Academia Brasileira de Letras

Academia Brasileira de Letras
Tipo	regulador lingüístico, museo, edificio e academia de ciencias
Data de fundación	1896
Fundador(es)	Joaquim Maria Machado de Assis e Oliveira Lima
Presidente/a	Merval Pereira (pt) (2022-)
Premios	Orde do Mérito Cultural, Membro-Honorário da Ordem Militar de Sant'Iago da Espada e Gran Cruz da Orde de Santiago da Espada
Localización
Sede	Río de Xaneiro
Enderezo	Avenida Presidente Wilson, nº 203 - Centro, Rio de Janeiro - RJ, 20030-021 e Av. Presidente Wilson, nº 203 - Centro
En	Río de Xaneiro e Centro
País	Brasil
22°54′39″S 43°10′23″O
Na rede
http://www.academia.org.br/
[ editar datos en Wikidata ]

Academia Brasileira de Letras (ABL) GCSE • MHSE é unha institución literaria brasileira fundada na cidade de Río de Xaneiro o 20 de xullo de 1897 polos escritores Machado de Assis, Lúcio de Mendonça, Inglês de Sousa, Olavo Bilac, Afonso Celso, Graça Aranha, Medeiros e Albuquerque, Joaquim Nabuco, Teixeira de Melo, Vizconde de Taunay e Ruy Barbosa. Está composto por corenta membros efectivos e perpetuos (por iso son alcumados imortais) e por vinte membros estranxeiros.

O seu obxectivo é cultivar a lingua portuguesa e a literatura brasileira. Recoñécese o seu mérito polos seus esforzos históricos a prol da unificación da lingua, do portugués brasileiro e do portugués europeo. É dicir, tivo un papel importante no Acordo Ortográfico de 1945, acadado conxuntamente coa Academia das Ciências de Lisboa, ademais de ser un novo interlocutor respecto do Acordo Ortográfico de 1990.

A institución encárgase de publicar obras de gran valor histórico e literario, e concede varios premios literarios. A ABL remóntase a finais do século XIX, cando os escritores e intelectuais brasileiros querían crear unha academia nacional na liña da Academia Francesa.

Historia

Fundación

Lúcio de Mendonça

A iniciativa foi tomada por Lúcio de Mendonça, materializada en reunións preparatorias que comezaron o 15 de decembro de 1896 baixo a presidencia de Machado de Assis (elixido por aclamación) na redacción da Revista Brasileira. Nestas reunións aprobáronse o 28 de xaneiro de 1897 os estatutos da Academia Brasileira das Letras, que compoñen a súa xunta directiva de corenta membros fundadores. O 20 de xullo dese ano celebrouse a sesión inaugural no local do Pedagogium, un edificio fronte ao Paseo Público, no centro de Río.

Sen contar con sede ou recursos económicos propios, as reunións da Academia celebrábanse nas instalacións do antigo Ximnasio Nacional, no Salón Principal do Ministerio do Interior, no salón do Real Gabinete Português de Leitura, principalmente para sesións formais. As sesións comúns tiveron lugar no despacho do primeiro secretario, Rodrigo Octávio, na rúa da Quitanda, 47.

A partir de 1904, a Academia obtivo a ala esquerda do Silogeu brasileiro, edificio gobernamental que albergaba outras institucións culturais, onde permaneceu até a conquista da súa propia sede.

Petit Trianon

O Petit Trianon

En 1923, grazas á iniciativa do seu entón presidente, Afrânio Peixoto, e do entón embaixador francés, Raymond Conty, o goberno francés doou á Academia o edificio do Pavillón Francés, construído para a Exposición do Centenario da Independencia de Francia. Brasil, réplica do Petit Trianon de Versalles, construído polo arquitecto Ange-Jacques Gabriel, entre 1762 e 1768.

O 22 de setembro de 1941 recibiu a Gran Cruz da Orde Militar de Sant'Iago da Espada de Portugal e o 26 de novembro de 1987 foi nomeada Membro de Honra da mesma Orde de Portugal.

Estas instalacións están catalogadas polo Instituto Estatal de Patrimonio Cultural (INEPAC), da Secretaría Municipal de Cultura de Río de Janeiro, desde o 9 de novembro de 1987. Os seus salóns seguen funcionando na actualidade, acollendo reunións periódicas, sesións solemnes conmemorativas, sesións de inauguración de novos académicos, así como o tradicional té dos xoves. Poden ser coñecidos polo público en visitas guiadas ou en programas culturais como concertos de música de cámara, presentacións de libros de socios, ciclos de conferencias e obras de teatro.

