Why did the Council of Chalcedon introduce two Creeds in the Definition
of Faith?
Summary
The Def... more Why did the Council of Chalcedon introduce two Creeds in the Definition of Faith? Summary The Definition of Faith of the Council of Chalcedon included two confessions of faith, the Nicene Creed and the so-called Creed of Constantinople, supposedly adopted in 381, but unknown until 451. The scholars have various opinions on this subject, which are presented in this article. Hypothetically, the most probable explanation for the inclusion of both confessions of faith seems to be emperor Marcian’s desire to emphasize the importance of Constantinople in the ecclesiastical field in order to force the Bishop of Rome who would confirm the primacy of the emperor in the East. The main goal of the emperor at this council would be therefor to approve the canon 28 on the privileges of the Constantinople Church, and the definition of faith would only be a pretext for this. In fact, this definition does not bring anything new compared to the Formula of the Union of the Council of Ephesus from 431 and the letters of Cyril of Alexandria. K e y w o rd s : Nicaea, Chalcedon, Creed, importance of Constantinople, Leo the Great, Marcian
Ci sarebbe quindi un Ippolito di Arabia detto Romano a causa del luogo di morte, fama e culto; ve... more Ci sarebbe quindi un Ippolito di Arabia detto Romano a causa del luogo di morte, fama e culto; vescovo detto presbitero a causa della convenienza di questo culto - inspiegabile in caso se fosse vescovo scismatico.
Negli scritti dei Padri i temi escatologici sono trattati ampiamente perché proprio in questo cam... more Negli scritti dei Padri i temi escatologici sono trattati ampiamente perché proprio in questo campo la novità del messaggio di Gesù Cristo appariva con più evidenza. Gesù non predicava, come gli altri, che la vita eterna ci aspetta dopo la morte o che dipende da una buona condotta di vita, ma che essa dipende dalla fede in lui, la quale libera dal giudizio e fa sì che già su questa terra il suo discepolo può "risorgere". 1 Certo, ogni popolo e ogni religione avevano le proprie credenze escatologiche. Gli ascoltatori di Gesù, giudei formati dalla tradizione loro propria, non erano affatto ignari di tutto questo: per avere le indicazioni su come vivere, per meritare il regno di Dio bastava loro la Bibbia ebraica; per credere nella fine del mondo in un tempo indeterminato e nel giudizio successivo alla morte, bastava leggere, oltre la Bibbia, Platone; per aspettare la risurrezione si potevano ascoltare i maestri farisei… Per accostarci alla fede escatologica dei primi cristiani, occorre guardare quindi al sottofondo relativo alla loro religiosità. Al tempo di Gesù, i giudei credevano, certamente, in Dio e nel suo regno, credevano all'esistenza dello sheol dove le anime aspettavano il gior
L'articolo riporta le principali notizie bibliografiche con qualche cenno al carattere propri... more L'articolo riporta le principali notizie bibliografiche con qualche cenno al carattere proprio di ciascun manuale. Va osservato che tutti sono stati scritti dai preti, professori di patrologia nei seminari, espongono il materiale in servizio alla dogmatica e sono assai ermetici in forma e linguaggio. Quelli piu recenti danno una bibliografia aggionata e - quasi sempre - riportano i testi piu significativi dei Padri.
L’articolo presenta il testo e il commento dełla lettera dell’Imperatore Costantino, l’unico docu... more L’articolo presenta il testo e il commento dełla lettera dell’Imperatore Costantino, l’unico documento legato alla controversia ariana, per il qual e possibile stabilire la data: fine settembre 324, dopo il ritorno di Costantino dalia guerra eon Licinio. L’analisi mette il rilievo l’opinione dell’Imperatore sull’importanza della controversia: che era di poco e che Alessandro e Ario dovrebbero far pace immediatamente.
La communicazione vuol presentare Origene negli scritti e discorsi di Giovanni Paolo II. Soprattu... more La communicazione vuol presentare Origene negli scritti e discorsi di Giovanni Paolo II. Soprattutto si fa presente le citazioni dall’Alessandrino nell'enciclica Fides et ratio ed i titoli con i quali il papa lo stava nominando: „scrittore ecclesiastico”, „grande scrittore ecclesiastico”, ma anche „Padre della Chiesa”. Nei testi del papa defunto si vede anche che abbia preso da Origene la speranza della salvezza universale.
Apollinare si e opposto alla teologia ariana richiamando i principi di cristoiogia, cercando una ... more Apollinare si e opposto alla teologia ariana richiamando i principi di cristoiogia, cercando una nuova soluzione del problema creatosi con la teologia nota sotto il nome di Paolo di Samossata. Questi, infatti, accentuando l'umanita di Cristo e giunto alla negazione della sua reale esistenza in quanto Figlio di Dio prima dell'incarnazione.
