Førde (tidlegare kommune)

Dei nedste delane av Holsendalen har svakt fall, og dalbotnane er breie med skogkledde og dyrka terrassar av elvegrus og sand. Ved tettstaden Førde er dalen særleg brei, og her er avsett ei mektig øyr.

Oppover i Holsendalen blir dalsidene bratte. Terrenget stig austover til Grovabreen som er det høgaste punktet til kommunen på 1636 meter over havet. Berggrunnen i Førde består av gneis som tilhøyrer Gneisregionen.

Busetjinga i den tidlegare kommunen er konsentrert til tettstaden og administrasjonssenteret Førde og hovuddalføret opp til Moskog. Førde var i 2017 største by i Sogn og Fjordane med 13 000 innbyggjarar. Elles er det jamn busetjing i dalane og litt meir spreidd langs fjorden. Folketalet i Førderegionen voks sterkt dei siste tiåra før kommunesamanslåinga.

Jordbruket i den tidlegare kommunen har hovudvekt på eit allsidig husdyrbruk. Omtrent halvparten av den produktive skogen er barskog.

Industrien har tradisjonelt vore knytt til jordbruket med meieri, slakteri, mølle og ullvarefabrikk. Ved kommunesamanslåinga var produksjon av næringsmiddel, verkstadsprodukt, grafiske produkt, betongvarer og trevarer viktigast.

Offentleg og privat tenesteyting hadde ved kommunesamanslåinga den største delen av dei sysselsette i kommunen. Kommunen hadde monaleg turisttrafikk.

Den tidlegare kommunen har kraftressursar som berre i lita grad er utbygd, og Førde var derfor ein liten kraftkommune, med ein gjennomsnittleg årsproduksjon på 149 gigawattimar (GWh) i 2016. Det var ved kommunesamanslåinga 19 kraftverk, der høgaste fallhøgd er 81 meter. Gaula (sjå Gaularvassdraget) er varig verna mot vassdragsutbygging.

Førde høyrde til Vest politidistrikt, Fjordane tingrett og Gulating lagmannsrett.

Kommunen var med i regionrådet Samarbeidsforum i Sunnfjord saman med Flora, Gaular, Jølster og Naustdal.

Førde kommune svarer til dei to sokna Førde og Holsen/Haukedalen i Sunnfjord prosti (Bjørgvin bispedømme) i Den norske kyrkja.

Mot slutten av 1800-talet høyrde Førde til Sønd- og Nordfjord fogderi i Nordre Bergenhus amt.

Sunnfjord Museum held til ved Movatnet, aust for Førde sentrum. Museet opna i 1926, har tretti bygningar og er regionmuseum for indre Sunnfjord. Sogn og Fjordane kunstmuseum har to avdelingar i kommunen, Kunstsenteret i Førdehuset og Kunstmuseet på Prestebøen. Regionteateret Sogn og Fjordane Teater vart skipa i 1977 og har base i Førde. Førdefestivalen, ein internasjonal folkemusikkfestival, vart første gongen arrangert i 1990.

Førde kommune fekk prisen Årets nynorskkommune i 2015.

Avisa Firda er den største avisa i kommunen og dekkjer alle kommunane i Sunnfjord. Avisa har hovudkontor i Førde, vart grunnlagt i 1918, kjem ut seks dagar i veka og er redigert på nynorsk. I Førde finst to institusjonar som utdannar nynorskjournalistar: Nynorsk mediesenter og Nynorsk avissenter. Nynorsk mediesenter er underlagt NRK og har utdanna ti radio- og fjernsynsjournalistar i året sidan 2004. I 2013 opna Nynorsk avissenter, som er eigd av Firda Media.

Kommunevåpenet, som vart godkjent 1990, hadde tre plogjern i sølv, to over ein, mot ein raud bakgrunn. Våpenet symboliserte jordbruk, vekst og utvikling.

• Førde tettsted
• Sunnfjord
• Vestland

• Djupedal, Torkjell: Førde : kulturhistorisk vegvisar, 1998.
• Førsund, Finn Borgen: Førde bygdebok : gardssoge og soga om folket, 1990-92, 2 bind.
• Tyssen, Asbjørn: Hundre år i Førde : ei biletreise 1860-1960, 2001.