Sammy Davis Jr.

Sammy Davis Jr.

Sammy Davis Jr. (1972)
Imię i nazwisko	Samuel George Davis Jr.
Data i miejsce urodzenia	8 grudnia 1925 Nowy Jork
Data i miejsce śmierci	16 maja 1990 Beverly Hills
Przyczyna śmierci	rak przełyku
Gatunki	pop tradycyjny, big-band, jazz, easy listening, swing, blues
Zawód	piosenkarz, tancerz, aktor, komik
Aktywność	1933–1990
Powiązania	Rat Pack, Bing Crosby, Louis Armstrong, Dinah Shore, Quincy Jones, Frank Sinatra, Count Basie, Tommy Dorsey, Dean Martin, Duke Ellington
Strona internetowa

Samuel George „Sammy” Davis Jr. (ur. 8 grudnia 1925 w Nowym Jorku, zm. 16 maja 1990 w Beverly Hills) – amerykański muzyk, piosenkarz, tancerz, aktor, artysta wodewilu i komik, którego nazywano „największym artystą, jaki kiedykolwiek pojawił się na scenie w Stanach Zjednoczonych”.

Życiorys

Urodził się w nowojorskim Harlemie na Manhattanie jako syn afroamerykańskiego artysty Samuela George’a Davisa „Sammy’ego” Seniora i tancerki Elvery Sanchez. W wieku trzech lat zadebiutował na scenie występując z Holiday in Dixieland, trupą wodewilową z udziałem jego ojca i prowadzoną przez wuja Willa Mastina. Występy zdobyły fenomenalną popularność wśród publiczności i wkrótce zmieniono nazwę zespołu Will Mastin’s Gang Featuring Little Sammy. W wieku siedmiu lat Davis zadebiutował na ekranie w komedii muzycznej Rufus Jones for President (1933) z Ethel Waters, a później otrzymał lekcje stepowania u Billa „Bojanglesa” Robinsona. W 1941 Mastin Gang występował w Michigan Theater w centrum Detroit w Michigan, gdzie Davis po raz pierwszy spotkał Franka Sinatrę – był to początek przyjaźni na całe życie.

W 1943, mając osiemnaście lat Davis wstąpił do United States Army, gdzie nieustannie walczył z rasizmem. Po powrocie ze służby w 1945 grupa została przemianowana na Will Mastin Trio. Trzy lata później Will Mastin Trio występowało z Mickeyem Rooneyem, a na początku następnej dekady m.in. w nowojorskim klubie Capitol i Ciro’s w Hollywood. W 1952 na zaproszenie Sinatry zagrali także na nowo zintegrowanej Copacabanie, a potem w programie ABC Three for the Road—with the Will Mastin Trio (1953).

W 1954 Davis podpisał kontrakt z Deccą, zdobywając szczyty list przebojów swoim debiutanckim albumem Starring Sammy Davis Jr.. W tym samym roku stracił lewe oko w głośnym wypadku samochodowym, ale po powrocie na scenę na początku 1955 został powitany z jeszcze większym entuzjazmem niż wcześniej dzięki serii hitów, w tym „Something’s Gotta Give”, „Love Me or Leave Me” i „That Old Black Magic”. Rok później Davis zadebiutował na Broadwayu jako Charlie Welch w musicalu Mr. Wonderful (1956) z Chitą Riverą, występując w ponad 400 przedstawieniach i zapoczątkował hit piosenką „Too Close for Comfort”.

Powrócił na kinowy ekran w roli Danny’ego Johnsona w dramacie Anna Lucasta (1958) u boku Earthy Kitt, a rok później wystąpił jako Sportin' Life w ekranizacji opery George’a Gershwina Porgy i Bess (Porgy and Bess, 1959) w reżyserii Ottona Premingera i Roubena Mamouliana. W 1959 został członkiem założycielem Rat Pack, luźnej konfederacji współpracowników Sinatry (w tym również Dean Martin, Peter Lawford i Joey Bishop), która zaczęła regularnie występować razem w kasynie Sands w Las Vegas. W 1960 wystąpili w komedii kryminalnej Lewisa Milestone’a Ryzykowna gra (Ocean’s Eleven). Był główną gwiazdą jako Jonah Williams w komediowym westernie Johna Sturgesa Sierżanci 3 (Sergeants 3, 1962) i wykonując przebój filmu „What Kind of Fool Am I?”. W 1965 był nominowany do Tony Award za rolę Joego Wellingtona w musicalu Golden Boy, gdzie pojawił się pierwszy międzyrasowy pocałunek na Broadwayu z Paulą Wayne.