L’articolo narra la storia delle indulgenze partendo dalla prassi penitenziale nella Chiesa con p... more L’articolo narra la storia delle indulgenze partendo dalla prassi penitenziale nella Chiesa con particolare riferimento ai libri penitenziali con le loro commutazioni delle penitenze. Si osserva che intorno al XII secolo, in campo di penitenze, la Chiesa si trovò in un vicolo cieco, con le pene pendenti su gran parte dei fedeli, che non avevano accesso all’Eucarestia e non avevano nessuna speranza di liberarsi dalle pene in questa vita. Le indulgenze, promulgate in legame alle crociate, ma quasi subito allargate ai pellegrinaggi, furono per loro una vera Buona Novella di salvezza: gli furono condonate le pene ecclesiastiche, potessero tornare alla Chiesa e perciò contare con il perdono di Dio, secondo il “potere delle chiavi”. Lo sviluppo successivo del sacramento della penitenza, con l’acconto sempre più forte sul perdono personale da parte di Dio, anche se “per ministero della Chiesa”, fosse la “chiave” della porta alla comunione ecclesiale.
Why did the Council of Chalcedon introduce two Creeds in the Definition
of Faith?
Summary
The Def... more Why did the Council of Chalcedon introduce two Creeds in the Definition of Faith? Summary The Definition of Faith of the Council of Chalcedon included two confessions of faith, the Nicene Creed and the so-called Creed of Constantinople, supposedly adopted in 381, but unknown until 451. The scholars have various opinions on this subject, which are presented in this article. Hypothetically, the most probable explanation for the inclusion of both confessions of faith seems to be emperor Marcian’s desire to emphasize the importance of Constantinople in the ecclesiastical field in order to force the Bishop of Rome who would confirm the primacy of the emperor in the East. The main goal of the emperor at this council would be therefor to approve the canon 28 on the privileges of the Constantinople Church, and the definition of faith would only be a pretext for this. In fact, this definition does not bring anything new compared to the Formula of the Union of the Council of Ephesus from 431 and the letters of Cyril of Alexandria. K e y w o rd s : Nicaea, Chalcedon, Creed, importance of Constantinople, Leo the Great, Marcian
Ci sarebbe quindi un Ippolito di Arabia detto Romano a causa del luogo di morte, fama e culto; ve... more Ci sarebbe quindi un Ippolito di Arabia detto Romano a causa del luogo di morte, fama e culto; vescovo detto presbitero a causa della convenienza di questo culto - inspiegabile in caso se fosse vescovo scismatico.
Negli scritti dei Padri i temi escatologici sono trattati ampiamente perché proprio in questo cam... more Negli scritti dei Padri i temi escatologici sono trattati ampiamente perché proprio in questo campo la novità del messaggio di Gesù Cristo appariva con più evidenza. Gesù non predicava, come gli altri, che la vita eterna ci aspetta dopo la morte o che dipende da una buona condotta di vita, ma che essa dipende dalla fede in lui, la quale libera dal giudizio e fa sì che già su questa terra il suo discepolo può "risorgere". 1 Certo, ogni popolo e ogni religione avevano le proprie credenze escatologiche. Gli ascoltatori di Gesù, giudei formati dalla tradizione loro propria, non erano affatto ignari di tutto questo: per avere le indicazioni su come vivere, per meritare il regno di Dio bastava loro la Bibbia ebraica; per credere nella fine del mondo in un tempo indeterminato e nel giudizio successivo alla morte, bastava leggere, oltre la Bibbia, Platone; per aspettare la risurrezione si potevano ascoltare i maestri farisei… Per accostarci alla fede escatologica dei primi cristiani, occorre guardare quindi al sottofondo relativo alla loro religiosità. Al tempo di Gesù, i giudei credevano, certamente, in Dio e nel suo regno, credevano all'esistenza dello sheol dove le anime aspettavano il gior
L'articolo riporta le principali notizie bibliografiche con qualche cenno al carattere propri... more L'articolo riporta le principali notizie bibliografiche con qualche cenno al carattere proprio di ciascun manuale. Va osservato che tutti sono stati scritti dai preti, professori di patrologia nei seminari, espongono il materiale in servizio alla dogmatica e sono assai ermetici in forma e linguaggio. Quelli piu recenti danno una bibliografia aggionata e - quasi sempre - riportano i testi piu significativi dei Padri.
L’articolo presenta il testo e il commento dełla lettera dell’Imperatore Costantino, l’unico docu... more L’articolo presenta il testo e il commento dełla lettera dell’Imperatore Costantino, l’unico documento legato alla controversia ariana, per il qual e possibile stabilire la data: fine settembre 324, dopo il ritorno di Costantino dalia guerra eon Licinio. L’analisi mette il rilievo l’opinione dell’Imperatore sull’importanza della controversia: che era di poco e che Alessandro e Ario dovrebbero far pace immediatamente.
La communicazione vuol presentare Origene negli scritti e discorsi di Giovanni Paolo II. Soprattu... more La communicazione vuol presentare Origene negli scritti e discorsi di Giovanni Paolo II. Soprattutto si fa presente le citazioni dall’Alessandrino nell'enciclica Fides et ratio ed i titoli con i quali il papa lo stava nominando: „scrittore ecclesiastico”, „grande scrittore ecclesiastico”, ma anche „Padre della Chiesa”. Nei testi del papa defunto si vede anche che abbia preso da Origene la speranza della salvezza universale.
