Yusufkenan Demir

Bu calismada Osmanli’da yayimlanan iktisadi dergileri tespit edilmis ve dergilerin icerigi analiz edilmistir. Osmanli’da ilk iktisat dergisi 1857 senesinde yayimlanan Ceride-i Ticaret’tir. Bu derginin yayimlanmasindan 1923 senesine kadar iktisadi konulari ele alan bircok dergi yayimlanmistir. Ilk donemlerde iktisadi politikalari dogrudan iceren dergi sayisi azimsanacak miktardadir. Dergiler daha cok ticaret, bayindirlik ve ziraat gibi sektorel olarak yayimlanmistir. II. Abdulhamit doneminde basinda denetimin agirlasmasi nedeniyle iktisat dergileri yayimlanmamasina karsin donemde cikan fikir ve edebiyat dergilerindeki iktisadi yazilar azimsanmayacak derecededir. II. Mesrutiyet sonrasi basinda gorulen canlanma iktisadi yayinciliga da yansimis, bu donemde bircok iktisadi dergi yayimlanmis, ayrica fikir dergilerinde de iktisadi konularin icerigi daha fazla olmustur. Bu dergilerin cogunlugu belli bir dusunce dogrultusunda yayim yapmaktan ziyade ya guncel iktisadi sorunlara deginmis ya da...

Osmanli Devleti’nde modernlesme ile birlikte gorulmeye baslanan kurumlardan biri de gazetelerdir. II. Mahmud’un giristigi modernlesme hareketlerini halka duyurmak amaciyla yayimlanan Takvim-i Vakayi ’den sonra gazeteler yayginlasmaya baslamistir. Osmanli, iktisaden bir ziraat memleketi olmasi nedeniyle ulkede ziraatin kalkindirilmasi amac edinilmis, ziraatin gelistirilmesi icin halkin ziraat bilgisi arttirilmak istenmistir. Osmanli Devleti’nin mali burokratlari ve ziraat uzmanlari, ciftcilerin zirai bilgi seviyesini artirmak amaciyla dergi cikarmaya yonelmislerdir. Ziraat dergilerinin yayimlanmasiyla ulkenin onemli servet kaynagi olan ziraatin gelistirilmesi hedeflenmis, bu dogrultuda ciftcilere modern ziraat yontemleri tanitilmistir. Osmanli Devleti’nde gazetelerin ortaya cikmasiyla birlikte sektorel yayinlar da gorulmus, 1880 senesinde ulkenin ilk ziraat dergisi Vasita-i Servet yayinlamistir. Bu yayindan sonra devlet ve ozel girisimciler tarafindan bircok ziraat dergisi cikarilmis...

Osmanli devletinde basinin ortaya cikmasiyla birlikte devletten bagimsiz bir kamuoyu olusmus, devletten ayri ozel girisimciler tarafindan ulkenin gercek sorunlari dillendirilmeye baslanmistir. Kamuoyunun olusmasi sonucu devlet politikalari halka anlatilmis, halkta basin araciligiyla ulkenin gercek sorunlarinin neler oldugunu ogrenmistir. Donemin yayin organlarinda ulkenin bilgi birikimi artirilmaya calisilmis, devletin kalkinmasi icin atilmasi gereken politikalar dile getirilmis ve devletin faaliyetlerini denetim altina almis, devleti sorgulamislardir. Basinin kamuoyu olusumunu yonlendirildigi goruldugunden devlet basina sansur uygulamistir. Donemin aydinlarini Istanbul’dan surmus, bu nedenle ozel kamuoyunun devam ettirilmesi icin donemin aydinlari yurt disina kacmislar ve orada gazetecilik faaliyetleri surdurmuslerdir. Yurt disindan gerceklestirdigi sert muhalefeti susturmak icin ulkeye donemlerine izin verilen aydinlar faaliyetlerini surdurmek icin ulkeye donmuslerdir. Namik Kemal...

