Syców

Syców
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Rynek, Plac Wolności, Urząd Miasta i Gminy, Kościół rzymskokatolicki, Park pałacowy
Herb	Flaga
	Dewiza: Niech pomyślność miasta rozkwita tak, jak zacność jego obywateli
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	oleśnicki
Gmina	Syców
Aglomeracja	wrocławska
Prawa miejskie	1276
Burmistrz	Łukasz Kuźmicz
Powierzchnia	17,06 km²
Wysokość	165 m n.p.m.
Populacja (01.01.2023); • liczba ludności; • gęstość	; 9946; 583 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 62
Kod pocztowy	56-500
Tablice rejestracyjne	DOL
	Położenie na mapie gminy Syców Syców
	Położenie na mapie Polski Syców
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Syców
	Położenie na mapie powiatu oleśnickiego Syców
	51°18′36″N 17°43′25″E/51,310000 17,723611
TERC (TERYT)	0214074
SIMC	0937379
	Urząd miejskiul. Mickiewicza 1; 56-500 Syców
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	BIP

Syców (niem. Groß Wartenberg, do 1888 Polnisch Wartenberg^[4]) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, należące do aglomeracji wrocławskiej, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Syców.

Syców otrzymał lokację miejską w 1276 roku^[5]. Dawniej Wolne Państwo Stanowe. Do 1945 roku majątek ziemski w Sycowie należał do książęcej dynastii Bironów.

Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. Syców zamieszkiwało 9946 osób^[2] (387. miejsce w kraju). Powierzchnia miasta zajmuje 17,06 km² (356. miejsce w kraju).

Położenie

Miasto położone jest na pograniczu Wzgórz Twardogórskich i Wzgórz Ostrzeszowskich, nad Młyńską Wodą, lewym dopływem Baryczy.

Historycznie leży na Dolnym Śląsku. W latach 1975–1998 administracyjnie należało do woj. kaliskiego. Przed 1975 było siedzibą powiatu sycowskiego w ramach starego województwa wrocławskiego.

Nazwa

Nazwa miejscowości została zachowana w źródłach pochodzących z końca XIII w., w zapisach: Syczowe (1276), Syczów (1286) i Syzow (1295). Zapisy te świadczą, iż formą pierwotną nazwy jest Syców; jest to nazwa dzierżawcza od n. osobowej Syc (a zatem była to własność Syca). Syc z kolei to n. os. notowana już od 1166 r. (jako Siz)^[6], odapelatywna – oznaczająca „skąpiec”^[7], mogąca też stanowić zdrobnienie od Sylwestra^[8].

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie districtus Syczow sive Wartinbergk. Kronika ta wymienia również wsie, które w procesach urbanizacyjnych zostały wchłonięte przez miasto i stanowią jego części bądź dzielnice jak np. Koźle Małe w formie villa Chosa^[9]^[10]

W pruskim urzędowym dokumencie z 1750 roku wydanym języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego miasto wymienione jest pośród innych śląskich miejscowości jako Sycowo oboie, co potwierdza istnienie dwóch osad w tym miejscu. Polską nazwę Syców w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa^[11].

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miasto występuje pod obecnie używaną, polską nazwą Syców oraz nazwą niemiecką Polnisch Wartenberg^[12]. Spis wymienia również zamek sycowski we fragmencie „Wartenberg Schloss, Zomek Szyczowski”^[13]. Niemiecki leksykon geograficzny Neumana wydany w 1905 roku notuje nazwę miejscowości jako Polnisch Wartenberg oraz Gross Wartenberg^[14]. Od 1946 oficjalna nazwa miasta brzmi Syców^[15].

Historia

Wczesnośredniowieczna osada targowa powstała na ważnym szlaku handlowym tzw. bursztynowym^[16].

