Kalcyt

Kalcyt
	; Kalcyt z Brazylii
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	CaCO; 3
Twardość w skali Mohsa	3
Przełam	kostkowy
Łupliwość	doskonała
Pokrój kryształu	słupkowy, izometryczny, soczerwkowaty, wrzecionowaty, tabliczkowy lub igiełkowy
Układ krystalograficzny	trygonalny
Właściwości mechaniczne	kruchy
Gęstość	2,6–2,8 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	czysty jest bezbarwny, może przyjmować różne barwy
Rysa	biała
Połysk	szklisty
Współczynnik załamania	1,486-1,658
Inne	dwójłomność: 0,172;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Kalcyt – minerał z gromady węglanów, węglan wapnia. Powszechny jako budulec m.in. wapieni czy marmurów.

Właściwości

Kryształy kalcytowe zwykle wykształcają się w kształcie skalenoedru, romboedru, słupa, dwuścianu itd. Minerał ten odznacza się bogactwem postaci krystalograficznych, pod którymi może występować – jest ich ponad 2000. Częste są zbliźniaczenia, skupienia promieniste, rozetkowe, kuliste, groniaste, stalaktytowe, zbite i ziarniste^[1].

Chemicznie czysty kalcyt (szpat islandzki) charakteryzuje silna dwójłomność – po położeniu odłamka tego minerału np. na kartce w kratkę lub napisanym tekście, wszystkie linie są widoczne podwójnie. Kryształy przez swoje właściwości były wykorzystywane m.in. do wyrobu mikroskopów polaryzacyjnych^[1].

Występowanie

Kalcyt jest minerałem dość pospolitym. Tworzy wiele skał – wapienie, marmury, karbonatyty, erlany i margle. Wykształca się w żyłach, w niewysokich temperaturach. W jaskiniach może tworzyć formy naciekowe, np. stalaktyty, stalagmity, stalagnaty^[1].

Współwystępuje z dolomitem, kwarcem, galeną, chalkopirytem, arsenopirytem, sfalerytem, fluorytem i wieloma innymi minerałami^[1].

Miejsca wystąpień kalcytu: Harz, Saksonia, Ulm i Hesja w Niemczech^[1], Północne i Południowe Alpy Wapienne, Szampania we Francji, Czechy, Cumberland w Wielkiej Brytanii, Irlandia, Ontario w Kanadzie, Missouri, Dakota Południowa i Kolorado w Stanach Zjednoczonych, Półwysep Krymski, Meksyk i środkowa Syberia w Rosji^[6].

W Polsce kalcyt można spotkać w Górach Świętokrzyskich, Tatrach, Karpatach i na Dolnym Śląsku^[6].

Galeria

Kalcyt w pegmatycie, Zimnik, okolice Jeleniej Góry, Karkonosze.
Kalcyt z wrostkami pirytu, Kostomłoty, Góry Świętokrzyskie.
Nietoperz zalany kalcytem w Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie
Mikrożyła kalcytu i hematytu (miejscowość Wiry)

Zobacz też

dwójłomność

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ RupertR. Hochleitner RupertR., Minerały: kamienie szlachetne, skały, Warszawa: Multico, 2022, s. 202, ISBN 978-83-7763-613-8 .
↑ Calcite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2024-01-11] (ang.).
↑ Calcite, [w:] WebMineral.com [online] [dostęp 2024-01-11] (ang.).
↑ Kalcyt, [w:] ElżbietaE. Liber-Makowska ElżbietaE., BarbaraB. Teisseyre BarbaraB., Mineralogia i petrografia, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2000, s. 61–62, ISBN 978-83-7085-462-1 .
↑ ^a ^b WalterW. Schumann WalterW., Kamienie szlachetne i ozdobne, Warszawa: Alma-Press, s. 224, ISBN 978-83-7020-645-1 .
↑ ^a ^b WalterW. Schumann WalterW., Minerały świata, Warszawa: Alma-Press, s. 64, ISBN 978-83-7020-813-4 .

[hochleitner-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ RupertR. Hochleitner RupertR., Minerały: kamienie szlachetne, skały, Warszawa: Multico, 2022, s. 202, ISBN 978-83-7763-613-8 .

[2] Calcite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2024-01-11] (ang.).

[WebMineral-3] Calcite, [w:] WebMineral.com [online] [dostęp 2024-01-11] (ang.).

[Liber-4] Kalcyt, [w:] ElżbietaE. Liber-Makowska ElżbietaE., BarbaraB. Teisseyre BarbaraB., Mineralogia i petrografia, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2000, s. 61–62, ISBN 978-83-7085-462-1 .

[schumann-5] WalterW. Schumann WalterW., Kamienie szlachetne i ozdobne, Warszawa: Alma-Press, s. 224, ISBN 978-83-7020-645-1 .

[schumann2-6] WalterW. Schumann WalterW., Minerały świata, Warszawa: Alma-Press, s. 64, ISBN 978-83-7020-813-4 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]