται με την Τοπική Ιστορία. Ορίζοντας την Τοπική Ιστορία ως ένα σύγχρονο πεδίο ιστορικής μάθησης, παρατίθενται τα επίπεδα και οι τρόποι με τους οποίους ο εκπαιδευτικός μπορεί να μεταφέρει την Τοπική Ιστορία από το περιθώριο του σχολικού προγράμματος στον πυρήνα του ιστορικού μαθήματος, αξιοποιώντας τις πολλαπλές ευκαιρίες που προσφέρει το νέο Πρόγραμμα Σπουδών Ιστορίας (δομική-κάθετη και λειτουργική- οριζόντια θέση). Τέλος, απαριθμούνται δεκατρείς άξονες με επίκεντρο την έννοια της τοπικότητας, πάνω στους οποίους μπορούν να σχεδιαστούν μαθήματα και προγράμματα Τοπικής Ιστορίας.
Άγγελος Παληκίδης (επιμ.), Πρακτικά 1ου Επιστημονικού Συνεδρίου "Ο καπνός στην ιστορία: οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές προσεγγίσεις", Καβάλα, 7-9 Δεκεμβρίου 2018, ΙΚΚΙΚ, 2020
Η παρούσα εισήγηση, μέσα από την έρευνα πλήθους αρχειακών πηγών
και συνεντεύξεων, επιχειρεί να συ... more Η παρούσα εισήγηση, μέσα από την έρευνα πλήθους αρχειακών πηγών και συνεντεύξεων, επιχειρεί να συντάξει τη βιογραφία του Σαμπετάι Τσιμίνο, του τελευταίου Εβραίου καπνέμπορου της Καβάλας (1920-2003). Ο Σαμπετάι, γεννημένος μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, βιώνει αφενός την ακμή και την ύφεση του καπνεμπορίου και αφετέρου τον αφανισμό της εβραϊκής κοινότητας της Καβάλας κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής Κατοχής. Εκπαιδεύεται στην Καβάλα και στη Θεσσαλονίκη, εργάζεται στην οικογενειακή επιχείρηση, στρατεύεται εθελοντικά στον ελληνικό στρατό για να πολεμήσει στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, εκτοπίζεται ως όμηρος στη Βουλγαρία για καταναγκαστικά έργα, βλέπει την οικογένειά του να μεταφέρεται με τρένο στο στρατόπεδο εξόντωσης της Τρεμπλίνκα και επιστρέφει στην Καβάλα, όπου ζει μέχρι το τέλος της ζωής του αφενός αξιοποιώντας την εμπειρογνωμοσύνη του στον καπνό και αφετέρου διασώζοντας τη μνήμη της χαμένης εβραϊκής κοινότητας. Στις τελευταίες ενότητες υπογραμμίζεται η σημασία της παρακαταθήκης που άφησε πίσω του ο Τσιμίνο και οι δυνατότητες που αυτή προσφέρει στην ιστορική έρευνα και στην εκπαίδευση.
The Lausanne Convention, signed by the Greek and Turkish governments on 30 January 1923, after th... more The Lausanne Convention, signed by the Greek and Turkish governments on 30 January 1923, after the defeat of the Greek army at the Asia Minor front in 1922, imposed the compulsory exchange of the Greek and Turkish populations. With a few exceptions, almost two million people were forced to leave their homeland and migrate to the other country. For many decades, these people were forbidden to travel to their homeland and visit the places where their families had lived for centuries, while in their new homeland they were treated with hostility. Within this context, education operated as a factor of cultural homogenization, which would ensure that the future generations of refugee families would forget their past and conceal their cultural heritage. Moreover, a typical choice made by the cultural and educational policies of the two relevant nation-states was the elimination of any element that could possibly undermine the dominant national narrative by demonstrating common characteristics and experiences of the two peoples. We should not forget that the division and enmity that were maintained by both sides were based on not only the long historical sequence of wars, but also on the deeply embedded stereotypical images, which racially and culturally demonized the other, thus excluding any possibility of reconciliation. Within this asphyxiating propagandistic environment, the refugees were the only ones who had lived on the other side, preserving memories of peaceful coexistence and who, therefore, could question the image of the detested other. Even so, despite the similarities in the attitudes of the two states towards their new citizens and their refugee memory, it does not appear that the refugees were as equally active in both countries. In Greece, for many reasons, the refugees quickly organized themselves into cultural associations, achieved political representation, established institutions and museums, and created archives of written and visual documents and oral testimonies. In Turkey, on the other hand, the descendants of refugees only started to be active collectively a little before 2000. Today, the most active foundation in Turkey is the NGO Lozan Mübadilleri Vakfi. The foundation holds cultural events and exhibitions in Turkey and Greece, collects oral testimonies and organizes trips to the places of origin of Turkish refugees in Greece. Furthermore, it has developed a remarkable publishing activity. This paper aims to place the Greek and Turkish memory communities of the refugees of the Lausanne Convention within the same framework of observation. In the first part, a brief outline of the historical context of the population exchange is given, how it was handled politically and the position it took in the two national historiographies. The second part reviews the history of refugee associations and foundations in both countries. The third part shows the differences and, mostly, similarities that arise from an analysis of the narratives of Greek and Turkish refugees, as these appear in the bilingual publication of the Lozan Mübadilleri Vakfi. An attempt is also made to interpret refugee trauma and its intergenerational evolution. In the fourth part, some thoughts are given on the question of whether it is possible to create a common lieu de mémoire for the refugees on both sides, and what its characteristics should be.