The state's economy policies were discussed on press organs and journalists wrote about them. One of those journalists was Namık Kemal. Being the most known of Ottoman intellectuals in 19th century and the most effective journalist of the period Namık Kemal wrote many articles about the state's economy policies on press of the period even though he wasn't an economist. Kemal showed the government of the state as the reason of nondevelopment. He wanted that the agriculture being in the first place, industry and trade sectors should also be considered important and improved for the state's development. Even though Kemal wanted the state would be governed in the direction of free trade thinking, he also spoke of the free trade's damages to country. Expressing that the 1838 trade agreement was early and his criticisms such as the fact that the state could not produce effective policies in the development of industry and trade showed that Kemal wasn't a huge fan of free trade. In this study, Namık Kemal's economic thoughts are expressed considering his articles about economics on Tasvir-i Efkâr, Hürryet, İbret, Cüzdan and Diyojen newspapers. Özet: Devletin yürüttüğü iktisat politikaları basın organlarında tartışılmış ve gazeteciler tarafından birçok yazı kaleme alınmıştır. Basın organlarında iktisadi makaleler yazan gazetecilerden biri de Namık Kemal'dir. 19. yüzyılın Osmanlı aydınları içerisinde en fazla tanınan ve dönemin en etkili gazetecisi olan Kemal, bir iktisatçı olmamasına karşın devletin iktisat politikaları hakkında dönemin basınında birçok yazı kaleme almıştır. Kemal, ülkenin kalkınamamasının sebebi olarak ülkenin yönetimine bağlamıştır. Ülke kalkınması için ziraat sektörü başta olmak üzere sanayi ve ticaret sektörüne de önem verilmesini ve geliştirilmesini istemiştir. Ülkenin iktisadi olarak serbest ticaret düşünce doğrultusunda yönetilmesini istemesine karşın serbest ticaretin ülkeye olan zararlarından da bahsetmiştir. 1838 ticaret anlaşmasının imzalanmasının erken olmasını dillendirmesi ve sanayi ve ticaretin geliştirilmesinde devletin etkin bir şekilde politika üretememesi gibi eleştirileri Kemal'in koyu bir serbest ticaret taraftarının olmadığını göstermektedir. Bu çalışmada Namık Kemal'in, Tasvir-i Efkâr, Hürriyet, İbret, Cüzdan ve Diyojen gazetelerindeki iktisat makaleleri dikkate alınarak iktisadi düşüncesi anlatılmıştır.

Öz 19. yüzyılda Osmanlı devletinde gazeteler ortaya çıkmaya başlamış ve gazete-lerde çalışan ve bu mesleği icra eden bir gazeteciler topluluğu oluşmuştur. Devrin gazetelerinde devletin güncel iktisadi ve siyasi politikaları hakkında görüşler öne süren kişilerin ortaya çıkmasıyla devlet politikalarının halka duyurulmasında ve halkın bu konularda haberdar olmasında önemli gelişmeler yaşanmış ve bağımsız bir kamuoyunun oluşması sağlanmıştır. Dönemin gazetecileri devletin iktisadi ve siyasi politikalarını sorgulayarak devlet politikalarını tenkit etmiş ve çeşitli öneriler getirmiştir. Gazetelerde devletin politikalarını sorgulayan gazetecilerden biri de Ali Suavi'dir. Suavi Muhbir'de yazılar kaleme almış aynı zamanda devrin önemli camilerinde halka vaazlar vermiştir. Suavi, yazılarında devletin politikalarını sorgulayan ve bürokratları eleştiren bir üslup kullanmış, bu hususta çözümler öne sürmüştür. Suavi, makalelerinde devletin iktisadi sorunları hakkında düşün-celerini açıklamıştır. Bu çalışmada Suavi'nin sürgünde çıkarttığı Muhbir ve Ulum gazetelerindeki Osmanlı'nın ekonomi sorunları hakkındaki görüşleri verilmiştir. Ali Suavi'nin, gazetede görüşlerin ana amacı bürokratların yürüttüğü ekonomik politikalarının yanlışlığını dile getirmek ve öne sürdüğü görüşlerle devletin eko-nomik kalkınmasını bir an önce sağlanmasına çalışmak olmuştur. Abstract In the Ottoman Empire in the 19th century, the newspapers were started to come out and a journalists association was formed by whom worked in these newspapers and professed journalism. As figures suggesting views on current economic policy and politics showed up, there have been significant developments in the public announcement of state policies and in the public awareness of these issues. As a 1 Dr. Ögr. Üyesi, İstanbul Medipol Üniversitesi, İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, kdemir@medipol.edu.tr. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1508-5978.