Akcja założycielska nr 1 Sammy Davis Enterprises of Delaware, Ltd. na 6 udziałów po 100 USD każdy, wyemitowana 25 marca 1965 r., zarejestrowana na Sammy’ego Davisa Jr. i nosząca jego odręczny podpis jako prezesa. Kapitał zakładowy jego firmy produkcyjnej wynosił 10 000 USD.

W 1964 ukazał się trzeci film z udziałem Rat Pack, muzyczna komedia kryminalna Robin i 7 gangsterów (Robin and the 7 Hoods), gdzie zagrał postać Willa. Napisał dwie autobiografie: Yes I Can (1965) i Why Me? (1989). W 1966 miał swój własny program telewizyjny zatytułowany The Sammy Davis Jr. Show. W komedii szpiegowskiej Richarda Donnera Sól i pieprz (Salt and Pepper, 1968) zagrał postać Charlesa Salta, współwłaściciela klubu nocnego w Swingującym Londynie. Film okazał się hitem i powstał sequel One More Time (1970) w reż. Jerry’ego Lewisa. Wystąpił potem jako Big Daddy Brubeck w dramacie muzycznym Boba Fosse Słodka Charity (Sweet Charity, 1969) na podstawie musicalu Neila Simona z Shirley MacLaine. W czerwcu 1972 jego piosenka „The Candy Man” z filmu Willy Wonka i fabryka czekolady (Willy Wonka and the Chocolate Factory, 1971) dotarła na szczyt listy przebojów Hot 100 tygodnika „Billboard”. I został gwiazdą Las Vegas, zyskując przydomek „Pan show businessu”. Był gospodarzem własnego programu telewizyjnego Sammy and Company (1975–1977). Zagrał Littlechapa w filmie muzycznym Sammy Stops the World (1978). Pojawił się także w wielu produkcjach telewizyjnych, w tym Aniołki Charliego (1977), Tylko jedno życie (1979), Szpital miejski (1982) czy Detektyw Hunter (1989).

Jednak pod koniec lat siedemdziesiątych i przez większość lat osiemdziesiątych profil Davisa zmalał i był on głównie ograniczony do kasyna, a tournee po powrocie z 1988, które odbył z Sinatrą i Martinem, w dużej mierze nie powiodło się. Jego występ jako Little Mo w komediodramacie muzycznym Złapać rytm (Tap, 1989) u boku Gregory’ego Hinesa spotkał się z dużym uznaniem.

Życie prywatne

Od listopada 1957 do stycznia 1958 był związany z Kim Novak. 10 stycznia 1958 ożenił się z Loray White. 23 kwietnia 1959 doszło do rozwodu. Jego przejście na judaizm spotkało się z poważnymi kontrowersjami w społeczności afroamerykańskiej, a małżeństwo z 13 listopada 1960 ze szwedzką aktorką May Britt wywołało publiczne oburzenie, a nawet groźby śmierci. Krążyła plotka lub mit, że John F. Kennedy i Robert F. Kennedy powiedzieli Frankowi Sinatrze, aby przekazał Davisowi, aby nie żenił się w maju aż do wyborów prezydenckich w 1960 roku. W tym czasie małżeństwa międzyrasowe były prawnie zabronione w 31 stanach USA i dopiero w 1967 te prawa (do 17 stanów) zostały uznane za niezgodne z konstytucją przez Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych. Parze udzielił ślub rabin William M. Kramer. Jednak zostało potwierdzone przez córkę Davisa i Britt Tracey, Nancy Sinatrę i dokumentalistę Sama Pollarda, że to małżeństwo spowodowało, że prezydent Kennedy odrzucił zaproszenie Davisa do występu na jego inauguracji. Z May Britt miał dwóch synów - Marka (ur. 1996) i Jeffa (ur. 1963) oraz córkę Tracey (ur. 5 lipca 1961). 19 grudnia 1968 rozwiedli się, po tym, jak Davis przyznał się do romansu z piosenkarką Lolą Falaną (1967). Po rozwodzie Davis uzależnił się od alkoholu i „znalazł ukojenie w narkotykach, szczególnie w kokainie i azotynach amylu, i krótko eksperymentował z satanizmem i pornografią”. 11 maja 1970 poślubił artystkę estradową Altovise Joanne Gore, z którą miał syna Manny’ego.

