Keer

Keer (Nederlands: Cadier en Keer) is e dörp in de gemeinte Èèsjde-Mergraote op e plateau in Zuud-Limburg. De naam Cadier en Keer, zoe es 't dörp ouch waal geneump weurt, geit truuk nao ein en dezelfde oeërsjpróng: Cadier is de Waalse versie van de dialeknaam Keer. In de 13e ièw sjreef 't ziech "Cadirs" en "Cadir". De naam kuump van 't Latiense "Calidarium", wat beej de Romeine 'n plaatsj veur werm bade waor.
De dörpssjtraot vörmde vreuger 'n gemeintegrens. Keer (noordelik) behuurde tot Hièr (Heer) en Cadier (zudelik) tot Huëgem in de hierlikheid Dalem (Daelhem). In 1828 zint de deile bie-eingevoog. In 1982 weurt de gemeinte Cadier en Keer opgeheve en geit dan op in de gemeinte Mergraote. In 2011 góng die gemeinte weer op in Èèsjde-Mergraote. 't Dörp tèlt op 1-1-2010 3.633 inwoenersj.

Waope

De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs.

De gemeinte Cadier en Keer es zoedaoneg kraog pas op 21 december 1964 vaan d'n Hoege Raod vaan Adel e waope touwbedeild, wat ziech zoe liet umsjrieve:

E veld vaan sinopel (greun) belaoje mèt 'ne losstoonde berg vaan zèlver (wit) en ingeboge gekap vaan goud (geel) en keel (roed), 't goud belaoje mèt 'n Antoniuskrök vaan lazuur (blauw), 't keel mèt 'ne gouwe sleutel, paolsgewijs (verticaol) gezat mèt de baard nao bove en rechs (veur de beziener links) gedrejd.

Cadier allein had al ieder e waope, naomelek de zèlvere berg op e veld vaan sinopel. Dit waope is in eder geval bekind oet d'n achtienden iew, es 't op e zegel vaan de sjepebaank versjijnt. 't Is 'n sprekende verbeelding vaan 't kestiel Blankenberg. Op 15 september krijg de hierlekheid (neet de gemeinte) Cadier dit waope touwbedeild. De gemeinte Cadier, en nao 1828 de nui gemeinte Keer, veurde dit waope wel. Toch oontstoont de wuns veur e nui waope, wat rech deeg aon de historie vaan de ganse gemeinte. Vaan de aander stiechtende hierlekhede, Mestreechs Keer en d'n Antoniusbaank, waore evels gaar gein eige waopes bekind. Daorum besloot me de symbole vaan hun bezitters mèt te numme. Veur Keer kaom de sleutel vaan 't Sintervaoskepittel, veur d'n Antoniusbaank 't krökkruus (taukruus) vaan Antonius.^[3]

Historische inwoenertalle

De gemeinte Keer heet 't groetste deil vaan zie bestoon 'ne gezonne greuj gekind. Vaanaof 1960 zuut me 'n sterke suburbanisatie: Keer góng achter Amie en Hier aon es veurstad vaan Mestreech.

Jaor	Aontal	Greuj (gans Limbörg)
1830	568^[4]	--
1840	618^[5]	+8,8% (+5,6%)
1849	619^[6]	+0,2% (+4,3%)
1859	574^[7]	-7,3% (+4,4%)
1869	652^[8]	+13,6% (+4,5%)
1879	679^[9]	+4,1% (+7,0%)
1889	699^[10]	+2,9% (+6,8%)
1899	804^[11]	+15,0% (+10.2%)

Jaor	Aontal	Greuj (gans Limbörg)
1909	828^[12]	+3,0% (+17,8%)
1920	970^[13]	+17,1% (+32,6%)
1930	1.102^[14]	+13,6% (+25,1%)
1947	1.329^[15]	+20,6% (+24,2%)
1956	1.565^[16]	+17,8% (+27,3%)
1960	1.657^[17]	+5,9% (+7,4%)
1971	3.040^[1]	+83,5% (+13,9%)

Opmerkinge

Op 1 juli 1970 naom de gemeinte Keer e stök groondgebeed vaan de toen opgelufde gemeinte Hier euver. Op deze groond woende toen 388 lui.
De getalle veur 1971 zien aofgeroond op ganse vieftalle. 't Greujciefer zouw daorum neet gans kinne kloppe.

Rillatief oontwikkeling vaan 1830 tot 1971

(v₁₈₃₀=100)

Greun: Gemeinte Keer
Blauw: Provincie Limbörg

Bekiekenswaerd

De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Keersj.