Wiek XIII–XVIII

W dokumencie z 1276 Syców jest wymieniony jako osada targowa. W 1293, w wyniku podziałów dziedzicznych Śląska, miasto przechodzi z księstwa wrocławskiego do księstwa głogowskiego, by ostatecznie w 1320 znaleźć się w granicach księstwa oleśnickiego. Źródła z 1312 ostatecznie potwierdzają posiadanie przez osadę praw miejskich.

Obok miejscowości książę wrocławski lokował miasto Wartenberg, w którym osadził kolonistów z Frankonii, na co wskazują udokumentowane później nazwiska mieszczan. Osada otrzymała nowoczesne, regularne rozplanowanie przestrzenne. W dokumencie z 1276 Albert von Schmollen określony jest jako kasztelan we Wrathenberc, mieście zbudowanym wokół warownej twierdzy na szlaku handlowym między Wrocławiem, Kaliszem, a Toruniem. W 1287 wzmiankowany jest miejscowy kościół farny.

Po śmierci ostatniego piastowskiego księcia oleśnickiego, jego ziemie przeszły pod panowanie czeskie. Król Władysław II Jagiellończyk (król Czech i Węgier) wydzielił w 1489 r. z księstwa tzw. Wolne Państwo Stanowe, które nadał rodowi von Haugwitz. W 1529 r. posiadłość przeszła na panów von Maltzan, którzy następnie sprzedali je za 133 tysiące guldenów Georgowi von Braun w 1571 r. 20 lat później jego syn Georg Wilhelm von Braun sprzedał ziemie za 140 tysięcy talarów burgrabiemu Abrahamowi von Dohna-Kreschen. Trzy lata później burgrabia rozpoczął budowę nowego zamku (ukończoną w 1608 r.).

W roku 1734 w Wolnym Państwie Stanowym rozpoczęło się panowanie książąt von Biron (później von Biron-Kurland, zobacz: Ernest Jan Biron), którzy posiadali majątek ziemski w Sycowie aż do zakończenia II wojny światowej. W 1741 r. Wartenberg, wraz z całym Dolnym Śląskiem, został włączony do Prus i podniesiony do rangi miasta powiatowego. W 1758 r. mieszkały w nim 863 osoby.

Wieki XIX i XX do II wojny światowej

1805: usunięto część murów miejskich
1847: pierwsza gazeta wydawana w mieście – Groß-Wartenberger Kreisblatt
1853: rozbudowano zamek
1870–1872: budowa linii kolejowej Oleśnica-Kępno przez Syców (stacja kolejowa otwarta w 1871 r.); pierwotnie odcinek ten miał stanowić fragment bezpośredniej trasy Wrocław-Warszawa (Breslau-Warschauer Eisenbahngesellschaft), jednak wskutek braku zainteresowania władz rosyjskich, a później polskich nie została ona zrealizowana do dziś
1870: spis ludności wykazał, że w powiecie sycowskim 57% stanowią Polacy^[16]
1880: miasto ma 214 domów i 2320 mieszkańców
1888: miasto przemianowano na Gross Wartenberg; pierwotnie miasto nazywano Wartenberg, później zaś Polnisch Wartenberg (ze względu na skład etniczny miejscowej ludności oraz przebiegającą do 1793 r. w pobliżu miasta granicy Rzeczypospolitej) w celu odróżnienia go od Deutsch Wartenberg (dziś Otyń), również położonego w historycznych granicach Śląska
1920: w rezultacie ustaleń traktatu wersalskiego, duża część powiatu sycowskiego przypadła Polsce, a Syców stał się miastem przygranicznym; wschodnia granica Rzeszy, przebiegająca niegdyś niemal 30 km na wschód od miasta, zbliżyła się na odległość 3 km. Ze względu na znaczne oddalenie od Górnego Śląska kilka wiosek z powiatu sycowskiego przyłączono do Wielkopolski, co utrzymało się do reformy administracyjnej przeprowadzonej w czasach rządu Jerzego Buzka.
1937–1941: budowa linii kolejowej do Bukowy Śląskiej, dzięki której Syców uzyskuje bezpośrednie połączenie z Namysłowem

Przed rokiem 1945, jako Groß Wartenberg (w wolnym tłumaczeniu: Wielka Strażnica), Syców pozostawał w granicach pruskiego rejonu administracyjnego Breslau (Wrocław). W 1939 roku w mieście zameldowanych było 3089 osób^{[potrzebny przypis]}, głównie narodowości niemieckiej^[17].

Lata po II wojnie światowej

W styczniu 1945 r. prawie niezniszczone miasto dostało się w ręce Armii Czerwonej, która przebywa w nim około pół roku. W tym czasie miasto zostało częściowo zniszczone, a ratusz i zamek podpalone. Zabytki te zostały następnie rozebrane przez administrację polską, a niemiecka ludność miasta wysiedlona i zastąpiona polskimi osadnikami. W miejsce bloku śródrynkowego z ratuszem władze wyznaczyły parking samochodowy, zaś sam rynek przemianowały na Plac Wolności; część ubytków w tkance miasta zastąpiona została socjalistyczną architekturą mieszkaniową. W miejsce zamku utworzono skwer publiczny. W 1946 r. miasto liczyło 2600 mieszkańców.

W latach 1945–1975 siedziba powiatu sycowskiego.

Linia kolejowa do Bukowy Śląskiej została w 1988 r. zamknięta, by w 1992 r. ulec całkowitej rozbiórce. W 2002 r. zlikwidowane zostały ostatnie połączenia pasażerskie na trasie Kępno – Syców – Oleśnica. W 2000 r. oddano za to drogową obwodnicę miasta, dzięki czemu udało się wyprowadzić przechodzący dotąd przez samo centrum ruch tranzytowy. Po 2010 przekształcono ją w drogę ekspresową S8.

Wolni panowie stanowi Sycowa

Od 1808 roku Wolni Panowie Stanowi Sycowa byli wyłącznie właścicielami majątku ziemskiego w Sycowie.

1489–1517 – Hans von Haugwitz
1494–1516 – Heinrich von Haugwitz
1517–1529 – Zdeněk Lev z Rožmitálu
1529–1551 – Joachim I von Maltzan
1551–1569 – Johann Bernhard von Maltzan
1551–1560 – Franciszek von Maltzan
1569–1571 – Joachim II von Maltzan
1571–1585 – Georg von Braun
1585–1592 – Georg Wilhelm von Braun
1592–1613 – Abraham Burggraf von Dohna-Kreschen
1613–1633 – Karl Hannibal von Dohna
1633–1642 – Maximilian Ernst von Dohna
1642–1646 – Otto Abraham von Dohna
1646–1683 – Johann Georg von Dohna
1683–1711 – Karl Hannibal II von Dohna
1711–1728 – Alexander zu Dohna-Schlobitten
1728–1734 – Christoph Albrecht von Dohna
1734–1741 – Reichsgraf Ernest Jan Biron
1741–1741 – Burkhard Christoph von Münnich
1741–1762 – Korona pruska
1762–1763 – Burkhard Christoph von Münnich
1763–1769 – Ernest Jan Biron ks. Biron von Curland
1769–1801 – Karl Ernest ks. Biron von Curland
1801–1821 – Gustav Calixt ks. Biron von Curland
1821–1848 – Karl Friedrich Wilhelm ks. Biron von Curland
1848–1882 – Calixt ks. Biron von Curland
1882–1941 – Gustav ks. Biron von Curland
1941–1945 – Carlos ks. Biron von Curland
od 1982 – Ernst Johann Biron von Curland (tytuł)

Burmistrzowie Sycowa po 1990 r.

Osobny artykuł: Burmistrzowie Sycowa.

