Yasemin Çifci

Yerel yönetimler tarihsel süreçte önemleri her geçen gün artan yönetimler haline gelmişlerdir. Bu durum yerel yönetimlerin daha derinlemesine incelenmesini gerekli hale getirmiştir. Yerel yönetimlere yönelik olarak yapılan tipoloji çalışmaları ile ülkelerin yerel yönetimlerinin kıyaslanması, benzerlik ve farklılıklarının ortaya konulması üzerine odaklanılmıştır. Bu tez kapsamında Avrupa Birliği üyesi ülkelerin yerel yönetim sistemleri, Avrupa'da yapılan tipoloji çalışmaları ve Türkiye yerel yönetimlerinin gelişimi, reform süreci ve Türkiye yerel yönetimlerinin de bir tipoloji kapsamına alınıp alınamayacağı analizi yapılmıştır. Bu kapsamda üniversitelerin öğretim üyeleri ve yerel yönetimler alanında uzman kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmeler sonucunda Türkiye yerel yönetimlerinin sorun alanları, reform sonrası görüntüsü ve tipolojiler ile bağlantısına yönelik bulgular edinilmiştir. Bu bulgular aracılığıyla Türkiye yerel yönetimlerinin reform sonrasında yerel yönetim tipoloji çalışmaları içinde yer alıp almayacağına yönelik tartışma yürütülmüştür. Sonuç olarak Türkiye'de yerel yönetimler Avrupa yerel yönetim tipolojileri içerisinde en çok Fransız Napolyonik Modele benzemekle birlikte kendine has bir yerel yönetim modeli oluşturmuştur.

In the historical process, the local governments have become increasingly important government units day by day. Therefore local governments need to be examined thoroughly. The typology studies for local governments focus on comparison of the countries' local governments and assert their similarities and differences. In this study, the local government systems of the member states of the European Union, the typological studies conducted in Europe and the local government reform in Turkey are evaluated together. Especially whether or not to include the Turkish local governments after the reform within a typology is analyzed. As a result, although Turkish local governments are most similar to the French Napoleonic Model among the European local government typologies, they have created an unique local government model in recent years.

Türkiye'de 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun 2006 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu Kanunla birlikte kalkınma ajansları "kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki iş birliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma plânı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak" amacıyla kurulmuştur. Bu çalışmanın kapsamını oluşturan sürdürülebilir kalkınma konusunda kalkınma ajansları önemli bir etkiye sahiptir. Sürdürülebilir kalkınma kavramı ilk kez "Ortak Geleceğimiz" isimli Brundtland Raporu'nda önerilmiş ve sürdürülebilir kalkınmanın ancak ülkelerin ve insanların ortak çabaları ile olabileceği belirtilmiştir. Raporda sürdürülebilir kalkınma bugünün ihtiyaçlarını, gelecek kuĢakların da kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme imkânından ödün vermeksizin karşılamak şeklinde tanımlanmıştır. Çalışma kapsamında Ankara Kalkınma Ajansının sürdürülebilir bölgesel kalkınmadaki rolü tespit edilmeye çalışılacaktır. Bu kapsamda ajanstaki uzmanlar ve yöneticiler ile mülakatlar gerçekleştirilecek olup mülakatlar öncesi Ajansın stratejik planları, bölge planları, faaliyet raporları gibi ilgili belge ve metinleri incelenerek planlar görüşlerle bütünleşik bir değerlendirme ile sürdürülebilir bölgesel kalkınma açısından değerlendirilecektir. Ankara Kalkınma Ajansının misyonu "sürdürülebilir bölgesel kalkınmayı hızlandırmak ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla; bölgeye yönelik stratejiler geliştirmek, destekler vermek, işbirliği ve koordinasyon sağlamak, izleme ve değerlendirme ile tanıtım ve iletişim faaliyetlerini yürütmek" şeklinde ifade edilmiş olup Ajansın kuruluş amacının sürdürülebilir bölgesel kalkınmaya yönelik olması ve Ajansın temel değerleri arasında sürdürülebilirliğin yer alması nedeniyle bu çalışma açısından önemli bir örnek teşkil etmektedir. Ankara Kalkınma Ajansı özelinde yapılan bu çalışma ile kalkınma ajanslarının sürdürülebilir bölgesel kalkınmadaki rolü hakkında genel bir kanıya ulaşmak amaçlanmaktadır.