This paper reports findings on a statistical analysis of 304 Greek university students’ written q... more This paper reports findings on a statistical analysis of 304 Greek university students’ written questionnaires. The sample was collected during the academic year 2013-14 and the research took place at three university departments that mostly educate future teachers for primary and secondary education. The main purpose of the research was to explore students’ perspectives about war and violence in History and the necessity of teaching and learning controversial and traumatic historical issues in education. In particular, the views of the respondents about the relationships between nations or states with conflictual past, the civil wars, the morality or the justification of the use of violence in certain conditions in History, the possibilities and the ethics of reconciliation were studied. Also, at the educational level students were questioned about needs for controversial topics in History teaching to be integrated to a larger extent and the didactic methods they consider are more appropriate to be used. Finally, critical analysis of the data in interrelation with the broader context of History Education in Greece –formal, informal and not formal (school and academic curricula, history textbooks, dominant ideology, means of public history etc.) –configures an explanatory framework for fruitful discussion between school and academic History teachers, policy makers, school inspectors and textbook publishers.
Η εργασία αυτή παρουσιάζει, αναλύει και ερμηνεύει τα ευρήματα μιας εμπειρικής έρευνας που διεξήχθ... more Η εργασία αυτή παρουσιάζει, αναλύει και ερμηνεύει τα ευρήματα μιας εμπειρικής έρευνας που διεξήχθη κατά το ακαδημαϊκό έτος 2013-14 με τη συμμετοχή 304 φοιτητών και φοιτητριών με τη χρήση ερωτηματολογίου. Οι ερωτώμενοι/ες ανήκουν σε παιδαγωγικά και ιστορικά τμήματα ελληνικών πανεπιστημίων, τα οποία εκπαιδεύουν εκπαιδευτικούς που θα διδάξουν Ιστορία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Κύριος σκοπός της έρευνας ήταν να φωτίσει τις οπτικές και τα προσληπτικά σχήματα των φοιτητών/τριών για την ιστορική βία και τον πόλεμο, καθώς και για την ανάγκη να συμπεριλαμβάνονται συγκρουσιακά και τραυματικά γεγονότα στη διδασκαλία της Ιστορίας. Στο πλαίσιο αυτό διερευνήθηκαν οι απόψεις τους πάνω στις σχέσεις μεταξύ εθνών ή κρατών με βίαιο και επίμαχο ιστορικό παρελθόν, στους εμφυλίους πολέμους, στην ηθική της βίας ή στη δικαιολόγησή της, στις δυνατότητες και στην ηθική της συμφιλίωσης, ενώ το ζήτημα της διδασκαλίας και μάθησης τραυματικών και ευαίσθητων ιστορικών ζητημάτων εξετάστηκε σε αντιστοίχιση με τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Τέλος, επιχειρήθηκε μια κριτική ανάλυση των δεδομένων της έρευνας σε συνάρτηση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ιστορικής Εκπαίδευσης της Ελλάδας –τυπικής, μη τυπικής και άτυπης- και επιδιώχθηκε να διαμορφωθεί ένα συγκροτημένο πλαίσιο διεξαγωγής μιας ουσιαστικής συζήτησης γύρω από τα προγράμματα σπουδών της σχολικής και πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, τα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας και την αξιολόγηση.
The subject of this paper is the planning and creation of an educational museum programme in loca... more The subject of this paper is the planning and creation of an educational museum programme in local history at the Thrace Ethnological Museum. The programme is organized around a traveler’ s portmanteau, which is a faithful copy of such an object from colonial times and contains multimodal material consisting of authentic objects chosen from collections in the museum. During the design phase, we took account of the epistemological framework and methodological principles employed in contemporary Museum Education and in History Didactics, which is why we placed emphasis upon the use of the authenticity of the objects, on the development of genuine experiences on the part of school students and upon encouraging personal expression through the comprehension of, and composition of, multiple narratives. We even designed activities intended to develop historical skills, such as comprehension, analysis and the critical evaluation of historical sources, map reading, the dating of objects, the understanding of changes in the urban landscape. Our concern during the design process was to link Local History to National and World History and to set the place in question, Alexandroupolis, in the broader geographical context of the Balkans and south-east Europe.
Οι παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας αδυνατούσαν να επιτύχουν κύριους σ... more Οι παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας αδυνατούσαν να επιτύχουν κύριους σκοπούς των Αναλυτικών Προγραμμάτων, όπως την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και την καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης. Αντίθετα, σήμερα η διαθεματική-ολιστική προσέγγιση της ιστορικής ύλης διευρύνει θεαματικά τα όρια δημιουργικής δράσης του εκπαιδευτικού και των μαθητών και αναβαθμίζει την ποιότητα της διδασκαλίας. Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά προς την πλευρά αυτή συγκροτώντας ένα νέο παιδαγωγικό περιβάλλον και προσφέροντας στον εκπαιδευτικό δυνατότητες και προσβάσεις, που μέχρι πρόσφατα ήταν αδύνατο να φανταστεί. Στόχος της παρούσας εισήγησης είναι να προτείνει στους διδάσκοντες όλων των σχολικών βαθμίδων ένα διαθεματικά οργανωμένο και διαρθρωμένο μοντέλο διδασκαλίας ενός ιστορικού φαινομένου με τη χρήση νέων τεχνολογιών.