Stanisław Czajka (1990-1994)
Henryk Sarnowski (1994-1998)
Stanisław Czajka (1998-2006)
Wojciech Kociński (2006-2007)
Sławomir Kapica (2007-2018)
Dariusz Maniak (2018-2024)
Łukasz Kuźmicz (od 2024)

Zabytki

Wpisane do rejestru wojewódzkiego^[18]

ośrodek historyczny miasta; mimo znacznych ubytków w tkance miejskiej po 1945 r., centrum Sycowa zachowało typowe rozplanowanie późnośredniowiecznego miasta kolonizacyjnego z widoczną owalnicą murów miejskich i prostopadłą siecią ulic.
kościół par. pw. śś. Piotra i Pawła, ul. Wałowa 6, gotycki z XV w., 1815 r., rozbudowany w 1908 r.
kościół ewangelicko-augsburski, pl. Królowej Jadwigi, z l. 1785–1789, klasycystyczny na planie elipsy; zabytek o wysokiej wartości artystycznej, dzieło wybitnego architekta pruskiego Carla Gottharda Langhansa
cmentarz żołnierzy Armii Czerwonej, ul. Kaliska, z 1945 r.
pozostałości murów obronnych – miejskich, z XIV–XV w., 1578 r.
baszta, gotycka dzwonnica kościoła parafialnego, ul. Kościelna, z końca XIV w., przebudowana w 1909 r., z barokowym hełmem z XVIII w.; unikatowy w Polsce przykład adaptacji dawnej bramy miejskiej na funkcje kościelne
pozostałości zamku na dawnym folwarku Winnica, obecnie owczarnia, ul. Kolejowa, z l. 1819–1821
domy mieszczańskie z XVIII i XIX w.
- dom, ul. Kępińska 18, z połowy XIX w.
- dom z oficyną, Rynek (d. pl. Wolności) 17, z pierwszej połowy XIX w.
- dom w zespole zamkowym, ul. Wrocławska (d. Świerczewskiego) 1, z czwartej ćw. XIX w.
- dom, ul. Wrocławska (d. Świerczewskiego) 3, z drugiej połowy XVIII w.
poczta, ob. biura, ul. 1 Maja 3, z 1887 r.
zespół dawnych stajni zamkowych – cugowych, ul. Parkowa, z l. 1884–1889 – końca XIX w.:
- oficyna, obecnie dom, ul. Parkowa 1
- ujeżdżalnia, obecnie dom, ul. Parkowa 7
- stajnia, obecnie dom, ul. Parkowa 5
- ogrodzenie
- dwie bramy
spichrz zamkowy, ul. Parkowa 14, z 1741 r.

Inne zabytki

synagoga z 1825 r.
park pałacowy w stylu angielskim (29 ha), założony w XVIII w.

Nieistniejące zabytki

monumentalny dwupiętrowy pałac wybudowany przez von Bironów w stylu neogotyku angielskiego, ukończony w 1819 r. Pierwotnie z XIII w. Po bokach dwie trzykondygnacyjne wieże o podstawie kwadratu. Uległ spaleniu w 1945 r. i został rozebrany w latach 1952–1954^[19].

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Sycowa w 2014 roku.

Gospodarka

Obecnie w mieście i okolicach działają firmy z branży meblarskiej.

Strefa ekonomiczna

Rada Miejska w Sycowie uchwałą Nr XLIX/277/06 z dnia 29 czerwca 2006 r. (zmieniona uchwałą Nr XLIX/278/06 z dnia 27 lipca 2006 r.) jednogłośnie poparła utworzenie na terenie miasta i gminy Syców podstrefy Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Invest-Park”.

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 grudnia 2006 r. w skład WSSE „Invest-Park” włączono nowe tereny inwestycyjne – między innymi podstrefę Syców. Jej powierzchnia wynosi 9,8 ha.

Transport

Syców obiega droga ekspresowa, nadto w mieście mają swój początek i koniec drogi wojewódzkie.

droga ekspresowa S8 (w ciągu trasy europejskiej E67): Wrocław – Oleśnica – Syców – Wieluń – Warszawa – Białystok
droga wojewódzka nr 448: Milicz – Krośnice – Twardogóra – Syców
droga wojewódzka nr 449: Syców – Ostrzeszów – Grabów nad Prosną – Błaszki

Zobacz też: Syców (stacja kolejowa).