Apollinare si e opposto alla teologia ariana richiamando i principi di cristoiogia, cercando una ... more Apollinare si e opposto alla teologia ariana richiamando i principi di cristoiogia, cercando una nuova soluzione del problema creatosi con la teologia nota sotto il nome di Paolo di Samossata. Questi, infatti, accentuando l'umanita di Cristo e giunto alla negazione della sua reale esistenza in quanto Figlio di Dio prima dell'incarnazione.
L’articolo narra la storia delle indulgenze partendo dalla prassi penitenziale nella Chiesa con p... more L’articolo narra la storia delle indulgenze partendo dalla prassi penitenziale nella Chiesa con particolare riferimento ai libri penitenziali con le loro commutazioni delle penitenze. Si osserva che intorno al XII secolo, in campo di penitenze, la Chiesa si trovò in un vicolo cieco, con le pene pendenti su gran parte dei fedeli, che non avevano accesso all’Eucarestia e non avevano nessuna speranza di liberarsi dalle pene in questa vita. Le indulgenze, promulgate in legame alle crociate, ma quasi subito allargate ai pellegrinaggi, furono per loro una vera Buona Novella di salvezza: gli furono condonate le pene ecclesiastiche, potessero tornare alla Chiesa e perciò contare con il perdono di Dio, secondo il “potere delle chiavi”. Lo sviluppo successivo del sacramento della penitenza, con l’acconto sempre più forte sul perdono personale da parte di Dio, anche se “per ministero della Chiesa”, fosse la “chiave” della porta alla comunione ecclesiale.
Nella presente edizione italiana, che risulta profondamente rielaborata, prendo nota di quelle pr... more Nella presente edizione italiana, che risulta profondamente rielaborata, prendo nota di quelle preziose osservazioni con la speranza di risultare più comprensibile. Anche gli ultimi anni di insegnamento mi hanno permesso di riconsiderare le fonti e di spiegarle più accuratamente, almeno così spero. Comincio la narrazione dall’inizio della controversia ariana, anche se come già detto sopra non credo che essa sia stata la causa della convocazione del concilio. Il motivo di questo procedimento è semplice: non voglio che mi si creda sulla parola, ma desidero mostrare come sono arrivato e indicare i punti che a mio avviso sono stati fraintesi e hanno portato alla sopravalutazione di questa contesa dottrinale. Il presente libro vuole attenersi strettamente alle fonti, perché solo in questo modo posso dimostrare come arrivo a conclusioni diverse da quelle degli altri studiosi. Perciò vengono riportati i testi in greco con la traduzione italiana a fronte. Mi servirò delle traduzioni esistenti, con qualche modifica se necessario, o di traduzioni redatte appositamente per la presente edizione
Jest to skrócona biografia idąca w kierunku wyjaśnienia dlaczego postać Orygenesa przez wieki był... more Jest to skrócona biografia idąca w kierunku wyjaśnienia dlaczego postać Orygenesa przez wieki była tak różnie rozumiana oraz wykazania, że jego życie i twórczość jak najbardziej umieszczają go pośród Wielkich Kościoła i wiernych Chrystusowi.
tłum. A. Kołtunowska, W. Sawa
wstęp, oprac. rewizja tłum. M. Ożóg, H. Pietras, SCL 11, Kraków: W... more tłum. A. Kołtunowska, W. Sawa wstęp, oprac. rewizja tłum. M. Ożóg, H. Pietras, SCL 11, Kraków: Wydawnictwo WAM 2017.
Liber Pontificalis to zbiór biogramów papieży będący dziełem jakichś anonimowych dla nas duchowny... more Liber Pontificalis to zbiór biogramów papieży będący dziełem jakichś anonimowych dla nas duchownych kurialnych rzymskiego Kościoła. Jest to bardzo ważny tekst źródłowy mogący być punktem wyjścia do prowadzenia badań dla przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, począwszy od historii Kościoła po historię sztuki. Dzieło to ma dwie redakcje - jak się powszechnie przyjmuje. Pierwsza powstała począwszy od około 530 roku, natomiast druga spisywana była sukcesywnie aż do IX wieku. Świadectwem pierwszej redakcji jest tak zwane Epitome Feliciana (F), które doprowadza opowieść do śmierci Feliksa IV w 530 roku oraz Epitome Cononiana (K), prowadząca narrację do śmierci Konona w 687 roku. Druga redakcja (p) dochodzi do pontyfikatu Hadriana II, czyli do roku 872. Zawarte w tym dziele informacje dotyczące pierwszych pięciu wieków są z pewnością niepewne, w dużej mierze anachroniczne, a wręcz legendarne, aczkolwiek zawsze są one odbiciem istniejących w Rzymie tradycji. Ciąg dalszy powstawał na bieżąco, dokumentując papieską działalność pasterską, fundacyjną, a także polityczną, kiedy już powstało państwo kościelne.
