Excise

Ang excise, o excise tax, ay anumang buwis na ipinapataw sa mga iginawang mga produkto (manufactured goods) sa sandali ng paggawa imbes na ipataw sa oras ng pagbebenta. Ang mga excise ay kadalasang nauugnay sa mga pangkaraniwang tungkulin, na ipinapataw sa mga dati nang kalakal kapag tumawid sila sa isang itinalagang hangganan sa isang partikular na direksyon; ang customs ay ipinapataw sa mga kalakal na nagiging mga bagay na nabubuwisan sa labas ng bansa, habang ang excise ay ipinapataw sa mga kalakal na umiiral sa loob ng bansa.

Ang isang excise ay itinuturing na isang hindi direktang buwis, ibig sabihin na ang prodyuser o nagbebenta na nagbabayad ng buwis sa gobyerno ay inaasahang susubukan na mabawi ang kanilang pagkalugi sa pamamagitan ng pagtataas ng presyong binayaran ng tuluyang bumibili ng mga produkto. Karaniwang ipinapataw ang mga excise bilang karagdagan sa iba pang di-direktang mga buwis tulad ng buwis sa pagbebenta (sales tax) o value-added tax (VAT). Karaniwan, ang isang excise ay naiiba kaysa sa sales tax o VAT sa tatlong paraan:

1. ang excise ay karaniwang isang buwis sa bawat yunit, na nagkakahalaga ng isang partikular na presyo para sa isang bolyum o yunit ng bagay na binili, samantalang ang buwis sa pagbebenta (sales tax) o value-added tax ay isang ad valorem na buwis at proporsyonal sa presyo ng mga produkto,
2. ang isang excise ay karaniwang nalalapat sa isang makitid na hanay ng mga produkto, at
3. ang isang excise ay karaniwang mas mabigat, nagkakahalaga ng mas mataas na bahagi ng retail price ng mga itinarget na mga produkto.

Ang mga karaniwang halimbawa ng mga excise tax ay ang mga buwis para sa gasolina at iba pang panggatong pati na rin sa mga buwis para sa tabako at alkohol (minsan ay tinutukoy bilang sin tax ).

Sa Pilipinas

Ayon sa Bureau of Internal Revenue (BIR), ang excise tax ay ang buwis na ipinapataw sa produksiyon, pagbebenta at konsumo ng mga produkto. Ang buwis na ito ay ipinapataw sa mga produktong gawa sa bansa gayundin sa mga produktong imported.

Ito ang mga produktong sakop ng excise tax batay sa mga artikulo at koda ng bansa:

• Produktong alkohol (Seksyon 141-143)
• Produktong tobako (Seksyon 144-146)
• Mga iba pang artikulo (Seksyon 149-150) - sasakyan, mga di-kailangang kagamitan, matatamis na inumin, at mga di-kailangang serbisyo
• Produktong Mineral (Seksyon 151)

Sa pangkalahatang oras naman ng pagbabayad ng excise tax:

• Sa domistiko o lokal na mga produkto - Bago alisin sa pinanggalingan ng produksyon
• Sa mga produktong imported - Bago ipakita o ilabas ang kustodiya ng mga mamimili