Motyl i skafander

Motyl i skafander
Le scaphandre et le papillon
The Diving Bell and the Butterfly
Gatunek	dramat biograficzny
Rok produkcji	2007
Data premiery	22 maja 2007; 18 stycznia 2008 (Polska)
Kraj produkcji	Francja; Stany Zjednoczone
Język	francuski
Czas trwania	112 min
Reżyseria	Julian Schnabel
Scenariusz	Ronald Harwood; (na podstawie książki; Jeana-Dominique’a Bauby’ego)
Główne role	Mathieu Amalric; Emmanuelle Seigner; Marie-Josée Croze
Muzyka	Paul Cantelon
Zdjęcia	Janusz Kamiński
Scenografia	Michel Eric; Laurent Ott
Kostiumy	Olivier Bériot
Montaż	Juliette Welfling
Produkcja	Jon Kilik; Kathleen Kennedy
Wytwórnia	Pathé Renn Productions; France 3 Cinéma; The Kennedy/Marshall Company; C.R.R.A.V. Nord Pas de Calais; Région Nord-Pas-de-Calais; Canal+; CinéCinéma; Banque Populaire Images 7
Dystrybucja	Best Film (Polska); Miramax Films (USA)
	Nagrody
	* 2 Złote Globy; * 4 nominacje do Oscara
	Strona internetowa

Motyl i skafander (fr. Le scaphandre et le papillon) – francusko-amerykański dramat biograficzny z 2007 roku w reżyserii Juliana Schnabla, zrealizowany na podstawie autobiografii Jeana-Dominique’a Bauby’ego pt. Skafander i motyl. Zdjęcia kręcono w miejscowościach Berck (departament Pas-de-Calais) oraz Lourdes (Pireneje Wysokie)^[1].

Fabuła

Film przedstawia życie Jeana-Dominique’a Bauby’ego po udarze mózgu, który spowodował u niego zespół zamknięcia – stan, w którym pacjent zachowuje zdolność myślenia i kojarzenia, jednak ze względu na paraliż niemal wszystkich mięśni nie jest w stanie się poruszać. Jedynym sposobem, w jaki może kontaktować się z otoczeniem, jest poruszanie lewą powieką (prawe oko zostało zszyte).

Pierwsza część filmu przedstawia świat z punktu widzenia Jeana-Dominique’a Bauby’ego, budzącego się ze śpiączki po udarze. W dalszej części pojawiają się także sceny ukazujące pacjenta „z zewnątrz”, jak również jego przeszłość, wspomnienia oraz fantazje. Po opracowaniu przez jego terapeutkę sposobu porozumiewania się ze światem (podczas gdy osoba rozmawiająca z pacjentem odczytuje litery ułożone według częstotliwości ich występowania, pacjent mruga powieką w odpowiednim momencie, a składane w ten sposób litery tworzą wyrazy i całe zdania) Bauby, który przed wypadkiem był redaktorem magazynu "Elle" i podpisał kontrakt na opublikowanie książki swojego autorstwa, wpada na pomysł napisania autobiografii przy użyciu tej żmudnej metody.

Obsada

Mathieu Amalric – Jean-Dominique Bauby
Emmanuelle Seigner – Céline Desmoulins
Marie-Josée Croze – Henriette Durand
Anne Consigny – Claude
Patrick Chesnais – dr Lepage
Niels Arestrup – Roussin
Olatz López Garmendia – Marie Lopez
Jean-Pierre Cassel – ojciec Lucien/sprzedawca
Marina Hands – Joséphine
Max von Sydow – Papinou
Isaach De Bankolé – Laurent
Emma de Caunes – cesarzowa Eugenia
Jean-Philippe Écoffey – dr Mercier/Noirtier de Villefort
Anne Alvaro – Betty
Françoise Lebrun – pani Bauby^[2]

Nagrody i nominacje

2007:

MFF w Cannes:
- nagroda za reżyserię – Julian Schnabel
- nagroda techniczna – Janusz Kamiński
Camerimage w Łodzi:
- Złota Żaba za najlepsze zdjęcia – Janusz Kamiński
Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych z Waszyngtonu dla najlepszego filmu zagranicznego
Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych z Południowego Wschodu dla najlepszego filmu zagranicznego
Golden Satellite:
- Autear Award – Julian Schnabel
- Nagroda za najlepsze zdjęcia – Janusz Kamiński
Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych z San Francisco dla najlepszego filmu zagranicznego
Nagroda Stowarzyszenia krytyków Filmowych z Phoenix dla najlepszego filmu zagranicznego
Nagroda Stowarzyszenia Krytyków z Los Angeles za najlepsze zdjęcia – Janusz Kamiński

2008:

Złote Globy:
- Najlepszy film zagraniczny
- Najlepszy reżyser – Julian Schnabel
- Najlepszy scenariusz – Ronald Harwood (nominacja)
Oscary
- Najlepszy reżyser – Julian Schnabel (nominacja)
- Najlepszy scenariusz adaptowany – Ronald Harwood (nominacja)
- Najlepsze zdjęcia – Janusz Kamiński (nominacja)
- Najlepszy montaż – Juliette Welfling (nominacja)

Przypisy

↑ Sophie Calle: Où et quand?. Paris Art, 24.09.2008. [dostęp 2023-07-03]. (fr.).
↑ Le scaphandre et le papillon (2007). BFI. [dostęp 2023-07-03]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[1] Sophie Calle: Où et quand?. Paris Art, 24.09.2008. [dostęp 2023-07-03]. (fr.).

[2] Le scaphandre et le papillon (2007). BFI. [dostęp 2023-07-03]. (ang.).

[1]

[2]

1990-99	Basquiat – Taniec ze śmiercią (1996)
2000-09	Zanim zapadnie noc (2000) Motyl i skafander (2007) Lou Reed - Berlin (2008)
2010-19	Miral (2010) Van Gogh. U bram wieczności (2018)

2000–2009	Dziewczyna z perłą (2004) Lato miłości (2005) Volver (2006) Życie na podsłuchu (2007) Motyl i skafander (2008) Biała wstążka (2009)
2010–2019	Autor widmo (2010) Jak zostać królem (2011) Miłość (2012) Sugar Man (2013) Lewiatan (2014) Młodość (2015) Syn Szawła (2016) The Square (2017) Trzy billboardy za Ebbing, Missouri (2018) Faworyta (2019)
2020–2029	Daleko od Reykjavíku (2020) Na rauszu (2021) Ennio (2022) W trójkącie (2023)

1965–1989	Giulietta i duchy (1965) Kobieta i mężczyzna (1966) Żyć, aby żyć (1967) Wojna i pokój (1968) Z (1969) Pasażer w deszczu (1970) Policjant (1971) Emigranci (1972) Przechodzień (1973) Sceny z życia małżeńskiego (1974) Kłamstwa mojego taty (1975) Twarzą w twarz (1976) Szczególny dzień (1977) Jesienna sonata (1978) Klatka szaleńców (1979) Tess (1980) Rydwany ognia (1981) Gandhi (1982) Fanny i Aleksander (1983) Podróż do Indii (1984) Wersja oficjalna (1985) Zamach (1986) Moje pieskie życie (1987) Pelle zwycięzca (1988) Cinema Paradiso (1989)
1990–2009	Cyrano de Bergerac (1990) Europa, Europa (1991) Indochiny (1992) Żegnaj, moja konkubino (1993) Farinelli: ostatni kastrat (1994) Nędznicy (1995) Kola (1996) Różowe lata (1997) Dworzec nadziei (1998) Wszystko o mojej matce (1999) Przyczajony tygrys, ukryty smok (2000) Ziemia niczyja (2001) Porozmawiaj z nią (2002) Osama (2003) W stronę morza (2004) Przystanek Raj (2005) Listy z Iwo Jimy (2006) Motyl i skafander (2007) Walc z Baszirem (2008) Biała wstążka (2009)
2010–2029	W lepszym świecie (2010) Rozstanie (2011) Miłość (2012) Wielkie piękno (2013) Lewiatan (2014) Syn Szawła (2015) Elle (2016) W ułamku sekundy (2017) Roma (2018) Parasite (2019) Minari (2020) Drive My Car (2021) Argentyna, 1985 (2022) Anatomia upadku (2023)