Britsum

Britsum
Bestjoer
Lân	Nederlân
Provinsje	Fryslân
Gemeente	Ljouwert
Sifers
Ynwennertal	955 (1 jannewaris 2023)
Oerflak	5,16 km², wêrfan: - lân: 5,07 km² - wetter 0,9 km²
Befolkingsticht.	189 ynw./km²
Oar
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	53° 15' N 5° 47' E
Offisjele webside
Hiemside Britsum
Kaart

Britsum is in doarp yn 'e gemeente Ljouwert. Britsum leit noardlik fan Koarnjum en súdeastlik fan Stiens. De doarpskearn fan Britsum leit benammen oan de Greatebuorren en de Lytse Dyk.

Britsum hat 955 (1 jannewaris 2023) ynwenners.

Skiednis

Ofgraving terp.

It doarp is stifte op in kwelderwâl, dy't eartiids de eastkant fan de Middelsee wie. Yn 'e 13e iuw krige it doarp der oan de westkant in stik nijlân by.

Yn 'e twadde helte fan 'e 20e iuw hat Britsum nijbou op de eardere Weversterp krige, sadat it tal ynwenners tanimme koe. Troch de lûdsoerlêst fan 'e Fleanbasis Ljouwert wienen Koarnjum en Jelsum minder gaadlik foar nije bewenners, dy't ynstee dêrfan foar Britsum keazen.

Sûnt 2018 leit Britsum yn de gemeente Ljouwert. Dêrfoar lei it doarp yn sawol de gritenij as de gemeente Ljouwerteradiel (noardertrimdiel).

Namme

De betsjutting fan de namme Britsum is net dúdlik. It -um tsjut op -hiem. Guon geane der fan út dat it earste part ferwiist nei de persoansnamme Britte of Britto en it soe dan 'it hiem fan Britte' betsjutte. Oaren wize op de âldere foarm Bruggiheim, dy't al foar it jier 1000 yn 'e boeken fan it kleaster Fulda foarkomt. Dat soe dan 'it hiem by de brêge' wêze. Noch in oare útlis komt út op 'it sompige lân'.

De folksferklearring is in reuzeteltsje fan twa reuzen dy't ôfhierd wienen om de Dokkumer Ie te slatten. Op in stuit waarden se wurch en se woenen doe efkes útpûste. Se gienen dêr tsjin in tsjerke oan sitten, mar dy koe harren gewicht net hâlde en foel om. Doe seinen se tsjininoar: 'Dy is britsen.'

De States

Jornsmastate (1722).

Alear hie Britsum in protte states. Der wurdt tocht dat de âldste Tsjessingastate west hat. De namme Tiesinga komt al yn 1431 foar yn in akte. De ferneamdste is faaks Lettingastate. Fierder wienen der noch de states Jornsma, Jeltinga en Eringa of Geringa.

Der wurdt ek noch sprutsen fan Britsenburg, dy't oan 'e Middelsee stien hawwe soe.

Tsjerken

De âlde grifformearde tsjerke.

Britsum hat twa tsjerken. De romaansk-goatyske herfoarme Jehannestsjerke datearret likernôch út 1250. By in restauraasje yn 1990 waarden yn oerskildere fresko's oantroffen. De âlde grifformearde tsjerke is fan 1867; yn 1968 waard der in nije grifformearde tsjerke boud, dy't De Hoekstien kaam te hjitten.

Stasjon

Britsum hie in stasjon oan it spoar fan Ljouwert nei Eanjum. It doarp wie de halte tusken Koarnjum en Stiens, mei de geografyske ferkoarting Bts. It stasjon waard iepene op 22 april 1901, doe't it spoar fan Ljouwert nei Ferwert iepene waard en waard wer sletten op 1 desimber 1940, doe't hiel it spoar opheft waard.

Mienskip

'Britsenburgh' is de namme fan it doarpshûs en it doarp hat in feriening fan doarpsbelang. De doarpskrante De Troffel ferskynt ienris yn 't fearnsjier. Britsum docht in soad yn 'e mande mei de doarpen Koarnjum en Jelsum. It doarp hat ferskillende buertferienings.

Tsjerke

De Hoekstien.

• PKN Britsum-Koarnjum-Jelsum

Skoalle

De Swirrel.

Britsum hie earder twa basisskoallen, 'De Foarikker' en 'De Homeie', dy't yn 2015 fusearren ta 'De Swirrel'. Ek de bern fan Koarnjum en Jelsum geane nei De Swirrel.

Eringastate.

Ferienings

Begraffenisferiening 'Memento Mori' Biljertferiening Ut it nekje Biljertferiening (KNBB) Damklub 'Bezint eer gij begint' Feestkommisje Britsum Follybalferiening Stasko Fûgelwacht Jelsum-Koarnjum-Britsum Fuotbalferiening De Trije Doarpen Herfoarme tsjerkekoar Jelsum-Koarnjum-Britsum

Iisklup 'It Leechje' Jankfoddekoar 'Tûzen Triennen' Keatsferiening It Partoer Kristlike brassband De Nije Bazún Kuorbalferiening CSL Sjonggroep De Welle Stichtingbestjoer Britsenburgh Wettersportferiening 'De Klompskippers'

(De list is yn 2023 bywurke mei help fan de doarpsside. Sjoch foar de meast aktuele ynformaasje oer ferienings op de hiemside fan it doarp)

Doarpshûs Britsenburgh.

Befolkingsûntwikkeling

Jier	1848	1900	1954	1959	1964	1969	1973	1999	2004	2009
Ynwenners	326	486	583	610	597	641	686	1112	1085	1020
Jier	2015	2020
Ynwenners	987	957

Berne

Sjuck fan Burmania (1597-1650), grytman Laes fan Burmania (1638-1691), grytman Menno van Coehoorn (1641-1704), militêr en festingboukundige Petrus Antonides (1657-1738), dûmny Taco Roorda (1801–1874), taalkundige

Gerlof Kalma (1887-1936), yngenieur. Reinder Sierks Roorda (1894–1965), genealooch Maria Rutgers-Hoitsema (1847-1924), feministe, ûnderwizeresse en sosjaal herfoarmster Jan Dotinga (1934), skriuwer

Strjitten

Aldlânsdyk, De Greiden, De Kamp, Efter de Wâl, Finne, Grutte Buorren, Lange Hage, Lieuwe Jellingastrjitte, Lytse Buorren, Lytse Dyk, Menno van Coehoornwei, Sillân, Sillânsreed, Stêdpaad, Swynserreed, Weversterp.

Sjoch ek

• Fryske doarpen.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Hiemside Britsum Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Britsum fan Wikimedia Commons.