grać

grać (język polski)

oni grają (1.1) w piłkę

oni grają (1.1) w karty

telewizor gra (1.3)

mężczyzna gra (2.1) na saksofonie

oni grają (2.3)

wymowa:

​, IPA: [ɡrat͡ɕ], AS: [grać]

znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany

(1.1) brać udział w grze – sportowej, towarzyskiej itp.

(1.2) o przedmiocie: wydawać dźwięki

(1.3) być włączonym

(1.4) pot. pasować, odpowiadać

czasownik przechodni

(2.1) wydobywać dźwięki używając instrumentu muzycznego

(2.2) wykonywać przedstawienie (w teatrze lub operze); wyświetlać film (w kinie)

(2.3) być aktorem odtwarzającym jakąś postać w przedstawieniu lub filmie

odmiana:

(1.1-4) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		grać
czas teraźniejszy		gram	grasz	gra	gramy	gracie	grają
czas przeszły	m	grałem	grałeś	grał	graliśmy	graliście	grali
	ż	grałam	grałaś	grała	grałyśmy	grałyście	grały
	n	grałom	grałoś	grało
tryb rozkazujący		niech gram	graj	niech gra	grajmy	grajcie	niech grają
pozostałe formy czas przyszły m będę grał, będę grać będziesz grał, będziesz grać będzie grał, będzie grać będziemy grali, będziemy grać będziecie grali, będziecie grać będą grali, będą grać ż będę grała, będę grać będziesz grała, będziesz grać będzie grała, będzie grać będziemy grały, będziemy grać będziecie grały, będziecie grać będą grały, będą grać n będę grało, będę grać będziesz grało, będziesz grać będzie grało, będzie grać czas zaprzeszły m grałem był grałeś był grał był graliśmy byli graliście byli grali byli ż grałam była grałaś była grała była grałyśmy były grałyście były grały były n grałom było grałoś było grało było forma bezosobowa czasu przeszłego grano tryb przypuszczający m grałbym, byłbym grał grałbyś, byłbyś grał grałby, byłby grał gralibyśmy, bylibyśmy grali gralibyście, bylibyście grali graliby, byliby grali ż grałabym, byłabym grała grałabyś, byłabyś grała grałaby, byłaby grała grałybyśmy, byłybyśmy grały grałybyście, byłybyście grały grałyby, byłyby grały n grałobym, byłobym grało grałobyś, byłobyś grało grałoby, byłoby grało imiesłów przymiotnikowy czynny m grający, niegrający ż grająca, niegrająca grające, niegrające n grające, niegrające imiesłów przysłówkowy współczesny grając, nie grając rzeczownik odczasownikowy granie, niegranie

(2.1-3) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		grać
czas teraźniejszy		gram	grasz	gra	gramy	gracie	grają
czas przeszły	m	grałem	grałeś	grał	graliśmy	graliście	grali
	ż	grałam	grałaś	grała	grałyśmy	grałyście	grały
	n	grałom	grałoś	grało
tryb rozkazujący		niech gram	graj	niech gra	grajmy	grajcie	niech grają
pozostałe formy czas przyszły m będę grał, będę grać będziesz grał, będziesz grać będzie grał, będzie grać będziemy grali, będziemy grać będziecie grali, będziecie grać będą grali, będą grać ż będę grała, będę grać będziesz grała, będziesz grać będzie grała, będzie grać będziemy grały, będziemy grać będziecie grały, będziecie grać będą grały, będą grać n będę grało, będę grać będziesz grało, będziesz grać będzie grało, będzie grać czas zaprzeszły m grałem był grałeś był grał był graliśmy byli graliście byli grali byli ż grałam była grałaś była grała była grałyśmy były grałyście były grały były n grałom było grałoś było grało było forma bezosobowa czasu przeszłego grano tryb przypuszczający m grałbym, byłbym grał grałbyś, byłbyś grał grałby, byłby grał gralibyśmy, bylibyśmy grali gralibyście, bylibyście grali graliby, byliby grali ż grałabym, byłabym grała grałabyś, byłabyś grała grałaby, byłaby grała grałybyśmy, byłybyśmy grały grałybyście, byłybyście grały grałyby, byłyby grały n grałobym, byłobym grało grałobyś, byłobyś grało grałoby, byłoby grało imiesłów przymiotnikowy czynny m grający, niegrający ż grająca, niegrająca grające, niegrające n grające, niegrające imiesłów przymiotnikowy bierny m grany, niegrany grani, niegrani ż grana, niegrana grane, niegrane n grane, niegrane imiesłów przysłówkowy współczesny grając, nie grając rzeczownik odczasownikowy granie, niegranie

przykłady:

(1.1) Gramy w remika?

(1.2) Ten fortepian gra fałszywie, trzeba go nastroić.

(1.3) Zasnąłem przed telewizorem i grał całą noc.

(1.4) Czerwona bluzka i zielona spódnica nie grają ze sobą.

(2.1) Pianista gra wesołą piosenkę na fortepianie.

