Xi Jinping

Xi Jinping
	; Irudi gehiago
; Txinako Herri Errepublikako presidente
Txinako Herri Errepublikako Batzorde Militar Zentraleko lehendakaria
Txinako Alderdi Komunistaren idazkari nagusia
Txinako Alderdi Komunistako Batzorde Militar Zentraleko lehendakaria
Txinako Herri Errepublikako lehendakariordea
Txinako Alderdi Komunistaren Eskola Zentraleko lehendakaria
Txinako Alderdi Komunistaren Batzorde Zentralaren Idazkaritzako idazkari nagusia
Txinako Alderdi Komunistaren Batzorde Iraunkorraren Idazmahaiko kidea
Txinako Alderdi Komunistaren Idazmahai Politikoko kidea
TAKen Shangaiko Batzordeko idazkaria
Fujiango gobernadorea
Herri Batzar Nazionaleko kidea
; Xiameneko alkateorde
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	习近平
Jaiotza	Pekin, 1953ko ekainaren 15a (71 urte)
Herrialdea	Txinako Herri Errepublika
Bizilekua	Pekin
Familia
Aita	Xi Zhongxun
Ama	Qi Xin
Ezkontidea(k)	Ke Lingling (en) (1979 - 1982); Peng Liyuan (1987ko irailaren 1a -
Seme-alabak	ikusi Xi Mingze;
Haurrideak	ikusi Xi Heping (en) ; Xi Qianping (en) ; Xi Zhengning (en) ; Qi Qiaoqiao; Qi An'an (en) ; Xi Yuanping;
Familia	ikusi Deng Jiagui (en) (ahizpa edo arrebaren senar); Zhang Lanlan (en) (ezkonahizpa); Ke Hua (en) (aitaginarreba); Zhang Yannan (en) (sororal niece (en) );
Hezkuntza
Heziketa	Beijing 101 Middle School (en) ; Beijing Bayi School (en) ; (1960 - ; Tsinghua Unibertsitatea ; (1975 - 1979) gradu : Ingeniaritza kimiko
Hezkuntza-maila	zientzia juridikoetan doktorea
Hizkuntzak	mandarin txinera; txinera
Jarduerak
Jarduerak	estatu-politikaria eta politikaria
	Parte-hartzailea 2017 SCO Summit (en) ; 2018 SCO Summit (en) ; APEC Indonesia 2013 (en) ;
Lantokia(k)	Pekin
Enplegatzailea(k)	Txinako Herri Batzar Nazionala
Lan nabarmenak	ikusi General Secretary Xi Jinping important speech series (en) ; Zhi Jiang Xin Yu (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Order of St. Andrew the Apostle the First-Called : Vladimir Putin (2017ko uztailaren 4a) ; Order of the Republic of Serbia (2016ko ekainaren 18a) ; Grand Cordon of the Order of Leopold (2014ko martxoaren 30a) ; Order of the Liberator General San Martín (2018ko abenduaren 2a) ; José Martí ordena (2014ko uztailaren 22a) ; Nishan-e-Pakistan (2015eko apirilaren 21a) ; Order of King Abdulaziz al Saud (2016ko urtarrilaren 19a) ; Gold Olympic Order (2013ko azaroaren 19a) ; Golden Key of Madrid (2018ko azaroaren 28a) ; Order of Zayed (2018ko uztailaren 20a) ; Order of the Liberator (2014ko uztailaren 20a) ; Order of Manas, 1st class (2019ko ekainaren 13a) ; Order for strengthening Peace and Friendship (2016ko irailaren 29a) ; Medal of Honor of the Congress of the Republic of Peru (2016ko azaroaren 21a) ; [[]] ; National Order of the Lion of Senegal (2018ko uztailaren 29a) ; Time 100 (2021) ; Order of the Golden Eagle ; Grand Cordon of the Order of Leopold : Filipe Belgikakoa (2014) ; Time 100 (2022) ; Time 100 (2018) ; Time 100 (2019) ; Time 100 (2014) ; Time 100 (2015) ; Time 100 (2017) ; Order of Manas ; Order of the State of Palestine ; Order of the Star of Palestine ; Order of Friendship ; Order of South Africa (2023ko abuztuaren 22a) ; Order of Leopold ; Olympic Order ;
Kidetza	Politburo Standing Committee of the Chinese Communist Party (en) ; Txinako Alderdi Komunistako Politburoa; Xi–Li Administration (en) ; Xi Jinping Administration (en)
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Askapenerako Herri Armada
Gradua	komandante buru
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa
Alderdi politikoa	Txinako Alderdi Komunista

