Luiziano

Luiziano; State of Louisiana ; État de Louisiane ; Léta de la Lwizyàn
(Flago de Luiziano)	(Blazono de Luiziano)
	Ŝtata kromnomo: Pelican State (pelikana ŝtato)
	Aliaj subŝtatoj de Usono
Ĉefurbo	Baton Rouge
Plej granda urbo	New Orleans
Guberniestro	John Bel Edwards; (ekde 11-a de januaro 2016)
Areo	135.382 km² (31)
- Tero	113.000 km²
- Akvo	22.000 km² (16 %)
	Loĝantaro (2020)
- Loĝantaro	4 657 757 (25-a)
- Denso	34,4 /km² (24-a)
	Aliĝo
- Dato	30-a de aprilo 1812
- Ordo	18
Horzono	CST: UTC-6/-5
Latitudo	28°56' N al 33°01' N
Longitudo	88°49' U al 94°03' U
Larĝeco	210 km
Longeco	610 km
Alteco
- Plej alta	163 m
- Meza alteco	30 m
- Plej malalta	−2,5 m
	Mallongigoj
- USPS	LA
- ISO 3166-2	US-LA (FIPS-kodo 04)
Retejo	www.louisiana.gov
	v • d • r

Luiziano (angle Louisiana [lu-IZ-i-AN'-a]) estas usona subŝtato. Ĝi fariĝis la 18-a subŝtato de Usono je la 30-a de aprilo 1812.

Eŭropaj influoj kaj etna diverseco distingas Luizianon el la aliaj ŝtatoj. Kiam ĝi eniris la Union, ĝi kunportis francan leĝsistemon kaj dulingvecon, kiuj ankoraŭ ekzistas tie.

La kulturoj de Afriko kaj Francio kunmiksiĝis kun la indiĝenoj en Luiziano kaj kreis riĉan kulturon kiu estas fama pro, interalie, siaj muziko kaj kuirarto. Vidu: Kaĵunoj

La lokaj registar-dividoj de Luiziano nomiĝas angle parish (paroĥo), sed estas pli-malpli la sama afero kiel la (kantonoj) de aliaj usonaj ŝtatoj.

Ĉefurbo: Baton Rouge
Plej granda urbo: Nov-Orleano

TTT-ejo de Luiziano en la angla http://www.state.la.us Arkivigite je 2003-12-23 per la retarkivo Wayback Machine

Historio: Akiro fare de Usono

Ĉirkaŭ 1800 Luiziano estis franca kolonio kaj etendiĝis de la Golfo de Meksiko ĝis la limo de Kanado; ĝia areo estis la 15-oblo de la nuna. Usono deziris akiri la regionon ĉirkaŭ Nov-Orleano; sed en 1803 Francio ofertis vendi ĉiom. Je la 30-a de aprilo 1803 Usono aĉetis la teritorion je 60 milionoj da francaj frankoj.

Lingvoj

La kaĵun-franca lingvo estas unu el tri variantoj aŭ dialektoj de la franca lingvo parolata unuavice en la Usona ŝtato Luiziano, aparte en la sudaj paroĥoj. Aliaj luizianaj francaj dialektoj inkluzivas la napoleonan francan kaj la kolonian aŭ Bieneg-Societan francan, parolatajn unuavice en la paroĥoj Orleans, S-ta Bernard, S-ta Tammany, S-ta Karlo, S-ta Johano la Baptiste, Jefferson, Okcidento Bâton-Ruĝigilo, Pointe-Coupée, Avoyelles, S-ta Mary, Iberia kaj S-ta Landry. La kaĵuna franca ne estas la sama kiel la luiziana kreol-franca.