Setoain
| Setoain | |
|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
 Herriko etxe tradizional bat | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea | Nafarroa Garaia |
| Eskualdea | Ibarrak (Iruñerria) |
| Udalerria | Esteribar |
| Administrazioa | |
| Mota | leku |
| Izen ofiziala | Setoain |
| Posta kodea | 31698 |
| Herritarra | setoaindar, setuaindar |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 42°53′57″N 1°31′21″W / 42.8992°N 1.5225°W |
| Garaiera | 637 metro |
| Distantzia | 18,6 km (Iruñetik) |
| Demografia | |
| Biztanleria | 5 (2020) |
Setoain[1][a] (esteribarreraz: Setuain)[b] Esteribar udalerriko leku bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Iruñerria eskualdeko Ibarrak azpieskualdean.
2020 urtean 5 biztanle zituen.
Bertako biztanleak setoaindarrak (esteribarreraz: setuaindarrak) dira.
Izena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Setoain edo Setuain toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Seitoain (1226)
- Seytoayn (1268)
- Centoayn (1274)
- Ceytoaym (1276)
- Asitoanh (1277)
- Seitoayn (1366)
- Setuayn (1366)
- Setuain (1534)
- Setoain (1989)
Geografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Setoain Esteriberran dago.
Ingurune naturala eta klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Esteribarko udalerriaren azalera handia dela eta, klima alde handiak daude Esteribar iparraldearen eta hegoaldearen artean. Hala, udalerria klima kontinentalaren eta klima atlantikoaren mugan kokatzen da. Ezaugarri kontinental mediterraneoak ekialdean nabarmentzen dira, eta ezaugarri atlantikoak, berriz, mendebaldean. Urteko batez besteko tenperatura 8 °C eta 12 °C bitartekoa da, eta prezipitazioak 1 000 eta 1 600 mm bitartekoak. Urteroko egun euritsuak 120 - 140 inguru izaten dira.
Pagoak eta pinu basatiek udalerriaren basoen %68 hartzen dute. Horrez gain, haritzak eta gaztainondoak daude ibarreko gunerik lauenetan. Birlandatutako basoen azalera 128 hektareakoa da, eta batez ere pinu beltz austriarra erabiliz egin zen XIX. mendetik aurrera. Pagoak ugariagoak dira udalerriaren iparraldeko gune menditsuenetan.
Estazio meteorologikoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Esteribarren dagoen Eugi kontzejuan, itsasoaren mailatik 617 metrora, Nafarroako Gobernuak 1968an jarritako estazio meteorologikoa dago.[3] Gainera, 1975ean, beste estazio meteorologiko bat inauguratu zen Irotz lekuan, itsasoaren mailatik 479 metrora.[4] Bestalde, 1995ean, beste estazio meteorologiko bat inauguratu zen Zubiri kontzejuan, itsasoaren mailatik 526 metrora.[5] Zubiriko estazioa da Setoainerako balio egokienak ematen dituena, hurbilen dagoena baita.
 Datu klimatikoak (Zubiri, 1995-2020) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 20.0 | 22.0 | 26.4 | 29.0 | 32.0 | 39.0 | 42.0 | 43.5 | 40.0 | 31.0 | 25.0 | 21.0 | 43.5 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 8.8 | 10.6 | 13.6 | 15.4 | 19.8 | 23.7 | 26.6 | 27.1 | 23.4 | 18.5 | 12.0 | 9.3 | 17.4 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 4.2 | 5.3 | 7.8 | 9.5 | 13.5 | 17.0 | 19.5 | 19.7 | 16.4 | 12.7 | 7.6 | 4.9 | 11.5 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -0.4 | -0.1 | 2.0 | 3.6 | 7.2 | 10.4 | 12.3 | 12.3 | 9.5 | 6.9 | 2.9 | 0.5 | 5.6 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -6.6 | -5.9 | -3.6 | -1.5 | 1.0 | 4.7 | 6.8 | 6.4 | 3.8 | 10.1 | -3.8 | -6.0 | -0.4 |
| Batez besteko prezipitazioa (mm) | 116.4 | 101.8 | 99.5 | 129.4 | 99.9 | 61.4 | 47.8 | 46.5 | 69.5 | 112.8 | 146.6 | 129.5 | 1161.0 |
| Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) | 57.0 | 62.5 | 73.0 | 59.0 | 56.0 | 58.0 | 100.0 | 63.0 | 81.5 | 74.5 | 83.4 | 82.5 | 100.0 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 12.8 | 11.4 | 11.2 | 14.5 | 12.8 | 8.2 | 5.8 | 6.4 | 8.2 | 12.2 | 14.1 | 13.4 | 131.1 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 2.1 | 2.3 | 1.6 | 0.8 | 0.1 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | .8 | 1.6 | 9.3 |
| Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[6] | |||||||||||||
Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.
Ikusi edo aldatu datu gordinak.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Demografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]2020 urteko erroldaren arabera 5 biztanle zituen Setoainek.[7]
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 10 | 9 | 10 | 8 | 8 | 8 | 8 | 4 | 4 | 3 | 7 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 7 | 6 | 6 | 5 | 5 |
Kultura
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Euskara
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Esteribarko herri guztiak sailkatu zituen, hegoaldeko goi-nafarrera euskalkian, Pirinio ibarretik Erroibar eta Artzibar ibarrekin hitz egiten zena.[8]
Koldo Zuazok, 2010ean, Esteriberrak nafarrera euskalkian sailkatu zituen.[9]
Setoaingo azpieuskalkia esteribarrera da, eta, zehazki, Erdiesteribartar aldaera. 2007ko udazkenean, euskaldun behintzat gabeak baziren ibarran.[10]
Euskararen Foru Legea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Nafarroako Gobernuak onartutako Euskararen Foru Legeari jarraituz, Esteribar eremu euskalduneko udalerria da. 2001eko erroldan, herritarren % 25ek zekien euskaraz.
1986tik geroztik, Esteribar udalerriaren izen ofiziala Esteribar da.
Jaiak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- San Joan Bataiatzearen jaiak: ekainaren hirugarren asteburuan
Ondasun nabarmenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- San Joan Bataiatzailearen eliza, XIII. mendeko kristiau eliza.
Oharrak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ /seto.áin/ ahoskatua (laguntza)
Azentua: zorrotza hirugarren silaban - ↑ /setuáin/ ahoskatua (laguntza)
Azentua: zorrotza bigarren silaban
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- ↑ «Setoain - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ Zubiriko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
- ↑ «Urdaitz» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
- ↑ Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
- ↑ Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.
- ↑ Euskaltzaindia. Hegoaldeko goi-nafarrera. Esteribarrera.