Xi Jinping (txinera sinplifikatua: 习近平; pinyinera: Xí Jìnpíng, (Pekin, Txinako Herri Errepublika, 1953ko ekainaren 15a) politikari txinatarra komunista da. Txinako Alderdi Komunistako buruzagia da 2012ko azaroaren 15etik^[1].

Txinako Herri Errepublikan agindu duen buruzagi politiko komunisten bosgarren belaunaldiko politikaria da.

Haurtzaroa eta ikasketak

Xi Zhongxun eta Qi Xinen semea, Pekinen jaio zen 1953ko ekainaren 15ean^[2]. Bi arreba ditu, Qiaoqiao (j. 1949) eta An'an (j. 1952)^[3]^[4]. Xiren aita Shaanxi probintziakoa zen^[5].

Pekingo Bayi eskolan ikasi zuen^[6]^[7], eta gero hiri bereko 25. eskolan^[8]. 1963an, Xi Jinpingek 10 urte zituela, haren aita Txinako Alderdi Komunistatik kanporatu eta Luoyangeko (Henan) fabrika batera bidali zuten lanera^[9]. Geroago, haren ama aita publikoki salatzera behartu zuten. 1968an, Xik 15 urte zituela, aita espetxeratu zuten. Aitaren babesik gabe, Xi Liangjiahe herrira lanera bidali zuten 1969an^[10]. Alderdiko idazkari gisa lan egin zuen eta haitzuloko etxe batean bizi zen^[11]. Ezagutzen zuen jendearen arabera, esperientzia horrek pobreekiko elkartasuna sentitzera eraman zuen^[12]. Hilabete batzuen buruan Pekinera ihes egin zuen. Atxilotu eta lan-esparru batera bidali zuten, baina gero herrira itzuli zen. Guztira zazpi urte eman zituen bertan^[13]^[14].

Zazpi aldiz errefusatua izan ostean, Txinako Gazte Komunisten Ligan sartu zen 1971n, tokiko funtzionario batekin lagun egin ondoren^[7]. 1972an aitarekin elkartu zen^[15]. 1973tik aurrera, hamar aldiz eskatu zuen Txinako Alderdi Komunistan sartzeko, eta hamargarren saiakera egin ostean onartu zuten 1974an^[16]^[17]. 1975etik 1979ra, ingeniaritza kimikoa ikasi zuen Tsinghua Unibertsitatean^[18].

Ibilbide politikoaren hasiera

1979tik 1982ra, Xi Jinping Geng Biaoren idazkaria, Txinako Herri Errepublikako Estatu Kontseiluko lehen sailburuordea eta Txinako Alderdi Komunistako idazkari nagusia izan zen^[7]. 1982an, Zhengding konderrira bidali zuten alderdiko idazkariorde gisa. 1983an idazkari izatera igo zen^[19]. Gero, lau probintzietan aritu zen karrera politikoan zehar: Hebei (1982-1985), Fujian (1985-2002), Zhejiang (2002-2007) eta Shanghai (2007)^[20]. 1997an, alderdiko 15. batzorde Zentraleko ordezko kide izendatu zuten. Hala ere, 15. batzordean hautatutako 151 ordezko kideetatik, Xik boto gutxien jaso zituen^[21].

2007ko urrian Txinako Alderdi Komunistako Batzorde Zentraleko Mahai Politikoko Batzorde Iraunkorreko kide izendatu zuten. Ordutik 2012ko azarora arte Txinako Alderdi Komunistako Batzorde Zentraleko Idazkaritzako kide eta Alderdi Eskola Zentraleko presidente ere izan zen^[22].

2008ko otsailaren 11n Pekingo Olinpiar Jokoen arduradun izendatu zuten, modu ez-ofizialean baieztatuz Xi hurrengo presidenteorde izendatuko zutela. Martxoaren 15ean Txinako Herri Errepublikako presidenteorde hautatu zuten^[22].

