Jalhay
Gemeente in België .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Wallonië
| ||
| Provincie |  Luik
| ||
| Arrondissement | Verviers | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
106,94 km² (2022) 89,22% 4,22% 6,56% | ||
| Coördinaten | 50° 34' NB, 5° 58' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
8.777 (01/01/2024) 49,7% 50,3% 82,08 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 18,54% 59,27% 22,19% | ||
| Buitenlanders | 2,36% (01/01/2024) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Michel Fransolet (MR-IC-EJS) | ||
| Bestuur | MR-IC-EJS | ||
| Zetels MR-IC-EJS CH.-Ensemble OSER |
19 13 4 2 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 23.198 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 6,06% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 4845 4845 |
Deelgemeente Jalhay Sart | ||
| Zonenummer | 087 | ||
| NIS-code | 63038 | ||
| Politiezone | Des Fagnes | ||
| Hulpverleningszone | Vesdre - Hoëgne & Plateau | ||
| Website | Officiële website | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| ligging binnen het arrondissement Verviers in de provincie Luik | |||
| Foto's | |||
.JPG)
| |||
| |||
Jalhay (Nederlands: Gelhaag, Waals: Djalhé) is een plaats en gemeente in de provincie Luik in België. De gemeente telt ruim 8.000 inwoners. De Gileppestuwdam ligt in deze gemeente. In het oosten ligt de Baraque Michel.
.JPG)
Op oude Nederlandstalige kaarten wordt deze plaats soms 'Gelhaag' of 'Gellet' genoemd. Geen van beide namen is nu nog gebruikelijk. Ook in het Duits is er de verouderde term 'Galbach'. Drie à vier eeuwen geleden werd in Jalhay nog het platdietse (Limburgse) dialect gesproken.
Inwoners van het Nederlandse Valkenburg konden het dialect van het tegenwoordig Franstalige dorp verstaan. Net zoals het stadje Limburg verfranste dit gebied 200 jaar eerder dan het Land van Herve.[bron?]
In 1952 verliezen zes arbeiders het leven wanneer ze worden meegesleurd bij een plotse overstroming van de Soor.
Kernen
[bewerken | brontekst bewerken]Naast Jalhay zelf ligt in de gemeente nog de deelgemeente Sart (ook wel Sart-lez-Spa). Het riviertje de Hoëgne vormt een stuk van de grens tussen de twee deelgemeenten. In de deelgemeenten liggen nog diverse kleine dorpjes en gehuchtjes verspreid. De Vallei van de Hoëgne, een Natura 2000-gebied ligt langs de oevers van de Hoëgne.
In deelgemeente Jalhay liggen rond het centrum de gehuchten Foyr, Herbiester, Surister en Charneux. In Sart liggen naast het centrum zelf nog onder meer de dorpjes en gehuchten zoals Solwaster, Tiège, Wayai, Royompré en Nivezé. Nivezé is een vrije grote kern in het zuiden van de gemeente, vlak bij het centrum van het naburige Spa.