Στο κείμενο αυτό μελετάται το θεσμικό καθεστώς προκήρυξης και έγκρισης σχολικών εγχειριδίων Ιστορ... more Στο κείμενο αυτό μελετάται το θεσμικό καθεστώς προκήρυξης και έγκρισης σχολικών εγχειριδίων Ιστορίας του Δημοτικού στην πρώτη μεταπολεμική δεκαετία και ειδικότερα στα σχολικά εγχειρίδια που εγκρίθηκαν με βάση το διαγωνισμό του 1956. Έχοντας μελετήσει τις οδηγίες της προκήρυξης, τα κριτήρια έγκρισης και τους φορείς γνωμοδότησης, διερευνώνται με ποιοτικά κριτήρια ο βαθμός και ο τρόπος με τους οποίους διαφοροποιούνται μεταξύ τους τα δεκατρία εγχειρίδια της ΣΤ΄ Δημοτικού που κυκλοφορούσαν την ίδια περίοδο στην
Ελλάδα. Ως πεδίο της έρευνας επιλέχθηκε το κεφάλαιο του Μικρασιατικού Πολέμου.
The Museum Kit is a “treasure chest”, a replica of the Colonial period, filled with authentic obj... more The Museum Kit is a “treasure chest”, a replica of the Colonial period, filled with authentic objects
of the Museum (clothes, pictures, decorative and everyday object, tools etc.) as well as new
technology devices (tablets with historical maps software, witnesses interviews, documentary films
etc.). This four-hour educational program is addressed to students of Compulsory Education
schools in Alexandroupolis. The project is based on the principles of discovery and collaborative
learning and aims with various experiential activities to help students develop historical skills such
as understanding and analyzing historical sources, reading maps, ranking objects in chronological
order, understanding the changes that occurred in the urban landscape etc. Crucial purpose of our
proposal is also to connect the Local History with the National and Global History as well into the
wider framework of the Balkans and South-eastern Europe.
Η εισήγηση αναφέρεται στη δημιουργία μιας μουσειοσκευής στο Εθνολογικό Μουσείο Θράκης.
Πρόκειται για ένα σεντούκι, πιστό αντίγραφο της περιόδου της αποικιοκρατίας, γεμάτο με
αυθεντικά αντικείμενα του μουσείου τα οποία προορίζονται για να χρησιμοποιηθούν σε ένα
τετράωρο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Τοπικής Ιστορίας που απευθύνεται στα σχολεία υποχρεωτικής
εκπαίδευσης της Αλεξανδρούπολης. Κατά το σχεδιασμό λάβαμε υπόψη το θεωρητικό και
μεθοδολογικό πλαίσιο της σύγχρονης μουσειακής αγωγής, γι’ αυτό και το πρόγραμμα στηρίζεται
στις αρχές της ανακαλυπτικής και συνεργατικής μάθησης και επιδιώκει, με τις βιωματικές
δραστηριότητες που προτείνει, να βοηθήσει τους μαθητές να αναπτύξουν ιστορικές δεξιότητες,
όπως η ανάλυση και κριτική επεξεργασία ιστορικών πηγών, η ανάγνωση χαρτών, η χρονολογική
κατάταξη αντικειμένων, η κατανόηση των αλλαγών που σημειώθηκαν στο αστικό τοπίο κτλ.
Μέλημα του σχεδιασμού μας ήταν ακόμη η διασύνδεση της τοπικής ιστορίας με την εθνική και
παγκόσμια, καθώς και η ένταξη του τόπου στο ευρύτερο γεωγραφικό πλαίσιο των Βαλκανίων και
της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
This paper is a talk in the American Educational Research Association (AERA) annual meeting - Ses... more This paper is a talk in the American Educational Research Association (AERA) annual meeting - Session "Teaching History in the Age of COVID and Mass Social Movements: A Global Perspective" (Friday, April 9, 2021). Three remarks have been made on the current situation of History Education: the global, the European, and the national.
This speech was spoken with the occasion of the Holocaust memorial day of the Jewish community of... more This speech was spoken with the occasion of the Holocaust memorial day of the Jewish community of Kavala-Greece (March, 8 2019). It has been translated in Hebrew by Mrs Eti Eskaloni Shadmon.
Η ομιλία εκφωνήθηκε στην εκδήλωση μνήμης με τίτλο «76 χρόνια από το ολοκαύτωμα των Καβαλιωτών Εβρ... more Η ομιλία εκφωνήθηκε στην εκδήλωση μνήμης με τίτλο «76 χρόνια από το ολοκαύτωμα των Καβαλιωτών Εβραίων», η οποία πραγματοποιήθηκε στην Καβάλα στις 8 Μαρτίου 2019. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Κοινωνικών Κινημάτων και Ιστορίας Καπνού με τη συνεργασία αυτοδιοικητικών φορέων και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης. Εκτός των άλλων, παρευρέθηκαν απόγονοι των Καβαλιωτών Εβραίων, που ήρθαν από το Ισραήλ. Για τον σκοπό αυτό, η ομιλία μεταφράστηκε στα εβραϊκά και αναρτάται στο ACADEMIA.
