zan

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /zɑːn/
• Jihevqetandin: zan

Lêker

zan lêkera xwerû, negerguhêz

1. welidandin, zarok ji zikî derketin, zarok dan, zêde bûna zarokan
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. welidîn, zarok çêbûn, (zarok) ji zikî derketin, (zarok) hatin dinyayê, dest bi jiyanê kirin
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. Zan: peydabûna Îsa Pêxember li ser dinyayê

   Berî Zanê / Zayînê anku bZ yan BZ (berî ku Îsa hatibû dinyayê)
   piştî Zanê / Zayînê anku pZ yan PZ (piştî ku Îsa hat dinyayê)

4. zêdebûn, pitir lêhatin
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
5. hatine dera avê
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Nîşe

Li hin deverên Kurdistanê bikaranîna peyva "zan" bo jinan tabû ye lewre tenê bo heywanên mê tê bikaranîn.

Ji wêjeya klasîk

• Yan ji kovanên di kul tên
  Jê dizêt her xwîn û zox
  Xwîn ji dil co co rewan tê — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: زان‎

Herwiha

 

• zayin
• zayîn
• zîn
• zîstin

Tewîn

• Rehê dema niha: -zê-

Têkildar

• avis
• stewr

Bide ber

• zanîn

Jê

• bizêt
• dizêt
• nazê
• nazêtî
• nazok
• nazokî
• -za
• -zê
• -zê-
• -zî
• jin
• zanî
• zayend
• zayendî
• zayendmê
• zayendnêr
• zayî
• zayînî

Etîmolojî

Ji proto-îranî *zan (“zan”), ji proto-hindûewropî *gen- (“zan”).

Hevreha avestayî: zan- ("zan"), partî: z'y- ("zan"), frzynd ("zarok"), pehlewî: z'- /zā-/ ("zan"), somalî: z'y- ("zan"), farisî: zāyad ("zayış"). āzād ("azad, serbest"), osetî: zajyn / zad- ("zan"), belûçî: zāt / zā- ("zan") … ^{alfabeya arî}, kurdî: zan, zayîn / -zê- ("zan"), kurmancî: zan, zayîn / -zê- ("zan"), hewramî: zay / z- ("zan"), zazakî: zayene / za- ("zan"), sanskrîtî: jan- ("zan"), yûnanî: genēs ("zan"), genos ("nijad, binemal"), gonos ("zarok"), latînî: genus ("nijad, xizm"), gēns ("nijad, binemal"), nātos ("zarok"), îngilîzî: kid ("zarok"), îngilîzî: kin ("binemal, xizm")

Çavkanî: Cheung p.465, Watkins p.26

Bi zaravayên din

• Hewramî: zay
• Zazakî: zayene

Werger

• Almanî: gebären → de, Geburt → de mê, Christus → de nêr, Junge werfen, quellen → de, ^?Jahrgang → de nêr
• Erebî: ولد‎ → ar, ولادة‎, توليد‎ → ar, ^?النغران‎, ^?نتـاج‎
• Farisî: به دنیا آمدن‎, تولید‎ → fa, تولیدمثل‎ → fa, زادآوری‎, زادن‎ → fa, زاده شدن‎, زایش‎ → fa, زایمان‎ → fa, زاییده شدن‎, متولد شدن‎, زاییدن‎ → fa, به دنیا آوردن‎, ^?بدنیا آوردن‎, ^?تولید مثل‎ → fa
• Fînî: synnyttää → fi
• Îngilîzî: to give birth to, accouchement → en, childbirth → en, kitsch → en, reproduction → en, engendering → en, gender → en, luxuriate → en, nascence → en, propagate → en, droplet → en, ^?procreating → en, ^?progeniture → en, ^?reproduce → en, ^?siring → en, ^?springing → en
• Spanî: dar a luz, reproducir → es, nacer → es, alumbrar → es, venir al mundo
• Tirkî: doğmak → tr, doğurmak → tr, kaynamak → tr, tevlit etmek → tr, yavrulamak → tr, doğma → tr, doğum yapmak → tr

?

• Îngilîzî: ^?deliverance → en, ^?delivering → en, ^?engender → en, ^?farrow → en, ^?farrowing → en, ^?gendering → en, ^?generate → en, ^?geniture → en, ^?kittening → en, ^?nascency → en, ^?nativity → en, ^?vital statistics → en, ^?wisewoman → en
• Tirkî:^?akmak → tr, ^?buzağılamak → tr

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zan	zan
Îzafe	zana	zanên
Çemandî	zanê	zanan
Nîşandera çemandî	wê zanê	wan zanan
Bangkirin	zanê	zanino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zanek	zanin
Îzafe	zaneke	zanine
Çemandî	zanekê	zaninan

zan mê

1. Maneya vê peyvê hê nehatiye nivîsîn. Heke hûn maneya wê bizanin, kerem bikin binivîsin.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi zaravayên din

• Zazakî: zayîş

Werger

• Tirkî: doğurma → tr, doğum → tr, doğuş → tr, kaynama → tr, mevlit → tr, milat → tr, tekevvün → tr, tevellüt → tr, tevlit → tr, velâdet → tr, yavrulama → tr

Kamakanî

Navdêr

zan

1. av
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên av/Werger1 hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Tirkî

Navdêr

zan

1. guman, zen
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)