1682
- Ovo je članak o godini 1682.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1650-e 1660-e 1670-e – 1680-e – 1690-e 1700-e 1710-e |
| Godine: | 1679 1680 1681 – 1682 – 1683 1684 1685 |
| Gregorijanski | 1682. (MDCLXXXII) |
| Ab urbe condita | 2435. |
| Islamski | 1092–1094. |
| Iranski | 1060–1061. |
| Hebrejski | 5442–5443. |
| Bizantski | 7190–7191. |
| Koptski | 1398–1399. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1737–1738. |
| • Shaka Samvat | 1604–1605. |
| • Kali Yuga | 4783–4784. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4318–4319. |
| • 60 godina | Yang Voda Pas (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11682. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1682 (MDCLXXXII) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- 19. 3. - Galikanizam: Deklaracija sveštenstva Francuske sa četiri članka - papina vlast ograničena kraljevom svetovnom vlašću, generalnim koncilima te kanonima i običajima pojedinih crkava (povučeno 1693).
- 9. 4. - Dva dana nakon što je stigao na ušće Misisipija, René-Robert Cavelier de La Salle proglašava sliv te reke francuskim posedom pod imenom Lujzijana.
- 6. 5. - Versajski dvorac je novo sedište francuskog kralja (do 1789).
- 7. 5. (27. 4. po j.k.) - Ruski car Fjodor III umire bez naslednika, naslediće ga polubraća, nesposobni Ivan V (do 1696) i maloletni Petar, kasnije Veliki (do 1725).
- 15. 5.? - Pobuna strelaca u Moskvi: Sofija Aleksejevna i Ivan Andrejevič Hovanski poveli pobunu Strelaca u ime Ivana V, Sofija će biti regentkinja do 1689, Petar svedočio ubistvu nekih svojih rođaka i prijatelja.
- 15. 6. - Jelena Zrinska se udala za Imre Thökölyja, koji 24. lipnja prekida primirje sa Habsburzima.
- 15. 7. - Debata patrijarha Joakima i staroverca Nikite Pustosvjata - Nikita izgubio, sutradan pogubljen.
- 19. 7. - Jasu I je novi etiopski car (do 1706).
- 24. 7. - Megdan mladoga Vicka Bujovića s novskim kapetanom Osmanom.[1] (?)
- 6. 8. - Sastanak sultana Mehmeda IV sa najvišim dostojanstvenicima: prihvaćen predlog velikog vezira Kara Mustafa-paše da se krene u rat sa Habsburzima (Vašvarski mir bi istekao 1684), Imre Thokoly priznat za kralja ujedinjene Ugarske pod osmanskom kontrolom[2].
- 12 - 22. 8. - Vezuv se aktivirao.
- 14. 8. - Združene kuručke, erdeljske i osmanske snage zauzimaju Košice, zatim još nekoliko gradova Gornje Ugarske.
- 15. 9. - Halejeva kometa u perihelu (dobiće to ime kada se bude vratila 1759).
- 16. 9. - Budimski Ibrahim-paša proglasio Imre Thökölyja za kralja Ugarske.
- septembar - Ivan Hovanski pogubljen nakon što je optužen za pokušaj državnog udara i jeres.
- 20. 9. - Hasan-beg Durakbegović poginuo kod Zemunika od zadarskih uskoka[3][4] - dolazi do zategnutosti između Osmanlija i Mletaka[5].
- 12. 10. - Sultan Mehmed IV, praćen 19. 10. velikim vezirom Kara Mustafa-pašom i glavnom vojskom, kreće u Jedrene[6].
- 15. 10. - Izgorio samostan Rama.
- 27. 10. - William Penn osnovao Philadelphiju. Smatra se da je kuća Richarda Walla zgrada sa najdužim stalnim stanovanjem u SAD. Penn je u ovo doba postigao mirovni sporazum sa Tamanendom, poglavicom Lenapea.
- 19. 11. - Novo primirje između Habsburga i Thokolyja, koji zadržava posede do reke Hron (Gran).
- Sarajevska buna: seljaci iz okolice i nezadovoljni građani[7] su razorili i opljačkali sudnicu, ubili kadiju (koji je vršio nasilja i zloupotrebe) i njegovog naiba (zamjenika). Učesnici bune su žestoko oglobljeni, dvadeset je poslano u progonstvo, a 14 pogubljeno[8].
- Izgrađen most preko Neretve u Konjicu - poslednji veliki kameni most u Bosni.
- Napušteni mnogi srpski manastiri i zapaljene crkve (u vezi sa sarajevskom bunom?)[9].
- Mletačka Dalmacija s Bokom ima 86.000 stanovnika[10].
- Pljevlja izgorjela u požaru.
- Iz 30 do 40 sela bitoljskog kadiluka se razbježala raja, zbog čega se izvanredni nameti smanjuju za jednu četvrtinu[11].
- 1682-83 - Patrijarh Arsenije III Crnojević putovao u Jerusalim.
- Francuski admiral Abraham Duquesne bombardovao gusare u Alžiru.
- Nehemiah Grew objavio Anatomy of Plants što se smatra temeljem fitotomije.
- Osnovana trgovačka Brandenburško-afrička kompanija koja se smatra prvim akcijskim društvom u Nemačkoj.
- 4. 2. - Johann Friedrich Böttger, alhemičar († 1719)
- 25. 2. - Giovanni Battista Morgagni, začetnik anatomske patologije († 1771)
- 16. 4. - John Hadley, pronalazač oktanta († 1744)
- 17. 5. - Bartholomew Roberts, pirat († 1722)
- 17. 6. - Karl XII, kralj Švedske († 1718)
- 10. 7. - Roger Cotes, matematičar († 1716)
- 9. 8. - Franz Ferdinand Anton Khevenhüller, zapovjednik slavonske krajine († 1746)
- 16. 8. - Louis de France, sin francuskog prestolonaslednika († 1712)
- 10. 3. - Jacob Isaakszoon van Ruisdael, slikar (* ca. 1629)
- 3. 4. - Bartolomé Esteban Murillo, slikar (* 1617)
- 7. 5. - Fjodor III., car Rusije (* 1661)
- 12. 7. - Jean Picard, astronom (* 1620)
- 19. 7. - Johanes I Etiopski car
- 23. 11. - Claude Lorrain, slikar (* ca. 1600)
- ? - Dalaj Lama V (* 1617)
- pribl. - Evlija Čelebija, putopisac (* 1611)
- ↑ Miroslav Pantić. Književnost na tlu Crne Gore i Boke Kotorske od XVI do XVIII veka 1990. - XVII vek: Doba baroka. rastko.rs
- ↑ Millar2008, 13
- ↑ Kronaka O. Pavla Šilobadovića o četovanju u Primorju (1662-86.). velika-vinica.blogspot.com
- ↑ Vladimir Ćorović, Dalje borbe s Turcima, rastko.rs
- ↑ Setton, 257-8
- ↑ Millar2008, 15
- ↑ Historija n. J., 595
- ↑ Sućeska, Avdo. Sarajevo u bunama 17. i 18. stoljeća.
- ↑ Istorija s. n., 543
- ↑ Historija n. J., 1238
- ↑ Historija n. J., 614
- Literatura
- Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
- Simon Millar. Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans[mrtav link]. Osprey Publishing; 2008. ISBN 978-1-84603-231-8.
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5