Letras suplementarias do alfabeto latino
O alfabeto latino, utilizado ao longo dos séculos para notar a maioría das linguas de Europa occidental (logo, tras as colonizacións, por todo o mundo), tivo que ser completado: en efecto, a súa versión histórica non posúe un número suficiente de grafemas para notar todos os fonemas das linguas que o utilizan. Para isto, engadíronselle letras suplementarias, sexa por simple utilización de digramas e de diacríticos, sexa por construción de novos grafemas.
Os métodos de transcrición e transliteración de linguas que non usan o alfabeto latino botan man a miúdo deste tipo de letras suplementarias.
Caracteres engadidos
[editar | editar a fonte]Esta táboa resume algúns grafemas que foron ou son aínda utilizados en linguas escritas co alfabeto latino, sen incluírense os caracteres específicos do Alfabeto Fonético Internacional. As linguas mortas aparecen en cursiva.
Maiúscula | Minúscula | Nome | Linguas |
---|---|---|---|
Ɑ | ɑ | Alfa latino | Alfabeto do Camerún |
Ð | ð | Eth | Anglosaxón Feroés Islandés |
Δ | ẟ | Delta latino | Galés medieval Vakhí |
Ɛ | ɛ | Épsilon latino | Alfabeto africano de referencia Bérber |
Ə, Ǝ | ə | Schwa | Azarí Alfabeto africano de referencia |
Ɣ | ɣ | Gamma latino | Alfabeto africano de referencia |
Ɩ | ɩ | Iota latino | Alfabeto africano de referencia |
Κʻ | ĸ | Kra | Kalaallisut (obsoleta) |
λ | Lambda latino | Linguas wakash | |
Ŋ | ŋ | Eng | Saami |
Ɔ | ɔ | Enhg | Alfabeto africano de referencia |
ſ | S longo | Numerosas linguas (obsoleta) | |
Ʃ, ʃ | ʃ | Esh | Alfabeto africano de referencia |
Þ | þ | Thorn | Anglosaxón Inglés Medio Islandés |
ϴ | θ | Theta latino | Vakhí Romaní |
Ʊ | ʊ | Ípsilon latino | Alfabeto africano de referencia |
Ʌ | ʌ | V inverso | Kanuri, chol e outras linguas |
Ƿ | ƿ | Wynn | Anglosaxón Inglés Medio |
Ȝ | ȝ | Yogh | Inglés Medio |
Ʒ | ʒ | Ezh | Saami |
Ɂ | ɂ | Ɂ | Chipewyan e outras linguas atapascanas Colville-okanagan |
ʻ | ʻOkina | Hawaiano Samoano | |
Ꞌ | ꞌ | Saltillo | Chꞌol e outras linguas de México |
Caracteres modificados
[editar | editar a fonte]Diacríticos
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Diacríticos do alfabeto latino.
Unha forma simple de transcribir un fonema é utilizar un diacrítico nunha letra próxima. Segundo as linguas, as letras así modificadas teñen consideración de letras independentes ou non: así, en galego, o <ñ> ten estatuto de letra propia, en cambio en francés as letras así modificadas non o teñen.
Ligaduras
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Ligadura (tipografía).
Maiúscula | Minúscula | Nome | Linguas | Letras ligadas |
---|---|---|---|---|
Æ | æ | Ash | Danés Feroés Islandés Noruegués Oseto |
A e E |
& | Et | Todas | E e T | |
Ƕ | ƕ | Hwair | Transcrición do gótico | H e V |
IJ | ij | IJ | Holandés | I e J |
Œ | œ | OE | Francés | E e O |
Ȣ | ȣ | Ou | Algonquino | O e U |
ß | Eszett | Alemán | ſ (s longo) e s ſ e z |