Η εισήγηση θέτει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος την ευαίσθητη μνήμη και τη σχέση της με την ιστο... more Η εισήγηση θέτει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος την ευαίσθητη μνήμη και τη σχέση της με την ιστορία. Ως πεδίο προβληματισμού επιλέγεται το προσφυγικό τραύμα. Στο πρώτο μέρος, αφού γίνει η εννοιολόγηση και διευκρινιστούν οι τυπολογίες της μνήμης και του τραύματος, αναλύονται οι τρόποι με τους οποίους τα τραυματικά βιώματα των ανθρώπων μετασχηματίζονται σε συλλογική μνήμη, διαβιβάζονται από γενιά σε γενιά και αλληλεπιδρούν με την ιστορία στις διάφορες μορφές της (επιστημονική, δημόσια, σχολική). Στο δεύτερο μέρος της εισήγησης, η προβληματική της προσφυγικής μνήμης και του τραύματος συνδέεται με τις νέες αντιλήψεις που κομίζει η Διδακτική της Ιστορίας. Προτείνεται ένα παιδαγωγικό πλαίσιο διδασκαλίας και μάθησης που: (α) προτάσσει στη σκοποθεσία του τις ανθρωπιστικές αξίες, (β) διασυνδέει το παρόν με το παρελθόν, χωρίς όμως να παραγνωρίζει τα ιδιαίτερα ιστορικά χαρακτηριστικά κάθε εποχής, (γ) φωτίζει τις πολλαπλές και συχνά αντικρουόμενες όψεις και ερμηνείες των ιστορικών γεγονότων και (δ) αξιοποιεί σύγχρονα εργαλεία ιστορικής εκπαίδευσης που απελευθερώνουν δασκάλους και μαθητές από το σχολικό βιβλίο, όπως προγράμματα μουσείων, προφορική ιστορία, νέες τεχνολογίες κτλ. Παραδείγματα αντλούνται από την ιστορία του 20ου αιώνα.
Η δημοσιοποίηση του σχεδίου Προγράμματος Σπουδών για το μάθημα της Ιστορίας προκάλεσε τις συνήθει... more Η δημοσιοποίηση του σχεδίου Προγράμματος Σπουδών για το μάθημα της Ιστορίας προκάλεσε τις συνήθεις αντιδράσεις στη δημόσια σφαίρα, αλλά ταυτόχρονα άνοιξε έναν ουσιαστικό διάλογο με δεκάδες εκπροσώπους πανεπιστημιακών τμημάτων, σχολικούς συμβούλους και εκπαιδευτικούς φορείς. Η συντριπτική πλειονότητα των συμμετεχόντων στον διάλογο συμφώνησε με τη φιλοσοφία και τις παιδαγωγικές αρχές του σχεδίου, ενώ εξέφρασε τις ανησυχίες της για την ορθή εφαρμογή του στις σχολικές τάξεις, δεδομένου ότι σήμερα Ιστορία διδάσκουν πολλοί ανειδίκευτοι εκπαιδευτικοί. Άλλωστε, όσα «επαναστατικά» εισηγείται η Επιτροπή είναι εδώ και δεκαετίες κοινός τόπος στα εκπαιδευτικά συστήματα των περισσότερων ευρωπαϊκών κρατών. Ο διάλογος όμως αυτός αποκάλυψε για άλλη μια φορά και την κρίση αντιπροσώπευσης των εκπαιδευτικών.
Το Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θρά... more Το Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης διοργανώνει στη μνήμη της Μάρθας Πύλια, Επίκουρης Καθηγήτριας, Επιστημονικό Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή με θέμα «Ζητήματα Ιστοριογραφίας και Διδακτικής της Ιστορίας». Το Συνέδριο θα διεξαχθεί στην Κομοτηνή 3-5 Νοεμβρίου 2023. Θα παρουσιαστούν 62 εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εισηγήσεις. Μπορείτε να ενημερώνεστε για το Συνέδριο και να κάνετε εγγραφή στην ιστοσελίδα: https://dddpms.bscc.duth.gr/conference2023/
5th Conference of the International Research Association for History and Social Sciences Education (IRAHSSE) in collaboration with the Historein Journal, 'HISTORICAL CULTURE IN AND OUT OF HISTORY EDUCATION', 2019
During the 19th century the notion of death and burials changes. As in many Western countries, ce... more During the 19th century the notion of death and burials changes. As in many Western countries, cemeteries outside cities are set up in Greece with specific features, design and rituals. The newly built cemeteries reflect the spirit of modernity on multiple levels: on the one hand they reveal the nature and meaning of life and death, and on the other the character and values that go beyond mortality and temporary life and imbue with eternal principles history and culture. In the First Cemetery of Athens, founded in the first decade of the Greek state by the Bavarian regime, were buried both the first generation, e.g. the militants and the political leaders of the Revolution of Independence, as well as their descendants-the members of the bourgeoisie of the newly shaped society. The artists who constructed the grave monuments were the same ones who took orders for the public and private sculptures of Athens and worked in the imposing buildings of the urban center. In a city which believes that it is being reborn from the ashes of its glorious past like the mythical phoenix, neoclassicism was the perfect style to illustrate not only the world of the living, but also its new necropolis. Thus, a new historical culture, which exceeds the metaphysics of the Christian tradition or, at least, degrades them, is getting shaped and exposed. The research in the cemetery area attempts to give answers to fundamental questions such as: How did the dead wish to be remembered? How did they themselves and their families aspire to be recorded in history? And, given that the cemetery was conceived as an ideal space of eternity, where mortal people could reserve a portion in an area which seems to be more an outdoor museum of collective memory than a death place, and therefore become immortals, how did the modern Greeks envisioned and portrayed their historic utopia?
Πώς συνδέεται ο καπνός, η παραγωγή και η εμπορία του με την οικονομική ανάπτυξη, τις κρίσεις, του... more Πώς συνδέεται ο καπνός, η παραγωγή και η εμπορία του με την οικονομική ανάπτυξη, τις κρίσεις, τους πολέμους και τις μετατοπίσεις των συνόρων, τις προσφυγικές ροές, τις ιδεολογίες, τα εργατικά κινήματα, τις εθνοθρησκευτικές κοινότητες, τις έμφυλες σχέσεις, τις εθνικές πολιτικές αλλά και την καλλιτεχνική έκφραση, τα κοινωνικά πρότυπα, τις ιδεολογίες και τα στερεότυπα κάθε εποχής, τη διαμόρφωση και το μετασχηματισμό του αγροτικού και αστικού τοπίου και της ανθρωπογεωγραφίας τους; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που θα επιχειρήσει να θέσει το συνέδριο εξετάζοντας τον καπνό μέσα στις ποικίλες ιστορικές του διαστάσεις.