19 listopada 1954 Davis jechał z Las Vegas do Los Angeles, aby nagrać ścieżkę dźwiękową do filmu Sześć mostów na krzyż (Six Bridges to Cross). Nigdy nie dotarł do studia. Wczesnym rankiem jego Cadillac zderzył się z pojazdem, który wyjechał przed nim. Odniósł masywne obrażenia twarzy, w tym złamany nos i uszkodzenie lewego oka tak poważne, że musiało zostać zastąpione plastikowym. Jako wytrawny profesjonalista wrócił na scenę zaledwie dwa miesiące później.

Davis miał skomplikowane relacje z czarną społecznością i spotkał się z krytyką po publicznym wsparciu prezydenta Richarda Nixona w 1972 roku. Pewnego dnia na polu golfowym z Jackiem Bennym zapytano go, jakie jest jego upośledzenie. „Upośledzenie?” - zapytał. „Porozmawiajmy o upośledzeniu. Jestem jednookim Murzynem, który jest Żydem”. To miało się stać charakterystycznym komentarzem, opisanym w jego autobiografii i wielu artykułach”.

Śmierć

Zmarł 16 maja 1990 w wieku 64 lat w Beverly Hills na raka przełyku.

Filmografia

• The Jack Benny Program (1950–1965) jako on sam (gościnnie)
• Disneyland (1954–1990) jako on sam (1955) (gościnnie)
• Zane Grey Theater (gościnnie, 1956–1961)
• Spotkajmy się w Las Vegas (Meet Me in Las Vegas, 1956) jako on sam (niewymieniony w czołówce)
• The Rifleman (1958–1963) jako Tip Corey (gościnnie)
• Lawman (1958–1962) jako Willie Shay (gościnnie)
• 77 Sunset Strip (I, 1958–1964) jako Kid Pepper (gościnnie)
• Porgy i Bess (Porgy and Bess, 1959) jako Sportin' Life
• Pepe (gościnnie, 1960)
• Ryzykowna gra (1960) jako Josh Howard
• Frontier Circus (1961–1962) jako Cara (gościnnie)
• The Dick Powell Show (1961–1963) jako Gabe Masters (gościnnie)
• Ben Casey (1961–1966) jako Allie Burns (gościnnie)
• Dreigroschenoper, Die (1962) jako Bard
• Sergeants 3 (1962) jako Jonah Williams
• Johnny Cool (1963) jako Wykształcony
• Prawo Burke’a (Burke’s Law, 1963–1966) jako Cortwainer Bird (gościnnie)
• Robin i 7 gangsterów (Robin and the 7 Hoods, 1964) jako Will
• I Dream of Jeannie (1965–1970) jako on sam (gościnnie)
• The Wild Wild West (1965–1969) jako Jeremiah (gościnnie)
• Sammy Davis and the Wonderful World of Children (1965)
• Koszmar w słońcu (Nightmare in the Sun, 1965) jako kierowca ciężarówki
• Alice in Wonderland or What's a Nice Kid Like You Doing in a Place Like This? (1966) jako Kot z Cheshire
• The Danny Thomas Hour (1967–1968) jako Chris Christiansen (gościnnie)
• The Carol Burnett Show (on sam, 1967–1978)
• Here’s Lucy (1968–1974) jako on sam (gościnnie)
• Sól i pieprz (Salt and Pepper, 1968) jako Charles Salt
• The Mod Squad (1968–1973) jako ojciec John Banks (gościnnie)
• The Courtship of Eddie's Father (1969–1972) jako Rodney River Jr. (gościnnie)
• Słodka Charity (Sweet Charity, 1969) jako Big Daddy
• The Flip Wilson Show (1970–1974) jako on sam (gościnnie)
• V.I.P.-Schaukel (1971) jako on sam (gościnnie)
• Diamenty są wieczne (Diamonds Are Forever, 1971) jako Gracz w kasynie (niewymieniony w czołówce)
• Poor Devil (1973) jako Sammy
• Chico and the Man (1974–1978) jako on sam (1975) (gościnnie)
• The Jeffersons (1975–1985) jako on sam (gościnnie)
• Fantasy Island (1978–1984) jako Edward Ross Sr. (gościnnie)
• Archie Bunker's Place (1979–1983) jako on sam (gościnnie)
• Wyścig armatniej kuli (The Cannonball Run, 1981) jako Fenderbaum
• Heidi's Song (1982) jako Head Ratte (głos)
• Cracking Up (1983) jako pan Billings
• The Cosby Show (1984–1992) jako Ray Palomino (gościnnie)
• Detektyw Hunter (Hunter, 1984–1991) jako Benny Schafer (gościnnie)
• Wyścig armatniej kuli II (Cannonball Run II, 1984) jako Fenderbaum
• Alicja w krainie czarów (Alice in Wonderland, 1985) jako Gąsienica
• Dyktator z Paradoru (Moon Over Parador, 1988) jako on sam
• Złapać rytm (Tap, 1989) jako Mały Mo

