Menzil Cemaati
| Menzil Cemaati | |
|---|---|
| Kuruluş | 1971 |
| Kurucu | Abdulhakim Erol |
| Tür | Cemaat |
| Amaç | Sünni İslam anlayışı üzerinden dini ilim eğitimi vermek. |
| Merkez | Menzil, Kâhta, Adıyaman, Türkiye |
| Hizmet bölgesi | Türkiye ve Avrupa |
| Lider | Abdulhakim Erol (1971-1972) Muhammed Raşit Erol (1972-1993) Abdulbaki Erol (1993-2023) Muhammed Saki Erol (2023-) Muhammed Mübarek Erol (2023-) Muhammed Fettah Erol (2023-) |
| Resmî site | naksibendi.com.tr semerkandvakfi.org |
Menzil Cemaati, Nakşibendiye'ye bağlı olup Türkiye'deki cemaatler arasında en fazla mensubu olanlardan biridir. Siirt'in Baykan ilçesinden Adıyaman'ın Kahta ilçesi Menzil köyüne gelip yerleşen Abdulhakim Erol tarafından kurulmuştur.[1] 12 Temmuz 2023'e kadar Cemaatin lideri Abdülbaki Erol'du.[2] Erol'un ölümü üzerine yerine oğlunun geçeceği düşünülmüştür ancak 24 Temmuz tarihinde cemaat içinde bir uzlaşmaya varılamadığından, üç oğlu arasında ayrılmıştır.[3]
2000’li yıllarda Menzil grubu ikiye ayrılmıştır. Buhara olarak da anılan bu ikinci grubun başında, Muhammed Raşit Erol'un oğullarından olup ana koldan ayrılan Fevzettin Erol bulunmaktadır.Bu grubun merkezi ise Eskişehir’in Buhara, Sivrihisar ilçesindedir. [4]
Cemaatin merkezi Adıyaman ilidir.[5] Menzil ismini de ortaya çıktığı Adıyaman'ın Kâhta ilçesindeki Menzil köyünden almaktadır.[6] Cemaatin Ankara ve İstanbul'da da uzantıları mevcuttur. Cemaat mensuplarınca cemaatin Avrupa ülkelerinde geniş bir ağa sahip olduğu iddia edilmektedir. Türk siyasetçilerden ve Türkiye Cumhuriyeti eski devlet bakanlarından da Menzil Cemaati'ne mensup kişiler vardır.[7]
Menzil mensuplarının kurduğu Semerkand Vakfı, turizm şirketleri, medya organları, vakıflar ve eğitim kurumları gibi farklı şirket ve yapılanmalar; cemaatin birincil ekonomik kaynağını oluşturmaktadır. Söz konusu mal varlıkları zaman zaman kamuoyunda ve medyada tartışmalara neden olmaktadır.[8][9][10][11]
Cemaat içinde tarikat liderlerinin Muhammed'in soyundan geldiği iddiası[12] üzerine liderlerin ismi Muhammed'in soyundan gelenler için kullanılan "Seyyid" ünvanı ve Muhammed'in torunu Hüseyin'in soyundan gelenler için kullanılan "El-Hüseyni" son eki eklenerek kullanılmaktadır.[13][14]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Cemaat, Nakşibendiliğin Halidiyye kolundandır.[6][15][16]
Cemaatin kurucusu Abdulhakim Erol'un 1972'de Ölümünden sonra oğlu Muhammed Raşid Erol cemaatin lideri olmuştur. 12 Eylül Askeri Darbesi sonrası Menzil'e çok ziyaretçi çekmesi üzerine Muhammed Raşid Erol Millî Güvenlik Konseyi tarafından Gökçeada'da zorunlu ikamete gönderilmiş fakat sağlık problemleri yüzünden Konsey kararı ile Ankara'ya yerleşmiş, sonra Menzil'e dönmüştür.
Alparslan Türkeş'e karşı bayrak açan Büyük Birlik Partisi lideri, eski Ülkü Ocakları Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu ve eski Maraş Ülkü Ocakları Başkanı Ökkeş Kenger Şendiler gibi siyaset arenasında boy gösteren isimlerin de Menzil Şeyhi Muhammed Raşid Erol'un müritleri olmasıyla cemaat, kamuoyunda dikkatleri daha fazla üzerine çekmiştir. Eski bakanlardan Recep Akdağ ve Taner Yıldız'ın da Menzil mensubu olduğu dile getirilmektedir.[17][18][19]
Muhammed Raşid Erol'un 22 Ekim 1993 tarihinde ölümü ile cemaat lideri Seyyid Abdülbaki El-Hüseyni ismini de kullanan Abdülbaki Erol olmuştur. Abdülbaki Erol, sağlık sorunları nedeniyle 12 Temmuz 2023 tarihinde tedavi gördüğü Emsey Hastanesi'nde ölmüştür.[20]
Abdülbaki Erol'un ölümünden sonra cemaatin yeni liderinin kim olacağı konusunda kısa süreli tartışmalar yaşanmış, Abdulbaki Erol'un büyük oğlu Muhammed Saki Erol, Menzil köy merkezinde açıklama yaparak tövbe yetkisinin Abdulbaki Erol'un 3 oğul arasında paylaştırıldığını ve tarikatın faaliyetlerini üç ismin, köydeki üç ayrı camide sürdüreceğini söylemiştir.[21]
Liderleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Abdulhakim Erol (1971-1972)
- Muhammed Raşid Erol (1972 - 22 Ekim 1993)
- Abdulbaki Erol (22 Ekim 1993 - 12 Temmuz 2023) Semerkand Grubu
Fevzettin Erol, anlaşmazlıklar sonucunda 30 Aralık 2002 tarihinde Adıyaman'dan ayrılarak Eskişehir'e yerleşmiş ve şeyhlik ilan etmiştir.[22][23]
- Fevzettin Erol (30 Aralık 2002 - Günümüz) Buhara Grubu
Abdülbaki Erol'un vefatının ardından cemaatin liderliği, üç oğlu arasında paylaştırılmıştır.[24]
- Muhammed Saki Erol (12 Temmuz 2023 - Günümüz) Serhendi Grubu
- Muhammed Mübarek Erol (12 Temmuz 2023 - Günümüz) Gucdevan Vakfı, Semerkand Grubu
- Muhammed Fettah Erol (12 Temmuz 2023 - Günümüz) Buhara Vakfı, Semerkand Grubu
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bbc news türkçe. "Menzil Cemaati: Kökeni, yapısı, siyasetle ilişkisi, ekonomik faaliyetleri". Bbc. 13 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2023.
- ^ Çınar, Ahmet (24 Temmuz 2017). "Türkiye'yi AKP eliyle kuşatan karanlık ağ: Nakşibendi iktidarı!". soL Haber Portalı. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2023.
- ^ "Menzil Cemaati hakkında neler biliniyor?". BBC News Türkçe. 13 Temmuz 2023. Erişim tarihi: 25 Ekim 2024.
- ^ "neolduhaber". 04.04.2019. 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2015.
- ^ a b Barış Pehlivan, Barış Terkoğlu (2019). Metastaz. AKP'li Bakandan Menzil Şeyhine İstihare Ricası. Kırmızı Kedi Yayınevi. s. 23. ISBN 978-605-298-450-5.
- ^ "Menzil tarikatı şeyhi iki Bakan için 'onlar bizim çocuklarımız' dedi". 'Menzil-Bir Tarikatın İki Yüzü' adlı kitabın yazarı Saygı Öztürk, 'Menzil'in Ankara'daki temsilcisi aynı zamanda Diyanet İşleri'nin kadrolu bir imamı' dedi. Öztürk, Menzil şeyhinin, sağlık ve enerji bakanları için 'onlar bizim çocuklarımız' dediğini açıkladı. Haber Sol. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
- ^ "İşte Menzil Cemaati'nin kodları". Gazeteci-Yazar Soner Yalçın, Recep Akdağ’ın Sağlık Bakanlığı koltuğuna oturtulmasında Menzil tarikatının etkili olduğunu yazmıştı. Soner Yalçın 3 Ağustos 2016 tarihli yazısında “Sağlık Bakanlığında Menzil Cemaati örgütlenmesi var!” diyerek konuyu gündeme taşımıştı. Oda Tv. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
- ^ Çakır, Ruşen (2 Aralık 2019). "Fethullahçıların yerini Menzil mi aldı?". Burada baktığımız zaman büyük bir şirketleşme görüyoruz. Benim kendileriyle tanıştığım dönemlerde bu şirketleşme henüz başlamamıştı ya da yeni yeni başlıyordu. Köyde birtakım dükkânlar vardı, ama onun dışında bir şirketleşme ve hatta holding –Semerkant Holding– olayı yoktu; ama şimdi var. Medyaya girildi, birtakım yayın organları, televizyonları, dergileri var, kitap basılıyor, vakıflar kuruldu ve değişik şirketler kuruldu; bunlar da bir holding içinde toplandı, İstanbul’da yerleri var, okulları var, her şeyleri var artık, turizm de var, başka alanlar da var. Medya Scope. 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
- ^ "Türkiye'de "şirketleşen" tarikat ve cemaatler". "Zenginler tarikatı olarak" bilinen Erenköy Cemaati, Süleymancılar, Menzil ve pek çok tarikatta, iş ve çıkar ilişkileri bulunuyor. Bu cemaat ve tarikatlara ait şirketler, hastaneler, özel okullar mevcut. DW Türkçe. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2020.
- ^ "Menzil lüks merakıyla yine gündemde - Herkes Duysun". www.herkesduysun.com. 29 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "Altin silsile". naksibendi.com.tr. 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "SEYYİD". TDV İslâm Ansiklopedisi. 29 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ Şafak, Yeni. "Gavsı Sani nedir, ne anlama gelir? | Son Dakika Haberleri". Yeni Şafak. 29 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "Fethullahçıların yerini Menzil mi aldı?". Medyascope. 2 Aralık 2019. 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
- ^ Duvar, Gazete (9 Haziran 2017). "Menzil, Kürtler, Selefilik". 7 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
- ^ ""Menzil Tarikatı Sağlık Bakanlığı'nı ele geçirdi mi?"". Independent Türkçe. 28 Ekim 2019. 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
- ^ "Wikileaks'te tarikatının ismi geçti". Cumhuriyet. 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
- ^ Barış Pehlivan, Barış Terkoğlu (2019). Metastaz. AKP'li Bakandan Menzil Şeyhine İstihare Ricası. Kırmızı Kedi Yayınevi. ss. 29-31. ISBN 978-605-298-450-5.
- ^ "Menzil cemaati lideri Abdulbaki Erol kimdir? Kamuoyunda Gavs-ı Sani Şeyh Abdülbaki Elhüseyni olarak biliniyordu". NTV. 12 Temmuz 2023. 15 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2023.
- ^ "Menzil cemaati 3'e bölündü". Cumhuriyet (gazete). 12 Temmuz 2023. 14 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ Haber7. "Menzil'in iki ismi konuştu: Tartışılan iddialara cevap verdiler". Haber7. Erişim tarihi: 26 Ekim 2024.
- ^ "Eskişehir'de bir Menzilci yerleşimi: Buhara köyü". haber.sol.org.tr. 5 Nisan 2024. Erişim tarihi: 26 Ekim 2024.
- ^ Merkezi, Haber (25 Temmuz 2023). "Menzil'de bölünme: Büyük kardeş Saki Erol'un yeni kurduğu Serhendî Vakfı, tarikatın önceki vakıf ve dernekleriyle ilişkisi olmadığını duyurdu". Medyascope. Erişim tarihi: 25 Ekim 2024.