Tom 1. Prezentowany tom otwiera serię, w której przedstawione są chronologicznie teksty synodów K... more Tom 1. Prezentowany tom otwiera serię, w której przedstawione są chronologicznie teksty synodów Kościoła od jego początków oraz kolekcje praw, które kształtowały życie chrześcijan w poszczególnych okresach jego dziejów. Opracowane dokumenty synodalne są niezmiernie cennym źródłem historycznym i teologicznym. Przedstawiając formuły wiary i dyscyplinę kościelną pierwszych wieków, stanowią kopalnię wiedzy o różnego rodzaju zjawiskach, zwyczajach, praktykach i sporach teologicznych. Wskazują, jak w pierwszych czterech wiekach Kościół tworzył swoje struktury, borykał się z prześladowaniami, uczył się żyć w nieprzyjaznym mu początkowo świecie. Tom, poza polskim przekładem akt poszczególnych synodów, wyjaśniającymi notami i niezbędnymi indeksami, zawiera teksty tych akt w językach oryginalnych (grecki, łaciński, syryjski)
Tom 2. Konstytucje apostolskie powstały w Antiochii około 380 roku. Księgi I-VI pochodzą z Didaskaliów, które kompilator dostosowuje do wymogów swojego czasu. Księgi te kolejno omawiają chrześcijańskie zasady życia dotyczące: świeckich, biskupów i duchownych, stanu wdów, sierot, męczenników. Księga VI omawia herezje, a dwie ostatnie: inicjację chrześcijańską i sprawowanie Eucharystii. Księgi VII i VIII zawierają najstarsze zachowane teksty modlitw liturgicznych: Mszy Świętej, udzielania sakramentu chrztu oraz święceń biskupich. Powołuje się na nie Sobór Watykański II oraz najnowszy Katechizm Kościoła Katolickiego. Ponadto dzieło zawiera tekst Didache (księga VII, 1-32) Kanony apostolskie (księga VIII, 47), tzw. Kanony z apostolskiego synodu w Antiochii, Prawo kanoniczne św. Apostołów, Kary Apostołów dla upadłych oraz Euchologion Serapiona, czyli zbiór modlitw liturgicznych na różne okazje.
Rzecz nie do przecenienia dla badaczy historii teologii i liturgii, patrologów, kanonistów.
Tom 3. Kanony Ojców Greckich stanowią zbiór powstały z pism i listów adresowanych najczęściej przez biskupów wielkich metropolii do różnych osób w najrozmaitszych sprawach dotyczących wspólnoty chrześcijańskiej i jej życia. Kanony przedchalcedońskie w ogromnej większości wywodzą się od biskupów Aleksandrii oraz biskupów Kapadocji, z których kanony Bazylego Wielkiego są najliczniejsze w całym zbiorze.
Zbiór zawiera kanony Dionizego biskupa Aleksandrii, Grzegorza Cudotwórcy biskupa Neocezarei, Piotra biskupa Aleksandrii, Atanazego Wielkiego, Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nyssy, Grzegorza z Nazjanzu, Amfilocha z Ikonium, Tymoteusza biskupa Aleksandrii, Cyryla biskupa Aleksandrii, Gennadiusza patriarchy Konstantynopola, Cypriana z Kartaginy i rozbudowany kanon Tarazjusza patriarchy Konstantynopola. Zbiór ten uzupełniają kanony arabskie Hipolita i Atanazego.
Tom 4. Tom obejmuje synody od Soboru Konstantynopolitańskiego I do Soboru w Efezie. Tom rozpoczyna synod w Akwilei (381). Dalej pojawia się szereg synodów afrykańskich (Kartagina, Hippona) wraz z m.in.: Breviarium Hipponense biskupów Bizaceny przedstawione 13 sierpnia 397 roku w Kartaginie, zawierające dokumenty z synodu w Hipponie (393), na którym był obecny św. Augustyn, Canones in causa Apiarii - dokument po synodzie 25 i 30 maja 419 roku w Kartaginie oraz Regesta Ecclesiae Carthaginensis zawierający kanony uchwalone od 8 października 393 roku w Hipponie do 1 maja 418 roku w Kartaginie.
Tom 5. Na ten tom serii składa się ponad 30 dokumentów poczynając od penitencjarzy irlandzkich odwołujących się do tradycji św. Patryka aż po X wiek.