De modern Katholieke kèrk van de Heilige Kruusverheffing is gebówd in 1957 op de plaatsj van 'n ouwer kèrk, oevan de toeën, van breuk- en mèlgersjtein, bewaard is geblieëve. Dae sjtamp oet de 12e of 13e ièw. De ganse kèrk is van baksjtein.
De Meusenhof oet de 18e iew, mèt voluutgevel en sjpeklaoge, liek aan de kèrksjtraot (Väörsjtraot). De hoeëf haet 2 róndbaoginvaarpoeërte.
Kesjtièl Blankenberg oet 1370. 't Complex is verboewd in de 19e ièw en umvingk ouch 'ne veerkentige-hoeëf. Vanaaf 2000 fungeert 't es zörgcentrum.
De Heilige Blasius kapel waor veur 1992 'n (electriciteits)sjakelhuiske.
Vuurmalig gemeintehoes en sjoeël: 't Keerhoes, van mèlger.
Diverse ouw boerderije aan de dörpssjtraot.
't Wiengood "Backerbösj".
Kloeëster van de soeurs de la Misericorde, oet 1900. Daonieëve liek in 't kloeësterpark 'ne kruuswieëg mèt 14 zèskentige, mèlger kapelkes mèt aafbeeldinge van de lijengswieëg van Jezus, oet 1895.

Dörpsvereiniginge

Historische kring Cadier en Keer
Vereniging tot Natuurbehoud Cadier en Keer. [1]
Carnavalsvereiniging de Klenderaire
Fanfare Sint Blasius
VV Keer (vootbalverein)
Handboagsjutterie Amecitia

Gebore

Alois Lemmerling, gebore in 1919, sjriever euver volkscultuur en natuur
Jean Bessems, gebore in 1945, biljarter

Extern linke

Commons

In de categorie Cadier en Keer van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje

Referenties

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Volkstèlling 1971 - Plaotseleke indeiling
↑ In de volkstèlling vaan 1960 had de gemeinte Keer e verwaarloesbaar oppervlaak aon water (<0,01 km²). In de volkstèlling vaan 1971 zien gein gegeves euver 't wateroppervlaak opgenome; Keer had intösse e stök vaan de opgelufde gemeinte Hier geannexeerd, wat meugelek wel e significant deil aon water had.
↑ Heraldrywiki - Cadier en Keer
↑ Volkstèlling 1830
↑ Volkstèlling 1840 - Limbörg
↑ Volkstèlling 1849 - Hertogdóm Limbörg: gemeintesgewijs indeiling vaan de provincie
↑ Volkstèlling 1859 - Plaotseleke indeiling
↑ Volkstèlling 1869 - Feiteleke of getèlde bevolking in eder gemeinte vaan 't riek
↑ Volkstèlling 1879 - Limbörg: plaotseleke indeiling
↑ Volkstèlling 1889 - Limbörg
↑ Volkstèlling 1899 - Limbörg
↑ Volkstèlling 1909 - Plaotseleke indeiling
↑ Volkstèlling 1920 - Plaotseleke indeiling
↑ Volkstèlling 1930 - Plaotseleke indeiling
↑ Volkstèlling 1947 - Plaotseleke indeiling
↑ Woeningtèlling 1956 - Veurnaomste gegeves per gemeinte
↑ Volkstèlling 1960 - Bevolking vaan gemeintes en oonderdeile vaan gemeintes

Gemeinte Èèsjde-Mergraote
Dörper: Bieëmele · Ikkelder · Èèsjde · Groêselt · Keer · Mergraote · Maer · Misj · Norbik · Oêsj-Moarend · Riêkelt · Sjuuëlder · Se-Gietere · Tebannet
Buurtsjappe en gehuchte: Berg · Bergenhoëze · Breusj · Bruusjterbusj · Gastes · Ge Kruuts · Groeët-Welsde · Herkenter · Hoeg-Kâsjtert · Hoontem · Klae-Welsde · Liebik · Lieg-Kâsjtert · 't Mariadörp (De Klonie) · Moarend · Moersjelt · Oêsj · 't Poelveld · 't Roeët · Sjei · Sjilberg · Sint Antoniusbank · Terhoorsj · Terlinne · Termaar · Ulvend · Vroële · De Wesj · 't Withoês · 't Wolfses

[vt71-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Volkstèlling 1971 - Plaotseleke indeiling

[2] In de volkstèlling vaan 1960 had de gemeinte Keer e verwaarloesbaar oppervlaak aon water (<0,01 km²). In de volkstèlling vaan 1971 zien gein gegeves euver 't wateroppervlaak opgenome; Keer had intösse e stök vaan de opgelufde gemeinte Hier geannexeerd, wat meugelek wel e significant deil aon water had.

[3] Heraldrywiki - Cadier en Keer

[4] Volkstèlling 1830

[5] Volkstèlling 1840 - Limbörg

[6] Volkstèlling 1849 - Hertogdóm Limbörg: gemeintesgewijs indeiling vaan de provincie

[7] Volkstèlling 1859 - Plaotseleke indeiling

[8] Volkstèlling 1869 - Feiteleke of getèlde bevolking in eder gemeinte vaan 't riek

[9] Volkstèlling 1879 - Limbörg: plaotseleke indeiling

[10] Volkstèlling 1889 - Limbörg

[11] Volkstèlling 1899 - Limbörg

[12] Volkstèlling 1909 - Plaotseleke indeiling

[13] Volkstèlling 1920 - Plaotseleke indeiling

[14] Volkstèlling 1930 - Plaotseleke indeiling

[15] Volkstèlling 1947 - Plaotseleke indeiling

[16] Woeningtèlling 1956 - Veurnaomste gegeves per gemeinte

[17] Volkstèlling 1960 - Bevolking vaan gemeintes en oonderdeile vaan gemeintes

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]