Στόχος του συνεδρίου είναι αφενός να φέρει την Καβάλα και την περιοχή της ως ένα εθνικό, περιφερειακό και διεθνές κέντρο επεξεργασίας και εμπορίας του καπνού στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και αφετέρου να διευρύνει το πεδίο μελέτης και ενδιαφέροντος συμπεριλαμβάνοντας ανάλογες περιπτώσεις καπνουπόλεων.
Οι θεματικές του συνεδρίου θα αφορούν σε ένα σύνολο ερευνητικών πεδίων που συνδέονται ιστορικά με τον καπνό κατά τον 19ο και 20ό αιώνα: οικονομία, δημογραφία, κοινωνία, πολιτική, ιδεολογίες, παιδική, γυναικεία και ανδρική εργασία, βιομηχανική τεχνολογία, εργατικά κινήματα, κουλτούρα (μουσική, λογοτεχνία, κινηματογράφος, διαφήμιση κ.ά.). Προσδοκάται, επίσης, να φωτιστούν πλευρές της αγροτικής παραγωγής και της εμπορικής επεξεργασίας και διακίνησης του καπνού που καλύπτουν τις προπολεμικές κοινότητες των πόλεων του καπνού, όπως η ελληνορθόδοξη, η μουσουλμανική, η εβραϊκή, η αρμενική και η καθολική.
Στο συνέδριο θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή επιστήμονες διεθνούς κύρους και νέοι ερευνητές, να ανταλλάξουν απόψεις και να σχεδιάσουν νέα ερευνητικά προγράμματα. Τέλος, θα τεθούν ζητήματα σύγχρονης αξιοποίησης της ιστορικής πολιτιστικής κληρονομιάς του καπνού, διάσωσης, οργάνωσης και αξιοποίησης των αρχείων και της βιομηχανικής κληρονομιάς, καθώς και δημιουργίας καινοτόμων μουσειακών εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Ο θεματικός φάκελος "Πλούτος και φτώχεια στη βυζαντινή κοινωνία" δημιουργήθηκε στο πλαίσιο εκπόνη... more Ο θεματικός φάκελος "Πλούτος και φτώχεια στη βυζαντινή κοινωνία" δημιουργήθηκε στο πλαίσιο εκπόνησης του νέου Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας. Αποτελεί ένα πλήρες διδακτικό σενάριο, το οποίο μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν Ιστορία στη Β΄ Γυμνασίου. Συνεργάστηκαν οι φιλόλογοι Παναγιώτης Γατσωτής, Τριαντάφυλλος Πετρίδης και Βασιλική Σακκά. Το έργο συντόνισε ο επίκουρος καθηγητής Άγγελος Παληκίδης.
Ο θεματικός φάκελος "Πρόσκληση σε βυζαντινό γεύμα" εκπονήθηκε από μέλη της ομάδας εργασίας που συ... more Ο θεματικός φάκελος "Πρόσκληση σε βυζαντινό γεύμα" εκπονήθηκε από μέλη της ομάδας εργασίας που συγκρότησε το ΙΕΠ στο πλαίσιο του νέου Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας. Στη σύνταξη του φακέλου, ο οποίος αποτελεί έναν πλήρες διδακτικό σενάριο, συνεργάστηκαν οι εκπαιδευτικοί Μαρία Βλαχάκη, Ιγνάτιος Καράμηνας και Γιώργος Μακαρατζής. Συντονιστής ήταν ο επίκουρος καθηγητής Άγγελος Παληκίδης.
Uploads
Ο συγγραφέας προσεγγίζει τα καλλιτεχνικά έργα του 19ου αιώνα θέτοντας θεμελιώδη ερωτήματα όπως: Πώς έβλεπαν οι Έλληνες τον εαυτό τους στην ιστορία; Ποια επίδραση άσκησε στην αυτοεικόνα τους η ματιά των ξένων; Ποιον ρόλο πίστευαν ότι θα διαδραματίσουν στη νέα εποχή; Πώς ήθελαν να τους θυμούνται οι μελλοντικές γενιές του έθνους;
Αναλύει πίνακες, τοιχογραφίες, σχέδια και χαρακτικά, αναζητά τις πηγές τους, φωτίζει τις συνθήκες δημιουργίας τους, περιεργάζεται το κοινό τους, διερευνά τα πρόδηλα και λανθάνοντα ιδεολογικά τους μηνύματα και συζητά την επίδρασή που άσκησαν στη συλλογική αντίληψη και μνήμη. Προκειμένου να ιχνηλατήσει τις προβολές της ιστορικής συνείδησης και κουλτούρας στο κοινωνικό πεδίο, περιδιαβάζει στη νεκρόπολη της Αθήνας, την οποία εκλαμβάνει ως μια ιστορική ουτοπία όπου το νεωτερικό παρόν συναντά ιδεαλιστικά το προγονικό παρελθόν υποστασιοποιώντας μια αδιατάρακτη αιωνιότητα. Τέλος, δομεί ένα σύγχρονο παιδαγωγικό πλαίσιο προσέγγισης των ιστορικών εικόνων και καταθέτει ιδέες για την αξιοποίησή τους στην τυπική εκπαίδευση και στα μουσεία.
