Tunga Köroğlu

Kamuoyunda “bütünşehir” yasası olarak bilinen ve yürürlükte bulunan “On üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmiüç İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” tartışmalarla birlikte TBMM’ye getirilmiş, ilgili komisyonlardan hızla geçmiş ve Meclis gündemine alınmıştır. Yerel yönetimlerin yapısına ve belediye sınırlarına ilişkin daha önce 2004 yılında büyükşehir belediye sınırlarının 50 km’ye genişletilmesi, 2008 yılında ise, yerel seçimlerden önce, bazı ilçe ve belde belediyelerinin kapatılması gibi düzenlemeler yapılmıştır. Ancak, söz konusu son tasarı, 1985 yılından bu yana var olan büyükşehir sistemi ile birlikte yerel yönetim yapısını yepyeni bir noktaya taşımaktadır.

Studies on economic development differences among regions argue that there is a positive relation between the development of a region and its connectivity and accessibility. Both are defined as forces that may trigger the development of the region they are related to. Nevertheless, they are not inter-correlated, as accessibility is more a sign of infrastructure which relations may be built on, connectivity is the network of the economic relations which relations are already established. The aim of this paper is to analyze whether there is a difference among domestic and international accessibilities and see their impact on regional economic disparities. Within this study, looking to the regional differences in Turkey we see that high domestic accessibility of a region does not necessarily result in high economic development. On the other hand, the international accessibility level is influential on the development level. To analyze the role of accessibility and external relations (import and export with other countries) on the development level of regions in Turkey we built a regression model. For this, first, an indicator that will represent the economic development level of the provinces has been worked out that takes the place of GDP, which has not been published at provincial level for over ten years in Turkey. In the model, employment, taxation, banking data have been used. Next, using this regional development indicator as the dependent variable, the regression model has been worked giving outcomes that show that the difference between the accessibility and connectivity is due to the fact that without external links (trade with other countries) the regions do not benefit from accessibility as it has been assumed. Hence, our findings show that at the case of Turkey, instead of increasing internal accessibility, improving external accessibility (trade) may work better at coping with regional disparities.

Kentler, ekonomik ve sosyal hayatın farklı özellikleriyle yapılandırılmış heterojen sistemlerdir. İnsanları eşit fırsatlara ulaşmaktan yoksun bırakan çarpıcı eşitsizlikler kentte aynı anda var olurlar. Kamu hizmet sunumu, toplumun ihtiyaçlarındaki farklılıklara duyarlı değilse, herkes için aynı standart hizmeti öngörüyorsa başarısız olması muhtemeldir. Kamu hizmet sunumunun farklılıkları görebilmesinin ya da görme sorununu çözebilmesinin yollarından biri, farklılıkların görülmesini olanaklı kılacak bir biçimde mahalleler ya da benzer özellikteki mahallelerin bir araya getirildiği alt bölgeler temelinde mekânsal bir yaklaşımla kenti incelemektir. Kentsel alt bölgelerin sosyoekonomik durumunu anlamak ve ölçmek, hizmet sunumu ile sosyoekonomik durumun karşılaştırılmasını mümkün kılar ve böylelikle kamu hizmetlerinin sunumunda daha iyi hedefler koyulmasını ve fırsat eşitliğinin sağlanmasını güvence altına alır.
Yeryüzünün veya bir parçasının belli bir orana göre küçültülerek düzlem üzerine çizilen taslağının bir temayı (tarih, dil, nüfus, eğitim durumu, yoksulluk vb.) gösterecek şekilde simge (grafik), renk ve bazı özel işaretler (nokta, yıldız vb.) kullanılarak hazırlanması sonucunda elde edilen haritalara ‘Tematik Harita’ denir. Tematik haritaları oluşturmanın amacı insan beyninin en büyük algılama yetilerinden olan görsel algıyı ön plana çıkararak, belirli bir mekâna (şehir, bölge veya ülke) ait verileri daha kolay anlaşılır ve analiz edilebilir hale getirmektir. Bu temaları grafik, şekil ve renk gibi özel işaretlerle ayırabilmek için ise ilgili temaya ait verilerin haritaya işlenebilmesi gerekir. Sosyal ve ekonomik durumu analiz etmek için üretilen tematik haritaları kısaca ‘Sosyoekonomik Haritalar’ olarak isimlendirmek mümkündür.
Sosyoekonomik Haritalama Rehberi iki bölümden oluşmaktadır: 1) Sosyoekonomik Haritalamanın Ana Hatları: Sosyoekonomik haritalamanın ne olduğu ve sosyoekonomik durumun anlaşılması için geliştirilen araçlardan göstergelerin tanımlanması. 2) Tematik Haritalama: Sosyoekonomik sonuçların ve göstergelerin tematik haritalara yansıtılması. İlk bölüm ağırlıklı olarak vatandaşların sosyoekonomik durumlarını tanımlamak için göstergelerin kullanımını ve analiz yöntemlerini içerecektir. İkinci bölüm ise kentin alt bölgeleri itibarıyla tematik haritaların nasıl görselleştirileceğine dair pratik bilgilerin okuyuculara sunulduğu haritalama yöntemi üzerine olacaktır.
Bu rehber; başta merkezi ve yerel yönetim kuruluşları, meslek örgütleri ve sendikalar ile kentin ve kentlilerin sorunlarına sahip çıkan, bu sorunları çözmek için uğraşan ve savunuculuk yapan hak temelli sivil toplum kuruluşları olmak üzere sosyoekonomik politikaların geliştirilmesinde yer alan tüm ilgilileri hedeflemektedir.