Tom 6. Tom szósty serii Synodów i Kolekcji Praw prezentuje synody Kościoła starożytnego z lat 431-504. Zastosowaną cezurę uzasadniają względy tematyczno-praktyczne. Po pierwsze, synody te nawiązują do ustaleń i recepcji Soborów Efeskiego i Chalcedońskiego, ich akceptacji lub odrzucenia przez wspólnoty lokalne w ramach kontrowersji pochalcedońskiej. Po drugie, pod koniec V oraz w pierwszych latach VI wieku odbyła się seria ważnych synodów symmachiańskich. W latach 431-451w pełni urzeczywistniła się świadomość soborowa, gdy biskupi szczególnie zaczęli podkreślać, że zachowują ustalenia z Nicei (325) oraz z Efezu (431), a sobory w Efezie i w Chalcedonie uwieńczyły proces jej kształtowania odwołaniem się do poprzednich synodów ekumenicznych. Lata 431-451 zdominowała kontrowersja chrystologiczna wokół osoby Eutychesa i monofizytyzmu. Przeważały synody Kościoła na Wschodzie, szczególnie w Konstantynopolu i w Efezie. Na Zachodzie w okresie pomiędzy Soborem w Efezie i w Chalcedonie aktywność synodalna dotyczyła szczególnie Galii i Italii, okres 431-504 zdominowały praktycznie synody rzymskie. Warto jeszcze wspomnieć o pierwszych zachowanych tekstach z synodów z Wysp Brytyjskich (449, 456-465) oraz synodów nestoriańskich w Lapat, Beit-Lapat (484) oraz w Persji (499). Podobnie jak w poprzednich tomach podajemy tylko to, co synody rzeczywiście ustaliły. Na boku pozostawiamy obfitą korespondencję biskupów, cesarzy, prezbiterów i mnichów, jak również wtórne relacje różnych autorów. Naszym zamierzeniem było zwrócenie szczególnej uwagi na listy synodalne i posynodalne, kanony oraz formułowane wyznania wiary. Podajemy teksty w takiej wersji, w jakiej były one przez wieki czytane i w jakiej weszły w prawodawstwo kościelne. Opieramy się głównie na starym wydaniu Mansi’ego, Sacrorum Conciliorum nova et amplissima collectio, każdy dokument jest jednak skonfrontowany z nowymi wydaniami krytycznymi i w przypisach podajemy konieczne poprawki. Prezentowane teksty uzupełniamy mapą oraz kilkoma indeksami: biblijnym, dokumentów kościelnych (sobory, synody, papieże, kolekcje praw), pisarzy, imion własnych oraz indeksu rzeczowego po polsku i po łacinie. Dołączamy także wykaz polskich nazw miejsc odbytych synodów wraz z ich łacińskimi odpowiednikami w układzie łacińsko-polskim oraz polsko-łacińskim.
Tom 1. Pierwsze w Polsce wydanie oryginalnych tekstów pierwszych soborów wraz z tłumaczeniem pols... more Tom 1. Pierwsze w Polsce wydanie oryginalnych tekstów pierwszych soborów wraz z tłumaczeniem polskim. Jest to oficjalne nauczanie Kościoła pierwszych ośmiu wieków i uznawane za normatywne przez Kościół Katolicki i Prawosławny.
Książka ta jest nieodzowna dla historyków i teologów, a bardzo przydatna dla wszystkich zainteresowanych formowaniem się doktryny chrześcijańskiej.
Tom 2. Pierwsze w Polsce wydanie oryginalnych tekstów soborów wraz z tłumaczeniem polskim. Obecny tom zawiera dokumenty soborów uznanych za powszechne w Kościele łacińskim począwszy od Soboru Konstantynopolitańskiegom IV (869) aż po Sobór w Vienne (1311-1312). Zajmowano się na nich przede wszystkim sprawą reformy Kościoła, którą starano się przeprowadzić drogą regulacji prawnych, oraz krucjatami. Odzwierciedlają się w tych tekstach wszystkie problemy ówczesnego Kościoła, od lichwy po wykonywanie kary śmierci. Wydanie zaopatrzone jest we wszystkie potrzebne indeksy: imion, dzieł cytowanych, kanonów synodalnych i soborowych, do których się odwoływano, nazw geograficznych oraz indeks rzeczowy odsyłający do najważniejszych poruszanych zagadnień. Książka ta stanowi niezbędne źródło dla mediewistów oraz wszystkich zainteresowanych historią Kościoła i całej europejskiej cywilizacji.
Tom 3. Pierwsze w Polsce wydanie oryginalnych tekstów soborów wraz z tłumaczeniem polskim. Tom III Dokumentów Soborów Powszechnych obejmuje akta soborów w Konstancji (1414-1418) i olbrzymiego soboru w Bazylei-Ferrarze-Florencji-Rzymie (1431-1445). Na tych soborach podejmowano decyzje, które zaważyły na kształcie Kościoła i Europy. Na pierwszych z nich zdymisjonowano papieży Grzegorza XII, Jana XXIII oraz Benedykta XIII, wybrano zaś Marcina V, skazano na stos Jana Husa, ustalono dekret o wyższości soboru nad papieżem. Na drugim podpisano unię z Grekami, Ormianami, Koptami, Chaldejczykami i Maronitami, określono też warunki wyboru biskupów, przyjmowania do Kościoła Żydów i zarysowano program reformy kurii rzymskiej. Oba te sobory naznaczone były napięciem pomiędzy papiestwem a ruchem koncyliarystycznym chcącym podporządkować papieża soborowi.
Tom 4. Dokumentów Soborów Powszechnych przedstawia akta Soboru Laterańskiego V, Soboru Trydenckiego i Soboru Watykańskiego I. Sobory te wpłynęły w decydujący sposób na kształt Kościoła współczesnego. Sobór Trydencki był największym soborem "dogmatycznym", starał się ustalić nauczanie Kościoła we wszystkich prawie dziedzinach, przeprowadził szereg reform. Musiał ustosunkować się do reform proponowanych przez Marcina Lutra i choć nie zgodził się z nim, wiele tematów podjął i jego ustalenia wystarczyły Kościołowi na cztery stulecia. Pamiętać też trzeba, że cała teologia Kościoła rzymsko-katolickiego została zdeterminowana przez ustalenia tego soboru i dopiero XX wiek z Soborem Watykańskim II zdecydował się na kolejny krok naprzód. Również stanowisko Kościoła wobec państw, wojen o podłożu religijnym, oraz kultury i nauki zależy od podjętych tam ustaleń.
