Türkiye'de Hristiyanlık
 | |
| Toplam nüfus | |
|---|---|
| yaklaşık 180 bin kişi[1] | |
| Dinler | |
| Hristiyanlık (Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi, Oryantal Ortodoksluk, Antakya Rum Ortodoks Patrikhanesi, Süryani Ortodoks Kilisesi, Protestanlık) | |
| Diller | |
| Türkçe, Yunanca, Kilise Latincesi, Koini Yunancası, Ermenice, Süryanice, Arapça, Rusça, Gürcüce, İngilizce, Almanca, Korece, Farsça |
| Makale serilerinden |
 |
Hristiyanlığın, Pavlus'un, Timoteos'un, Nikolaos'un, Polikarp'ın ve daha birçok kişinin olduğu çok sayıda Hristiyan havari ve azizlerin doğduğu yer olan Anadolu'da ve bir kısmı Türkiye sınırlarında kalan Ermeni Yaylası'nda uzun bir geçmişi vardır.
Türkiye'de Hristiyanların oranı 1914'te %25-20 iken 1927'de %2 civarına geriledi[2] ve bugün yaklaşık %0,2 kadardır.[1][3][4][5] Türkiye'de din ve mezheplere yönelik nüfus sayımı olmaması sebebiyle rakamlar kesin olmamakla birlikte bu oran yaklaşık 180 bin kişilik bir nüfusa tekabül etmektedir. Bunun nedeni, I. Dünya Savaşı sırasında Süryani ve Ermenilerin zorunlu göçleri ve bu topluluklara karşı işlenen şiddet olayları, Yunanistan ile Türkiye arasındaki nüfus mübadelesi[6] ve Hristiyanların göç etmesi gibi ülkenin demografik yapısında önemli ölçüde değişikliğe yol açan olaylardan kaynaklanıyordu.
Bugün, yaklaşık 80.000 Oryantal Ortodoks,[7] 35.000 Katolik,[8] 18.000 Antakya Rum Ortodoks,[9] 8.000 Protestan ve 5.000 Rum Ortodoks[7] çoğunlukla etnik Türk olmak üzere, Türkiye'nin nüfusunun %0,2'sinden azını temsil eden 160.000'den fazla kişinin oluşturduğu farklı Hristiyan mezhepler bulunmaktadır. Bununla birlikte, 708 kişilik Mormon[10], Mesih'te Kardeşler ve Yehova'nın Şahitleri gibi grupların da Türkiye'de varlıklarını sürdürdükleri bilinmektedir. Ayrıca Rum Ortodoks veya Süryani Ortodoks Kilisesi'ni takip eden küçük bir etnik Ortodoks Türk (çoğunlukla İstanbul'da veya İzmir'de yaşayan) grup vardır. Çoğu kez etnik Rumlarla karıştırılırlar. Bazılarının aslında bir Rum geçmişi olmasına rağmen, bu nüfus içinde tarihte İslam'a hiç girmemiş etnik Türkler vardır.[11] Hâlen Türkiye'de ibadete açık olan 398 kilise bulunur.[12] Doğu Ortodoks Kilisesi'nin merkezi 4. yüzyıldan beri İstanbul olmuştur.[13][14]
Türkiye'deki kiliselerin durumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Anglikan kiliseleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Kilise adı | Resim | Durum |
|---|---|---|
| Kırım Kilisesi, İstanbul | 
|
Aktif |
| Müjdeci Aziz Yuhanna Anglikan Kilisesi, İzmir | 
|
Aktif |
Ermeni kiliseleri
[değiştir | kaynağı değiştir]_(3).JPG)
.png)
.JPG)
Rum/Bizans kiliseleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Kilise adı | Resim | durum |
|---|---|---|
| Ayios Andreas en te Krisei Manastırı | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Kariye Kilisesi | 
|
Camiye dönüştürüldü, sonrasında müze oldu, sonra tekrar camiye dönüştürüldü |
| Pantokrator Manastırı Kilisesi | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Pantepoptes Manastırı Kilisesi | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Antiochos Sarayı | Yıkıntı | |
| Pharos Meryem Ana Kilisesi | Yıkıntı | |
| Azize Gastria Manastırı | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi | 
|
Aktif |
| Aya İrini | 
|
Müze |
| Ayasofya | 
|
Camiye dönüştürüldü, sonrasında müze oldu, sonra tekrar camiye dönüştürüldü |
| Havariyyun Kilisesi | Yıkıldı ve üzerine Fatih Camii inşa edildi | |
| Lips Manastırı Kilisesi | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Stoudios Manastırı | _Monastery.jpg)
|
Yıkıntı; camiye çevrileceği nedeniyle ziyaretçilere kapalı |
| Hagios İoannes en te Trullo Kilisesi | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Blachernae Meryem Ana Kilisesi (İstanbul) | 
|
Aktif |
| Kanlı Kilise | 
|
Aktif |
| Myrelaion Kilisesi | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Aziz Nikolas Katolik Kilisesi | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Pammakaristos Manastırı | 
|
Camiye çevrilmiş |
| İskenderun Aziz Nicholas Kilisesi | 
|