Ο Οδηγός περιλαμβάνει όχι μόνο κεφάλαια για τη διδακτική μεθοδολογία προσέγγισης τέτοιων μαρτυριών αλλά και ενότητες για την Προφορική Ιστορία, τη Ψηφιακή Προφορική Ιστορία, καθώς και προσαρμοσμένες θεωρήσεις για την τραυματική μνήμη του πολέμου και τη σχέση μαρτυρίας και ιστορίας.
Ελπίζω ότι ο Οδηγός αυτός θα μυήσει τους εκπαιδευτικούς στις νέες ιστοριογραφικές, ανθρωπολογικές και διδακτικές οπτικές, παρακινώντας τους να αξιοποιήσουν στις τάξεις τους ένα σπουδαίο από κάθε άποψη αρχείο.
Ιστότοπος ψηφιακού αρχείου: http://www.occupation-memories.org
Ιστότοπος εκπαιδευτικής πλατφόρμας: https://ekpaidevsi.occupation-memories.org
See also: https://www.coe.int/en/web/history-teaching/publications
διεθνές πλαίσιο προσέγγισης των συγκρουσιακών ιστορικών ζητημάτων στην κοινωνία και στην εκπαίδευση, εστιάζει στην εκπαιδευτική διαχείριση του Κυπριακού Ζητήματος, όπως αυτό εκτυλίσσεται από την περίοδο που αρχίζει με τον αντιαποικιακό αγώνα στη δεκαετία του 1950 και καταλήγει στις διακοινοτικές ταραχές στη δεκαετία του 1960, το πραξικόπημα, την τουρκική εισβολή και την προσϕυγοποίηση μεγάλου μέρους του κυπριακού πληθυσμού και τη διαίρεση του νησιού στη δεκαετία του 1970. Στο πρώτο μέρος γίνεται μια εννοιολογική προσέγγιση του «συγκρουσιακού» ιστορικού γεγονότος με βάση την ελληνική και διεθνή βιβλιογραϕία και τα καταστατικά κείμενα διεθνών οργανισμών. Εξηγείται ποια είναι τα στοιχεία που κάνουν ένα γεγονός, το οποίο συνέβη στο παρελθόν, συγκρουσιακό σήμερα, ενώ επισημαίνονται οι λόγοι για τους οποίους οι εκπαιδευτικοί αποϕεύγουν να διδάξουν συγκρουσιακά γεγονότα, αλλά και τα οϕέλη που μπορεί να έχει η διδασκαλία τους, κυρίως σε διαιρεμένες κοινωνίες. Στο δεύτερο μέρος αναϕέρονται τα ποικίλα συγκρουσιακά ιστορικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν άλλες κοινωνίες
στον κόσμο και οι τρόποι με τους οποίους τα διαχειρίζονται, ενώ γίνεται ιδιαίτερη μνεία σε δύο περιπτώσεις που μπορούν να θεωρηθούν παραδειγματικές: τη Νότια Αϕρική και τη Βόρεια Ιρλανδία. Στο τρίτο μέρος αναλύονται τα ιστορικά χαρακτηριστικά και οι κοινωνικές και πολιτικές πτυχές του Κυπριακού Ζητήματος, οι οποίες το καθιστούν επίμαχο και συγκρουσιακό στη σύγχρονη κυπριακή κοινωνία, ενώ στο τελευταίο μέρος επισημαίνονται οι προϋποθέσεις και διατυπώνονται προτάσεις για την ορθή παιδαγωγική προσέγγισή του στη σχολική ιστορική εκπαίδευση.
Ο συγγραφέας προσεγγίζει τα καλλιτεχνικά έργα του 19ου αιώνα θέτοντας θεμελιώδη ερωτήματα όπως: Πώς έβλεπαν οι Έλληνες τον εαυτό τους στην ιστορία; Ποια επίδραση άσκησε στην αυτοεικόνα τους η ματιά των ξένων; Ποιον ρόλο πίστευαν ότι θα διαδραματίσουν στη νέα εποχή; Πώς ήθελαν να τους θυμούνται οι μελλοντικές γενιές του έθνους;
Αναλύει πίνακες, τοιχογραφίες, σχέδια και χαρακτικά, αναζητά τις πηγές τους, φωτίζει τις συνθήκες δημιουργίας τους, περιεργάζεται το κοινό τους, διερευνά τα πρόδηλα και λανθάνοντα ιδεολογικά τους μηνύματα και συζητά την επίδρασή που άσκησαν στη συλλογική αντίληψη και μνήμη. Προκειμένου να ιχνηλατήσει τις προβολές της ιστορικής συνείδησης και κουλτούρας στο κοινωνικό πεδίο, περιδιαβάζει στη νεκρόπολη της Αθήνας, την οποία εκλαμβάνει ως μια ιστορική ουτοπία όπου το νεωτερικό παρόν συναντά ιδεαλιστικά το προγονικό παρελθόν υποστασιοποιώντας μια αδιατάρακτη αιωνιότητα. Τέλος, δομεί ένα σύγχρονο παιδαγωγικό πλαίσιο προσέγγισης των ιστορικών εικόνων και καταθέτει ιδέες για την αξιοποίησή τους στην τυπική εκπαίδευση και στα μουσεία.
Ο Οδηγός περιλαμβάνει όχι μόνο κεφάλαια για τη διδακτική μεθοδολογία προσέγγισης τέτοιων μαρτυριών αλλά και ενότητες για την Προφορική Ιστορία, τη Ψηφιακή Προφορική Ιστορία, καθώς και προσαρμοσμένες θεωρήσεις για την τραυματική μνήμη του πολέμου και τη σχέση μαρτυρίας και ιστορίας.
