Raod van Europa

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Vergaderzaal Raod van Europa

D'r Raod van Europa, neet te verwarre mèt d'r Raod van de Europese Unie en d'r Europese Raod, is 'n internationaal organisatie va Europese sjtaote en haat es doele:

• de groeëte polletieke èènhèèd tösje de lidsjtaote te bevordere;
• 't verzieëkere van de vraej d.m.v. samewèrking en 't veilig sjtèlle van de ideale en geesteleke en moreel waeërd, die 't erfdeel van de deelnömmers oetmake;
• 't bevordere van d'r sociale en economische vöroetgaank.

D'r Raod van Europa besjteet oet 47 Europese leng. Sommige leng haant d'r status van waarnömmer. D'r Raod van Europa zaeëtelt in Straatsburg en is op 5 mei 1949 opgerich mèt 't Verdraag van Londe.

Van 23 juni 2005 bies 22 januari 2008 waor René van der Linden d'r väörzitter van de Raodgaevende Vergadering van d'r Raod van Europa en de verdrage van d'r Raod zowwe, nao zien zègke, allèng mer 'n moreel waeërd ha. D'r christendemocraat Van der Linden waoërt opgevolgd dör d'r Sjpaanse sociaal democraat Luis Maria de Puig.

D'r Raod van Europa mot neet verward waere mit de Europese Raod, 'n orgaan van de Europese Unie.

Organe

D'r Raod van Europa besjtèèt oet de volgende organe:

• Comité van ministers, dat names d'r Raod handelt, överèènkomste sjluut en aanbevaelinge dèèt an de regeringe van de deelnömmende sjtaote;
• De Raodgaevende vergadering of PACE, besjtaonde oet 140 dör de nationaal parlemaente beneumde vertegenwoordigers van de deelnömmende sjtaote, die driej maol per jaor biejèè kaome en kan gelde es belangriek Europees Forum, in zieëkere zin de Europese publieke opinie belichamend;
• De gemengde commissie, die samegesjtèld op paritaire basis de activitète van 't Comitè en de Raodgaevende vergaderinge coördineert en vörbereidt;
• 't Europees Hof vör de rechte van d'r miensj en de Commissie vör de rechte van d'r miensj, ter besjerming van de rechte van 't individu, de persoonleke groondrechte en basisvriehede.
• 't Secretariaat-Generaal.
• Commissie van Venetië, die op vraog van lidsjtaote oonderzeuk dèèt en advizeert bie verkiezingsproblematiek of minderhedewètgaeving. Zoe vroeg 't Belsj parlemaent advies bie 't invulle van 't concept minderhèèd in de Belsje wètgaeving in 't kader van 't getekende verdraag ter erkenning van nationaal minderhede. De advieze zeunt neet bindend mae werre mètstens opgevolgd.

Verdrage

• 't Aodste en belangriekste verdraag van de Raod van Europa is 't Europees Verdraag väor de Rechte van de Miens (EVRM) dat op 4 november 1950 in Rome getekend waoërt en op 3 september 1953 van krach waoërt. Tekening van dit verdrag is vörwaarde öm lid van d'r Raod te kinne waeëre.
• 't Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden is op 1 februari 1995 dör de leden van d'r Raod van Europa vasgesjtèld. Doel van 't Verdrag is de juridische erkenning van nationale minderhede en 't besjerme van hun rechte.
• Och 't Europese handvest voor regionale talen en talen van minderheden, oeëbinne 't Limburgs es sjtrieëktaal erkaant waoërt, geldt es basis vör de nationaal wètgaeving in de leng die aangesjlaoëte zeunt bie d'r Raod en 't verdrag ratificeerde.

Lede

*Doonker greun: tieën oprichtingslede *Lich greun: later toegevoegde lede *Gael: waarneumer bie de Parlementair Assemblee *Oranje: waarneumer bie d'r raod va ministers *Roeëj: officieel kandidate

De lede van d'r Raod van Europa op volgorde va datum va toetraejing zeunt:

1. Belsj, lid bie oprichting
2. Denemarken, lid bie oprichting (inbegrepen Greunland en Faeröer)
3. Frankriek, lid bie oprichting
4. Ierland, lid bie oprichting
5. Italië, lid bie oprichting
6. Luxemburg, lid bie oprichting
7. Nederland, lid bie oprichting
8. Noorwege, lid bie oprichting
9. Ingeland, lid bie oprichting
10. Zjwede, lid bie oprichting
11. Griekeland, 9 augustus 1949 (lidmaatsjap gesjorst 1967 - 1974)
12. Turkije, 9 augustus 1949
13. Iesland, 9 maart 1950
14. Duutsjland, 13 juli 1950
15. Oosteriek, 16 april 1956
16. Cyprus, 24 mei 1961
17. Zjwitserland, 6 mei 1963
18. Malta, 29 april 1965
19. Portugal, 22 september 1976
20. Sjpanje, 24 november 1977
21. Liechtensjtein, 23 november 1978
22. San Marino, 16 november 1988
23. Finland, 5 mei 1989
24. Hongarije, 6 november 1990
25. Pole, 29 november 1991
26. Bulgarije, 7 mei 1992
27. Esland, 14 mei 1993
28. Litouwe, 14 mei 1993
29. Slovenië, 14 mei 1993
30. Slowakije, 30 juni 1993
31. Tsjechië, 30 juni 1993
32. Roemenië, 7 oktober 1993
33. Andorra, 10 oktober 1994
34. Letland, 10 februari 1995
35. Albanië, 13 juli 1995
36. Moldavië, 13 juli 1995
37. Macedonië, 9 november 1995
38. Oekraïne, 9 november 1995
39. Rösland, 28 februari 1996
40. Kroatië, 6 november 1996
41. Georgië, 27 april 1999
42. Armenië, 25 januari 2001
43. Azerbeidzjan, 25 januari 2001
44. Bosnië en Hercegovina, 24 april 2002
45. Servië, 3 april 2003
46. Monaco, 5 oktober 2004
47. Montenegro, 11 mei 2007

Waarnemers:

• Canada
• Israël
• Japan
• Mexico
• Vaticaansjtad
• Verenigde Sjtaote

Geen lid:

• Wit-Rösland, vanwege de miensjerechtensituatie, kandidaatlid saer 1 maart 1993.
• Kazachstan, in 1999 deende 't laand bie de Parliamentary Assembly (PACE) 'n verzeuk in om waarnemer te werre. 't Officiële antwoord van PACE waor dat Kazachstan zelfs een verzeuk töt volwaardig lidmaatsjap maog indene, aa-gezieë 't deels in Europa liegkt, mae dat 't laand op dit moment gene ènkele status kan verkriege gelèt op de gebrekkig democratie en miensjerechtensituatie.

Bron

• Nijhoffs Geschiedenislexicon Nederland en België, 1981.

Externe leenk

• Website van d'r Raod van Europa

Insjtèllinge van de Europese Unie
Europees Parlemint | Europese Raod | Raod van de Europese Unie | Europese Kemissie | Europees Hof van Zjustisie (deil vaan 't Hof van Zjustisie van de Europese Unie) | Europese Centraal Bank | Europese Raekenkamer
Europese insjtèllinge die neet ónger de bevoogheid van de EU valle: Raod van Europa | IOMTBM