Ντον Έρεϊ

Ντον Έρεϊ
Ο Ντον Έρεϊ το 2009, στο Σάο Πάολο
Πληροφορίες
Όνομα γέννησης	Ντόναλντ Σμιθ Έρεϊ ( Donald Smith Airey)
Γέννηση	21  Ιουνίου 1948 Σάντερλαντ
Καταγωγή	Σάντερλαντ, Αγγλία
Eίδος	Heavy Metal, Hard Rock, Progressive Rock, Blues Rock, Jazz
Ιδιότητες	Μουσικός, Συνθέτης
Μουσικά όργανα	Πλήκτρα, Φωνητικά, Πιάνο
Παρουσία	1969 - σήμερα
Συμμετοχές	Deep Purple, Rainbow, Ozzy Osbourne, Black Sabbath, Electric Light Orchestra, Gary Moore, Glenn Tipton, Judas Priest, Wishbone Ash, Whitesnake, Ten, Jethro Tull, Hollywood Monsters, Divlje jagode
Ιστότοπος
www.donairey.com
wikidata (π)

Ο Ντον Έρεϊ (αγγλ. Donald Smith "Don" Airey) είναι Άγγλος πιανίστας, κιμπορντίστας και συνθέτης, γνωστός για τη δουλειά του με το χαρντ ροκ συγκρότημα των Deep Purple, αλλά και κατά το παρελθόν με τους Rainbow, τους Black Sabbath, τον Ozzy Osbourne, τους Judas Priest, τον Γκάρι Μουρ και τους Whitesnake, ενώ έχει συνεργαστεί και με πρόσωπα εκτός του χαρντ ροκ ιδιώματος, όπως ο συνθέτης Άντριου Λόυντ Γουέμπερ.

Βιογραφία

Τα πρώτα χρόνια

Ο Ντον Έρεϊ, γεννήθηκε στις 21 Ιουνίου 1948, στο Σάντερλαντ της Αγγλίας. Αποφοίτησε από μουσικό σχολείο με πτυχίο στο πιάνο και κύριες επιρροές, τη ροκ και τη τζαζ μουσική. Κατά τα εφηβικά του χρόνια, εμφανιζόταν ζωντανά σε παμπ και κλαμπ της Αγγλίας, παίζοντας με όργανο "Hammond". Αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, ενώ πήρε το δίπλωμα του από το "Βασιλικό Μουσικό Κολέγιο Βόρειας Αγγλίας".

Δεκαετία του '70

Το 1972, ξεκίνησε την καριέρα του ως επαγγελματίας μουσικός, εμφανιζόμενος σε κρουαζιερόπλοια και πλωτά καζίνο. Δύο χρόνια αργότερα, μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου γνώρισε τον ντράμερ Κόζι Πάουελ. Ο τελευταίος, έκανε πρόταση στον Έρεϊ να ενταχθεί στο συγκρότημα του, τους Hammer. Το πρώτο κομμάτι για το οποίο συνεργάστηκαν, το "Na Na Na", ανέβηκε στο # 10 των βρετανικών τσαρτ, αλλά ο Έρεϊ αποχώρησε λίγο αργότερα, για να συνεχίσει με το τζαζ-ροκ συγκρότημα των Colloseum ΙΙ. Με αυτούς κυκλοφόρησε τρεις δίσκους, το "Strange New Flesh" τον Απρίλιο του 1976, το "Electric Savage" τον Ιούνιο του 1977 και το "War Dance" το Νοέμβριο του 1977. Στα τρία αυτά άλμπουμ, ο Έρεϊ έπαιξε πιάνο, συνθεσάιζερ και όργανο Hammond, ενώ συνεργάστηκε με μουσικούς όπως ο κιθαρίστας Γκάρι Μουρ, ο μπασίστας Νηλ Μάρεϊ (μετέπειτα μέλος των Gary Moore Band, Black Sabbath, Whitesnake, κ.α.) και ο ντραμερ Τζον Χάισμαν (Τζον Μάγιαλ, κ.α.).