Ελπίζω ότι ο Οδηγός αυτός θα μυήσει τους εκπαιδευτικούς στις νέες ιστοριογραφικές, ανθρωπολογικές και διδακτικές οπτικές, παρακινώντας τους να αξιοποιήσουν στις τάξεις τους ένα σπουδαίο από κάθε άποψη αρχείο.
Ιστότοπος ψηφιακού αρχείου: http://www.occupation-memories.org
Ιστότοπος εκπαιδευτικής πλατφόρμας: https://ekpaidevsi.occupation-memories.org
See also: https://www.coe.int/en/web/history-teaching/publications
διεθνές πλαίσιο προσέγγισης των συγκρουσιακών ιστορικών ζητημάτων στην κοινωνία και στην εκπαίδευση, εστιάζει στην εκπαιδευτική διαχείριση του Κυπριακού Ζητήματος, όπως αυτό εκτυλίσσεται από την περίοδο που αρχίζει με τον αντιαποικιακό αγώνα στη δεκαετία του 1950 και καταλήγει στις διακοινοτικές ταραχές στη δεκαετία του 1960, το πραξικόπημα, την τουρκική εισβολή και την προσϕυγοποίηση μεγάλου μέρους του κυπριακού πληθυσμού και τη διαίρεση του νησιού στη δεκαετία του 1970. Στο πρώτο μέρος γίνεται μια εννοιολογική προσέγγιση του «συγκρουσιακού» ιστορικού γεγονότος με βάση την ελληνική και διεθνή βιβλιογραϕία και τα καταστατικά κείμενα διεθνών οργανισμών. Εξηγείται ποια είναι τα στοιχεία που κάνουν ένα γεγονός, το οποίο συνέβη στο παρελθόν, συγκρουσιακό σήμερα, ενώ επισημαίνονται οι λόγοι για τους οποίους οι εκπαιδευτικοί αποϕεύγουν να διδάξουν συγκρουσιακά γεγονότα, αλλά και τα οϕέλη που μπορεί να έχει η διδασκαλία τους, κυρίως σε διαιρεμένες κοινωνίες. Στο δεύτερο μέρος αναϕέρονται τα ποικίλα συγκρουσιακά ιστορικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν άλλες κοινωνίες
στον κόσμο και οι τρόποι με τους οποίους τα διαχειρίζονται, ενώ γίνεται ιδιαίτερη μνεία σε δύο περιπτώσεις που μπορούν να θεωρηθούν παραδειγματικές: τη Νότια Αϕρική και τη Βόρεια Ιρλανδία. Στο τρίτο μέρος αναλύονται τα ιστορικά χαρακτηριστικά και οι κοινωνικές και πολιτικές πτυχές του Κυπριακού Ζητήματος, οι οποίες το καθιστούν επίμαχο και συγκρουσιακό στη σύγχρονη κυπριακή κοινωνία, ενώ στο τελευταίο μέρος επισημαίνονται οι προϋποθέσεις και διατυπώνονται προτάσεις για την ορθή παιδαγωγική προσέγγισή του στη σχολική ιστορική εκπαίδευση.
και συνεντεύξεων, επιχειρεί να συντάξει τη βιογραφία του Σαμπετάι
Τσιμίνο, του τελευταίου Εβραίου καπνέμπορου της Καβάλας (1920-2003). Ο Σαμπετάι, γεννημένος μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, βιώνει αφενός την ακμή και την ύφεση του καπνεμπορίου και αφετέρου τον αφανισμό της εβραϊκής κοινότητας της Καβάλας κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής Κατοχής. Εκπαιδεύεται στην Καβάλα και στη Θεσσαλονίκη, εργάζεται στην οικογενειακή επιχείρηση, στρατεύεται εθελοντικά στον ελληνικό στρατό για να πολεμήσει στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, εκτοπίζεται
ως όμηρος στη Βουλγαρία για καταναγκαστικά έργα, βλέπει την οικογένειά του να μεταφέρεται με τρένο στο στρατόπεδο εξόντωσης της Τρεμπλίνκα και επιστρέφει στην Καβάλα, όπου ζει μέχρι το τέλος της ζωής του αφενός αξιοποιώντας την εμπειρογνωμοσύνη του στον καπνό και αφετέρου διασώζοντας τη μνήμη της χαμένης εβραϊκής κοινότητας. Στις τελευταίες ενότητες υπογραμμίζεται η σημασία της παρακαταθήκης που άφησε πίσω του ο Τσιμίνο και οι δυνατότητες που αυτή προσφέρει στην ιστορική έρευνα και στην εκπαίδευση.
refugee families would forget their past and conceal their cultural heritage. Moreover, a typical choice made by the cultural and educational policies of the two relevant nation-states was the elimination of any element that could possibly undermine the dominant national narrative by demonstrating common characteristics and experiences of the two peoples. We should not forget that the division and enmity that were
maintained by both sides were based on not only the long historical sequence of wars, but also on the deeply embedded stereotypical images, which racially and culturally demonized the other, thus excluding any possibility of reconciliation. Within this asphyxiating propagandistic environment, the refugees were the only ones who had lived on the other side, preserving memories of peaceful coexistence and who, therefore, could question the image of the detested other. Even so, despite the
similarities in the attitudes of the two states towards their new citizens and their refugee memory, it does not appear that the refugees were as equally active in both countries. In Greece, for many reasons, the refugees quickly organized themselves into cultural associations, achieved political representation, established institutions and museums, and created archives of written and visual documents and oral testimonies. In Turkey, on the other hand, the descendants of refugees only started to be active collectively a little before 2000. Today, the most active foundation in Turkey is the NGO Lozan Mübadilleri Vakfi. The foundation holds cultural events and exhibitions in Turkey and Greece, collects oral testimonies and organizes trips to the places of origin
of Turkish refugees in Greece. Furthermore, it has developed a remarkable publishing activity. This paper aims to place the Greek and Turkish memory communities of the refugees of the Lausanne Convention within the same framework of observation. In the first part, a brief outline of the historical context of the population exchange is given, how it was handled politically and the position it took in the two national historiographies. The second part reviews the history of refugee associations and foundations in both countries. The third part shows the differences and, mostly, similarities that arise from an analysis of the narratives of Greek and Turkish refugees, as these appear in the bilingual publication of the Lozan Mübadilleri Vakfi. An attempt is also made to interpret refugee trauma and its intergenerational evolution. In the fourth part, some thoughts are given on the question of whether it is possible to create a common lieu de mémoire for the refugees on both sides, and what its characteristics should be.