Należy wspomnieć, że głównym punktem oskarżenia Galileusza przez władze kościelne był problem dostosowania się przez niego do zasad interpretowania Pisma Świętego ustalonych przez ten Sobór. Również Sobór Watykański I był bardzo ważny z racji historycznych okoliczności, w jakich został zwołany (włoskie Risorgimento) oraz ogłoszonego tam dogmatu o nieomylności papieskiej.
Niniejsza książka jest pierwszym na świecie opracowaniem wszystkich pozostałości bogatej korespon... more Niniejsza książka jest pierwszym na świecie opracowaniem wszystkich pozostałości bogatej korespondencji Orygenesa. Korespondencja ta była zbierana i zachowywana jako cenne źródło poznawania historii. Jednak z bogatych kiedyś zbiorów przetrwało niewiele i trzeba się zadowolić fragmentami cytowanami przez innych autorów i paroma zaledwie listami zachowanymi w całości. Pozycja, którą prezentujemy, została podzielona na osiem rozdziałów, każdy poświęcony jednemu listowi. Listy opatrzone są licznymi komentarzami, koniecznymi wobec szczupłości zachowanych fragmentów.
Historia kościelna Euzebiusza jest pierwszym i najważniejszym dziełem tego typu w Kościele. Dzięk... more Historia kościelna Euzebiusza jest pierwszym i najważniejszym dziełem tego typu w Kościele. Dzięki niej nazywano jej autora "Ojcem historiografii chrześcijańskiej". Zdecydowana większość wszystkich informacji jakie posiadamy na temat pierwotnego Kościoła pochodzi właśnie z tego dzieła. Historia kościelna to coś więcej niż historia Kościoła. Co prawda nią autor interesuje się przede wszystkim, ale patrzy szeroko na świat, cytuje dokumenty cesarskie, wiele listów, zestawień itp. Z zamiłowania był archiwistą, który pieczołowicie starał się zachować dokumenty źródłowe i jego dzieło jest wręcz nimi przepełnione. Tylko dzięki niemu też jest możliwe odtworzenie formowania się Nowego Testamentu, powstawania nowych struktur kościelnych czy list biskupów poszczególnych miast. Nowe wydanie jakie przedstawiamy jest gruntowną przeróbką starego, a dobrego przekładu ks. Arkadiusza Lisieckiego, powstałego na początku XX wieku. Dodajemy do niego tekst oryginalny według wydania krytycznego i tyle przypisów redakcyjnych, ile wydało nam się niezbędne dla lepszego zrozumienia tekstu. Literatura na temat wczesnego chrześcijaństwa jest jednak tak obfita, że nie pretendujemy do tego, by w całości ją uwzględnić.
Uploads
Papers by Henryk Pietras
of Faith?
Summary
The Definition of Faith of the Council of Chalcedon included two confessions of faith, the Nicene Creed and the so-called Creed of Constantinople, supposedly adopted in
381, but unknown until 451. The scholars have various opinions on this subject, which
are presented in this article. Hypothetically, the most probable explanation for the inclusion of both confessions of faith seems to be emperor Marcian’s desire to emphasize
the importance of Constantinople in the ecclesiastical field in order to force the Bishop
of Rome who would confirm the primacy of the emperor in the East. The main goal of
the emperor at this council would be therefor to approve the canon 28 on the privileges
of the Constantinople Church, and the definition of faith would only be a pretext for
this. In fact, this definition does not bring anything new compared to the Formula of
the Union of the Council of Ephesus from 431 and the letters of Cyril of Alexandria.
K e y w o rd s : Nicaea, Chalcedon, Creed, importance of Constantinople, Leo the Great, Marcian
of Faith?
Summary
The Definition of Faith of the Council of Chalcedon included two confessions of faith, the Nicene Creed and the so-called Creed of Constantinople, supposedly adopted in
381, but unknown until 451. The scholars have various opinions on this subject, which
are presented in this article. Hypothetically, the most probable explanation for the inclusion of both confessions of faith seems to be emperor Marcian’s desire to emphasize
the importance of Constantinople in the ecclesiastical field in order to force the Bishop
of Rome who would confirm the primacy of the emperor in the East. The main goal of
the emperor at this council would be therefor to approve the canon 28 on the privileges
of the Constantinople Church, and the definition of faith would only be a pretext for
this. In fact, this definition does not bring anything new compared to the Formula of
the Union of the Council of Ephesus from 431 and the letters of Cyril of Alexandria.
K e y w o rd s : Nicaea, Chalcedon, Creed, importance of Constantinople, Leo the Great, Marcian
le fonti e di spiegarle più accuratamente, almeno così spero.
Comincio la narrazione dall’inizio della controversia ariana, anche se come
già detto sopra non credo che essa sia stata la causa della convocazione del concilio. Il motivo di questo procedimento è semplice: non voglio che mi si creda
sulla parola, ma desidero mostrare come sono arrivato e indicare i punti che a
mio avviso sono stati fraintesi e hanno portato alla sopravalutazione di questa
contesa dottrinale.