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki:
- parafia Matki Boskiej Częstochowskiej
- parafia św. Apostołów Piotra i Pawła
Kościół Ewangelicko-Augsburski:
- parafia w Sycowie i Międzyborzu
Świadkowie Jehowy:
- zbór Syców (Sala Królestwa ul. Daszyńskiego 36A)^[20]

Oświata i sport

Najważniejszym zadaniem Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Sycowie jest upowszechnianie i popularyzacja sportu, kultury fizycznej i turystyki wśród mieszkańców miasta i gminy, a także rozbudowa i modernizacja istniejącej bazy sportowo-rekreacyjnej. MOSiR przygotowuje i udostępnia obiekty i urządzenia sportowe dla szkół, organizacji sportowych oraz całego społeczeństwa, stwarzając warunki do większej aktywności i rekreacji poprzez ruch. Siedziba Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji mieści się w budynku hali sportowej w Sycowie przy ulicy Komorowskiej.

Skład Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji

Hala sportowa
Stadion sportowy
Basen
Zalew w Stradomii
Orlik 2012

Kluby i stowarzyszenia

MKS Kama Rosiek Syców – siatkówka mężczyzn.
Klub żeglarski „Szekla”
Klub rajdowy „OES”
drużyna ratowników przy WOPR we Wrocławiu
Samodzielny Klub Wspinaczkowy im. Ferdynanda Petzla
Klub sportowy Olimpia
SKS Pogoń Syców

Edukacja

Na terenie miasta i gminy Syców funkcjonuje 13 placówek oświatowych: 6 szkół podstawowych, 3 przedszkola publiczne, 1 przedszkole niepubliczne, 2 szkoły ponadgimnazjalne, a także Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia. W mieście podstawową opiekę edukacyjną zapewniają 3 szkoły podstawowe (z istniejącymi przy nich świetlicami środowiskowymi)^[21], a także 3 przedszkola publiczne i Niepubliczne Przedszkole Sióstr Urszulanek.

Honorowi Obywatele Miasta i Gminy Syców

Gertruda Kurzawa^[22]
Ernst Johann Biron von Curland^[22]
Kurt Heinzler^[22]
Aleksandra Hołubecka Zielnica i jej mąż Krzysztof Zielnica^[22]
Grażyna Orłowska-Sondej^[22]
Krzysztof Świderek^[22]

Ludzie związani z Sycowem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Sycowem.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Sycowie.

Sycowskie media

W Sycowie ukazują się dwa lokalne tygodniki – „Panorama Oleśnicka” i „Gazeta Sycowska”. „Gazeta Sycowska” jest powiązana z portalem sycow.naszemiasto.pl, a „Panorama Oleśnicka” z portalem olesnica24.com – pełnią funkcję lokalnych dzienników.

Zobacz też

cmentarz żydowski w Sycowie

Przypisy

↑ Miasto i gmina. sycow.pl. [dostęp 2020-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-23)].
↑ ^a ^b ^c GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-08-15] (pol.).
↑ Położenie i charakterystyka. sycow.pl. [dostęp 2020-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-30)].
↑ Polnisch Wartenberg w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Tom VIII, s. 599.
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 74–75.
↑ Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1984, s. 378. ISBN 83-04-01090-9.
↑ Cieślikowa A. (red.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, t. 1, Kraków 2000, ISBN 83-87623-23-7.
↑ Malec M. (red.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych t. 2, Kraków 1995, ISBN 83-85579-68-0.
↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
↑ Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, s. 11.
↑ Knie 1830 ↓, s. 1038.
↑ Knie 1830 ↓, s. 830.
↑ Broesike 1905 ↓, s. 840.
↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
↑ ^a ^b JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 458-460 .
↑ Na terenie powiatu sycowskiego język polski jako ojczysty zadeklarowało 17 osób, 56 określiło się jako dwujęzyczni. Zob. T. Kulak, W. Mrozowicz, Syców i okolice od czasów najdawniejszych po współczesność, Wrocław-Syców 2000, s. 171.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 130,131. [dostęp 2012-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
↑ Hannibal Smoke, Nieznana masakra na Dolnym Śląsku, Onet, 26 lis.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-13] .
↑ gimnazjum.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Honorowi obywatele [online], Miasto i Gmina Syców [dostęp 2021-01-29] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-02] .

Bibliografia

Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
Max Broesike: Neumans Orts- und Verkehrs-Lexi des Deutschen Reichs. Leipzig und Wien: Verlog des Bibliographischen Instituts, 1905.

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona miasta Syców
Syców, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 733 .
Syców, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 636 .
Encyklopedia Sycowa

[1] Miasto i gmina. sycow.pl. [dostęp 2020-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-23)].

[populacja-2] GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-08-15] (pol.).

[3] Położenie i charakterystyka. sycow.pl. [dostęp 2020-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-30)].

[4] Polnisch Wartenberg w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Tom VIII, s. 599.

[5] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 74–75.

[6] Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1984, s. 378. ISBN 83-04-01090-9.

[7] Cieślikowa A. (red.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, t. 1, Kraków 2000, ISBN 83-87623-23-7.

[Malec-8] Malec M. (red.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych t. 2, Kraków 1995, ISBN 83-85579-68-0.

[9] Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.

[10] H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.

[11] Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, s. 11.

[CITEREFKnie18301038-12] Knie 1830 ↓, s. 1038.

[CITEREFKnie1830830-13] Knie 1830 ↓, s. 830.

[CITEREFBroesike1905840-14] Broesike 1905 ↓, s. 840.

[15] Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).

[dolnyslask-16] JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 458-460 .

[17] Na terenie powiatu sycowskiego język polski jako ojczysty zadeklarowało 17 osób, 56 określiło się jako dwujęzyczni. Zob. T. Kulak, W. Mrozowicz, Syców i okolice od czasów najdawniejszych po współczesność, Wrocław-Syców 2000, s. 171.

[nid-18] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 130,131. [dostęp 2012-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

[19] Hannibal Smoke, Nieznana masakra na Dolnym Śląsku, Onet, 26 lis.

[20] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-13] .

[21] zjum.

[Honorowi_obywatele_miasta-22] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Honorowi obywatele [online], Miasto i Gmina Syców [dostęp 2021-01-29] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-02] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

Miasta	Syców
Wsie	Biskupice Drołtowice Działosza Gaszowice Komorów Nowy Dwór Stradomia Wierzchnia Szczodrów Ślizów Wielowieś Wioska Zawada
Osada	Ślizów
Osada leśna	Ślizów
Integralne części wsi	Bielawki Błotnik Dłusko Górzyca Lesieniec Ligota Dziesławska Niwki Garbarskie Nowy Świat Pawełki Pawłowice Radzyna Święty Marek Trzy Chałupy Widawki Wojciechowo Wielkie Zieleniec

Miasta	Bierutów Oleśnica Międzybórz Syców Twardogóra
Gminy miejskie	Oleśnica
Gminy miejsko-wiejskie	Bierutów Międzybórz Syców Twardogóra
Gminy wiejskie	Dobroszyce Dziadowa Kłoda Oleśnica

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie
Miasta	Międzybórz Syców Twardogóra
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Dziadowa Kłoda Kuźnica Czeszycka (do 1954) Międzybórz Syców (od 1973) Twardogóra Wojciechowo Wielkie (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bukowina Sycowska (1954–68) Dziadowa Kłoda (1954–72) Goszcz (1954–72) Lipka (← 1955–68) Łazisko (1954–59) Międzybórz (1954–72) Stradomia Wierzchnia (1954–61) Syców (1954–72) Twardogóra (1954–72) Zawada (1954–72)