Petit Trianon, sede de ABL en Río de Xaneiro

No primeiro andar do edificio, no vestíbulo (Saguão), destaca o chan de mármore decorado, un candelabro de cristal francés, un gran vaso de porcelana de Sèvres branca e catro baixorrelevos de pedra coade inglesa. Entre as demais dependencias destacan as seguintes:

• o Salão Nobre, onde teñen lugar as sesións formais;
• o Salão Francês, onde o novo membro permanece tradicionalmente só na reflexión;
• a Sala Francisco Alves, onde un óleo sobre lenzo, de Rodolfo Amoedo, retrata a un grupo de escritores e intelectuais do século XIX;
• a Sala dos Fundadores, decorada con mobles de época e cadros de Cândido Portinari;
• a Sala Machado de Assis, decorada coa mesa do escritor, libros e obxectos persoais, facendo fincapé nun retrato del, de Henrique Bernardelli;
• a Sala dos Poetas Românticos presenta bustos de bronce de Castro Alves, Fagundes Varela, Gonçalves Dias, Casimiro de Abreu e Álvares de Azevedo, de Rodolfo Bernardelli.

No segundo andar atópase o Salón de Té, onde os académicos se reúnen os xoves antes do Pleno, a Sala de Sessões e a Biblioteca. Este último atende a académicos e investigadores, facendo fincapé na colección Manuel Bandeira.

No segundo andar do Centro Cultural da Academia Brasileira das Letras atópase o Espazo Machado de Assis, que alberga o Centro de Información e Referencia sobre a obra de Machado de Assis, a Galería de Exposicións e a Sala de Proxeccións, onde se poden ver películas. e vídeos relacionados co universo de Machado.

Características

A finalidade da Academia, segundo os seus estatutos, é a "cultura da língua nacional", estando composta por corenta membros efectivos e perpetuos, coñecidos como "imortais", elixidos entre os cidadáns brasileiros que teñan publicado obras de recoñecido mérito ou libros de valor literario, e vinte socios correspondentes estranxeiros.

Do mesmo xeito que a Academia Francesa, o cargo de "imortal" é vitalicio, que se expresa co lema "Ad immortalitem", e a sucesión ten lugar só á morte do ocupante da cadeira. Unha vez formalizadas as candidaturas, os académicos, en sesión ordinaria, manifestan a súa vontade de recibir ao novo confrade, mediante voto secreto.

Os elixidos toman posesión nunha sesión solemne, na que todos os membros visten o uniforme da Academia, de cor verde escuro con bordados dourados que representan loureiros, complementado cun sombreiro de veludo negro con penachos brancos. Nese momento, o novo vogal pronuncia un discurso, que tradicionalmente evoca ao seu antecesor e aos demais ocupantes da cadeira á que foi elixido. Despois, asina o libro de propiedade e recibe o colar e o diploma de mans doutros dous inmortais; a espada é entregada polo decano, o estudoso de maior idade. O acto continúa cun discurso de benvida, pronunciado por un confrade, referido aos méritos do novo membro.

A partir do 4 de novembro de 1977, unha institución tradicionalmente masculina aceptou como membro a Rachel de Queiroz, para quen se deseñou unha versión feminina do uniforme tradicional: un vestido longo de crepé francés verde escuro, con follas de loureiro bordadas en fío de ouro.

Membros

De pé: Rodolfo Amoedo, Artur Azevedo, Inglês de Sousa, Bilac, Veríssimo, Bandeira, Filinto de Almeida, Passos, Magalhães, Bernardelli, Rodrigo Octavio, Peixoto; sentados: João Ribeiro, Machado, Lúcio de Mendonça e Silva Ramos.

A Academia conta con corenta cadeiras, ocupadas por corenta membros efectivos perpetuos (polo menos vinte e cinco deben residir na cidade que acolle a Academia, Río de Xaneiro), sendo elixido cada novo membro polos académicos para ocupar unha cátedra vacante por mor do falecemento do último titular. Tamén hai vinte membros correspondentes estranxeiros.

No cadro de persoal actual da Academia, o máis vello dos Imortais é José Sarney, elixido o 17 de xullo de 1980, e o máis novo Gilberto Gil, elixido en 2021. O membro máis lonxevo é a profesora Cleonice Berardinelli, de 105 anos.

