Taipeia

Taipeia^[1] (Sinice 台北 vel 臺北, Pinyin Táibĕi), anno 1875 condita, est maxima Taivaniae urbs, quae ex anno 1949 ut caput ad tempus Rei publicae Sinarum fungitur. Urbs, quae ad insulae Formosae septentriones sita est, est prima sedes culturae oeconomicaeque Rei publicae Sinarum, complures universitates studiorum, bibliothecas, musea, et collegia oeconomica habens. Mense Decembri anni 2024, numerus incolarum 2 603 150 urbi et 7 047 559 regioni metropolitanae esse datur.

Historia

Taipeia, postquam saeculo duodevincesimo incipiente condita, mox saeculo undevicesimo sedes commercii magni momenti in Asia facta est. Quamobrem Domus Tsingiana Sinas tunc regnans Taipeia in caput Taivaniae anno 1886 fecit. Iaponia Taivaniam anno 1895 post primum bellum Sino-Iaponicum in suam dicionem redegit.

Bello Orbis Terrarum II anno 1945 confecto, Res publica Sinarum insulam ab Iaponia recepit. Tunc, cum Bello civili Sinarum cladem passus est Chiang Kai-shek, rei publicae regimen ad Taivaniam anno 1949 recessit, Taipeia declarans caput ad tempus Rei Publicae Sinarum.

Hodie Taipeia urbs alphae generis putatur, ob opem industrialem, commercii, et nummarium. Sedes mercatorius Taipeiensis, qui cambium TSEC includit, situm habet in caeliscalpio Taipei 101, altitudinis altero omnium aedificiorum mundi.

Commeatus

Urbs ad alias urbes connectitur per ferrivias, autovias, et aeroportus. Quae systemata complectuntur magna laophorii retia, hamaxostichos altae velocitatis inter Taipeia et urbem ad litus meridionale insulae sitam Kaohsiung, duosque aerodromos, scilicet aëroportum Songshan Taipeiensem media in urbe situm, qui volatús domesticos tantum et a re publica populari Sinarum oriundos accipit, et aëroportum Taoyuan internationalem unde volatús ad fere omnes mundi partes abeunt.

Geographia et clima

Regio metropolitana Taipeiensis vallem fluminum Keelung (基隆河), Dahan (大漢河) et Xindian (新店溪), ubi haec una in flumen Danshui (淡水河) confluunt, complet, et extendit ad orientem usque ad 25 km ab urbe Keelung, quae Oceani Pacifici portum Taipeia praebet, et ad occidentem ad ostium fluminis Danshui in Fretum Taivanense fluentis, ubi litoralis Urbs Danshui sita est. Medium regionis metropolitanae, quod Urbs Taipeia proprie nuncupatur, fines habet quae fere statuuntur circa ad meridiem in flumine Xindian, ad solis occasum fluminibus Dahan et Danshui, et ad septentriones flumine Keelung.

Urbs Taipeia clima subtropicum humidum habet, ubi propter eius locum ad Oceani Pacifici litora hiemes sunt breves et mites; aestates autem sunt humidae nimbis et tempestatibus typhonicis occultae: a mense Iunio usque ad mensem Octobrem urbs subiicitur ad quattuor seu plures typhonicas tempestates.^[2]

Media temperatura annualis est 23.6°, media aestiva 29.4° et media hibernali 11°, minima inter 14° et 26°, maxima inter 19° et 34°, sed minima extrema usque hodie nota −0.2° die 13 Februarii 1901, maxima extrema 39.3° die 8 Augusti 2013; pluviis mense Decembri ad 73 mm tantum, mense Iunio 326 mm, mense Septembri 360 mm, anno toto non minus quam 2 405 mm elevatis; diebus pluviosis per annum totum fere 165 incidentibus; humiditate relativa inter mensuras 73% et 81% reperta, horis solis fulgentis mense Ianuario 81, mense Augusto 189, per annum totum 1 405 relatis.^[3]

Districtus

Taipeia in 12 districtus (區 qu) dividitur.

Districtus nomen			Incolarum num.	Distr. area	Num. curs.
Hanyu Pinyin	Character Sinicus	Wade-Giles	(ab anno 2009)	km²
■ Zhongzheng	中正區	Chung-cheng	159 464	7.61	100
■ Datong	大同區	Ta-t'ung	124 466	5.68	103
■ Zhongshan	中山區	Chung-shan	218 551	13.68	104
■ Songshan	松山區	Sung-shan	209 903	9.29	105
■ Da'an	大安區	Ta-an	313 371	11.36	106
■ Wanhua	萬華區	Wan-hua	190 050	8.85	108
■ Xinyi	信義區	Hsin-yi	227 232	11.21	110
■ Shilin	士林區	Shih-lin	285 459	62.37	111
■ Beitou	北投區	Pei-t'ou	249 319	56.82	112
■ Neihu	內湖區	Nei-hu	267 120	31.58	114
■ Nangang	南港區	Nan-kang	113 462	21.84	115
■ Wenshan	文山區	Wen-shan	261 523	31.51	116

Universitates studiorum

Nationalis Chiao Tung Universitas—Campus Taipeiensis (1896)
Nationalis Taivanensis Universitas (1928)
Nationalis Chengchi Universitas (1927)
Nationalis Universitas Taipeiensis
Nationalis Eruditionis Universitas Taipeiensis
Nationalis Scientiae Technologiaeque Universitas Taivanensis
Nationalis Technologiae Universitas Taipeiensis
Nationalis Universitas Normalis Taivanensis (1946)
Nationalis Yang Ming Universitas
Nationalis Artium Universitas Taipeiensis

Municipalis Eruditionis Universitas Taipeiensis
Sinica Technologiae Universitas
Sinica Culturae Universitas
Ming Chuan Universitas
Shih Chien Universitas
Shih Hsin Universitas
Soochow Universitas
Taipeiensis Medicinae Universitas
Tattung Universitas

Aliae scholae notabiles

Schola Americana Taipeiensis

Notae

↑ Paulus VI, "Litterae apostolicae Quae sacra" (1966): "in urbe Taipeia."
↑ "Taipei City Today". Taipei City Government. 2004-08-17
↑ Res climatologicae e Vicipaedia Anglica extractae, fontibus fidei dignis ibi citatis

Bibliographia

"Taipei^{[nexus deficit]}" in Encyclopaedia Britannica Online
James Wheeler Davidson, The island of Formosa, past and present. History, people, resources, and commercial prospects. Tea, camphor, sugar, gold, coal, sulphur, economical plants, and other productions. Londinii: Macmillan, 1903 Textus apud archive.org
Reginald Yin-Wang Kwok, ed., Globalizing Taipei: The Political Economy of Spatial Development. Novi Eboraci: Routledge, 2005 (Paginae selectae apud Google Books)
Robert M. Marsh, The Great Transformation: social change in Taipei, Taiwan since the 1960s. Novi Eboraci: M. E. Sharpe, 1996 (Paginae selectae apud Google Books)

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Taipeiam spectant.

Taipei City Government (Anglice, Sinice)
"Taipei's History and Development" apud Taipei City Government
"Taiwan Timeline" apud BBC News

Praefecti urbi Taipeiae (1967–)


Henricus Kao Yu-shu 1967 • Chang Feng-hsu 1972 • Lin Yang-kang 1976 • Lee Teng-hui 1978 • Shao En-hsin 1981 • Yang Jin-cong 1982 • Hsu Shui-teh 1985 • Wu Po-hsiung 1988 • Huang Ta-chou 1990 • Chen Shui-bian 1994 • Ma Ying-jeou 1998 • Hau Lung-pin 2006 • Ko Wen-je 2015 高玉樹 • 張豐緒 • 林洋港 • 李登輝 • 邵恩新 • 楊金欉 • 許水德 • 吳伯雄 • 黃大洲 • 陳水扁 • 馬英九 • 郝龍斌 • 柯文哲