Il presente libro vuole attenersi strettamente alle fonti, perché solo in questo
modo posso dimostrare come arrivo a conclusioni diverse da quelle degli altri studiosi. Perciò vengono riportati i testi in greco con la traduzione italiana a fronte. Mi
servirò delle traduzioni esistenti, con qualche modifica se necessario, o di traduzioni redatte appositamente per la presente edizione
wstęp, oprac. rewizja tłum. M. Ożóg, H. Pietras, SCL 11, Kraków: Wydawnictwo WAM 2017.
Tom 2. Konstytucje apostolskie powstały w Antiochii około 380 roku. Księgi I-VI pochodzą z Didaskaliów, które kompilator dostosowuje do wymogów swojego czasu. Księgi te kolejno omawiają chrześcijańskie zasady życia dotyczące: świeckich, biskupów i duchownych, stanu wdów, sierot, męczenników. Księga VI omawia herezje, a dwie ostatnie: inicjację chrześcijańską i sprawowanie Eucharystii. Księgi VII i VIII zawierają najstarsze zachowane teksty modlitw liturgicznych: Mszy Świętej, udzielania sakramentu chrztu oraz święceń biskupich. Powołuje się na nie Sobór Watykański II oraz najnowszy Katechizm Kościoła Katolickiego. Ponadto dzieło zawiera tekst Didache (księga VII, 1-32) Kanony apostolskie (księga VIII, 47), tzw. Kanony z apostolskiego synodu w Antiochii, Prawo kanoniczne św. Apostołów, Kary Apostołów dla upadłych oraz Euchologion Serapiona, czyli zbiór modlitw liturgicznych na różne okazje.
Rzecz nie do przecenienia dla badaczy historii teologii i liturgii, patrologów, kanonistów.
Tom 3. Kanony Ojców Greckich stanowią zbiór powstały z pism i listów adresowanych najczęściej przez biskupów wielkich metropolii do różnych osób w najrozmaitszych sprawach dotyczących wspólnoty chrześcijańskiej i jej życia. Kanony przedchalcedońskie w ogromnej większości wywodzą się od biskupów Aleksandrii oraz biskupów Kapadocji, z których kanony Bazylego Wielkiego są najliczniejsze w całym zbiorze.
Zbiór zawiera kanony Dionizego biskupa Aleksandrii, Grzegorza Cudotwórcy biskupa Neocezarei, Piotra biskupa Aleksandrii, Atanazego Wielkiego, Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nyssy, Grzegorza z Nazjanzu, Amfilocha z Ikonium, Tymoteusza biskupa Aleksandrii, Cyryla biskupa Aleksandrii, Gennadiusza patriarchy Konstantynopola, Cypriana z Kartaginy i rozbudowany kanon Tarazjusza patriarchy Konstantynopola. Zbiór ten uzupełniają kanony arabskie Hipolita i Atanazego.
Tom 4. Tom obejmuje synody od Soboru Konstantynopolitańskiego I do Soboru w Efezie. Tom rozpoczyna synod w Akwilei (381). Dalej pojawia się szereg synodów afrykańskich (Kartagina, Hippona) wraz z m.in.: Breviarium Hipponense biskupów Bizaceny przedstawione 13 sierpnia 397 roku w Kartaginie, zawierające dokumenty z synodu w Hipponie (393), na którym był obecny św. Augustyn, Canones in causa Apiarii - dokument po synodzie 25 i 30 maja 419 roku w Kartaginie oraz Regesta Ecclesiae Carthaginensis zawierający kanony uchwalone od 8 października 393 roku w Hipponie do 1 maja 418 roku w Kartaginie.
Tom 5. Na ten tom serii składa się ponad 30 dokumentów poczynając od penitencjarzy irlandzkich odwołujących się do tradycji św. Patryka aż po X wiek.
Tom 6. Tom szósty serii Synodów i Kolekcji Praw prezentuje synody Kościoła starożytnego z lat 431-504. Zastosowaną cezurę uzasadniają względy tematyczno-praktyczne. Po pierwsze, synody te nawiązują do ustaleń i recepcji Soborów Efeskiego i Chalcedońskiego, ich akceptacji lub odrzucenia przez wspólnoty lokalne w ramach kontrowersji pochalcedońskiej. Po drugie, pod koniec V oraz w pierwszych latach VI wieku odbyła się seria ważnych synodów symmachiańskich. W latach 431-451w pełni urzeczywistniła się świadomość soborowa, gdy biskupi szczególnie zaczęli podkreślać, że zachowują ustalenia z Nicei (325) oraz z Efezu (431), a sobory w Efezie i w Chalcedonie uwieńczyły proces jej kształtowania odwołaniem się do poprzednich synodów ekumenicznych. Lata 431-451 zdominowała kontrowersja chrystologiczna wokół osoby Eutychesa i monofizytyzmu. Przeważały synody Kościoła na Wschodzie, szczególnie w Konstantynopolu i w Efezie. Na Zachodzie w okresie pomiędzy Soborem w Efezie i w Chalcedonie aktywność synodalna dotyczyła szczególnie Galii i Italii, okres 431-504 zdominowały praktycznie synody rzymskie. Warto jeszcze wspomnieć o pierwszych zachowanych tekstach z synodów z Wysp Brytyjskich (449, 456-465) oraz synodów nestoriańskich w Lapat, Beit-Lapat (484) oraz w Persji (499). Podobnie jak w poprzednich tomach podajemy tylko to, co synody rzeczywiście ustaliły. Na boku pozostawiamy obfitą korespondencję biskupów, cesarzy, prezbiterów i mnichów, jak również wtórne relacje różnych autorów. Naszym zamierzeniem było zwrócenie szczególnej uwagi na listy synodalne i posynodalne, kanony oraz formułowane wyznania wiary. Podajemy teksty w takiej wersji, w jakiej były one przez wieki czytane i w jakiej weszły w prawodawstwo kościelne. Opieramy się głównie na starym wydaniu Mansi’ego, Sacrorum Conciliorum nova et amplissima collectio, każdy dokument jest jednak skonfrontowany z nowymi wydaniami krytycznymi i w przypisach podajemy konieczne poprawki. Prezentowane teksty uzupełniamy mapą oraz kilkoma indeksami: biblijnym, dokumentów kościelnych (sobory, synody, papieże, kolekcje praw), pisarzy, imion własnych oraz indeksu rzeczowego po polsku i po łacinie. Dołączamy także wykaz polskich nazw miejsc odbytych synodów wraz z ich łacińskimi odpowiednikami w układzie łacińsko-polskim oraz polsko-łacińskim.
Książka ta jest nieodzowna dla historyków i teologów, a bardzo przydatna dla wszystkich zainteresowanych formowaniem się doktryny chrześcijańskiej.
Tom 2. Pierwsze w Polsce wydanie oryginalnych tekstów soborów wraz z tłumaczeniem polskim. Obecny tom zawiera dokumenty soborów uznanych za powszechne w Kościele łacińskim począwszy od Soboru Konstantynopolitańskiegom IV (869) aż po Sobór w Vienne (1311-1312). Zajmowano się na nich przede wszystkim sprawą reformy Kościoła, którą starano się przeprowadzić drogą regulacji prawnych, oraz krucjatami. Odzwierciedlają się w tych tekstach wszystkie problemy ówczesnego Kościoła, od lichwy po wykonywanie kary śmierci. Wydanie zaopatrzone jest we wszystkie potrzebne indeksy: imion, dzieł cytowanych, kanonów synodalnych i soborowych, do których się odwoływano, nazw geograficznych oraz indeks rzeczowy odsyłający do najważniejszych poruszanych zagadnień. Książka ta stanowi niezbędne źródło dla mediewistów oraz wszystkich zainteresowanych historią Kościoła i całej europejskiej cywilizacji.
Tom 3. Pierwsze w Polsce wydanie oryginalnych tekstów soborów wraz z tłumaczeniem polskim. Tom III Dokumentów Soborów Powszechnych obejmuje akta soborów w Konstancji (1414-1418) i olbrzymiego soboru w Bazylei-Ferrarze-Florencji-Rzymie (1431-1445). Na tych soborach podejmowano decyzje, które zaważyły na kształcie Kościoła i Europy. Na pierwszych z nich zdymisjonowano papieży Grzegorza XII, Jana XXIII oraz Benedykta XIII, wybrano zaś Marcina V, skazano na stos Jana Husa, ustalono dekret o wyższości soboru nad papieżem. Na drugim podpisano unię z Grekami, Ormianami, Koptami, Chaldejczykami i Maronitami, określono też warunki wyboru biskupów, przyjmowania do Kościoła Żydów i zarysowano program reformy kurii rzymskiej. Oba te sobory naznaczone były napięciem pomiędzy papiestwem a ruchem koncyliarystycznym chcącym podporządkować papieża soborowi.
Tom 4. Dokumentów Soborów Powszechnych przedstawia akta Soboru Laterańskiego V, Soboru Trydenckiego i Soboru Watykańskiego I. Sobory te wpłynęły w decydujący sposób na kształt Kościoła współczesnego. Sobór Trydencki był największym soborem "dogmatycznym", starał się ustalić nauczanie Kościoła we wszystkich prawie dziedzinach, przeprowadził szereg reform. Musiał ustosunkować się do reform proponowanych przez Marcina Lutra i choć nie zgodził się z nim, wiele tematów podjął i jego ustalenia wystarczyły Kościołowi na cztery stulecia. Pamiętać też trzeba, że cała teologia Kościoła rzymsko-katolickiego została zdeterminowana przez ustalenia tego soboru i dopiero XX wiek z Soborem Watykańskim II zdecydował się na kolejny krok naprzód. Również stanowisko Kościoła wobec państw, wojen o podłożu religijnym, oraz kultury i nauki zależy od podjętych tam ustaleń.
Należy wspomnieć, że głównym punktem oskarżenia Galileusza przez władze kościelne był problem dostosowania się przez niego do zasad interpretowania Pisma Świętego ustalonych przez ten Sobór. Również Sobór Watykański I był bardzo ważny z racji historycznych okoliczności, w jakich został zwołany (włoskie Risorgimento) oraz ogłoszonego tam dogmatu o nieomylności papieskiej.