لسانی شیرازی

مولانا وجیه‌الدین عبدالله بن محمد لسانی شیرازی (تبریزی) از شاعران پارسی‌گوی سدهٔ دهم قمری است.

زندگی

وجیه‌الدین عبدالله بن محمد لسانی شیرازی در شیراز متولد شده و در بغداد و دارالسلطنه تبریز می‌زیسته و بدین جهت جمعی وی را تبریزی می‌دانند.

لسانی یکی از شاعران بزرگ و صاحب‌سبک فارسی سدهٔ دهم بود. وی از نخستین شاعران سبک وقوع است. همچنین گفته می‌شود کامل‌ترین و زیباترین شهرآشوب زبان فارسی را سروده‌است و در طرح دوباره این قالب نقش اساسی داشته طوری‌که سرودن ترکیب‌بند یا بندهای کوتاه را نخستین بار به او نسبت داده‌اند.

تاریخ وفات او سال ۹۴۰ یا ۹۴۱ هجری قمری و محل دفن او مقبرةالشعرای تبریز است.^[۱]^[۲]^[۳]

فعالیت ادبی

لسانی شیرازی از بزرگترین شاعران عصر خود و از شاعران سبک واسوخت است دیوان او به کوشش محمد حسین کرمی انتشار یافت . در تذکره‌ها و کتاب‌های تاریخ ادبیات نام این شاعر ذکر شده.^[۴] از لسانی شیرازی به عنوان یکی از سردمداران مکتب وقوع یاد می‌شود. در غزلیات این شاعر می‌توان نشانه‌هایی از غزل‌های حافظ و سعدی را دید. البته لسانی بیشتر تحت تأثیر سعدی بوده‌است.^[۵]

لسانی یکی از مفصل‌ترین و زیباترین «شهرآشوب»‌های زبان فارسی را سروده‌است. «شهر آشوب» به شعری گفته می‌شود که شغل‌ها و اصناف مختلف دست‌مایهٔ سرایش آن بوده‌اند. این نوع شعر، شعری وصفی و غنایی است.^[۶] از آن‌جا که لسانی شیرازی بخش عمده‌ای از سال‌های زندگی‌اش را در تبریز گذرانده، بر همین اساس در «شهرآشوب» خود تمامی شغل‌های تبریز آن زمان را آورده‌است.^[۷]

آثار

لسانی حدود هشت‌هزار بیت دارد که بیشتر این شعرها در قالب‌های غزل، ترکیب‌بند، قصیده و رباعی سروده شده‌اند که از این میان بیشتر شعرهای او در قالب غزل‌اند.^[۸]

آثار منتشرشده در سدهٔ کنونی

شهرآشوب، (گردآورنده:) علی‌رضا مجتهدزاده، مشهد: دانشگاه مشهد، ۱۳۴۵؛^[۹]
دیوان لسانی شیرازی، (تصحیح:) محمدحسین کرمی، شیراز: دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳؛^[۱۰]^[۱۱]

پانویس

منابع

««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد». ایبنا. ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)
لسانی شیرازی، عبدالله (۱۳۴۵). شهرآشوب. مشهد: دانشگاه مشهد.
«مقبرة الشعرا». اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۰۹.
«لسانی شیرازی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۰۹.
«جایگاه فارس در فرهنگ و اقتصاد». مجله فرهنگ و پژوهش. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۰۹.
لسانی شیرازی، عبدالله بن‌محمد (۱۳۹۳). کرمی، محمدحسین، ویراستار. دیوان لسانی شیرازی. شیراز: دانشگاه شیراز، مرکز نشر. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۶۲-۴۹۰-۲.

[1] «مقبرة الشعرا»، ادارهٔ ارشاد آذربایجان شرقی.

[2] لسانی شیرازی.

[3] جایگاه فارس در فرهنگ و اقتصاد.

[4] ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.

[5] ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.

[6] ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.

[7] ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.

[8] ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.

[9] لسانی شیرازی، شهرآشوب.

[10] ««دیوان لسانی شیرازی» تصحیح شد»، ایبنا.

[11] لسانی شیرازی، دیوان لسانی شیرازی.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]