proces

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  proces    (hulp, bestand)
• IPA: /proˈsɛs/

Woordafbreking

• pro·ces

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘gang van zaken, rechtsgeding’ voor het eerst aangetroffen in 1265.
• Middelnederlands proces m ‘beloop, relaas, rechtsgeding’, leenwoord uit Oudfrans procès ‘rechtsgeding; voortgang, verloop, gang van zaken’, ontleend aan Latijn prōcessus ‘voortgang; rechtsgeding’, gesubstantiveerd voltooid deelwoord van prōcēdere ‘voortgaan, naar voren gaan’.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	proces	processen
verkleinwoord	procesje	procesjes

Zelfstandig naamwoord

het proces o

1. (juridisch) een geschil dat twee of meer partijen hebben over hun rechten en dat zij aan de uitspraak van een rechter onderwerpen

   • Een proces heropenen. 

   ▸ De waarheidscommissie die nu was begonnen zou niet alleen onschuldige slachtoffers van de politieke processen van een kwade tijd vrijspreken. Ze zou ook schurken brandmerken en niet alleen Tsjecho-Slowaakse schurken.

2. de stroom van gelijksoortige gebeurtenissen of handelingen die van de ene toestand naar de andere leidt

   • Het verloop van het proces vertoont telkens weer grote gelijkenis. 

   ▸ Hoewel ik als vader niet veel had kunnen doen, aangezien ze dit proces vooral met haar vriendinnen verwerkte, voelde ik me toch schuldig dat ik er niet voor haar was op dit indrukwekkende moment in haar jonge leven.

Synoniemen

• [1] geding, rechtsgeding, rechtszaak, zaak
• [2] ontwikkeling, ontwikkelingsgang, procedure, verloop, verwikkeling

Hyponiemen

   

Bergen-Belsen-proces Fischer-Tropsch-proces aanpassingsproces aanvaardingsproces accreditatieproces acculturatieproces actieproces activatieproces afbraakproces afslankingsproces aftakelingsproces afwegingsproces antitrustproces arbeidsproces assimilatieproces assisenproces automatiseringsproces bakproces batchproces bedrijfsproces begrotingsproces beleidsproces beoordelingsproces beschavingsproces beslissingsproces besluitvormingsproces bessemerproces bestelproces bewustwordingsproces bewustzijnsproces biedingsproces bouwproces brouwproces businessproces civilisatieproces communicatieproces concentratieproces conditioneringsproces consolidatieproces contactproces continuproces corruptieproces creatieproces decentralisatieproces deelproces dekolonisatieproces democratiseringsproces denkproces deprogrammeringsproces desintegratieproces dopingproces droogproces drugsproces drukproces echtscheidingsproces eenwordingsproces emancipatieproces evolutieproces fabricageproces facturatieproces fermentatieproces formatieproces fraudeproces fusieproces geboorteproces gedachteproces genezingsproces geschiedproces gewenningsproces gistingsproces goedkeuringsproces groeiproces groepsproces heksenproces (1) helingsproces herenigingsproces herstelproces herstructureringsproces hervormingsproces hulpverleningsproces identificatieproces individualiseringsproces industrialisatieproces inkoopproces innovatieproces inslagproces integratieproces interactieproces keuzeproces kookproces kringloopproces kringproces leerproces letselschadeproces levensproces lichaamsproces liquidatieproces louteringsproces maakproces marktproces massaproces megaproces moderniseringsproces monsterproces (1) moordproces muntproductieproces omkeerproces omschakelingsproces onderhandelingsproces onderwijsproces onderzoeksproces ontbindingsproces ontstaansproces ontstekingsproces ontwakingsproces ontwerpproces ontwikkelingsproces ontwikkelproces opbouwproces opwerkingsproces overgangsproces overnameproces oxidatieproces planningsproces prijsvormingsproces privatiseringsproces productieproces proefproces (1) raffinageproces ratificatieproces rechtsproces recyclingproces reorganisatieproces repetitieproces revalidatieproces rijpingsproces rokersproces rottingsproces rouwproces saneringsproces scheidingsproces scheppingsproces schertsproces schijnproces (1) schrijfproces secularisatieproces selectieproces showproces (1) slijtageproces smaadproces smeltproces socialisatieproces splijtingsproces stabilisatieproces stadsvernieuwingsproces stembusproces stervensproces stofwisselingsproces strafproces (1) subproces suburbanisatieproces taalverwervingsproces terreurproces terrorismeproces toenaderingsproces toetredingsproces totstandkomingproces totstandkomingsproces transformatieproces transitieproces uitbreidingsproces uitvoeringsproces uitwisselingsproces urbanisatieproces veranderingsproces veranderproces verbrandingsproces verkiezingsproces verkoopproces verkoopsproces vernieuwingsproces verouderingsproces verrottingsproces verstekproces (1) verteringsproces verwerkingsproces verzelfstandigingsproces verzoeningsproces voedingsproces vormingsproces vredesproces werkingsproces werkproces werving-en-selectieproces wetgevingsproces wordingsproces ziekteproces zoekproces zuiveringsproces

