Ge Kruuts

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Norbiks, es te dit dialek sjpriks.

---

Ge Kruuts (Nederlands: Hoogcruts) ies 'n buurtsjap van Noorbaek in de gemeinte Èèsjde-Mergraote, gedeiltelik gemeinte Gulpe-Wittem in 't heuvelland van Zuud Limburg. Tot 1982 behuèrde-n 't tot de gemeinte Norbik en gedeiltelik gemeinte Sjlenake. De grens van de gemeintes löp dweersj door de geboewe van 't veurmalig kloaster, dat hie gelege haet. Dao zint nog reste aanwezig.

De naam beteikent 't hoag kruus. De 25 hoezer van Ge Kruuts sjtoon rónd de krusing van de Mergellandroute, de weeg Norbik-Sjlennich en de provinciale weeg van De Hut nao de grenseuvergank mèt 't Belsj, De Plank . De helling achter 't veurmalig kloaster riechting Beutenake en Sjlenake weurt d'r Piemert geneump. De helling richting Norbik d'r Wósberig.

't Gehuch Gekruts (Gekruis) ies 'n buurtsjap van Sjömmert.

Bezeenswaerdig

• 't Veurmalig Sepulchrienekloaster, 'n kapel ter ière van 't Heilig Kruus weurt veur 't ièrsj vermeld in 1428. Eind 15e ièw vingk 'n verboewing plaats tot priorie van de kanunnike van 't Heilig Graaf. In de 16e ièw plundere troepe van Willem van Oranje 't kloaster en sjteke de Sjpaanse soldaote van Parma de boel in brand. In 1603 weurt 't gehièl wir opgeboewd tot kloaster mèt jóngeskossjoal. In de Franse tied weurt 't kloaster opgeheve en verkoch. De oastelike vleugel weurt dan 'n landhoes en de kapel 'n sjuur. In 1870 weure de geboewe besjadig door 'ne brand. In de jaore daonao weure ze wir gerestaureerd. Begin 20e ièw weure ièrsj de zuustersj Dominicanesse en later de Franciscanesse eigenaresse van 't geboew, dat noe wir de functie van kloaster kriet. In 1965 kump d'r 'n instituut in veur geistelik gehandicapte. In 1979 goon de geboewe in vlamme op. Wat euverblief ies 'n rewien.
• De losliegkende boerehaof ies nog in bedrief.

't Café de hoeskamer van Ge Kruuts, gedreve door de familie Offermans, besjteit saer 1939 en ies 'n gashoes veur de passerende vrachwagechauffeurs en toeriste op weeg nao Belsj.