Civitas Vaticana

Vide etiam paginam discretivam: Vaticanum (discretiva).

Civitas Vaticana (Italiane Città del Vaticano), rite Status Civitatis Vaticanae,^[1] est minima Europae orbisque terrarum civitas sui iuris (sed, nonnullorum opinione, potius quasi civitas libera^[2]) et Ecclesiae Catholicae Romanae sedes, intra moenia urbis Romae (et ita inclave ab Italia circumdatum), scilicet in Monte Vaticano, ad dexteram fluminis Tiberis ripam sita.

Caput est Franciscus, episcopus Romanus et Pontifex Maximus Sanctae Romanae Ecclesiae, qui a die 13 Martii 2013 regnat.

Forum Sancto Petro dicatum est Civitatis Vaticanae cor, e quo Basilica Sancti Petri magna cum cupula exsurgit. Inscriptiones Basilicae Sancti Petri:

IN HONOREM PRINCIPIS APOST[olorum] PAVLVS V BVRGHESIVS ROMANVS PONT[ifex] MAX[imus] An[no] MDCXII PONT[ificatu] VII

TV ES PETRVS ET SVPER HANC PETRAM AEDIFICABO ECCLESIAM MEAM ET TIBI DABO CLAVES REGNI CAELORVM

Lingua plerumque in Civitate Vaticana adhibita est lingua Italiana; praeterea lingua Latina est publica Catholicae religionis lingua.

Horti

In terra Civitatis Vaticanae sunt Horti Vaticani (Italiane Giardini Vaticani^[3]), qui plus quam dimidium reipublicae occupant. Hi horti, per aeva renascentiae et baroci conditi, fontibus sculpturisque exornati sunt.

Horti circa viginti tria hectaria complent, plurimum Collis Vaticani. Altissimus locus est 60 metra supra aequor maris. Moenia lapidea regionem ad septentrionem, meridiem, et occidentem finiunt.

Horti aevo mediaevali constituti sunt, pomariis vineisque ad septentriones Palatii Apostolici patentibus.^[4] Anno 1279 Nicolaus Papa III (Giovanni Gaetano Orsini, r. 1277–1280) domicilium a Palatio Laterano ad Vaticanum iterum transtulit et hanc regionem moenibus inclusit.^[5] Conseruit pomarium, pratellum, et viridarium (hortum).^[5]

Historia

Historia Montis Vaticani iam a primaevis temporibus est nota. Diebus primis haec urbis Romae pars ab Etruscis est habitata; sed, a Romanis capta, non erat pars urbis, quae in altera ripa Tiberis crevit. Mortui a Romanis ibi sepeliebantur et a Nerone circus instructus est. Ita intravit Mons Vaticanus in historiam mundi. Anno circa 65 Sanctus Petrus, apostolus Iesu Christi iam diu episcopus Romanus, secundum memoriam a maioribus posteris traditam, ductus est a Nerone in circum et ibi crucifixus, capite ad terram verso. (Imperator voluit Christianos de incendio, quod urbem combusserat, accusare). Verisimiliter ea nocte corpus apostoli, a discipulis susceptum, sepultum in eodem monte ubi postea parvum monumentum ei aedificatum est.

Roma a Constantino I capta et religione Christiana a persecutionibus liberata, imperator aedes dare in testimonium Christi devotionis voluit. Ita anno 324 basilicam ex devotione erga Sanctum Petrum super sepulcrum apostoli exstruxit, quae exstabat sicut magnum opus ingenii Romani. Peregrini, qui iam a primis Christianae religionis temporibus sepulcrum apostoli visitaverant, nunc coetum magnum formaverunt et notus factus est Mons Vaticanus per orbem terrarum. Mons tamen non fuit domicilium paparum, nec Basilica Sancti Petri eorum fuit sedes cathedralis. Cathedra paparum fuit, et est, Archibasilica Sanctissimi Salvatoris, ab eodem Constantino effecta.

Imperio Constantinopolim translato et iam labente, Italia ordine carebat et paulatim papae dominium etiam temporale adsumpserunt. Anno 756 Pippinus rex Merovingius nonnullam dedit terram Italicam in manus summorum pontificum, qui eam tenuerunt plus quam mille annos.

Si plus cognoscere vis, vide etiam Dicio Pontificia.

Tempore confusionis ea donatio stabilitatem dedit iis regionibus et libertatem dedit Sanctae Romanae Ecclesiae; secundum nonnullos, tamen, temporale curae Civitatis Ecclesiae onus spirituale Romanorum Pontificum ministerium oppressit.

Apta coincidentia residentiae successoris apostoli cum apostoli loco requiei non est facta usque ad diem 20 Septembris 1870, cum, Roma a Victorio Emmanuele II rege Italiae capta, Pius Papa IX refugium in Vaticano caperet. Multos annos papae et reges Italiae se invicem non agnoverunt; die tandem 11 Februarii 1929 subsignata sunt Pacta Lateranensia inter Civitatem Vaticanam et Regnum Italicum et hoc modo Civitas Vaticana suos fines hodiernos adsumpsit. Ergo Civitas Vaticana libertatem paparum a civitatibus saecularibus permittit et etiam libertatem a saecularibus curis dat.

Cultura

Civitas Vaticana permulta celeberrimorum orbis terrarum artificiorum habet. Basilica Sancti Petri, cuius architecti fuerunt Bramante, Michelangelus, Iacobus della Porta, Madernus, et Bernini, est unum ex inclutissimis operibus architecturae Renascentiae. Sacellum Sixtinum laudatur ob picturas murales Perugini, Dominici Ghirlandaii, Alexandri Botticelli, et tectum eius ob Extremum Iudicium a Michaele Angelo pictum. Artifices qui interiores Civitatis Vaticanae partes ornaverunt fuerunt Raphael, Frater Angelicus et alii. In civitate Vaticata etiam novae artis opera sunt, exempli gratia audientiarum aula papae Paulo VI dicata et, machinatore Petro Ludovico Nervi ducente, inter annos 1964 et 1970 aedificata.

Bibliotheca Vaticana et conlectiones Museorum Vaticanorum sunt gravissimi momenti et historiae et scientiae et culturae. Anno 1984 Civitas Vaticana ab UNESCO in Indice Situum Patrimonii Mundi inscripta est, solus eorum situum qui in tota civitate consistit.^[6] Praeterea ea est solus situs quem UNESCO appellat sedem monumenta continentem in "International Register of Cultural Property under Special Protection"^? secundum Hague Convention for the Protection of Cultural Property in the Event of Armed Conflict,^? conventionem sanctam anno 1954.^[6]

Notae

↑ Attestatio nominis: Motu proprio Quo civium iura, Romae 1987.
↑ "Civitas Vaticana, muro cinctus Romae angulus, plerumque respublica sui iuris habitus" ("the Vatican—a walled corner of Rome commonly recognized as a sovereign nation")—Lisa Miller, in Newsweek, 17 Maii 2010, p. 6.
↑ ^3.0 ^3.1 "Map of Vatican City". www.saintpetersbasilica.org
↑ "Al Pellegrino Cattolico: The Vatican Gardens". © 2008 Al Pellegrino Cattolico s.r.l. Via di Porta Angelica 81\83 (S.Pietro) I- 00193 Roma, Italia.
↑ ^5.0 ^5.1 "Official Vatican City State Website: A Visit to the Vatican Gardens". © 2007-08 Uffici di Presidenza S.C.V.
↑ ^6.0 ^6.1 "Vatican City - UNESCO World Heritage Centre". whc.unesco.org

Nexus interni

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Civitatem Vaticanam spectant.

Lege Οὐατικανόπολις ("Civitas Vaticana") apud Vicipaediam lingua Graeca antiqua scriptam

Situs geographici et historici: Locus: 41°54′14″N 12°27′11″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Store norske Lexikon • Treccani • Большая российская энциклопедия

Civitates et territoria Europae

Civitates	Albania · Andorra · Armenia · Atropatene · Austria · Belgica · Bosnia et Herzegovina · Britanniarum regnum · Bulgaria · Cechia · Civitas Vaticana · Croatia · Cyprus · Dania · Estonia · Finnia · Francia · Georgia · Germania · Graecia · Helvetia · Hibernia · Hispania · Hungaria · Islandia · Italia · Lettonia · Lichtenstenum · Lituania · Luxemburgum · Macedonia Septentrionalis · Melita · Moldavia · Monoecus · Mons Niger · Nederlandia · Norvegia · Polonia · Portugallia · Romania · Russia · Ruthenia Alba · Serbia · Sanctus Marinus · Slovacia · Slovenia · Suecia · Turcia · Ucraina
Civitates statu dubio	Abascia · Carabachia Superior · Cyprus septentrionalis · Donetskensis · Kosovia · Luganskensis · Ossetia Meridionalis · Transnistria
Territoria obnoxia et statu dubio	Acroterium et Decelea · Caesarea insula · Crimaea · Faeroae · Gibraltaria · Lisia · Riduna · Monapia · Sargia

Porta geopolitica • Nationes mundi • Europa

Capsae cognatae: Africa • America • Asia • Oceania

Urbes Europae capitales

Ordine alphabetico enumeratae: Amstelodamum • Andorra Vetus • Athenae • Belogradum • Berna • Berolinum • Bratislavia • Bruxellae • Bucaresta • Budapestinum • Chisinau • Eblana • Hafnia • Helsingia • Holmia • Kiovia • Labacum • Londinium • Lutetia • Luxemburgum • Marinum • Matritum • Minscum • Monoecus • Moscua • Olisipo • Osloa • Podgorica • Praga • Reykiavica • Riga • Roma • Scupi • Seraium • Serdica • Tallinna • Valetta • Vallis Dulcis • Varsavia • civitas Vaticana • Vilna • Vindobona • Zagrabia
Sub civitatum nominibus annexae: Albania • Andorra • Austria • Belgia • Bosnia et Herzegovina • Britanniarum Regnum • Bulgaria • Cechia • Croatia • Dania • Estonia • Finnia • Francia • Germania • Graecia • Helvetia • Hibernia • Hispania • Hungaria • Islandia • Italia • Lettonia • Lichtenstenum • Lituania • Portugallia • Luxemburgum • Macedonia • Melita • Moldavia • Monoecus • Mons Niger • Nederlandia • Norvegia • Polonia • Romania • Russia • Ruthenia Alba • Sanctus Marinus • Serbia • Slovacia • Slovenia • Suecia • Turcia • Ucraina • civitas Vaticana

Opus geopoliticum • Urbes orbis terrarum capitales

Capsae cognatae: Urbes Europae maximae • Urbes Africae capitales • Urbes Americae Australis capitales • Urbes Americae Septentrionalis capitales • Urbes Asiae capitales • Urbes Oceaniae capitales

Civitas Vaticana : politica

Series Paparum

	Innocentius III Pius IX
Petrus • Linus • Anacletus • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesphorus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soterius • Eleutherius • Victor I • Zephyrinus • Callistus I • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • Lucius I • Stephanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Caius • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Iulius I • Liberius • Damasus I • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifacius I • Caelestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix III • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • Hormisdas • Ioannes I • Felix IV • Bonifacius II • Ioannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Ioannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifacius III • Bonifacius IV • Adeodatus I • Bonifacius V • Honorius I • Severinus • Ioannes IV • Theodorus I • Martinus I • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Ioannes V • Conon • Sergius I • Ioannes VI • Ioannes VII • Sisinnius • Constantinus • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stephanus II • Stephanus III • Paulus I • Stephanus IV • Hadrianus I • Leo III • Stephanus V • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • Nicolaus I • Hadrianus II • Ioannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stephanus VI • Formosus • Bonifacius VI • Stephanus VII • Romanus • Theodorus II • Ioannes IX • Benedictus IV • Leo V • Sergius III • Anastasius III • Lando • Ioannes X • Leo VI • Stephanus VIII • Ioannes XI • Leo VII • Stephanus IX • Marinus II • Agapetus II • Ioannes XII • Leo VIII • Benedictus V • Ioannes XIII • Benedictus VI • Benedictus VII • Ioannes XIV • Ioannes XV • Gregorius V • Silvester II • Ioannes XVII • Ioannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • Ioannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stephanus X • Nicolaus II • Alexander II • Gregorius VII • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • Gelasius II • Callistus II • Honorius II • Innocentius II • Caelestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Caelestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Caelestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Ioannes XXI • Nicolaus III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaus IV • Caelestinus V • Bonifacius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Ioannes XXII • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • Bonifacius IX • Innocentius VII • Gregorius XII • Martinus V • Eugenius IV • Nicolaus V • Callistus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Iulius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Iulius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Ioannes XXIII • Paulus VI • Ioannes Paulus I • Ioannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus

[1] Attestatio nominis: Motu proprio Quo civium iura, Romae 1987.

[2] "Civitas Vaticana, muro cinctus Romae angulus, plerumque respublica sui iuris habitus" ("the Vatican—a walled corner of Rome commonly recognized as a sovereign nation")—Lisa Miller, in Newsweek, 17 Maii 2010, p. 6.

[VaticanMap-3] 3.0 ^3.1 "Map of Vatican City". www.saintpetersbasilica.org

[Pellegrino-4] "Al Pellegrino Cattolico: The Vatican Gardens". © 2008 Al Pellegrino Cattolico s.r.l. Via di Porta Angelica 81\83 (S.Pietro) I- 00193 Roma, Italia.

[Vatican-5] 5.0 ^5.1 "Official Vatican City State Website: A Visit to the Vatican Gardens". © 2007-08 Uffici di Presidenza S.C.V.

[UNESCO-6] 6.0 ^6.1 "Vatican City - UNESCO World Heritage Centre". whc.unesco.org

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]