Ο Ντον Έρεϊ με τους Deep Purple, στο Ισραήλ το 2008

Ταυτόχρονα, Ο Έρεϊ έκανε μία γκεστ εμφάνιση στον πέμπτο δίσκο των Babe Ruth, με τίτλο Kid's Stuff, ενώ το 1977 συμμετείχε στις ηχογραφήσεις του δίσκου "Variations" του Άντριου Λόυντ Γουέμπερ, έργο του οποίου η σύνθεση περιελάμβανε μέρη για ορχήστρα και ροκ συγκρότημα. Το 1978, συμμετείχε στους δίσκους "Don't Talk Back" του Τζίμι Ράφερτι και "Back to Thunder" των Strife, ενώ την άνοιξη εκείνης της χρονιάς, μετέβη στο Τορόντο του Καναδά, για τις ηχογραφήσεις του δίσκου "Never Say Die" των Black Sabbath. Το ίδιο χρονικό διάστημα, συμμετείχε στο δίσκο "Back on the Streets" του Γκάρι Μουρ, μαζί με τους Φιλ Λάινοτ, Τζον Μόουλ, Μπράιαν Ντάουνι, κ.α..

Rainbow και Ozzy Osbourne

Το 1979, εντάχθηκε στο συγκρότημα των Rainbow, αντικαθιστώντας τον Ντέηβιντ Στόουν και ηχογραφώντας τον δίσκο "Down to Earth", ο οποίος έφθασε στο # 6 των βρετανικών τσαρτ και περιελάμβανε τις Top-10 επιτυχίες "Since You've Been Gone" και "All Night Long". Στο συγκεκριμένο συγκρότημα, συνεργάστηκε για δεύτερη φορά με τον ντράμερ Κόζι Πάουελ, ο οποίος είχε αναλάβει τα τύμπανα των Rainbow, από το 1976. Την επόμενη χρονιά, οι Rainbow εμφανίστηκαν ως πρώτο όνομα στο φεστιβάλ "Monsters of Rock", στο Ντόνινγκτον της Αγγλίας, στην τελευταία συναυλία του Πάουελ με το συγκρότημα, ενώ λίγο αργότερα, αλλάξαν και τραγουδιστή, με τον Τζο Λιν Τέρνερ να έρχεται στη θέση του Γκράχαμ Μπονέτ. Ο Έρεϊ, έπαιξε στο δίσκο "Blizzard of Ozz" του Ozzy Osbourne, το "Over the Top" του Κόζι Πάουελ, το πρώτο άλμπουμ των Michael Schenker Group και το "And About Time Too"του Μπέρνι Μάρσντεν.

Το 1981, συμμετείχε στα τραγούδια "Sunset" και "The Blister", του άλμπουμ "Tilt" του Κόζι Πάουελ, ενώ το Φεβρουάριο εκείνης της χρονιάς, είχε κυκλοφορήσει το δεύτερο άλμπουμ των Rainbow με τον Έρεϊ στα πλήκτρα, το "Difficult to Cure", του οποίου το ομώνυμο κομμάτι είναι διασκευή στην ένατη συμφωνία του Μπετόβεν. Το άλμπουμ ανέβηκε στο # 3 των βρετανικών τσαρτ, υψηλότερη θέση από οποιοδήποτε άλλο δίσκο του συγκροτήματος και βραβεύθηκε ως χρυσός στη Μεγάλη Βρετανία, ενώ περιείχε και τις μεγάλες επιτυχίες "I Surrender" και "Can't Happen Here". Μετά την κυκλοφορία του "Difficult to Cure", ο Έρεϊ αποχώρησε από τους Rainbow και εντάχθηκε στο συγκρότημα του Ozzy Osbourne, έχοντας ήδη συμμετάσχει στο πρώτο του άλμπουμ.

Την άνοιξη του 1981, συμμετείχε στις ηχογραφήσεις του δεύτερου άλμπουμ του Ozzy Osbourne, "Diary of a Madman". Στις 19 Μαρτίου 1982, ο κιθαρίστας του συγκροτήματος, Ράντι Ρόουντς, σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα, για να αντικατασταθεί από τον πρώην κιθαρίστα των Gillan, Μπέρνι Τορμ. Εκείνη τη χρονιά, ο Έρεϊ συμμετείχε στα άλμπουμ "Corridors of Power" και "Dirty Fingers" του Γκάρι Μουρ, όπως και στο ζωντανά ηχογραφημένο "Rockin' Every Night – Live in Japan", το οποίο κυκλοφόρησε εκείνη τη χρονιά μόνο στην Ιαπωνία και τρία χρόνια αργότερα, σε όλο τον κόσμο. Επίσης, τον Δεκέμβριο του 1983, κυκλοφόρησε το τελευταίο άλμπουμ του Ozzy Osbourne με τον Έρεϊ στα πλήκτρα, "Bark at the Moon", ενώ είναι χαρακτηριστικό, ότι και οι τρεις δίσκοι του Ozzy Osbourne στους οποίους συμμετείχε ο Έρεϊ, έχουν βραβευθεί ως τρεις και τέσσερις φορές πλατινένιοι.

Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του '80

Στα τέλη του 1984, ο Έρεϊ συμμετείχε στο πρώτο άλμπουμ του σούπερ-γκρουπ Phenomena, το οποίο δημιούργησε ο πρώην κιθαρίστας των Trapeze, Μελ Γκάλεϊ, ο αδελφός του και μουσικός παραγωγός Τομ Γκάλεϊ και ο ιδρυτής του αγγλικού περιοδικού "Metal Hammer", Γουίλφριντ Ρίμενσμπέργκερ, ενώ στο συγκρότημα συμμετείχαν διάσημοι μουσικοί όπως ο Μπράιαν Μέι, ο Γκλεν Χιούζ και ο Τόνι Μάρτιν. Τον Σεπτέμβριο του 1985, κυκλοφόρησε ο δίσκος του Γκάρι Μουρ, με τίτλο "Run for Cover", ο οποίος περιείχε την επιτυχία, "Empty Rooms".

Το 1987, συμμετείχε ως γκεστ, στον οκτώ φορές πλατινένιο δίσκο "Whitesnake" των Whitesnake, ο οποίος περιείχε τις επιτυχίες "Still of the Night", "Is This Love" και "Here I Go Again". Επίσης, εκείνη τη χρονιά συμμετείχε στον ομώνυμο δίσκο των Wild Strawberries και στο "Wild in the Streets" των Helix. Το 1988, κυκλοφόρησε μέσω της εταιρείας "MCA", το πρώτο προσωπικό άλμπουμ του Έρεϊ, με τίτλο "K2 - Tales of Triumph and Tragedy", με τη συμμετοχή των Γκάρι Μουρ, Κόζι Πάουελ, Μελ Γκάλεϊ, Κηθ Έρεϊ, Λώρενς Κοτλ, Κόλιν Μπλάνστοουν, κ.α.. Στις 25 Ιανουαρίου 1989, κυκλοφόρησε ο δίσκος "After the War" του Γκάρι Μουρ, ενώ το Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς, βγήκε το "Slip of the Tongue" των Whitesnake, με τον Έρεϊ να παίζει και στα δύο.

Δεκαετία του '90

Το χειμώνα του 1989 προς 1990, ο Έρεϊ συμμετείχε στις ηχογραφήσεις του δίσκου "Painkiller" των Judas Priest, ο οποίος κυκλοφόρησε στις αρχές Σεπτεμβρίου εκείνου του έτους, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία, αφού έχει βραβευθεί ως χρυσός στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και τη Γερμανία. Την ίδια χρονιά, έπαιξε στο "Still Got the Blues" του Γκάρι Μουρ, αλλά και στον πρώτο προσωπικό δίσκο του Μπρους Ντίκινσον, με τίτλο "Tattooed Millionaire".

Το 1992, ο Έρεϊ συμμετείχε στο "Let the Wild Run Free" του Κόζι Πάουελ και το "High Stakes & Dangerous Men" των UFO. Την επόμενη χρονιά, συμμετείχε στα τραγούδια "Resurrection" και "Nothin' But Blue", του δεύτερου προσωπικού δίσκου του κιθαρίστα των Queen, Μπράιαν Μέι, με τίτλο "Back to the Light".

Το 1994, έπαιξε με τον πρώην τραγουδιστή των Rainbow, Γκράχαμ Μπονέτ, για τον προσωπικό του δίσκο "Here Comes the Night", αλλά και το "Turnaround" των Katrina and the Waves, για τους οποίους, τρία χρόνια αργότερα, συνέγραψε το κομμάτι "Love Shine a Light", το οποίο ανέβηκε στο # 3 των βρετανικών τσαρτ και κέρδισε την πρώτη θέση στο διαγωνισμό της Eurovision του 1997.

Ο Ντον Έρεϊ με τον Ρότζερ Γκλόβερ και τον Στηβ Μορς το 2010

Στα τέλη της δεκαετίας του '90, συμμετείχε σε δίσκους του κιθαρίστα των Judas Priest, Γκλεν Τίπτον, των The Cage, του Κόλιν Μπλάνστοουν, των Snakes, του Όλαφ Λενκ, του Έντι Χάρντιν και των Millenium. Το 2000, έπαιξε στο "Transcendental Sky Guitar" του Γερμανού κιθαρίστα Ούλι Τζον Ροθ και το "I Eat Them for Breakfast" του Μίκι Μούντι.

