ojciec
ojciec (język polski)
[edytuj]
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- (1.1) mężczyzna mający własne dziecko (w stosunku do tego dziecka); zob. też ojciec w Wikipedii
- (1.2) biol. samiec mający potomstwo
- (1.3) założyciel, pierwszy przedstawiciel; zob. też ojcowie-założyciele w Wikipedii
- (1.4) rel. forma tytularna zakonników, rzadziej księży; zob. też ojciec (zakonnik) w Wikipedii
- (1.5) zob. ojcowie → przodkowie
- (1.6) zob. ojce
- odmiana:
- (1.1-4)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik ojciec ojcowie dopełniacz ojca ojców celownik ojcu ojcom biernik ojca ojców narzędnik ojcem ojcami miejscownik ojcu ojcach wołacz ojcze ojcowie
- przykłady:
- (1.1) Matka i ojciec są najważniejszymi osobami w życiu dziecka.
- (1.2) Nasz burek jest ojcem połowy psów we wsi.
- (1.3) Wojciecha Bogusławskiego uważa się za ojca teatru polskiego.
- (1.4) Ojciec przełożony odprawił mszę.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) zostać ojcem
- (1.4) ojciec święty
- synonimy:
- (1.1) pot. tato, tata; przest. rodzic, rodziciel; daw. lub gw. ociec; slang. stary
- (1.3) twórca, inicjator
- (1.4) brat
- antonimy:
- hiperonimy:
- (1.1) ascendent
- hiponimy:
- (1.1) pater familias
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. Ojciec mos, ojcowizna ż, ojcostwo n, ojczym m, ojczyzna ż, Ojców mrz, ojcowanie n
- czas. ojcować ndk.
- przym. ojcowski, ojcowy, ojczyźniany
- skr. o.
- związki frazeologiczne:
- wykapany ojciec • ojciec chrzestny • przybrany ojciec • ojciec święty • nie ucz ojca dzieci robić • być ojcem • być ojcem i matką
- przysłowia: jak ojciec umrze, dziecko półsierota, ale jak matka, to cała sierota • jaki ojciec, taki syn / jaki ogień, taki dym, jaki ociec, taki syn / jaki stawek, taki młyn, jaki ojciec, taki syn / jakie drzewo, taki klin, jaki ojciec, taki syn / zły ojciec rzadko ma dobrego syna • jeden ojciec dziesięć synów wychowa, a dziesięć synów jednego ojca żywić nie mogą • kto matce nie wycierpi, ten ojcu oczy wyłupi • kto nie słucha ojca, matki, niech słucha psiej skóry / kto ojca i matki słuchać nie chce, ten katu musi przyjść w ręce / kto za młodu ojca, matki nie słucha, ten na starość byczej skóry posłucha / kto nie słucha ojca, matki, będą bić go własne dziatki • ojca i matki tylko za grosz nie dostanie / za pieniądze ojca, matki nie kupisz / za pieniądze wszystkiego dostanie, prócz ojca i matki
- etymologia:
- od pol. ociec, od prasł. *otьcь, od praindoeur. *atta[1]
- por. bułg. отец, chorw. otac, czes. otec, głuż. wótc, kasz. òjc, mac. отец, ros. отец, karpatorusiń. отець, scs. отьць, słc. otec, słń. oče i ukr. оте́ць
- por. gr. ἄττα i łac. atta
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Rodzina
- zob. też ojciec w Wikicytatach
- tłumaczenia:
