Insomnio

Aviso médico

Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos.
Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico.

O insomnio é unha das enfermidades do sono máis comúns. Aínda que xeralmente se fala do insomnio como da dificultade para conciliar o sono, en realidade a dificultade para durmir pode manifestarse de varias formas:

Dificultade para conciliar o sono ao deitarse (insomnio inicial, o máis común).
Espertar decote durante a noite (insomnio intermedio).
Espertar moi cedo pola mañá, antes do previsto (insomnio terminal).

O insomnio impide a recuperación que o corpo necesita durante o repouso nocturno, podendo ocasionar somnolencia diúrna, baixa concentración e incapacidade para sentirse activo durante o día.

Varios factores son os que determinan este trastorno: o estrés, a elevada activación do organismo ou a depresión son de especial relevancia. Na actualidade, é habitual a prescrición de fármacos para o tratamento a curto prazo do insomnio, porén esta medida non constitúe unha solución axeitada a medio e longo prazo, sendo preferible aplicar nestes casos outras técnicas coma a terapia condutual ou cognitiva. Un primeiro paso para abordar o trastorno (en realidade o insomnio é un síntoma e non unha enfermidade) consiste en instruír o paciente sobre os principios da chamada profilaxis ou hixiene do sono.

Hixiene do sono

Algunhas das pautas profilácticas máis coñecidas son as seguintes:

A cafeína é un estimulante do sistema nervioso e debe interromperse o seu consumo de catro a seis horas antes de deitarse (neste lapso de tempo segue a haber no sangue trazas desta substancia que, nalgunhas persoas máis susceptibles, segue a provocar insomnio, ansiedade ou nerviosismo). Así mesmo, aínda que non provoca adicción (dependencia física no organismo), si pode provocar unha dependencia psicolóxica.
A nicotina tamén é un estimulante do sistema nervioso, polo que debe evitarse o seu consumo preto da hora de deitarse e nos espertares nocturnos. Así mesmo, provoca adicción (dependencia física).
O alcohol é un depresor do sistema nervioso, se ben pode facilitar o inicio do sono, provoca espertares ao longo da noite. Porén, provoca adicción (dependencia física).
Un xantar lixeiro pode inducir ao sono, pero unha cea ou comida copiosa nun momento demasiado próximo ao sono pode facer que este sexa menos profundo, se ben é certo que non é recomendable irse con fame á cama.
Non facer exercicio vigoroso nas tres ou catro horas previas a deitarse, pois isto activa o sistema nervioso e pérdese a sensación de somnolencia. O exercicio regular polas tardes pode axudar a que o sono sexa máis profundo, con todo o exercicio matinal ten pouco ou ningún efecto sobre o sono.
Minimizar o ruído, a luz e as temperaturas extremas (non máis de 24 °C nin menos de 12 °C) durante o período de sono, utilizando tapóns para os oídos, ruídos tenues de fondo, persianas nas fiestras, mantas eléctricas ou aire acondicionado.
Tentar deitarse e espertar á mesma hora tódolos días. Está demostrado que os cambios constantes nos horarios de sono aumentan a probabilidade de que nalgunhas persoas aparezan dificultades graves e crónicas para durmir.

Tipos de insomnio

Existen diversas clasificacións dentro do insomnio, segundo a duración do trastorno, a súa gravidade ou a súa forma de presentarse:

Pola duración pódese distinguir entre o insomnio transitorio agudo (dura menos de 4 semanas), o insomnio a curto prazo ou subagudo (máis de 4 semanas e menos de 3 ou 6 meses) e o insomnio a largo prazo ou crónico (máis de 3 ou 6 meses).
Pola súa gravidade distínguese entre o insomnio leve ou lixeiro (co que existe unha mínima deterioración da calidade de vida), o insomnio moderado (que se dá cada noite e co que empezan a xurdir certos signos de deterioración da calidade de vida con síntomas coma a irritabilidade, ansiedade, canseira etc.) e o insomnio severo (no que os síntomas se sofren con maior intensidade e polo tanto a calidade de vida vese máis afectada).
Pola forma de presentarse diferénciase entre insomnio inicial ou de conciliación (dificultade para conciliar o sono), insomnio medio ou de mantemento do sono (cando non se pode durmir toda a noite deseguido) e insomnio matinal (tamén chamado terminal, de final do sono ou de espertar precoz, que consiste en espertar antes de que remate a noite).

Causas do insomnio

O insomnio pode estar provocado por moitas causas diferentes:

Situacións de estrés temporal, debido a motivos laborais, familiares, económicos etc.
As condicións do hábitat no que se descansa.
Costumes irregulares do sono, así coma continuos cambios na hora de durmir ou de erguerse.
Malos costumes alimenticios: ceas copiosas, fame etc.
Consumo de substancias como té, café (ou bebidas con cafeína), alcohol, tabaco e outras drogas.
Intervencións cirúrxicas e patoloxías orgánicas que veñan acompañadas de dor.
Efectos secundarios de medicamentos.
Estrés postraumático: despois dalgún accidente ou trauma pode aparece un estrés durante o sono que provoca que o individuo esperte na noite e non poida volver descansar apropiadamente.

Riscos de non durmir apropiadamente

O acto de durmir é fundamental para o organismo pola súa finalidade restauradora: é esencial para a conservación da enerxía e da termorregulación, e en xeral para acadar un grao satisfactorio de vixilancia e atención durante o día. A falta ou unha mala calidade do sono poder traer consecuencias tales coma:

Depresión.
Falta de concentración.
Somnolencia diúrna.
Canseira.
Accidentes de tráfico e laborais.
Irritabilidade.
Mala memoria.
Desorientación.

Notas