Cantua
 Cantua buxifolia | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Cantua | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Cantua Juss. ex Lam. Encycl. 1: 603 (1785)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
C. buxifolia J. Jussieu ex Lamarck[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Cantua Juss. ex Lam. – rodzaj roślin należący do rodziny wielosiłowatych (Polemoniaceae). Obejmuje ok. 18 gatunków[3]. Występują w Ameryce Południowej w Andach od Ekwadoru i Peru, po północne Chile i Boliwię[5][6]. Rosną one w formacjach zaroślowych i na terenach skalistych sięgając do 4000 m n.p.m. Kwiaty zapylane są przez owady i kolibry[5]
Cantua buxifolia była uprawiana i czczona w Państwie Inków[5]. Gatunek ten nadal jest popularnie uprawiany. Nie jest wymagający, o ile ma odpowiednie warunki klimatyczne – wilgotne, deszczowe lato i suchą, chłodną zimę[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Krzewy i niskie drzewa osiągające do 4 m wysokości, o przewisających pędach kwitnących[5].
- Liście
- Często zróżnicowane (dimorficzne), skrętoległe i skupione w pęczkach[6], zimozielone lub częściowo sezonowe, pojedyncze[5], całobrzegie lub karbowane, rzadko wcinane, skórzaste lub cienkie, nagie lub owłosione, w tym gęsto i czasem gruczołowato[6].
- Kwiaty
- Wyrastają skupione po 3–10 w groniastych lub nieco główkowatych kwiatostanach na szczytach pędów[6]. Kielich jest złożony z 5 zrośniętych w dole działek, rurkowaty lub dzwonkowaty, zielony lub błoniasty[6][5]. Płatków korony jest 5, zrośniętych na znacznej długości tworząc rurkę, na końcach płatki są wolne. Korona ma barwę białą, żółtą, pomarańczową, różową lub czerwoną[5]. Pręcików jest 5, wystających z rurki korony[5], o nitkach nagich lub owłosionych, przyrośniętych do płatków w dolnej części rurki[6]. Zalążnia jest górna, powstaje z trzech owocolistków, z licznymi zalążkami w komorach, zwieńczona jest pojedynczą, smukłą szyjką słupka[5].
- Owoce
- Skórzaste torebki otwierające się komorowo, zawierające po 3–8 nasion w każdej z komór. Nasiona płaskie i oskrzydlone[6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj należy do podrodziny Cobaeoideae w obrębie rodziny wielosiłowatych Polemoniaceae[7].
- Wykaz gatunków[3]
- Cantua alutacea Infantes
- Cantua bicolor Lem.
- Cantua buxifolia Juss. ex Lam.
- Cantua candelilla Brand
- Cantua cordata Juss.
- Cantua cuzcoensis Infantes
- Cantua dendritica J.M.Porter & Prather
- Cantua flexuosa (Ruiz & Pav.) Pers.
- Cantua glutinosa C.Presl
- Cantua hibrida Herrera
- Cantua longifolia Brand
- Cantua mediamnis J.M.Porter & Prather
- Cantua megapotamica Spreng.
- Cantua ovata Cav.
- Cantua pyrifolia Juss. ex Lam.
- Cantua quercifolia Juss.
- Cantua tomentosa Cav.
- Cantua volcanica J.M.Porter & Prather
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-20] (ang.).
- ↑ a b c d Cantua. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-20].
- ↑ Cantua. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-03-20].
- ↑ a b c d e f g h i j Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 394. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b c d e f g Klaus Kubitzki (red.), Flowering plants - Dicotyledons: Celastrales, Oxalidales, Rosales, Cornales, Ericales, Heidelberg 2004, s. 307, ISBN 978-3-662-07257-8, OCLC 891765338.
- ↑ Genus: Cantua J. Juss. ex Lam.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA.gov. [dostęp 2022-03-20].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):