Greenwich
Greenwich
Royal Borough of Greenwich | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 51°27′N 0°3′W / 51.450°N 0.050°W | |
| država |  UK
|
| Regija | Istočna Engleska |
| Ceremonijalna grofovija | Greater London |
| Površina | |
| - Ukupna | 47.34 km²[1] |
| Stanovništvo (2015.) | |
| - Grad | 274,803[1] |
| - Gustoća | 5,804.4 stan. / km²[1] |
| Vremenska zona | UTC+0 (UTC+1) |
| Poštanski broj | SE, DA, BR |
| Pozivni broj | 020 |
| Karta | |
 | |
Greenwich (izgovor: [Grinič]) službeno engleski Royal Borough of Greenwich je jedan od 19 borougha Vanjskog Londona (Outer London) u metropolitanskoj grofoviji Greater London [2] u kom živi 274,803 stanovnika.[1]
Poznat je po svojoj pomorskoj i vojničkoj tradiciji, velikim parkovima i kao mjesto po kojemu je nazvan nulti Grinički meridijan (0∘).[2]
Greenwich leži na južnoj obali rijeke Temze, na terenu koji je nekad bio dio historijske Grofovije Kent.[2]
U okviru njegovih granica leže kvartovi, nekadašnji gradovi; Greenwich, Blackheath (djelomično), Charlton, Woolwich, Plumstead, Abbey Wood (djelomično), Thamesmead (djelomično), Shooters Hill, Kidbrooke, Eltham, South End, Mottingham (djelomično) i New Eltham (djelomično).[2]
Današnji Kraljevski borough - Greenwich osnovan je 1965. spajanjem dotadašnjih metropolitanskih borougha Greenwich i Woolwich, izuzevši mali dio sjeverno od Temze.[2]
Greenwich je prvi put dokumentiran 964. kao Grenewic, nakon tog kao Grenviz u Domesday Booku 1086., s druge strane Woolwich je prvi put dokumetiran kao Uuluuich 918. a u Domesday Booku kao Hulviz.[2]
Velik dio zemljišta borougha rezerviran je za javne parkove i zelene površine. Obala Temze u zapadnom dijelu borougha poznata je kao Greenwich Park je mjesto na kom se nalaze Kraljevski opservatorij, Nacionalni pomorski muzej i Stari kraljevski vojno-pomorski koledž.[2]
Taj prostor, koji je također poznat kao Pomorski Greenwich, upisan je 1997. na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Evropi.[2]
Humphrey Plantagenet, vojvoda od Gloucestera, ogradio je 1433. Greenwich Park i sagradio stražarsku kulu na brdu iznad rijeke.[2]
Kraljičina kuća koju je projektirao Inigo Jones je prva paladijevska građevina u Engleskoj. Njenu gradnju naručio je James Stuart za rezidenciju svoje prve žene Anne Danske, ali je završena tek 1630-ih za ženu Charlesa I - Henriettu Mariju.[2] Palača je 1806. pretvorena u školu, pa su joj dograđena dva nova krila povezana kolonadama sa glavnom zgradom. Od 1937. Kraljičina kuća je dio Nacionalnog pomorskog muzeja.[2]
Pored rijeke nalazi se i Stari kraljevski vojno-pomorski koledž, podignut na mjestu gdje je stajala kuća iz 15. vijeka, koja je za vladavine monarha iz Dinastije Tudor pretvorena u kraljevsku palaču poznatu pod imenom Placentia. Kralj Henry VIII (vladao 1509.-47), rođen je u Placentiji, i proživo dobar dio života sa svojim ženama Katarinom Aragonskom, Anne Boleyn i Anne od Cleva. Tu su mu se rodile kćeri, kraljice Mary I i Elizabeta I, a tu mu je i umro sin Edward VI.[2]
| Pomorski Greenwich | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
| Ujedinjeno Kraljevstvo | |
| Registriran: | 1997. (21. zasjedanje) |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | i, ii, iv, vi |