Νέα χιλιετία και Deep Purple

Το 2001, προτάθηκε στον Ντον Έρεϊ να αντικαταστήσει τον Τζον Λορντ στους Deep Purple, λόγω προβλημάτων υγείας και κόπωσης τα οποία αντιμετώπιζε ο δεύτερος. Μετά από κοινές εμφανίσεις του Έρεϊ με τον Λορντ στη σκηνή των Deep Purple, ο Έρεϊ ανέλαβε τα πλήκτρα του συγκροτήματος για πρώτη φορά στις 17 Μαρτίου 2002, στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας. Εκείνη τη χρονιά, συμμετείχε στο δίσκο "Hero Nation – Chapter Three" των Metalium και το "Big Boy Blue" του Μπέρνι Μάρσντεν.

Το 2003, κυκλοφόρησε ο πρώτος δίσκος των Deep Purple με τον Έρεϊ στη σύνθεση τους, με τίτλο "Bananas", ενώ εκείνη τη χρονιά συμμετείχε στον ομώνυμο δίσκο των Living Loud, με τους Στηβ Μορς, Τζίμι Μπαρνς, Λι Κέρσλεηκ, και Μπομπ Ντέισλι.

Καθ' όλη τη διάρκεια του 2004, οι Deep Purple περιόδευσαν σε παγκόσμια κλίμακα για να προωθήσουν το "Bananas". Το 2005, κυκλοφόρησε ο δεύτερος δίσκος του Έρεϊ με τους Deep Purple, με τίτλο "Rapture of the Deep", η περιοδεία για την προώθηση του οποίου διήρκεσε πάνω από πέντε χρόνια. Το 2006, συμμετείχε στο δίσκο "Old New Ballads Blues" του Γκάρι Μουρ και το "Edge of the World" του Γκλεν Τίπτον, ενώ δύο χρόνια αργότερα, ξανασυνεργάστηκε με τον τελευταίο για το δίσκο "Nostradamus" των Judas Priest.

Το 2008, κυκλοφόρησε ο δεύτερος προσωπικός δίσκος του Έρεϊ, με τίτλο "A Light In The Sky", ενώ το 2011 κυκλοφόρησε το "All Out". Εκείνη τη χρονιά, συνεργάστηκε με τους Saxon για το δίσκο "Call to Arms" και τους Wishbone Ash για το "Elegant Stealth".

Τον Δεκέμβριο του 2012, ανακοινώθηκε η κυκλοφορία του νέου στούντιο δίσκου των Deep Purple, με επίσημη ημερομηνία κυκλοφορίας τις 26 Απριλίου 2013. Ο δίσκος είχε την ονομασία "Now What?!" και γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην Ευρώπη ανεβαίνοντας στο Top-20 σχεδόν όλων των χωρών και σε αρκετά # 1 ενώ μπήκε στα αμερικανικά τσαρτ, κάτι που κατάφερε δίσκος του συγκροτήματος για πρώτη φορά από το 1993. Ηχητικά, ο Έρεϊ ήταν πιο απελευθερωμένος απ' ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο δίσκο που ηχογράφησε με τους Deep Purple και παρουσίασε μία πολύ δεμένη συνεργασία με τον άλλο σολίστα του συγκροτήματος, τον κιθαρίστα Στηβ Μορς.

Προσωπική ζωή

Ο Ντον Έρεϊ είναι παντρεμένος με την Ντόρις Έρεϊ, με την οποία έχουν τρία παιδιά. Ο μεγαλύτερος υιός του, υπέφερε από βαριά αρρώστια από το 1992 ως το 1995, γεγονός που συνέβαλε στη μείωση της επαγγελματικής ενασχόλησης του Έρεϊ για εκείνο το διάστημα.