Ελλάδα. Ως πεδίο της έρευνας επιλέχθηκε το κεφάλαιο του Μικρασιατικού Πολέμου.
of the Museum (clothes, pictures, decorative and everyday object, tools etc.) as well as new
technology devices (tablets with historical maps software, witnesses interviews, documentary films
etc.). This four-hour educational program is addressed to students of Compulsory Education
schools in Alexandroupolis. The project is based on the principles of discovery and collaborative
learning and aims with various experiential activities to help students develop historical skills such
as understanding and analyzing historical sources, reading maps, ranking objects in chronological
order, understanding the changes that occurred in the urban landscape etc. Crucial purpose of our
proposal is also to connect the Local History with the National and Global History as well into the
wider framework of the Balkans and South-eastern Europe.
Η εισήγηση αναφέρεται στη δημιουργία μιας μουσειοσκευής στο Εθνολογικό Μουσείο Θράκης.
Πρόκειται για ένα σεντούκι, πιστό αντίγραφο της περιόδου της αποικιοκρατίας, γεμάτο με
αυθεντικά αντικείμενα του μουσείου τα οποία προορίζονται για να χρησιμοποιηθούν σε ένα
τετράωρο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Τοπικής Ιστορίας που απευθύνεται στα σχολεία υποχρεωτικής
εκπαίδευσης της Αλεξανδρούπολης. Κατά το σχεδιασμό λάβαμε υπόψη το θεωρητικό και
μεθοδολογικό πλαίσιο της σύγχρονης μουσειακής αγωγής, γι’ αυτό και το πρόγραμμα στηρίζεται
στις αρχές της ανακαλυπτικής και συνεργατικής μάθησης και επιδιώκει, με τις βιωματικές
δραστηριότητες που προτείνει, να βοηθήσει τους μαθητές να αναπτύξουν ιστορικές δεξιότητες,
όπως η ανάλυση και κριτική επεξεργασία ιστορικών πηγών, η ανάγνωση χαρτών, η χρονολογική
κατάταξη αντικειμένων, η κατανόηση των αλλαγών που σημειώθηκαν στο αστικό τοπίο κτλ.
Μέλημα του σχεδιασμού μας ήταν ακόμη η διασύνδεση της τοπικής ιστορίας με την εθνική και
παγκόσμια, καθώς και η ένταξη του τόπου στο ευρύτερο γεωγραφικό πλαίσιο των Βαλκανίων και
της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Το Συνέδριο θα διεξαχθεί στην Κομοτηνή 3-5 Νοεμβρίου 2023.
Θα παρουσιαστούν 62 εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εισηγήσεις.
Μπορείτε να ενημερώνεστε για το Συνέδριο και να κάνετε εγγραφή στην ιστοσελίδα:
https://dddpms.bscc.duth.gr/conference2023/
Στόχος του συνεδρίου είναι αφενός να φέρει την Καβάλα και την περιοχή της ως ένα εθνικό, περιφερειακό και διεθνές κέντρο επεξεργασίας και εμπορίας του καπνού στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και αφετέρου να διευρύνει το πεδίο μελέτης και ενδιαφέροντος συμπεριλαμβάνοντας ανάλογες περιπτώσεις καπνουπόλεων.
Οι θεματικές του συνεδρίου θα αφορούν σε ένα σύνολο ερευνητικών πεδίων που συνδέονται ιστορικά με τον καπνό κατά τον 19ο και 20ό αιώνα: οικονομία, δημογραφία, κοινωνία, πολιτική, ιδεολογίες, παιδική, γυναικεία και ανδρική εργασία, βιομηχανική τεχνολογία, εργατικά κινήματα, κουλτούρα (μουσική, λογοτεχνία, κινηματογράφος, διαφήμιση κ.ά.). Προσδοκάται, επίσης, να φωτιστούν πλευρές της αγροτικής παραγωγής και της εμπορικής επεξεργασίας και διακίνησης του καπνού που καλύπτουν τις προπολεμικές κοινότητες των πόλεων του καπνού, όπως η ελληνορθόδοξη, η μουσουλμανική, η εβραϊκή, η αρμενική και η καθολική.
Στο συνέδριο θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή επιστήμονες διεθνούς κύρους και νέοι ερευνητές, να ανταλλάξουν απόψεις και να σχεδιάσουν νέα ερευνητικά προγράμματα. Τέλος, θα τεθούν ζητήματα σύγχρονης αξιοποίησης της ιστορικής πολιτιστικής κληρονομιάς του καπνού, διάσωσης, οργάνωσης και αξιοποίησης των αρχείων και της βιομηχανικής κληρονομιάς, καθώς και δημιουργίας καινοτόμων μουσειακών εκπαιδευτικών προγραμμάτων.