Νεφέλωμα του Αλτήρα

Το Νεφέλωμα του Αλτήρα (Dumbbell Nebula), γνωστό και ως Μεσιέ 27 (Μ27) ή NGC 6853, είναι ένα συγκεκριμένο πλανητικό νεφέλωμα στον αστερισμό Αλώπηξ σε ουρανογραφικές συντεταγμένες: ορθή αναφορά α = 19^h:59^min:36^sec και απόκλιση δ = +22°.43΄.16΄΄ (εποχή 2000.0). Αποτελεί ένα από τα γνωστότερα και πιο «αναγνωρίσιμα» νεφελώματα τέτοιου είδους στους γήινους ουρανούς. Απέχει περίπου 1.360 έτη φωτός από τη Γη. Το απόλυτο μέγεθός του υπολογίζεται σε -0,6 και η μέγιστη διάμετρός του σε 2,9 έτη φωτός.

Το Νεφέλωμα του Αλτήρα υπήρξε το πρώτο πλανητικό νεφέλωμα που ανακαλύφθηκε. Ο αστρονόμος που το ανεκάλυψε ήταν ο Γάλλος Σαρλ Μεσιέ, το έτος 1764. Με φαινόμενο μέγεθος 7,5 και φαινόμενη διάμετρο περίπου 8 × 5,6 λεπτά του τόξου, είναι ορατό με κιάλια και δημοφιλής στόχος για παρατήρηση από ερασιτέχνες αστρονόμους με μικρά τηλεσκόπια.

Δομή

Εικόνα του Νεφελώματος του Αλτήρα από το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο, που αποκαλύπτει εκτεταμένη εσωτερική δομή και τον κεντρικό αστέρα.
Πηγή: ESO

Το σήμα του M27 εμφανίζεται ως πεπλατυσμένο σφαιροειδές και το παρατηρούμε από το επίπεδο του ισημερινού του. Το 1992 οι Moreno-Corral et al. υπολόγισαν ότι ο ρυθμός διαστολής του δεν είναι πάνω από 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου ανά αιώνα. Από αυτό τον ρυθμό μπορεί να προσδιορισθεί και η ηλικία του σε 14.600 χρόνια το πολύ. Το 1970 οι Bohuski, Smith και Weedman βρήκαν μία ταχύτητα διαστολής 31 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο από όπου η κινηματική ηλικία του νεφελώματος προκύπτει ότι είναι 9800 έτη περίπου.

Κόμβοι

Λεπτομέρεια από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ που δείχνει κόμβους στο M 27.
Εικόνα από τον C.R. O'Dell (Πανεπιστήμιο Vanderbilt).

Καθώς έχει παρατηρηθεί και σε άλλα κοντινά πλανητικά νεφελώματα, στο Νεφέλωμα του Αλτήρα είναι ορατοί κόμβοι. Η κεντρική περιοχή του παρουσιάζει ένα πλέγμα από φωτεινούς και σκοτεινούς κόμβους με τις σκοτεινές ουρές τους. Υπάρχουν συμμετρικοί και ασύμμετροι κόμβοι (οι τελευταίοι δεν έχουν ουρές. Οι κεφαλές των κόμβων φέρουν φωτεινές αψίδες, που είναι τοπικά μέτωπα φωτοϊονισμού, όπως συμβαίνει και στα Νεφελώματα της Έλικας και του Εσκιμώου.

Ο κεντρικός αστέρας

Ο κεντρικός αστέρας, ο λευκός νάνος του νεφελώματος, έχει ακτίνα που εκτιμάται σε 0,055 ± 0,02 ηλιακές ακτίνες, εκτίμηση που τον καθιστά τον μεγαλύτερο γνωστό λευκό νάνο (Benedict et al. 2003). Η μάζα του υπολογίσθηκε το 1999 από τον Napiwotzki σε 0,56 ± 0,01 ηλιακή μάζα.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος πλανητικών νεφελωμάτων
• Αντικείμενο Μεσιέ
• Κατάλογος αντικειμένων Μεσιέ
• New General Catalogue

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η σελίδα των SEDS για το M 27 Αρχειοθετήθηκε 2008-12-22 στο Wayback Machine.
• M27 Dumbbell Nebula
• M27 Εικόνα από ερασιτεχνικό αστεροσκοπείο
• M27