ÖZ Avrupa'da 19. yüzyılda üretimin artması ve ticaretin gelişmesi sonucu başlangıçta ulusal olarak yapılan sergiler, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren uluslararası olarak organize edilmiştir. Osmanlı Devleti Avrupa'daki teşkil edilen uluslararası sergilere ülkenin tanıtımı açısından önemli olacağı düşüncesiyle katılmaya özen göstermiş ve Avrupa'da organize edilen uluslararası sergilerin çoğuna iştirak etmiştir. Osmanlı Devleti'nde uluslararası sergilerin katılımı yanında ülkede bir serginin açılmasının ülkenin sanayisi açısından önem arz edeceği ve ülkede ne gibi ürünlerin üretildiği hakkında halkın haberdar olmasını teşvik edeceği gibi sebeplerle bir sergi açma düşüncesi oluşmuştur. Bu doğrultuda Mustafa Fazıl Paşa yönetiminde bir kurul oluşturulmuş ve sergi 1863 senesi Ramazan ayında İstanbul'da açılmıştır. Sergi komitesi sergiyi organize ederken serginin duyurulmasında gazetelerden faydalanmış ve gazeteleri etkin kullanmıştır. Dönemin yayın organları da İstanbul'da düzenlenen sergiye ilgi göstermiştir. Gazetelerde yazı yazan dönemin aydınları sergilerin öneminden ve ekonomiye olan etkisinden bahsetmiş ve sergiye katılımı teşvik etmiştir. Bu çalışmada ülkede açılan ilk sergi olan 1863 Sergi-i Umumi-i Osmani'yi gazeteler gözüyle incelenmiştir. ABSTRACT In Europe, in the 19th century, expositions were organised nationally at first as a result of development in trade and increase on production. As of the second half of the 19th century, these expositions were held internatinoally. Ottoman Empire cared to oin this international expositions in Europe in contemplation of promoting of the statae and joined most of the expositions. An idea to open an exposition in the Ottoman Empire was formed in the course of the time because an exposition would be important fort he country's industry and would provide the society to be informed about the production of the industry. In this direction, a board was formed under Mustafa Fazıl Paşa and the exposition was opened in the month of Ramadan in 1863 in Istanbul. While organizing the event, exposition committee benefited from the newspapers and used them effectively. The media organs of the period were also interested in the exposition. The intellectuals wrote about the significance of the exposition and exposition's effects on economy on their collumns, and promoted the participation to event. In this study, Ottoman's first exhibition 1863 Ottoman General Exposition is analyzed through newspapers of the period. Toplumlarda artan ticari mübadelelerin kolaylaşması amacıyla kurulan pazar ve panayırların kurumlaşmış hali olan sergiler Avrupa'da başlangıçta ulusal anlamda açılmıştır. Sergiler, ülkelerin üretim kaynaklarının toplum tarafından bilinmesini ve ülkede nelerin üretildiğini gösteren mekânlar olarak önem kazanmıştır. Dünyada ne gibi ürünlerin üretildiği, teknolojide ne gibi yeniliklerin yaşandığı gibi hususlarda toplumu haberdar etmesi nedeniyle devletler ülkelerinde sık sık ulusal sergiler organize etmişlerdir. Avrupa devletleri sömürgeleri altında olan devletlerin üretim yapısını anlamak ve diğer gelişmiş ülkelerdeki teknolojinin bilinmesi amacıyla uluslararası sergiler 1 Yrd. Doç. Dr., İstanbul Medipol Üniv., İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, İSTANBUL kdemir@medipol.edu.tr,