Afgeleide begrippen

   

proces-verbaal (1) procesanalyse procesarchitect procesautomatisering procesbegeleider procesbeheersing procesbenadering procesbeschrijving procesbesturing procesbewaking procesdag procesdenken procesdossier proceseconomisch procesevaluatie procesgang procesgeoriënteerd procesgericht procesgestuurd procesindustrie procesinformatie procesingenieur procesinstallatie proceskosten (1) procesmanagement procesmanager procesmatig procesmodellering procesoperator procesorde (1) procesovereenkomst procesplanning procespositie procesrecht (1) procesrechtelijke processchema processimulator processing processor processtap processtuk (1) processus procestechniek procestechnologie procestechnoloog procesvereenvoudiging procesverslag procesvoering (1) proceswarmte proceswater

Verwante begrippen

• [1] hoger beroep
• [2] procedé

Vertalingen

    1. het voeren van een gerechtszaak   

Duits: Rechtssache (de) v, Prozeß (de) o Engels: lawsuit, trial Frans: procès (fr) m

Portugees: processo (pt) m Spaans: proceso (es) m

    2. opeenvolging van gebeurtenissen, gang van zaken   

Duits: Prozess (de) m Engels: process (en) Frans: processus (fr) m

Spaans: proceso (es) m, desarrollo (es) m

Gangbaarheid

• Het woord proces staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "proces" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Pools

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Latijnse processus

Zelfstandig naamwoord

proces m

1. proces; de stroom van gelijksoortige gebeurtenissen of handelingen
2. (juridisch) proces; een strafproces of rechtszaak

Afgeleide begrippen

• procesowy

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Slowaaks

Zelfstandig naamwoord

proces m

1. proces

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /prɔtsɛs/
• Geluid:  proces    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• pro·ces

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Duitse Prozess

Zelfstandig naamwoord

proces monbezield

1. proces; de stroom van gelijksoortige gebeurtenissen of handelingen

   «Proces, který vede k vývoji osteoporózy, je součástí normálního stárnutí.»

   Het proces, dat leidt tot de ontwikkeling van osteoporose, is een normaal onderdeel van het ouder worden.

2. (juridisch) proces; een strafproces of rechtszaak

   «Chtěli sice vést soudní proces, nakonec však souhlasili s mimosoudním vyrovnáním.»

   Zij wilden weliswaar een gerechtelijk proces voeren, maar uiteindelijk stemden zij in met een buitengerechtelijke schikking.

3. (onderwijs)(spreektaal) burgelijk procesrecht

   «Studuji na zkoušku z procesu.»

   Ik studeer voor een examen in burgelijk procesrecht.

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	proces	procesy
genitief	procesu	procesů
datief	procesu	procesům
accusatief	proces	procesy
vocatief	procese	procesy
locatief	procesu / procese	procesech
instrumentalis	procesem	procesy

Schrijfwijzen

• Oude schrijfwijze: process monbezield

Synoniemen

1. postup monbezield, pochod monbezield, reakce v, procedura v, vývoj monbezield, děj monbezield, dění o
2. přelíčení o, soud monbezield, soudní spor monbezield, soudní řízení o
3. –

Afgeleide begrippen

monstrproces monbezield procísek monbezield procesní

procesovat procesuální vzdoroproces monbezield

Typische woordcombinaties

mírový proces – een vredesproces prohrát proces – een proces verliezen soudní proces monbezield – een gerechtelijk proces

v procesu vyhrát proces – een proces winnen výrobní proces monbezield

Verwante begrippen

cese v procesně (bw.) procesor monbezield

procesovný procesuálně (bw.) procesuálnost v

Uitdrukkingen en gezegden

• udělat s někým krátký proces

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Příruční slovník jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Česko-německý slovník Fr. Št. Kotta - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch / Duits)