Dyskografia

Decca Records

• 1955 Starring Sammy Davis, Jr.
• 1955 Just for Lovers
• 1956 Mr Wonderful
• 1956 Here’s Looking at You
• 1957 Boy Meets Girl (wraz z Carmen McRae)
• 1957 Sammy Swings
• 1958 Mood to Be Wooed
• 1959 Porgy i Bess
• 1959 Sammy Davis, Jr. at Town Hall
• 1960 Got a Right to Swing
• 1960 Sammy Awards
• 1961 Mr Entertainment
• 1963 Forget-Me-Nots for First Nighters
• 1965 Try a Little Tenderness

Reprise Records

• 1961 The Wham of Sam!
• 1962 Sammy Davis, Jr. Belts the Best of Broadway
• 1962 The Sammy Davis, Jr. All-Star Spectacular
• 1962 What Kind Of Fool Am I - And Other Show-Stoppers
• 1963 Reprise Musical Repertory Theatre
• 1963 As Long As She Needs Me
• 1963 Sammy Davis, Jr. at the Cocoanut Grove
• 1964 Robin and the 7 Hoods
• 1964 Sammy Davis, Jr. Salutes the Stars of the London Palladium
• 1964 The Shelter of Your Arms
• 1964 California Suite
• 1964 Sings the Big Ones for Young Lovers
• 1965 When The Feeling Hits You!
• 1965 If I Ruled the World
• 1965 The Nat King Cole Songbook
• 1965 Our Shining Hour
• 1965 Sammy's Back on Broadway
• 1966 The Summit
• 1966 The Sammy Davis, Jr. Show
• 1966 A Man Called Adam
• 1966 The Sounds of '66
• 1966 Sammy Davis, Jr. Sings and Laurindo Almeida Plays
• 1966 That’s All!
• 1967 Sammy Davis, Jr. Sings the Complete 'Dr. Doolittle'
• 1968 Lonely Is the Name
• 1968 I've Gotta Be Me
• 1969 The Goin's Great

Motown Records

• 1970 Something for Everyone
• 1984 Hello Detroit

MGM Records

• 1972 Sammy Davis Jr. Now
• 1977 In Person '77
• 1979 Hearin' Is Believin'

Bibliografia

• James Robert Parish, Michael R. Pitts: Hollywood Songsters: Allyson to Funicello. Routledge, 2003, s. 225. ISBN 978-0-415-94332-1.

Linki zewnętrzne

• Sammy Davis Jr. w bazie IMDb (ang.)
• Sammy Davis Jr. w bazie Filmweb
• Sammy Davis Jr. w bazie Notable Names Database (ang.)
• Sammy Davis Jr. w bazie Discogs.com (ang.)