Deelgemeenten
[bewerken | brontekst bewerken]| # | Naam | Opp. (km²) |
Inwoners (2020) |
Inwoners per km² |
NIS-code |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Jalhay | 52,98 | 3.771 | 71 | 63038A |
| 2 | Sart | 53,96 | 4.957 | 92 | 63038B |
Demografische ontwikkeling
[bewerken | brontekst bewerken]Demografische evolutie voor de fusie
[bewerken | brontekst bewerken]
- Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
[bewerken | brontekst bewerken]Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| jaar | Aantal[1] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 6.415 | 100,0 |
| 1993 | 6.505 | 101,4 |
| 1994 | 6.687 | 104,2 |
| 1995 | 6.764 | 105,4 |
| 1996 | 6.996 | 109,1 |
| 1997 | 7.098 | 110,6 |
| 1998 | 7.231 | 112,7 |
| 1999 | 7.351 | 114,6 |
| 2000 | 7.497 | 116,9 |
| 2001 | 7.617 | 118,7 |
| 2002 | 7.712 | 120,2 |
| 2003 | 7.705 | 120,1 |
| 2004 | 7.812 | 121,8 |
| 2005 | 7.867 | 122,6 |
| 2006 | 7.953 | 124,0 |
| 2007 | 8.004 | 124,8 |
| 2008 | 8.040 | 125,3 |
| 2009 | 8.095 | 126,2 |
| 2010 | 8.189 | 127,7 |
| 2011 | 8.302 | 129,4 |
| 2012 | 8.394 | 130,8 |
| 2013 | 8.444 | 131,6 |
| 2014 | 8.450 | 131,7 |
| 2015 | 8.497 | 132,5 |
| 2016 | 8.566 | 133,5 |
| 2017 | 8.563 | 133,5 |
| 2018 | 8.590 | 133,9 |
| 2019 | 8.585 | 133,8 |
| 2020 | 8.728 | 136,1 |
| 2021 | 8.679 | 135,3 |
| 2022 | 8.700 | 135,6 |
| 2023 | 8.759 | 136,5 |
| 2024 | 8.777 | 136,8 |
Politiek
[bewerken | brontekst bewerken]
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
[bewerken | brontekst bewerken]| Partij | 10-10-1976[2] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[3] | 14-10-2012[4] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 15 | % | 17 | % | 17 | % | 17 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | |
| IC1 / MR-IC2 / MR-IC-EJSA | 67,61 | 11 | 77,041 | 15 | 83,41 | 15 | 66,731 | 13 | 36,451 | 8 | 29,382 | 7 | 46,96A | 10 | 55,16A | 13 | - | ||
| EJS1 / MR-IC-EJSA | - | - | - | - | 20,641 | 4 | 9,391 | 1 | - | ||||||||||
| P.A.R.I.1 / Ensemble2 / CH.-Ensemble3 | - | - | - | 21,071 | 3 | 30,331 | 6 | 39,352 | 9 | 35,353 | 8 | 22,643 | 4 | - | |||||
| ECOLO1 / OSER2 | - | - | - | - | 10,661 | 1 | 7,221 | 0 | 10,92 | 1 | 14,692 | 2 | - | ||||||
| JSD | - | - | - | - | - | - | 3,81 | 0 | 7,52 | 0 | - | ||||||||
| IC Choisir | - | - | - | - | - | 12,34 | 2 | - | - | - | |||||||||
| Ren.J.S. | - | - | 16,6 | 2 | 10,69 | 1 | - | - | - | - | - | ||||||||
| PS | - | 10,76 | 1 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||
| AC | - | 12,19 | 1 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||
| VIC | 32,4 | 4 | - | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||
| Anderen(*) | - | - | - | 1,51 | 0 | 1,92 | 0 | 2,32 | 0 | 2,97 | 0 | - | - | ||||||
| Totaal stemmen | 3087 | 3709 | 4037 | 4494 | 5039 | 5523 | 5796 | 6147 | |||||||||||
| Opkomst % | 94,68 | 93,7 | 92,41 | 93,09 | 89,89 | 90,57 | |||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 3,01 | 4,04 | 4,06 | 4,23 | 5,97 | 4,16 | 5,02 | 5,21 | |||||||||||
(*) 1994: NIC (1,51%) / 2000: PIC (1,92%) / 2006: PIC (2,32%) / 2012: PIC (1,63%), Jean Pirnay (1,34%)
Natuur
[bewerken | brontekst bewerken]Een deel van het grote bos Hertogenwoud valt in het oostelijk deel van deze gemeente.
-
De dikke eik "Les Sept Frères de Gospinal" van Solwaster. -
Zonsondergang in Royompré -
Hoogveenlandschap tussen Belle Croix en Jalhay -
Hoogveenlandschap tussen Belle Croix en Baraque Michel
.jpg)
_(2).jpg)
Bezienswaardigheden
[bewerken | brontekst bewerken]-
Sint-Michielskerk in Jalhay -
-
Sint-Antoniuskerk van Solwaster -
Sint-Lambertuskerk in Sart-lez-Spa -
Onze-Lieve-Vrouw der Overwinningenkerk in Tiège
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Externe link
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
- ↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 10 januari 2022.
- ↑ Gegevens 2006: elections2006.wallonie.be:. Gearchiveerd op 9 januari 2018. Geraadpleegd op 26 januari 2013.
- ↑ Gegevens 2012: elections2012.wallonie.be. Gearchiveerd op 28 juli 2013.
· 
· 