Entre os membros elíxese quen presida a academia durante un período. O primeiro presidente da ABL foi Machado de Assis, elixido por aclamación e tamén o seu "presidente perpetuo". Durante case 34 anos consecutivos, Austregésilo de Athayde presidiu o Silogeo (1959-1993), imprimindo, na súa xestión, un carácter de pervivencia ao cargo que se desviou dos principios orixinais -e que foi abandonado polos seus sucesores-. Ana Maria Machado foi elixida para presidir a academia no bienio 2012/2013. Foi a segunda muller en ocupar o cargo; foi sucedida por Geraldo Holanda Cavalcanti.

Ademais dos socios, tamén hai socios correspondentes. No cadro de persoal actual da Academia, o socio correspondente de maior idade é José Carlos de Vasconcelos, elixido en 1981, e o máis novo (2018) é Berthold Zilly, elixido en 2018.

Patronos de cadeiras

Para cada unha das corenta cátedras, os fundadores elixiron aos respectivos mecenas, homenaxeando a personalidades que deixaron a súa pegada na literatura e na cultura brasileira, antes da fundación da Academia.

Foi unha innovación. A Academia Francesa, que servira de modelo, instituíu as cadeiras, pero só cunha numeración do un ao corenta. A elección destes patronos mecenas foi algo aleatoria, con suxestións feitas polos propios imortais.Historiando esta escolla, nun discurso proferido na casa, no ano de 1923, Afrânio Peixoto (que dela foi presidente), deixou rexistrado:

Novidade de nossa Academia foi, em falta de antecedentes, criarem-nos, espiritualmente, nos patronos. Machado de Assis, o primeiro da companhia, por vários títulos, quis dar a José de Alencar a primazia que tem, e deve ter, na literatura nacional. A justiça não guiou a vários dos seus companheiros. Luís Murat, por sentimento exclusivamente, entendeu honrar um amigo morto, infeliz poeta, menos poeta que infeliz, Adelino Fontoura. O mesmo, Pedro Rabelo a Pardal Mallet. A Silva Ramos, que lembrara Gonçalves Crespo, nascido no Brasil, não o permitiram, por «português», aceitando, entretanto, Gonzaga, que nascera em Portugal… Faltavam poucos acadêmicos à escolha e sobravam grandes patronos nacionais. Nabuco que, para não sair de Pernambuco, e não ter sombra, escolhera o medíocre Maciel Monteiro, lembrou aos que faltavam, a escolha justa de grandes nomes restantes. Ruy ocorreu logo como seu patrono, que não estava na lista: era Evaristo da Veiga. Ficaram muitas clamorosas exclusões, entretanto.
Recentemente, acadêmico para quem a Academia é número um de suas preocupações, entendeu obviar o defeito, dotando os sócios correspondentes de patronos. Elaborou a lista dos grandes excluídos — Alexandre de Gusmão; Alexandre Rodrigues Ferreira; A. de Morais Silva; Antônio José; Botelho de Oliveira; D. Borges de Barros; Eusébio de Matos; Dom Francisco de Sousa; Fr. Francisco de Monte Alverne; Gonçalves Ledo; José Bonifácio, o Patriarca; Matias Aires, Nuno Marques Pereira, Odorico Mendes, Rocha Pita, Santa Rita Durão, Silva Alvarenga, Sotero dos Reis, Fr. Vicente do Salvador, Visconde de Cairu — e teve a habilidade, eleitoral, de fazê-la aceita. É exato que a maioria é de baianos, o que trai a origem, mas, agora, já não se dirá que os sessenta patronos não incluem os mais consagráveis dos brasileiros escritores. A exclusão desses vinte seria escandalosa e certamente eles valem mais que vinte dos outros quarenta, escolhidos sem unidade de critério, ou, como devera ser apenas, critério de justiça.

Críticas

Inauguración de Getúlio Vargas como membro da Academia Brasileira das Letras, o 29 de decembro de 1943. Medios en poder do Arquivo Nacional do Brasil.

En xeral, os críticos da Academia consideran que deixou de ser seria, que se converteu nun "agrupamento de escritores conformistas e de políticos poderosos e vaidosos".

A Academia Brasileira de Letras xa foi criticada por non abrirse nunca a escritores aclamados da literatura brasileira, como Lima Barreto, Monteiro Lobato, Carlos Drummond de Andrade, Gilberto Freyre, Sérgio Buarque de Holanda, Caio Prado Júnior, Graciliano Ramos, Cecilia . Meireles, Clarice Lispector, Vinícius de Moraes, Erico Verissimo, Mário Quintana e Paulo Leminski, así como por facer políticos como Getúlio Vargas, Aurélio de Lira Tavares (membro da Xunta militar de 1969), José Sarney e Fernando Henrique Cardoso, antigamente - Presidentes da República; o senador de Pernambuco Marco Maciel, ex vicepresidente da República; o político de Santa Catarina Lauro Müller ; os doutores Ivo Pitanguy, cirurxián plástico, e Paulo Niemeyer Soares Filho, neurocirurxián; o inventor Santos Dumont, que a pesar das súas grandes achegas científicas, non se dedicou á produción literaria; Assis Chateaubriand, magnate das comunicacións no Brasil entre finais dos anos 30 e principios dos 60; Roberto Marinho, fundador do maior imperio dos medios de comunicación do país; Merval Pereira, xornalista colaboradora de Rede Globo; e Paulo Coelho.