Txinako Alderdi Komunistako idazkari nagusi eta Txinako presidente

2012ko azaroaren 15ean, Txinako Alderdi Komunistako Batzorde Zentralak baieztatu ondoren, Xi Txinako Alderdi Komunistako Batzorde Zentraleko idazkari nagusi izendatu zuten^[23]. 2013ko martxoaren 14an, Txinako Herri Errepublikako presidentetza hartu zuen.

Xiren filosofia politikoa Txinako Alderdi Komunistaren Konstituzioaren parte da, Mao Zedongen pentsamenduaren antzera^[24]^[25], eta pertsonaganako kultua sortu duela ere uste da^[26].

Bere presidentetza osoan zehar ustelkeriaren aurkako kanpaina handu bat egin du, Maoren garaitik «garbiketa» handiena izan dena^[27]. Zigorrek milioi bat pertsona baino gehiagori eragin diete^[26].

2018ko martxoaren 11n, Txinako Alderdi Komunistako Batzorde Zentralak Xi Jinpingi behin betiko hauteskundeetara aurkezteko aukera emango zuen Konstituzioaren erreformaren alde bozkatu zuen^[28]. 2023ko martxoaren 10ean, Xi Jinping hirugarren agintaldirako hautatu zuten, beraz, Txinako presidente izango da 2028ra arte^[29].

Sariak eta ohoreak


	Herrialdea edo erakundea	Data	Oharrak	Erreferentziak
Olinpiar Ordena	Nazioarteko Olinpiar Batzordea	2013ko azaroaren 19a	Olinpiar mugimenduaren sari gorena	^[30]
Leopoldoren Ordenaren Kordoi Handia	Belgika	2013ko azaroaren 19a	Belgikako ordena gorena	^[30]
Askatzailearen Ordenaren Lepoko Handia	Venezuela	2014ko uztailaren 20a	Venezuelako ordena gorena	^[31]
José Martí ordena	Kuba	2014ko uztailaren 22a	Kubako ordena gorena	^[32]
Nishan-e-Pakistan	Pakistan	2015eko apirilaren 21a	Pakistango sari zibil gorena	^[33]
Abdulaziz al-Saud ordena	Saudi Arabia	2016ko urtarrilaren 19a	Saudi Arabiako Merezimenduaren Ordena	^[34]
Serbiako Errepublikaren Ordenaren lepokoa	Serbia	2016ko ekainaren 18a	Serbiako estatu-ordena gorena	^[35]
Bakea eta Adiskidetasuna Indartzearen Ordena	Bielorrusia	2016ko irailaren 29a	Bielorrusiako ordena	^[36]
Ohorezko Dominaren Gurutze Handia	Peru	2016ko azaroaren 21a	Peruko domina	^[37]
San Andres Apostoluaren ordena	Errusia	2017ko uztailaren 3a	Errusiako ordena gorena	^[38]
Palestinako Estatuaren Lepoko Handia	Palestina	2017ko uztailaren 18a	Palestinako ordena zibil gorena	^[39]
Zayed ordena	Arabiar Emirerri Batuak	2018ko uztailaren 20a	Arabiar Emirerri Batuetako ordena zibil gorena	^[40]
Lehoiaren Ordenaren Gurutze Handia	Senegal	2018ko uztailaren 29a	Senegalgo ordena	^[41]
San Martín Jeneral Askatzailearen Ordenaren lepokoa	Argentina	2018ko abenduaren 2a	Argentinako ordena	^[42]
Manas ordena	Kirgizistan	2019ko ekainaren 13a	Kirgizistango ordena gorena	^[43]
Koroaren Ordena	Tajikistan	2019ko ekainaren 15a	Tajikistango ordena	^[44]
Urrezko Arranoaren Ordena	Kazakhstan	2022ko irailaren 14a	Kazakhstango ordena gorena	^[45]
Adiskidetasunaren Ordena	Uzbekistan	2022ko irailaren 15a	Uzbekistango estatuko saria	^[46]
Hegoafrikaren Ordena	Hegoafrika	2023ko abuztuaren 22a	Hegoafrikako estatuko saria	^[47]