Δισκογραφία

Προσωπικοί δίσκοι K2 - Tales of Triumph and Tragedy (1989) A Light In The Sky (2008) All Out (2011) Cozy Powell Na Na Na (σινγκλ, 1974) Over the Top (1979) Tilt (1981) Let the Wild Run Free (1992) Colosseum II Strange New Flesh (1976) Electric Savage (1977) War Dance (1977) Rainbow Down to Earth (1979) Difficult to Cure (1981) Finyl Vinyl (1986) Gary Moore Back on the Streets (1979) Corridors of Power (1982) Dirty Fingers (1983) Rockin' Every Night - Live in Japan (1983) Run for Cover (1985) After the War (1989) Still Got the Blues (1990) Old New Ballads Blues (2006) Ozzy Osbourne Blizzard of Ozz (1980) Diary of a Madman (1981) Bark at the Moon (1983) Whitesnake Whitesnake (1987) Slip of the Tongue (1989) Judas Priest Painkiller (1990) Demolition (2001) Nostradamus (2008) Deep Purple Bananas (2003) Rapture of the Deep (2005) Live at Montreux 2006 (2007) Live at Montreux 2011 (2011) Now What?! (2013) Live In Verona (2014) Celebrating Jon Lord: The Rock Legend (2014) From The Setting Sun… (In Wacken) (2015) …To The Rising Sun (In Tokyo) (2015) Infinite (2017) Whoosh! (2020)

Άλλες συμμετοχές Babe Ruth - Kid's Stuff (1976) Άντριου Λόυντ Γουέμπερ - Variations (1977) Τζιμ Ράφερτι - Don't Talk Back (1978) Strife – Back to Thunder (1978) Black Sabbath - Never Say Die (1978) Michael Schenker Group – The Michael Schenker Group (1980) Μπέρνι Μάρσντεν - And About Time Too (1980) Alaska – The Pack (1985) Phenomena – Phenomena (1985) Helix - Wild in the Streets (1987) Crossbones – Crossbones (1989) Fastway – Bad Bad Girls (1990) Tigertailz – Bezerk (1990) Μπρους Ντίκινσον - Tattooed Millionaire (1990) Forcefield – IV – Let the Wild Run Free (1990) UFO – High Stakes & Dangerous Men (1992) Anthem – Domestic Booty (1993) Kaizoku – Kaizoku (1992) Μπράιαν Μέι - Back to the Light (1993) Γκράχαμ Μπονέτ - Here Comes the Night (1994) The Kick – Tough Trip Thru Paradise (1994) Katrina and the Waves – Turnaround (1994) Quatarmass II – Long Road (1997) Γκλεν Τίπτον - Baptizm of Fire (1997) Κόλιν Μπλάνστοουν - The Light (1998) The Cage – The Cage (1998) Όλαφ Λενκ - Sunset Cruise (1998) Έντι Χάρντιν - Wind in the Willows (1998) The Snakes – Live in Europe (1998) Millennium – Millennium (1999) Μίκι Μούντι - I Eat Them for Breakfast (2000) Silver – Silver (2000) Ούλι Τζον Ροθ - Transcendental Sky Guitar (2000) Όλαφ Λενκ - Fun Stuff (2000) Ten – Babylon (2000) Μάριο Φασκιάνο – E-Thnic (2001) Silver – Dream Machines (2001) Rolf Munkes' Empire – Hypnotica (2001) Company of Snakes – Here They Go Again (2001) Company of Snakes – Burst The Bubble (2002) Metalium – Hero Nation – Chapter Three (2002) Μπέρνι Μάρνσντεν - Big Boy Blue (2002) Rolf Munkes' Empire – Trading Souls (2002) Living Loud – Living Loud (2003) Silver – Intruder (2003) Κίμπερλι Ρού – Essex Hideaway (2005) Γκουήν Άστον - Prohibition (2006) Γκλεν Τίπτον - ''Edge of the World (2006) Saxon – Call to Arms (2011) Wishbone Ash - Elegant Stealth (2011) Help! For Japan (2012) Schubert - In Rock (2013) Hollywood Monsters - Big Trouble (2014) AraPacis - A Disturbing Awakening (2014)

Πηγές

• Deep Purple | Don Airey
• Don Airey - by Rudy Sarzo Αρχειοθετήθηκε 2012-08-23 στο Wayback Machine.
• Don Airey (Don Airey), photo, biography - RIN.ru
• Deep Purple Biography. Don Airey - Deep-Purple.net
• INTERVIEW WITH DON AIREY (DEEP PURPLE), 24-APR-11
• Don Airey - Spirit of Metal
• Deep Purple Live Index
• Don Airey | Deep Purple

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα Ντον Έρεϊ Αρχειοθετήθηκε 2012-06-14 στο Wayback Machine.