- abazyński: (1.1) аба
- abchaski: (1.1) аб
- aczoli: (1.1) abaa
- ajnoski: (1.1) オナ (ona), ミチ (mici)
- aleucki: (1.1) adaq, ada-x̂
- amharski: (1.1) አባት
- angielski: (1.1) father; (1.2) father; (1.3) father; (1.4) father
- arabski: (1.1) أب (’ab) m, والد
- azerski: (1.1) ata
- balijski: (1.1) bapa
- baskijski: (1.1) aita; (1.2) aita; (1.3) aita; (1.4) aita
- białoruski: (1.1) бацька m; (1.4) айцец m
- bretoński: (1.1) tad m -où
- brithenig: (1.1) padr m; (1.2) padr m; (1.3) padr m; (1.4) padr m
- bułgarski: (1.1) баща m; (1.4) отец m
- chiński standardowy: (1.1) 父亲 (fùqīn), 爸爸 (bàbà)
- chorwacki: (1.1) otac m
- czeski: (1.1) otec, táta, tatínek, taťka, fotr (pejor.) m
- dolnołużycki: (1.1) nan m
- duński: (1.1) far w, fader w
- dzongkha: (1.1) ཨ་པ
- ekspreso: (1.1) patere
- esperanto: (1.1) patro
- estoński: (1.1) isa
- fidżyjski: (1.1) tama
- fiński: (1.1) isä
- francuski: (1.1) père m
- górnołużycki: (1.1) nan m
- gruziński: (1.1) მამა (mama)
- guarani: (1.1) ru
- hebrajski: (1.1) אבא m
- hiligaynon: (1.1) amay
- hiszpański: (1.1) padre m; (1.2) padre m; (1.3) padre m; (1.4) padre m
- ido: (1.1) patro
- indonezyjski: (1.1) ayah, bapak, ayahanda
- inguski: (1.1) да
- interlingua: (1.1) patre
- inuktitut: (1.1) ᐊᑖᑕ (ataata)
- islandzki: (1.1) faðir m, pabbi m
- jaćwieski: (1.1) tews
- japoński: (1.1) お父さん (おとうさん, otōsan), 父 (ちち, chichi)
- jawajski: (1.1) bapak
- jidysz: (1.1) פֿאָטער m (foter), טאַטע m (tate)
- kabardyjski: (1.1) адэ
- kabowerdeński: (1.1) pai
- kannada: (1.1) ಅಪ್ಪ (appa)
- karelski: (1.1) ižä, tuatto
- kaszubski: (1.1) òjc m
- kataloński: (1.1) pare m
- koreański: (1.1) 아버지 (abeoji)
- łaciński: (1.1) pater m
- macedoński: (1.1) татко m
- mongolski: (1.1) аав
- niderlandzki: (1.1) vader m
- niemiecki: (1.1) Vater m
- nowogrecki: (1.1) πατέρας m; (1.2) πατέρας m; (1.3) πατέρας m; (1.4) πατέρας m
- ormiański: (1.1) հայր
- paszto: (1.1) اب
- perski: (1.1) پدر (pedar)
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1)
- portugalski: (1.1) pai m
- romansz: (1.1) bap m
- rosyjski: (1.1) отец m; (1.3) родоначальник m
- rumuński: (1.1) tată m
- sanskryt: (1.1) पितृ m, (mający synów) सुतवत् m
- shona: (1.1) baba
- słowacki: (1.1) otec m, tato m, tatko m, tatíčko m, foter (pejor.) m
- staroangielski: (1.1) fæder
- starogrecki: (1.1) πατήρ m, φύσας m, γεννήσας m
- staroperski: (1.1) 𐎱𐎡𐎫𐎠
- susu: (1.1) baba
- sycylijski: (1.1) patri m
- szwedzki: (1.1) fader, far, pappa
- tahitański: (1.1) metua tane
- tajski: (1.1) พ่อ
- tamilski: (1.1) அப்பா
- tok pisin: (1.1) papa
- turecki: (1.1) baba
- tuvalu: (1.1) tamana, matua tagata
- tybetański: (1.1) ཕོ, ཨ་པ
- ukraiński: (1.1) батько m
- wepski: (1.1) tat
- węgierski: (1.1) apa
- wilamowski: fōter m, foter m
- włoski: (1.1) padre m; (1.3) padre m
- źródła: