Antonie van Leeuwenhoek

Antonie van Leeuwenhoek
Antonie van Leeuwenhoek
	1680'den sonra Jan Verkolje tarafından yapılmış portresi
Doğum	24 Ekim 1632; Delft, Hollanda
Ölüm	26 Ağustos 1723 (90 yaşında); Delft, Birleşik Hollanda Cumhuriyeti
Tanınma nedeni	Tarihteki ilk bilinen mikroskopist ve mikrobiyolog; Mikroskobik mikroorganizmaların keşfi (animalcule); Protozoaların keşfi; İlk eritrosit tanımlaması;
Kariyeri
Dalları	Mikroskopi; Mikrobiyoloji;
İmza

Antonie Philips van Leeuwenhoek^{[not 2]} (24 Ekim 1632 - 26 Ağustos 1723), Hollandalı tüccar ve bilim insanı. Genellikle, Mikrobiyoloji'nin babası olarak bilinir. Bir sepetçinin oğlu olarak dünyaya geldi, 16 yaşında bir kumaş tüccarının yanında staja başladı. En iyi bildiği şey mikroskobuyla çalışmaktı. Kendi yaptığı mikroskopla tek hücreli canlıları inceliyordu.^[4]^[5]

90 yaşındayken, 26 Ağustos 1723 tarihinde Hollanda'nın Delft şehrinde öldü.

Hayatı ve çalışmaları

Leeuwenhoek bakteriyi keşfeden ve kendi oluşturduğu mikroskobu ile mikroskobik canlıları inceleyen ilk bilim insanıdır. Gözlükleri büyüteç gibi kullanarak kumaşları incelemeye başlamış ve bu mikro canlıların varlıklarının farkına varınca da başka büyüteçler üretmiş ve nihayet bir mikroskop icat edip canlıları yakından görebilme imkânına sahip olmuştur.^[6]^[7] Yaşamı boyunca ürettiği mikroskop merceklerinin sayısı 550'dir. Her biri ile yeni bir inceleme yapmıştır.

Leeuwenhoek aynı zamanda kan hücreleri üzerinde de araştırmalar yapmıştır. Kılcal damarları inceleyerek kan hücrelerinin geçişini gözlemlemiştir. Leeuwenhoek'den önce hiç kimse kasların liflerden oluştuğunun farkında değildir. Mikroskobunun altında liflerin her birini gözlemlemiş ve incelemelerde bulunmuştur.

Hayvanlar ve bitkilerde beslenme sistemi üreme ve bitkilerde besin transferi gibi konularda da pek çok çalışması olmuştur. Bitkilerin birbirinden farklı bölümleri araştırmasının en önemli parçalarındandır. Bitkinin kökü gövdesi ve yapraklarının üç boyutlu çizimlerini yapmış ve yapılarının detaylarını ortaya çıkaran ilk bilim insanıdır.

Galeri

Leeuwenhoek mikroskobu
Antonie van Leeuwenhoek'un mezarı, Delft, Hollanda
Van Leeuwenhoek tarafından yapılmış mikroskop görüntüsünü tarifleyen çizim
Van Leeuwenhoek mikroskobu

Notlar

^ Van Leeuwenhoek, kendi tasarımı olan tek mercekli mikroskopları kullanarak mikroskobik organizmaları (mikropları) tartışmasız bir şekilde keşfeden/gözlemleyen, tanımlayan, inceleyen, bunlarla bilimsel deneyler yapan ve boyutlarını nispeten belirleyen ilk kişi olduğu için evrensel olarak mikrobiyolojinin babası olarak kabul edilmektedir.^[1] Leeuwenhoek aynı zamanda bakteriyoloji ve protozooloji'nin (son zamanlarda protistoloji olarak bilinmektedir) babası olarak kabul edilir.^[2]^[3]
^ Leeuwenhoek, Thonis tarafından vaftiz edilirken ismi Antonij (Modern İngilizcede karşılığı Antony'dir.) olarak imzalanmıştır. Ayrıca ismi yazılı kaynaklarda Anton, Anthon, Anthony, Antonie, Antony, Anthonie, Antoni, Antonio ve Anthoni olarak bulunabilir. Leeuwenhoek, van ekini ismine 1686 yılında eklemiştir. Bakınız: http://www.archief.delft.nl/ 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Antonie van Leeuwenhoek ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Leeuwenhoek's letters to the Royal Society
Lens on Leeuwenhoek (site on Leeuwenhoek's life and observations)
Vermeer connection website23 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
University of California, Berkeley article on Van Leeuwenhoek 10 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Antoni van Leeuwenhoek çalışmaları – Gutenberg Projesi
Retrospective paper on the Leeuwenhoek research by 15 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Brian J. Ford.
Images seen through a van Leeuwenhoek microscope by Brian J. Ford 15 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Instructions on making a Van Leeuwenhoek Microscope Replica by Alan Shinn

Kaynakça

^ Lane, Nick (6 March 2015). "The Unseen World: Reflections on Leeuwenhoek (1677) 'Concerning Little Animal'." Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences . 2015 Apr; 370 (1666): DOI:10.1098/rstb.2014.0344
^ Dobell, Clifford (1923). "A Protozoological Bicentenary: Antony van Leeuwenhoek (1632–1723) and Louis Joblot (1645–1723)". Parasitology. 15 (3). ss. 308-319. doi:10.1017/s0031182000014797.
^ Corliss, John O (1975). "Three Centuries of Protozoology: A Brief Tribute to its Founding Father, A. van Leeuwenhoek of Delft". The Journal of Protozoology. 22 (1). ss. 3-7. doi:10.1111/j.1550-7408.1975.tb00934.x. PMID 1090737.
^ Egerton, F. N. 1967. Van Leeuwenhoek as a founder of animal demography. Journal of the History of Biology 1:1–22.
^ Frank N. Egerton (2006) A History of the Ecological Sciences, Part 19: Leeuwenhoek's Microscopic Natural History. Bulletin of the Ecological Society of America: Vol. 87, No. 1, pp. 47-58. doi:10.1890/0012-9623(2006)87[47:AHOTES]2.0.CO;2
^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2012.
^ Giants of Delft: Johannes Vermeer and the natural philosophers : the ... Door Robert D. Huerta [1] 20 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[4] Van Leeuwenhoek, kendi tasarımı olan tek mercekli mikroskopları kullanarak mikroskobik organizmaları (mikropları) tartışmasız bir şekilde keşfeden/gözlemleyen, tanımlayan, inceleyen, bunlarla bilimsel deneyler yapan ve boyutlarını nispeten belirleyen ilk kişi olduğu için evrensel olarak mikrobiyolojinin babası olarak kabul edilmektedir.^[1] Leeuwenhoek aynı zamanda bakteriyoloji ve protozooloji'nin (son zamanlarda protistoloji olarak bilinmektedir) babası olarak kabul edilir.^[2]^[3]

[5] Leeuwenhoek, Thonis tarafından vaftiz edilirken ismi Antonij (Modern İngilizcede karşılığı Antony'dir.) olarak imzalanmıştır. Ayrıca ismi yazılı kaynaklarda Anton, Anthon, Anthony, Antonie, Antony, Anthonie, Antoni, Antonio ve Anthoni olarak bulunabilir. Leeuwenhoek, van ekini ismine 1686 yılında eklemiştir. Bakınız: http://www.archief.delft.nl/ 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Lane, Nick (6 March 2015). "The Unseen World: Reflections on Leeuwenhoek (1677) 'Concerning Little Animal'." Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences . 2015 Apr; 370 (1666): DOI:10.1098/rstb.2014.0344

[2] Dobell, Clifford (1923). "A Protozoological Bicentenary: Antony van Leeuwenhoek (1632–1723) and Louis Joblot (1645–1723)". Parasitology. 15 (3). ss. 308-319. doi:10.1017/s0031182000014797.

[3] Corliss, John O (1975). "Three Centuries of Protozoology: A Brief Tribute to its Founding Father, A. van Leeuwenhoek of Delft". The Journal of Protozoology. 22 (1). ss. 3-7. doi:10.1111/j.1550-7408.1975.tb00934.x. PMID 1090737.

[6] Egerton, F. N. 1967. Van Leeuwenhoek as a founder of animal demography. Journal of the History of Biology 1:1–22.

[7] Frank N. Egerton (2006) A History of the Ecological Sciences, Part 19: Leeuwenhoek's Microscopic Natural History. Bulletin of the Ecological Society of America: Vol. 87, No. 1, pp. 47-58. doi:10.1890/0012-9623(2006)87[47:AHOTES]2.0.CO;2

[8] "Arşivlenmiş kopya". 21 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2012.

[9] Giants of Delft: Johannes Vermeer and the natural philosophers : the ... Door Robert D. Huerta [1] 20 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[not 1]

[not 2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]