(2.2) Tę popularną sztukę teatr grał ponad dwieście razy!

(2.3) Słyszałeś, że Zenek został aktorem i grał (rolę) górnika w nowym filmie?

składnia:

(1.1) grać w + B.

(2.1) grać + B. • nie grać + D. (na + Ms.)

(2.2-3) grać + B., nie grać + D.

kolokacje:

(1.1) grać w piłkę / szachy / karty / hokeja / …

(1.2) orkiestra / fortepian / kontrabas / … gra

(1.3) radio / telewizor gra

(2.1) grać melodię / Mozarta / … na fortepianie / kontrabasie / skrzypcach / …

(2.2) grać sztukę / film / … • grać w teatrze / kinie / …

(2.3) grać rolę / postać nauczyciela / piosenkarki/ … lub grać nauczyciela / piosenkarkę / …

synonimy:

(1.1) rozgrywać, bawić się

(2.1) daw. gędzić

(2.2) wystawiać, przedstawiać, wyświetlać, emitować

(2.3) udawać

antonimy:

(1.2) milczeć

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. gra ż, gierka ż, gracz m, graczka ż, grywalność ż, nagranie n, dogrywka ż, przygrywka ż, przygryweczka ż, zagrywka ż, wygrana ż, przegrana ż, rozgrywka ż

czas. grywać, dogrywać / dograć, ogrywać / ograć, pogrywać / pograć, podgrywać / podegrać, przegrywać / przegrać, rozgrywać / rozegrać, wygrywać / wygrać, zagrywać / zagrać, nagrywać / nagrać, wygrywać / wygrać, współgrać, ugrywać / ugrać

przym. grywalny, ograny

związki frazeologiczne:

grać o pietruszkę • grać do kotleta • grać na nerwach • grać na zwłokę • niech ci pieniądze odda ten, co cię grać nauczył • kto sobie każe grać, musi zapłacić • umie grać, tylko palcami przebierać nie umie • w to mi graj • w to mi, Maćku, graj • grać pierwsze skrzypce • robi tak, jak ślepy w karty gra • ślepy w karty nie gra • lepiej z mądrym kozy paść, niż z głupim w karty grać • grać na nosie • grać komuś na gębie • wszystko gra i buczy • grać w otwarte karty • nie graj bawole, czego nie ma na stole • nie graj matole, czego nie ma na stole • jak się nie ma, co się mówi, to się leży, z kim się gra • kto gra karo, przegra zaro (sic!)

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) play; (1.2) play; (2.1) play; (2.3) play, act, star
• arabski: (2.1) تلعب
• baskijski: (1.1) jokatu; (2.1) jo; (2.3) antzeztu
• bhodźpuri: (1.1) खेलना
• chiński standardowy: (1.1) 打 (dǎ), 玩 (wán); (1.3) 玩 (wán); (2.1) na instrumencie dętym: 吹 (chuī)
• czeski: (1.1) hrat
• dolnołużycki: (1.1) graś; (1.2) graś; (2.1) graś; (2.3) graś
• duński: (1.1) spille; (1.2) spille; (1.3) du, virke, fungere; (1.4) stemme
• elfdalski: (1.1) läka
• esperanto: (1.1) ludi; (2.1) ludi; (2.3) ludi
• francuski: (1.1) jouer à; (1.2) jouer de
• friulski: (1.1) zuiâ
• grenlandzki: (1.1) immeraappoq
• hawajski: (2.3) hana keaka
• hebrajski: (2.1) לנגן (lenagen)
• hiszpański: (1.1) jugar; (2.1) tocar; (2.3) actuar
• jidysz: (1.1) שפּילן (szpiln); (1.2) שפּילן (szpiln)
• kaszubski: (1.1) grac; (2.1) grac
• kataloński: (1.1) jugar
• kazachski: (1.1) ойнау
• łaciński: (1.1) ludo, sono; (2.1) cano
• macedoński: (1.1) игра
• manx: (1.1) cloie
• niderlandzki: spelen
• niemiecki: (1.1) spielen; (2.1) spielen; (2.3) spielen
• portugalski: (1.1) jogar; (1.2) tocar (emitir som); (1.4) combinar; (2.1) tocar (instrumento musical); (2.2) apresentar (peça teatral); (2.3) fazer papel
• rosyjski: (1.1) играть; (1.2) играть; (1.4) сочетаться; (2.1) играть; (2.3) играть
• slovio: (1.2) gudit (гудит)
• staroangielski: (1.1) plegan, plegian; (2.1) plegan, plegian
• staroirlandzki: (1.1) imm·beir
• szwedzki: (1.1) spela; (1.2) spela; (2.1) spela, traktera
• tagalski: (1.1) maglaro; (2.1) tumugtog; (2.2) dula
• tahitański: (1.1) haʻuti
• ukraiński: (1.1) грати; (1.2) грати; (2.1) грати
• węgierski: (2.1) zenél
• włoski: (1.1) giocare; (2.1) suonare
• wolof: (1.1) fo

źródła: