Charles Perrault

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Scritor an lenga fransèisa. Charles Perrault a l'é considerà l'anventor ëd la literatura për le masnà.

A l'era nà a Paris dël 1628.
Apress dij bon ëstudi al colege ëd Beauvais a Paris, dël 1651 a l'é vnù avocat. Tòst a l'ha bandonà ël mësté, për giuté sò frel pì vej, ch'a travajava a le finanse ëd Paris.
Dël 1663 a l'é intrà al servissi ëd Colbert, dont a l'é vnù òm ëd fiusa. A l'é ocupasse dl'aministrassion dle finanse dël re.

Dël 1671 a l'é stàit elegiù a l'Academia fransèisa.
Ant ël 1687, con la publicassion ëd soa poesìa Le siècle de Louis le Grand, a fa nasse l'arnomà rusa dj'antich e dij modern: chiel a difend la posission djë scritor modern e as opon a Boileau.

Charles Perrault a l'é mòrt a Paris dël 1703.

Euvre

Dël 1697 a pùblica soe prime conte (Contes de ma mère l'Oye) con ël nòm ëd sò fieul Perrault d'Armancour. A l'ha ëdcò scrivù Histoires ou contes du temps passé.
Costi lìber a conten-o, tra l'àutr, le stòrie ëd Sënnerin-a, la Bela andurmìa ant ël bòsch, ël Cit pòles. Perrault a l'ha pa anventà coste stòrie, ch'a esistìo prima 'd chiel: chiel a l'ha butaje ansema e publicaje.

J'adatament al cine

Vàire dle conte ëd Perrault a son ëstàite adatà për ël cine.

Ij dissegn animà

Sënnerin-a

Ël dissegn animà ëd Walt Disney dël 1950 a l'é un dij pì avosà. L'adatassion a l'é pa tant fidela al test ëd Perrault, ma la stòria a l'é anciarmanta.

La Bela andurmìa ant ël bòsch

Ël dissegn animà ëd Walt Disney dël 1959 a l'ha otnù un sucess mondial. Ëdcò ambelessì la stòria ëd Perrault a l'é pa vàire rispetà.
Ël prinsi a l'é përzoné dla faja grama, ch'a-j veul ampecé d'andé a basé la prinsipëssa për dësvijela. Ma chiel a riess a scapé. A dev antlora bat-se contra la faja ch'as trasforma ant un dragon. A vagna la bataja e a peul vive content e për tant temp con la prinsipëssa.

Ij film

Ël Cit pòles

Na pelìcola a l'é stàita realisà dël 1972 da Michel Boisrond. Jean-Pierre Marielle a fa l'òrch, Marie Laforêt l'argin-a, Jean-Luc Bideau ël re e Jean-Marie Proslier l'antendent.

N'àutr film, d'Olivier Dahan, a l'é surtì dël 2001, con j'atris Catherine Deneuve, Romane Bohringer, Élodie Bouchez, dij costum e dij senari fiamengh.

Barba bleuva

Sa conta a l'é stàita adatà vàire vire për ël cine.

Na prima pelìcola a seurt dël 1944, realisà da Edgar G. Ulmer. John Carradine a fa Barba bleuva. Ma la stòria as dësrola a Paris e Barba bleuva a massa dle fije.

N'àutr film a l'é realisà dël 1951 da Christian-Jaque, con Cécile Aubry e Pierre Brasseur (l'òrch).

Dël 1972, Edward Dmytryk a fa un neuv adament, pitòst lìber. L'assion as dësrola durant la sconda guèra mondial, la stòria e la polìtica as mës-cio ai tema dla conta.

Sënnerin-a

Un film dël 1954 a l'é realisà da Charles Walters con Leslie Caron ant ël ròl ëd la prinsipëssa e ij balet ëd Roland Petit.

Pel d'aso

Jacques Demy a realisa dël 1970 na pelìcola con Catherine Deneuve ant ël ròl ëd Pel d'aso, Jean Marais an col dël re, Jacques Perrin an col dël prinsi anciarmant e Delphine Seyrig an col dla brava faja. Ël film, motobin fidel al test ëd Perrault, a l'é un sucess; as peul percepisse l'ambientassion misteriosa e maravijosa dle conte. Ij senari e ij costum (an particolar coj ëd Catherine Deneuve) a son fiamengh. La stòria a l'é anrichìa da dle bele canson.