Faworyta (film)

Faworyta
The Favourite
Gatunek	film historyczny
Rok produkcji	2018
Data premiery	30 sierpnia 2018 (Wenecja); 8 lutego 2019 (Polska)
Kraj produkcji	Irlandia; Stany Zjednoczone; Wielka Brytania
Język	angielski
Czas trwania	119 min
Reżyseria	Jorgos Lantimos
Scenariusz	Deborah Davis; Tony McNamara
Główne role	Olivia Colman; Emma Stone; Rachel Weisz
Zdjęcia	Robbie Ryan
Scenografia	Fiona Cromble
Kostiumy	Sandy Powell
Montaż	Jorgos Mawropsaridis
Produkcja	Ceci Dempsey; Ed Guiney; Lee Magiday; Yorgos Lanthimos
Wytwórnia	Scarlet Films; Element Pictures; Arcana; Film4 Productions; Waypoint Entertainment
Dystrybucja	Fox Searchlight Pictures
Budżet	$15 000 000
Przychody brutto	$96 000 000
	Strona internetowa

Faworyta (ang. The Favourite) – brytyjsko-irlandzko-amerykański film historyczny z 2018 roku w reżyserii Jorgosa Lantimosa.

Opis fabuły

W 1711 roku Wielka Brytania jest w trakcie wojny z Francją. Bohaterką filmu jest niedołężna królowa Anna, podatna na manipulacje ze strony swojej faworyty i kochanki, lady Sarah. Na dwór królowej przybywa upadła arystokratka Abigail Hill, najęta przez Sarah jako służąca. Odkrywszy sekret relacji miłosnej między Anną a Sarah, Abigail planuje obrócić homoseksualność tej pierwszej na własną korzyść.

Obsada

Produkcja

Scenariusz

Deborah Davis napisała pierwszy szkic scenariusza Faworyty w 1998 roku. Skrypt zatytułowany The Balance of Power przekazała producentce Deci Dempsey, która okazała się nim być zachwycona^[3]. Co ciekawe, Davis miała wówczas niewielką wiedzę na temat królowej Anny Stuart i jej związkach z Sarah Churchill i Abigail Masham. Studiując listy napisane przez królową, Churchill i Masham odkryła jednak istnienie tzw. "żeńskiego trójkąta" między nimi^[3]. Innymi źródłami branymi pod uwagę przez Davis były m.in. książka Winstona Churchilla poświęcona jego przodkowi Johnowi Churchillowi czy oryginalny pamiętnik Sarah Churchill, w którym opisała jak Masham zastąpiła jej pozycję faworyty królowej^[3].

Dempsey początkowo miała problem z uzyskaniem dofinansowania ze względu na homoseksualny wydźwięk scenariusza oraz brak reprezentacji mężczyzn, co zdaniem finansistów miało stanowić wyzwanie na rynku. Niemal dekadę później producent Ed Guiney zdobył scenariusz, po czym zainteresowała go jego złożona fabuła i relacje trzech kobiet^[4]. W międzyczasie poznał greckiego reżysera Jorgosa Lantimosa, którego film Kieł (2009) zdobył wówczas nominację do Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny i zwrócił się do niego z propozycją nakręcenia filmu. Reżysera natychmiastowo zaintrygowała idea "trzech kobiet posiadających władzę nad życiem milionów" oraz jednoczesna "intymność" tej historii^[4]. Lantimos rozpoczął współpracę z Tonym McNamarą nad przepisaniem istniejącego scenariusza, po tym jak przeczytał jego scenariusz do pilotażowego odcinka serialu Wielka^[5]. Do 2013 producenci otrzymywali oferty finansowania projektu od kilku wytwórni, w tym od Film4 Productions i Waypoint Entertainment, które to ostatecznie pracowały nad filmem^[4].

Casting

Casting do Faworyty rozpoczął się w 2014, kiedy to Lantimos skontaktował się w sprawie angażu z Olivią Colman^[6], która była jego jedynym wyborem do roli królowej Anny. We wrześniu 2015 ogłoszono, że Colman, Emma Stone i Kate Winslet zostały obsadzone w głównych rolach^[7]. Po tym jak Winslet opuściła projekt, Lantimos zaproponował rolę Cate Blanchett^[8], jednak ostatecznie w październiku 2015 ogłoszono, że angaż otrzymała Rachel Weisz^[9]. Miała to być druga współpraca reżysera zarówno z Colman, jak i Weisz, które wystąpiły wcześniej u niego w Lobsterze (2015). Stone, która początkowo wahała się nad przyjęciem roli zdecydowała się na udział po przeczytaniu scenariusza i błaganiach Lantimosa, któremu zależało na współpracy z nią. Po przesłuchaniu i prośbie reżysera, by podjęła się współpracy z trenerem dialektu dostała rolę^[10]. W lutym 2017 do obsady dołączył Nicholas Hoult, z kolei w marcu Joe Alwyn^[11]^[12]. W sierpniu tego samego roku Mark Gatiss, James Smith i Jenny Rainsford zostali ogłoszeni jako członkowie obsady^[13].

Okres zdjęciowy

Kręcenie filmu miało rozpocząć się wiosną 2016, jednak zostało ono opóźnione na rok. Lantimos wykorzystał ten czas i w międzyczasie nakręcił Zabicie świętego jelenia^[14]. Ostatecznie zdjęcia rozpoczęły się w marcu 2017 na terenie posiadłości Hatfield House w Hatfield w hrabstwie Hertfordshire^[15]. Parlament, w którym swoje wystąpienia miała królowa Anna "grało" z kolei Convocation House oraz Divinty School w Bibliotece Bodlejańskiej w Oksfordzie^[16]. Trwający łącznie 45 dni okres zdjęciowy zakończył się w maju^[17]^[18].

Autorka scenografii Fiona Cromble inspirację wobec palety barw filmu zaczerpnęła z czarno-białej marmurowej podłogi w kratkę w Wielkiej Hali z Hatfield House^[19]. Z kolei odpowiadająca za kostiumy Sandy Powell projektując ekranową garderobę Lady Sarah inspirowała się w dużej mierze kostiumami noszonymi przez Tildę Swinton w dramacie Orlando (1992)^[20]. Powell przyznała także, że Lantimos chciał by kobiety w filmie miały naturalne włosy i twarze, z kolei mężczyźni nosili wyraźny makijaż i duże peruki, co miało stanowić swego rodzaju część odwrócenia ról bohaterów produkcji kostiumowych, gdzie to mężczyźni są zazwyczaj umiejscowieni w centrum filmu, z kolei kobiety na dalszym planie^[20]. Dla operatora filmowego Robbiego Ryana dużą trudnością okazało się uchwycenie płynnego ruchu kamery bez używania metody steadicam. Inspiracją do chęci uzyskania takiego efektu miał być austriacki film grozy Angst (1983)^[21], w którym to operatorem był Zbigniew Rybczyński. Lantimos zachęcił także Ryana do używania obiektywów typu rybie oko czy obiektywów szerokokątnych do większości ujęć^[21]. Twórcy filmu używali także głównie naturalnego oświetlenia, które okazało się dużym wyzwaniem w scenach nocnych przy świecach^[19].

Nagrody i nominacje

Faworyta miała swoją premierę w konkursie głównym na 75. MFF w Wenecji, gdzie zdobyła Grand Prix Jury oraz Puchar Volpiego dla najlepszej aktorki (Olivia Colman). Film zdobył później dziesięć nominacji do Oscara. Statuetkę ostatecznie przyznano jedynie Olivii Colman za pierwszoplanową rolę kobiecą. Natomiast Brytyjska Akademia Sztuk Filmowych i Telewizyjnych przyznała Faworycie sześć nagród (najlepszy film brytyjski, najlepsza aktorka pierwszoplanowa – Colman, najlepsza aktorka drugoplanowa – Weisz, najlepszy scenariusz oryginalny, najlepsza scenografia, najlepsze kostiumy, najlepsza charakteryzacja)^[22].

Przypisy

↑ 'The Favourite' Blows Up Gender Politics With the Year's Most Outrageous Love Triangle [online], hollywoodreporter.com [dostęp 2021-02-27] (ang.).
↑ The Favourite [online], boxofficemojo.com [dostęp 2021-02-27] .
↑ ^a ^b ^c Deborah Davis Talks To Awards Daily About The Favourite's Twenty Year Journey To The Big Screen [online], Awardsdaily - The Oscars, the Films and everything in between., 5 listopada 2018 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ ^a ^b ^c 'The Favourite' Blows Up Gender Politics With the Year's Most Outrageous Love Triangle [online], www.hollywoodreporter.com, 14 listopada 2018 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ JoeJ. Utichi JoeJ., How Tony McNamara’s Hulu-Bound ‘The Great’ Landed Him ‘The Favourite’ And An Oscar Nomination [online], Deadline, 13 lutego 2019 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ Oscars: 10 Things to Know About Best Picture Nominee 'The Favourite' [online], The Hollywood Reporter, 22 lutego 2019 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ AliA. Jaafar AliA., Emma Stone & Olivia Colman In Talks To Board Yorgos Lanthimos’ ‘The Favourite’ [online], Deadline, 24 września 2015 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ Yorgos Lanthimos discusses the very different original cast for The Favourite [online], JOE.ie [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ AliA. Jaafar AliA., Rachel Weisz In Talks To Reunite With Yorgos Lanthimos In ‘The Favourite’ [online], Deadline, 15 października 2015 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ RaminR. Setoodeh RaminR., Emma Stone, Timothee Chalamet on How They Dealt With Young Fame [online], Variety, 4 grudnia 2018 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ AnitaA. Busch AnitaA., Nicholas Hoult Joins Emma Stone And Rachel Weisz In ‘The Favourite’ [online], Deadline, 1 marca 2017 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ 'Billy Lynn' Star Joe Alwyn Joins Emma Stone in 'The Favourite' (Exclusive) [online], The Hollywood Reporter, 3 marca 2017 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ HenryH. Chu HenryH., Yorgos Lanthimos’ ‘The Favourite’ to Be London Film Festival Centerpiece [online], Variety, 9 sierpnia 2018 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ DianaD. Lodderhose DianaD., Cannes: Colin Farrell Reunites With Yorgos Lanthimos for ‘The Killing of a Sacred Deer’ (EXCLUSIVE) [online], Variety, 11 maja 2016 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ Emma Stone to film The Favourite in UK [online], The Knowledge [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ Commercial filming and photography [online], visit.bodleian.ox.ac.uk [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ Kodak [online], www.kodak.com [dostęp 2021-02-26] .
↑ JudeJ. Dry JudeJ., Yorgos Lanthimos Wraps Period Piece ‘The Favourite,’ Official Synopsis Hints At Royal-Centric Lesbian Love Triangle [online], IndieWire, 15 maja 2017 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ ^a ^b Yorgos Lanthimos’s Venice Film Festival crowd pleaser The Favourite filmed almost exclusively at Hatfield House, Hertfordshire » The Location Guide [online] [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ ^a ^b How 'The Favourite' costumes added renegade 'punk' edge to Queen Anne's court [online], EW.com [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ ^a ^b MattM. Grobar MattM., ‘The Favourite’ DP Robbie Ryan Brings Fisheye Lenses & Fluid, Roving Camera To Yorgos Lanthimos’ Madcap Period Piece [online], Deadline, 6 listopada 2018 [dostęp 2021-02-26] (ang.).
↑ The Favourite (2018) awards & festivals. mubi.com. [dostęp 2019-08-06].

Linki zewnętrzne

Faworyta w bazie Filmweb
Faworyta w bazie IMDb (ang.)

[1] 'The Favourite' Blows Up Gender Politics With the Year's Most Outrageous Love Triangle [online], hollywoodreporter.com [dostęp 2021-02-27] (ang.).

[2] The Favourite [online], boxofficemojo.com [dostęp 2021-02-27] .

[:0-3] Deborah Davis Talks To Awards Daily About The Favourite's Twenty Year Journey To The Big Screen [online], Awardsdaily - The Oscars, the Films and everything in between., 5 listopada 2018 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[:1-4] 'The Favourite' Blows Up Gender Politics With the Year's Most Outrageous Love Triangle [online], www.hollywoodreporter.com, 14 listopada 2018 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[5] JoeJ. Utichi JoeJ., How Tony McNamara’s Hulu-Bound ‘The Great’ Landed Him ‘The Favourite’ And An Oscar Nomination [online], Deadline, 13 lutego 2019 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[6] Oscars: 10 Things to Know About Best Picture Nominee 'The Favourite' [online], The Hollywood Reporter, 22 lutego 2019 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[7] AliA. Jaafar AliA., Emma Stone & Olivia Colman In Talks To Board Yorgos Lanthimos’ ‘The Favourite’ [online], Deadline, 24 września 2015 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[8] Yorgos Lanthimos discusses the very different original cast for The Favourite [online], JOE.ie [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[9] AliA. Jaafar AliA., Rachel Weisz In Talks To Reunite With Yorgos Lanthimos In ‘The Favourite’ [online], Deadline, 15 października 2015 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[10] RaminR. Setoodeh RaminR., Emma Stone, Timothee Chalamet on How They Dealt With Young Fame [online], Variety, 4 grudnia 2018 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[11] AnitaA. Busch AnitaA., Nicholas Hoult Joins Emma Stone And Rachel Weisz In ‘The Favourite’ [online], Deadline, 1 marca 2017 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[12] 'Billy Lynn' Star Joe Alwyn Joins Emma Stone in 'The Favourite' (Exclusive) [online], The Hollywood Reporter, 3 marca 2017 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[13] HenryH. Chu HenryH., Yorgos Lanthimos’ ‘The Favourite’ to Be London Film Festival Centerpiece [online], Variety, 9 sierpnia 2018 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[14] DianaD. Lodderhose DianaD., Cannes: Colin Farrell Reunites With Yorgos Lanthimos for ‘The Killing of a Sacred Deer’ (EXCLUSIVE) [online], Variety, 11 maja 2016 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[15] Emma Stone to film The Favourite in UK [online], The Knowledge [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[16] Commercial filming and photography [online], visit.bodleian.ox.ac.uk [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[17] Kodak [online], www.kodak.com [dostęp 2021-02-26] .

[18] JudeJ. Dry JudeJ., Yorgos Lanthimos Wraps Period Piece ‘The Favourite,’ Official Synopsis Hints At Royal-Centric Lesbian Love Triangle [online], IndieWire, 15 maja 2017 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[Hatfield_House-19] Yorgos Lanthimos’s Venice Film Festival crowd pleaser The Favourite filmed almost exclusively at Hatfield House, Hertfordshire » The Location Guide [online] [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[:2-20] How 'The Favourite' costumes added renegade 'punk' edge to Queen Anne's court [online], EW.com [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[Robbie_Ryan-21] MattM. Grobar MattM., ‘The Favourite’ DP Robbie Ryan Brings Fisheye Lenses & Fluid, Roving Camera To Yorgos Lanthimos’ Madcap Period Piece [online], Deadline, 6 listopada 2018 [dostęp 2021-02-26] (ang.).

[22] The Favourite (2018) awards & festivals. mubi.com. [dostęp 2019-08-06].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

2000–09	Mój najlepszy kolega (2001) Kinetta (2005) Kieł (2009)
2010–19	Alpy (2011) Lobster (2015) Zabicie świętego jelenia (2017) Faworyta (2018)
2020–29	Biedne istoty (2023) Rodzaje życzliwości (2024)

1988-1999	Krótki film o zabijaniu (1988) Pejzaż we mgle (1989) Otwarte drzwi (1990) Riff-Raff (1991) Złodziej dzieci (1992) Urga (1993) Lamerica (1994) Ziemia i wolność (1995) Przełamując fale (1996) Goło i wesoło (1997) Życie jest piękne (1998) Wszystko o mojej matce (1999)
2000–2019	Tańcząc w ciemnościach (2000) Amelia (2001) Porozmawiaj z nią (2002) Good bye, Lenin! (2003) Głową w mur (2004) Ukryte (2005) Życie na podsłuchu (2006) 4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni (2007) Gomorra (2008) Biała wstążka (2009) Autor widmo (2010) Melancholia (2011) Miłość (2012) Wielkie piękno (2013) Ida (2014) Młodość (2015) Toni Erdmann (2016) The Square (2017) Zimna wojna (2018) Faworyta (2019)
2020–2039	Na rauszu (2020) Aida (2021) W trójkącie (2022) Anatomia upadku (2023)

1950–1979	Tramwaj zwany pożądaniem (1951) Zagubione dzieciństwo (1952) nie przyznano (1953) Rada nadzorcza (1954) nie przyznano (1955-57) Kochankowie / Wyzwanie (1958) Twarz (1959) Rocco i jego bracia (1960) Pokój przychodzącemu na świat (1961) Żyć własnym życiem (1962) Błędny ognik / Ewakuacja (1963) Ewangelia według świętego Mateusza / Hamlet (1964) Szymon Pustelnik / Mam 20 lat / Dzielni mali mężczyźni (1965) Chappaqua / Pożegnanie z dniem wczorajszym (1966) Chiny są blisko / Chinka (1967) Matka Boska od Turków / Sokrates (1968) nie przyznano (1969-1979)
1980–1999	nie przyznano (1980) Złote sny / Nie noszą krawatów (1981) Imperatyw (1982) Biquefarre (1983) Ulubieńcy księżyca (1984) Tanga dla Gardela (1985) Obca, Biała i Pstrokaty / Historia miłosna (1986) Hip hip hurra! (1987) Obóz w Thiaroye (1988) I nastała jasność (1989) Anioł przy moim stole (1990) Boska komedia (1991) Śmierć neapolitańskiego matematyka (1992) Bad Boy Bubby (1993) Urodzeni mordercy (1994) Komedia Deusa / Sprzedawca marzeń (1995) Zbóje: Rozdział VII (1996) Ból dorastania (1997) Ostatni przystanek raj (1998) Uniesie nas wiatr (1999)
2000–2019	Zanim zapadnie noc (2000) Upały (2001) Dom wariatów (2002) Latawiec (2003) W stronę morza (2004) Maria (2005) Susza (2006) I’m Not There. Gdzie indziej jestem / Tajemnica ziarna (2007) Teza (2008) Soul Kitchen (2009) Essential Killing (2010) Terraferma (2011) Raj: wiara (2012) Bezpańskie psy (2013) Scena ciszy (2014) Anomalisa (2015) Zwierzęta nocy (2016) Fokstrot (2017) Faworyta (2018) Oficer i szpieg (2019)
od 2020	Nowy porządek (2020) To była ręka Boga (2021) Saint Omer (2022) Zła nie ma (2023) Vermiglio (2024)

2000–2009	Dziewczyna z perłą (2004) Lato miłości (2005) Volver (2006) Życie na podsłuchu (2007) Motyl i skafander (2008) Biała wstążka (2009)
2010–2019	Autor widmo (2010) Jak zostać królem (2011) Miłość (2012) Sugar Man (2013) Lewiatan (2014) Młodość (2015) Syn Szawła (2016) The Square (2017) Trzy billboardy za Ebbing, Missouri (2018) Faworyta (2019)
2020–2029	Daleko od Reykjavíku (2020) Na rauszu (2021) Ennio (2022) W trójkącie (2023)