Öz: Bu çalışmada Osmanlı'da yayımlanan iktisadi dergileri tespit edilmiş ve dergilerin içeriği analiz edilmiş-tir. Osmanlı'da ilk iktisat dergisi 1857 senesinde yayımlanan Ceride-i Ticaret'tir. Bu derginin yayımlan-masından 1923 senesine kadar iktisadi konuları ele alan birçok dergi yayımlanmıştır. İlk dönemlerde iktisadi politikaları doğrudan içeren dergi sayısı azımsanacak miktardadır. Dergiler daha çok ticaret, bayındırlık ve ziraat gibi sektörel olarak yayımlanmıştır. II. Abdülhamit döneminde basında denetimin ağırlaşması nedeniyle iktisat dergileri yayımlanmamasına karşın dönemde çıkan fikir ve edebiyat der-gilerindeki iktisadi yazılar azımsanmayacak derecededir. II. Meşrutiyet sonrası basında görülen can-lanma iktisadi yayıncılığa da yansımış, bu dönemde birçok iktisadi dergi yayımlanmış, ayrıca fikir der-gilerinde de iktisadi konuların içeriği daha fazla olmuştur. Bu dergilerin çoğunluğu belli bir düşünce doğrultusunda yayım yapmaktan ziyade ya güncel iktisadi sorunlara değinmiş ya da halkın iktisadi bilgisi artırmayı hedeflemiştir. Osmanlı'da görülen iktisadi dergilerde ziraat, ticaret, sanayi, kalkınma, mesleki eğitim, bankacılık, borçlanma, mali politikalar şirketleşme, iktisat düşüncesi gibi hemen hemen tüm konularda yazılar görülmüştür. Abstract: In this study, the economic magazines published in the Ottoman Empire were identified and the contents of the magazines were analyzed. The first economic magazine in the Ottomans was Ceride-i Ticaret, published in 1857. From the publication of this magazine until 1923, many magazines were published covering economic issues. The number of journals containing direct economic policies in the early periods is a scanty amount. The magazines are mostly published in sectors such as trade, public works and agriculture. Although economic journals were not published due to the aggravation of supervision during the period of Abdülhamit II, the economic literatures in the periodicals and literary journals are not to be underestimated. The revival seen in the post-constitutional period was seen in economic publishing, in which many economic journals were published, and in economic journals, the economic content was more. The majority of the journals published in the Ottomans were aimed at increasing the economic knowledge of the people who had either touched the current economic problems rather than publishing them in a certain way. In economic magazines in the Ottoman Empire, writings on almost all subjects such as agriculture,

Öz: Osmanlı'da ilk gazete 1831 senesinde yayımlanmasına karşın gazetelerin kamuoyu oluşturduğu dönem 1860 yıllarıd ır. 1860'lı yıllarında hem birçok gazete çıkmış hem de gazeteler ülkenin sorunlarını bağımsız bir şekilde ele alıp halkı yönlendirmiştir. Bu dönemde yayımlanan gazetelerden biri de 1870 senesinde çıkan Hadika gazetesidir. Hadika, 1860'lıların sonlarına doğru devletin basını kontrol altına aldığı için siyasi haberlerden daha ziyade ansiklopedik bilg i veren bir yayım politikası gütmüştür. Hadika'da farklı konularda yazılar görülmesine karşın içeriğin çoğunluğunu ekonomi yazıları oluşturmuştur. Bu yazılarla hem halkın iktisadi bilgi seviyesi artırılmak istenmiş hem de iktisadi meselelere rağbet etmesi hedeflenmiştir. Hadika, ülkede iktisadi kalkınmasını sağlamak amacıyla şirketleşmenin yaygınlaşmasına çalışmış ve halkı bu doğrultuda yönlendirmiştir. Hadika'da görülen yazılar milli iktisat görüşü doğrultusunda şekillenmiştir. Ülkenin iktisaden gelişmesi için ülkede milli iktisat düşüncesinin aşılanmasını çalışmış ve bu doğrultuda yerli ürünlere rağbet edilmesini istemiştir. Ülkede " İttihadı Efkar-ı Milliye " düşüncesinin görülmesiyle ülkenin iktisaden kalkınacağını belirtmiştir. Abstract: Although the first newspaper in the Ottoman Empire was published in 1831, the period in which the newspapers constituted public opinion was 1860's. In the 1860s many newspapers appeared and the newspapers handled the problems of the country independently and directed the people. One of the newspapers published in this period is the Hadika newspaper which appeared in 1870. As Hadika controlled the state's press towards the end of the 1860s, it was a policy of publication that gave more encyclopedic information than political news. Despite the fact that different writings are not seen in Hadika, the majority of the contents are economic writings. It is aimed that the level of economic knowledge of the people should be increased and that they should appeal to economic issues. Hadika worked for the expansion of the company in order to provide economic development in the country and directed the people in this direction. The writings in Hadika were shaped in line with the national economic view. In order for the country to develop economically, the country has tried to imbue the idea of national economy and demanded that it be favored by domestic products in this direction. In the country, "İttihadı Efkar-ı Milliye" stated that the country would be developed economically by not being considered.