Tampouco participaron na Academia os escritores Jorge de Lima e Gerardo Melo Mourão, nomeados ao Premio Nobel de Literatura. António Cândido de Mello e Sousa, Autran Dourado, Rubem Fonseca, Dalton Trevisan e Raduan Nassar, gañadores do Premio Camões, son outros nomes importantes que non aparecen entre os membros da institución.

Tamén se debate moito o mérito dos patróns das cátedras, como se pode comprobar no fragmento do discurso pronunciado por Afrânio Peixoto, rexistrado anteriormente.

O xornalista Fernando Jorge, en "A Academia do Fardão e a Confusión: a Academia Brasileira das Letras e os seus mortais 'Imortais'", critica a elección de "personalidades" á ABL, é dicir, persoas influentes na sociedade, pero cuxa principal ocupación non era literatura e moitas veces producían materiais só para que puidesen ser elixidos, sen volver nunca para producir ningunha obra de valor literario. O investigador tamén critica o proceso electoral, xa que non se basearía nos méritos literarios dos candidatos. Jorge asegura que a Academia tampouco leva a cabo proxectos a prol da cultura da lingua portuguesa, a pesar de ter o capital para, por exemplo, relanzar edicións esgotadas e promover campañas de alfabetización e fomentar a lectura. Ademais, para o escritor, a institución calou ante a forte censura do Goberno de Vargas e do Réxime Militar brasileiro.

Premios e publicacións

A Academia Brasileira das Letras outorga a personalidades os seguintes premios:

• Prêmio ABL de Cinema;
• Prêmio ABL de Ensaio crítica e história literária;
• Prêmio ABL de Ficção romance teatro e conto;
• Prêmio ABL de História e Ciências Sociais;
• Prêmio ABL de Literatura Infantojuvenil;
• Prêmio ABL de Poesia;
• Prêmio ABL de Tradução;
• Prêmio Francisco Alves;
• Prêmio Machado de Assis.

Un número da Revista Brasileira exposto nunha biblioteca municipal.

En ocasións outórganse os seguintes premios:

• Premio Abgar Renault (1997);
• Premio José Lins do Rego (1998).

En 1900, o goberno federal do Brasil publicou o Decreto No 726, do 8 de decembro de 1900, coñecido como Lei Eduardo Ramos, polo que se autorizaba a instalación da Academia nun edificio público e a publicación na Prensa Nacional das publicacións oficiais da Academia e as obras de escritores brasileiros falecidos que son recoñecidos como de gran valor e cuxos dereitos de autor están caducados. O título de avogado estivo plenamente vixente até o ano 2002, xa que en virtude do Decreto n.o 4.260, do 6 de xuño de 2002, extinguiu a actividade de impresión plana da Prensa Nacional.

En 1910, a institución puxo en marcha a súa publicación periódica oficial, a Revista da Academia Brasileira de Letras, posteriormente a institución fíxose cargo da tradicional Revista Brasileira, para rescatar e dar continuidade á publicación periódica, que se fixo así —en 1941— por proposta de Levi Carneiro, ser a revista da Casa de Machado de Assis.

A ABL tamén publicou o Dicionario da lingua portuguesa da Academia Brasileira das Letras, impreso pola Imprensa Nacional en 1967, e o Diccionario ilustrado da lingua portuguesa da Academia Brasileira das Letras, publicado por Bloch Editores en 1972.

Véxase tamén

Outros artigos

• Academia Brasileira de Belas Artes
• Academia Brasileira de Ciências
• Academia Brasileira de Literatura de Cordel
• Academia Brasileira de Música
• Academia das Ciências de Lisboa
• Academia Galega da Língua Portuguesa
• Acordo Ortográfico de 1990
• Museu da Língua Portuguesa
• Prêmio Machado de Assis
• Vocabulário Ortográfico da Língua Portuguesa

Bibliografía

• Achcar, Francis. "Introdución a Lima Barreto e o triste final de Policarpo Quaresma ". Editorial Sun.

Ligazóns externas

• Sítio oficial