| Ugroženost: | no |
| Referenca: | UNESCO |
Nakon što se stara palača raspala od zapuštenosti, podignuto je novo zdanje za Charlesa II. Nakon tog je 1694. angažiran Christopher Wren da dovrši tu građevinu kao bolnicu za penzionirane i invalidne mornare.[2]
Gradnju su nadzirali John Vanbrugh i Nicholas Hawksmoor. Wrenova bolnica je 1873. postala Kraljevski vojno-pomorski koledž (Royal Naval College) koji je zatvoren 1996. Danas njegove prostorije koriste Univerzitet Greenwich i Muzički koledž Trinity.[2]
Kraljevski opservatorij, kog je projektirao Wren, leži na brdu iznad tih objekata. Opservatorij s visokim svodom u oktogon sobi, podignut je u 17. vijeku.[2] Sve do 1957. bio je u funkciji, a danas je u njemu nalazi muzej. Grinički meridijan (ili glavni meridijan (0 °) je znak, koji je od 1884. gotovo univerzalno priznat kao svijetski standard za geografsku dužinu, još uvijek je na zaslonu, kao i kolekcija starih astronomskih instrumenata. Opservatorij je temeljno restauriran 1993.[2]
Wrenu se pripisuje i Koledž Morden (oko 1695.), koji je podignut kao sirotište, a Palača Charlton (1607-1612) je jedna od najbolje očuvanih jakobinskih građevina Greater Londona, danas se koristi kao komunalni centar i biblioteka.
Parohijska crkva u Greenwichu posvećena je sv. Petru i Aelfheahu Nadbiskupu od Canterburyja koji je tu ubijen 1012. za invazije danskih Vikinga.[2] Današnja građevina podignuta je 1710-ih po projektu Hawksmoora, enterijer joj je obnovljen nakon što je spaljen za Drugog svjetskog rata. Muzej Borougha Greenwich smješten u Biblioteci Plumstead ima kolekciju posvećenu lokalnoj historiji.[2]
Usidreni na temzinom doku leže jedan pored drugog jahta Gipsy Moth IV, s kojom je Francis Chichester 1960. potpuno sam oplovio svijet, i poznati kliper Cutty Sark, koji je danas otvoren za publiku. Godišnji Londonski maraton starta iz parkova Greenwich i Blackheath. Na Grinvičkom poluotoku je povodom britanskog obilježavanja početka 21. vijeka podignut Millenium Dome.[2]
Univerzitet u Greenwichu osnovan je kao Politehnika Woolwich 1890; kasnije je postao poznat kao Politehnika Temze, svoj današnji status i ime dobio je 1992.[2]
Grad Woolwich izrastao je u istaknuto mjesto kad je za tudorovskih vremena podignuto brodogradilište. Woolwich je svojevremeno bio i mjesto Kraljevskog arsenala i Kraljevske vojne akademije (koja je premještena u Sandhurst. Pored njega je na Temzi podignuta masivna ustava protiv visoke plime.[2]
Istočno od Woolwicha prostiru se Plumstead baruštine, koje su dugo bile vojni poligon, na tom terenu je 1970-ih podignuto veliko stambeno naselje - Thamesmead. Ostali stambeni kvartovi borougha izrasli su oko ranijih naselja; Eltham, Blackheath i Kidbrooke. Najviše ljudi zaposleno je u industrijskim zonama Woolwicha i Abbey Wooda.[2]
Borough Greenwich je povezan sa boroughzima na sjevernoj obali Tower Hamlets i Newham jednim pješačkim (Greenwich) i jednim cestovnim (Blackwall) tunelom, a kod Woolwicha besplatnim trajektom.
Borough je dobro povezan sa centrom Londona širokim avenijama i linijom metroa Docklands završenog krajem 1990-ih.
Greenwich je dobio kraljevsku povelju 2012.[2]
- Royal Borough of Greenwich Arhivirano 2012-05-21 na Wayback Machine-u (en)