Deuterocanonieke boeken
| Deel van een serie artikelen over Bijbelwetenschap |
|
Boeken en genres
OT: Thora · historische boeken · poëzie · wijsheidsboeken · profetenboeken |
Historisch onderzoek
|
|
Portaal |
Er zijn zeven (of volgens sommigen acht) boeken die, hoewel ze niet tot de Hebreeuwse canon behoren, door de katholieke kerk en de oosters-orthodoxe kerken gezaghebbend worden geacht. Deze boeken worden deuterocanonieke boeken genoemd.
Ze zijn ontstaan in de periode tussen de Hebreeuwse Bijbel en het Nieuwe Testament in. Het zijn boeken uit de Septuagint (de tussen ca. 225 en 100 v.Chr. gemaakte Griekse vertaling van het Oude Testament) die Hiëronymus pas na aandringen van Augustinus van Hippo en Paus Damasus I in de Vulgaat heeft opgenomen.[1] Hiëronymus noemde deze boeken "apocrief", maar had daarmee geen negatieve bijbedoeling.[2]
Het Concilie van Ferrara-Florence (1441) en het Concilie van Trente (1546) stelden nog eens dat de Vulgaat de norm was en bevestigden daarmee het gezag van deze boeken. De verklaring te Trente kan gezien worden als een reactie op de protestantse Bijbelvertalingen die in de decennia ervoor waren vervaardigd, waaronder de Lutherbijbel (1534). Maarten Luther en andere hervormers erkenden de zeven boeken niet als gezaghebbend en sindsdien worden ze door protestanten "apocrief" genoemd, waardoor het woord "apocrief" een negatieve bijklank kreeg. De van jood tot katholiek bekeerde theoloog Sixtus van Siena vond de term deuterocanoniek uit in 1566, waarmee hij ze in tweede instantie tot de canon wilde rekenen (Gr. deuteros = tweede); bovendien gaf Sixtus een engere, rooms-katholieke betekenis aan het woord "apocrief", namelijk enkele oudtestamentische boeken die ook volgens de Rooms-Katholieke Kerk niet gezaghebbend waren.[3]
Lijst van deuterocanonieke boeken en teksten
[bewerken | brontekst bewerken]De deuterocanonieke teksten die door de katholieke kerk en de oosters orthodoxe kerken als canoniek worden erkend zijn:[4][5]
- Tobit
- Judit
- Baruch
- Brief van Jeremia (Baruch 6 in de Vulgaat)
- Wijsheid van Sirach
- 1 Makkabeeën
- 2 Makkabeeën
- Wijsheid van Salomo
- Toevoegingen aan Ester:
- Mordechais droom en zijn ontdekking van een samenzwering tegen de koning
- Het koninklijke decreet van Haman waarin het uitroeien van de Joden wordt aangekondigd
- De gebeden van Mordechai en Ester
- Onaangekondigd bezoek van Ester aan de koning
- Het koninklijke decreet gedicteerd door Mordechai dat het decreet van Haman tegengaat
- De interpretatie van Mordechais droom en het colofon van het boek
- Toevoegingen aan Daniël:
Er zijn nog andere boeken die door oosters orthodoxe kerken worden erkend als canoniek. Welke boeken worden erkend als canoniek verschilt per oosters orthodoxe kerk. In de tabel hieronder zijn deze boeken opgenomen naast de bovengenoemde boeken.
| Boek | Datering | Originele taal (en locatie) |
|---|---|---|
| Brief van Jeremia | ca. 300 v.Chr.[6] | Oudste versies Grieks, origineel waarschijnlijk Hebreeuws of Aramees[6] |
| Psalm 151 | ca. 300–200 v.Chr.[7] | Hebreeuws (Psalmen 151a+b), later samengevoegd tot de Griekse Psalm 151[7] |
| Wijsheid van Jezus Sirach | ca. 180–175 v.Chr.[8] | Hebreeuws in Jeruzalem[8] |
| Tobit | ca. 225–175 v.Chr.[9] of 175–164 v.Chr.[10] | Waarschijnlijk Aramees, mogelijk Hebreeuws,[9] mogelijk in Antiochië[10] |
| Wijsheid van Salomo | ca. 150 v.Chr.[11] | Zeer waarschijnlijk Koine-Grieks in Alexandrië[11] |
| Judit | ca. 150–100 v.Chr.[12]:26 | Oudste versies Grieks, origineel waarschijnlijk Hebreeuws, mogelijk Grieks[12]:25 |
| 1 Makkabeeën | ca. 135–103 v.Chr.[13][9] | Hebreeuws, waarschijnlijk in Jeruzalem[13][9] |
| 2 Makkabeeën | ca. 150–120 v.Chr.[9] | Koine-Grieks[13] |
| Toevoegingen aan Daniël | ca. 100 v.Chr.[14] | Oudste versies Grieks, origineel Semitisch of Grieks[14] |
| Gebed van Manasse | ca. 200 v.Chr. – 50 n.Chr.[7] | Oudste versies Grieks, origineel waarschijnlijk Grieks, mogelijk Semitisch[7] |
| Baruch[15][16][9] | ca. 200–100 v.Chr. (1:1–3:38)
ca. 100 v.Chr. – 100 n.Chr. (3:39–5:9) |
Koine-Grieks, origineel waarschijnlijk Hebreeuws (1:1–3:38)
Koine-Grieks, origineel misschien Hebreeuws of Aramees (3:39–5:9) |
| 3 Makkabeeën | ca. 100–50 v.Chr.[7] | Koine-Grieks, waarschijnlijk in Alexandrië[7] |
| Toevoegingen aan Ester | ca. 100–1 v.Chr.[17] | Koine-Grieks in Alexandrië[17] |
| 4 Makkabeeën | ca. 18–55 n.Chr.[7] | Koine-Grieks, waarschijnlijk buiten Palestina[7] |
| 3 Ezra | ca. 200–140 v.Chr. [18] |
Waarschijnlijk Grieks in Egypte, mogelijk van een 3e-eeuws Semitisch origineel[18] |
| 4 Ezra | ca. 90–100 n.Chr. (hfdst. 3-14)[19]
ca. 100–300 n.Chr. (hfdst. 1-2)[19] ca. 200–300 n.Chr. (hfdst. 15-16)[19] |
Waarschijnlijk Hebreeuws door een Palestijnse jood (hfdst. 3-14)[19]
Waarschijnlijk Latijn door een christen (hfdst. 1-2)[19] Waarschijnlijk Grieks door een Levantijnse christen (hfdst. 15-16)[19] |
| Oden | ca. 400–440 n.Chr.[20] | Codex Alexandrinus, in Middeleeuws Grieks, bevat de oudst bekende versie.[20] |
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ NBV Studiebijbel 2008; blz. 1468
- ↑ F.F. Bruce, The Canon of Scripture, (Westmont 1988), blz. 93. InterVarsity Press.
- ↑ Sixtus Senensis, Bibliotheca sancta ex præcipuis Catholicæ Ecclesiæ auctoribus collecta (Venetië 1566).
- ↑ (en) Mirza, Umair (1 april 2018). The New Oxford Annotated Bible with Apocrypha, New Revised Standard Version: An Ecumenical Study Bible, 4e druk. Oxford University Press, "Introduction to the Apocryphal/Deuterocanonical Books", 1361-1366, 1411-1412, 1541. ISBN 978-0190276089.
- ↑ (en) THE JEWISH PEOPLE AND THEIR SACRED SCRIPTURES IN THE CHRISTIAN BIBLE. vatican.va (2002). Geraadpleegd op 2 oktober 2023.
- ↑ a b The Editors of Encyclopaedia Britannica, The Letter of Jeremiah. Encyclopædia Britannica (8 januari 2020). Geraadpleegd op 4 januari 2021.
- ↑ a b c d e f g h Charlesworth, James H. (2010). The Old Testament Pseudepigrapha. Hendrickson Publishers, Peabody, Massachusetts, 510–512, 532–534, 625–627. ISBN 9781598564907. Geraadpleegd op 5 januari 2021.
- ↑ a b The Editors of Encyclopaedia Britannica, Ecclesiasticus. Encyclopædia Britannica (20 juli 1998). Geraadpleegd op 4 januari 2021.
- ↑ a b c d e f Stuckenbruck, Loren T., Gurtner, Daniel M. (2019). T&T Clark Encyclopedia of Second Temple Judaism Volume One. Bloomsbury Publishing, p. 171. ISBN 9780567658135. Geraadpleegd op 4 januari 2021.
- ↑ a b The Editors of Encyclopaedia Britannica, Tobit. Encyclopædia Britannica (27 december 2019). Geraadpleegd op 5 januari 2021.
- ↑ a b The Editors of Encyclopaedia Britannica, Wisdom of Solomon. Encyclopædia Britannica (12 december 2008). Geraadpleegd op 4 januari 2021.
- ↑ a b Gera, Deborah Levine (2010). The Sword of Judith. Judith Studies across the Disciplines. Open Book Publishers, "The Jewish Textual Traditions". ISBN 978-1-906924-15-7.
- ↑ a b c The Editors of Encyclopaedia Britannica, The Books of the Maccabees. Encyclopædia Britannica (30 juli 2020). Geraadpleegd op 5 januari 2021.
- ↑ a b Amanda Davis Bledsoe, Additions to Daniel – Introduction. Oxford Bibliographies Online. Oxford University Press (26 juli 2017). Geraadpleegd op 4 januari 2021.
- ↑ The Editors of Encyclopaedia Britannica, Book of Baruch. Encyclopædia Britannica (27 december 2019). Geraadpleegd op 4 januari 2021.
- ↑ Scott, Alice M. (2017). The Personification of Wisdom. Society for Old Testament Study, London, 89–91. ISBN 9781351884365. Geraadpleegd op 4 januari 2021.
- ↑ a b Sidnie White Crawford, Additions to Esther. DigitalCommons@University of Nebraska - Lincoln. University of Nebraska-Lincoln (januari 2000). Geraadpleegd op 4 januari 2021.
- ↑ a b Goodman, Martin, Barton, John, Muddiman, John (2012). The Apocrypha. Oxford University Press, Oxford, 187–188. ISBN 9780191634406. Geraadpleegd op 5 januari 2021.
- ↑ a b c d e f Bergren, Theodore A. (1996). The Jewish Apocalyptic Heritage in Early Christianity. Uitgeverij Van Gorcum, Assen, "Christian Influence on the Transmission History of 4, 5, and 6 Ezra", p. 102. ISBN 9789023229131. Geraadpleegd op 5 januari 2021.
- ↑ a b Newman, Judith H. (2006). Seeking the Favor of God, Volume 2. Society of Biblical Literature, Atlanta, "The Form and Settings of the Prayer of Manasseh", p. 122. ISBN 9781589832787. Geraadpleegd op 5 januari 2021.