Kahramanmaraş depremlerinde hasar gördü |
| Aya Sergios ve Bachos Kilisesi | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Sveti Stefan Kilisesi | 
|
Aktif |
| İstanbul, Feriköy'deki Aziz Demetrius Kilisesi | Aktif | |
| Kristos Pantepoptes Kilisesi | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Vefa Kilise Camii | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Ayia Theodosia | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Azize Theotokos Kyriotissa | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Kuştul Manastırı | Yıkıntı | |
| Sümela Manastırı | 
|
Müze |
| Meryem Ana Evi | 
|
Müze |
| Meryem Ana Türk Ortodoks Kilisesi | 
|
Aktif |
| Aziz Nikolas Kilisesi (Noel Baba) (Demre) | Yıkıntı, müze |
Katolik kiliseleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Kilise adı | Resim | durum |
|---|---|---|
| İstanbul Saint Esprit Kilisesi | 
|
Aktif |
| Czestochova Meryem Ana Kilisesi | 
|
Aktif |
| St. Antuan Katolik Kilisesi, İstanbul | 
|
Aktif |
| Azize Tereza Kilisesi - Ankara | 
|
Aktif |
| Müjde Katedrali, İskenderun | 
|
Kahramanmaraş depremlerinde hasar gördü |
| Sent Antuan Latin Katolik Kilisesi, Mersin | .jpg)
|
Aktif |
| Aziz John Katedrali, İzmir | ,_Izmir.JPG)
|
Aktif |
| Saint Pierre Kilisesi | 
|
Müze |
| Aziz Polikarp Kilisesi | .jpg)
|
Aktif |
| San Domenico Kilisesi, İstanbul | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Saint Benoît Latin Katolik Kilisesi | 
|
Aktif |
| Saint Peter ve Saint Paul Kilisesi | 
|
Aktif |
Gürcü kiliseleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Kilise adı | Resim | durum |
|---|---|---|
| Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi | 
|
Aktif |
| Oşki ("Öşki Manastırı"/"Öşk Vank''/''Çamlıyamaç") | 
|
Terkedilmiş |
| Hahuli Manastırı (''Haho''/''Bağbaşı'') | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Doliskana Manastırı (''Dolishane''/''Hamamlıköy'') | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Bana Katedrali (''Penek'') | 
|
Yıkıntı |
| Tbeti Manastırı (''Cevizli'') | 
|
Yıkıntı |
| eski Gürcü Kilisesi, Ani | 
|
Yıkıntı |
| İşhani Manastırı | 
|
Koruma altında |
| Parhali Manastırı (''Barhal''/''Altıparmak'') | 
|
Camiye çevrilmiş |
| Handzta Manastırı | .JPG)
|
Yıkıntı |
| Ekeki Kilisesi | .jpg)
|
Yıkıntı |
| Othta Eklesia (''Dörtkilise'') | 
|
Terkedilmiş |
| Parehi Manastırı | 
|
Yıkıntı |
| Makriali Aziz Giorgi Kilisesi, Kemalpaşa, Artvin | 
|
Yıkıntı |
| Barlaham Manastırı, Yayladağı | Yıkıntı | |
| Ança Manastırı | 
|
Yıkıntı |
| Okhvame, Ardeşen | 
|
Yıkıntı |
| Tskarostavi Manastırı | 
|
Yıkıntı |
| Opiza Manastırı | 
|
Yıkıntı |
Süryani kiliseleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Kilise adı | Resim | durum |
|---|---|---|
| Midyat'ta Mor Sharbel Süryani Ortodoks Kilisesi | 
|
Aktif |
| Mor Gabriel Manastırı | 
|
Aktif |
| Deyrüzzaferân Manastırı | 
|
Aktif |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türkiye'de din özgürlüğü
- Karamanlılar, Yunan Ortodoks dinine bağlı Türkçe konuşan halk
- Türkiye'deki dini azınlıklar
- Türkiye'deki Ermeni kültürel mirası
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Arestakes Simavoryan, Hristiyanlar (Protestanlar ve Katolikler) 29 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Türk Hıristiyanlar Ağı
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Türkiye farklı inançlara sağlanan ibadet yeri sayısında Batı'nın 5 kat önünde". www.aa.com.tr. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2024.
- ^ "Umumî Nüfus Tahriri" (PDF). 28 Ekim 1927. s. 30. 22 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ağustos 2024.
- ^ "The Global Religious Landscape". 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Turkey (Turkiye) (İngilizce), Central Intelligence Agency, 13 Ağustos 2024, 28 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Ağustos 2024
- ^ "Türkiye'de Hristiyan nüfusu ve kilise sayısı - Demokrat Gündem - Haberler - Son Dakika Haberleri". demokratgundem.com. 19 Haziran 2023. 18 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2024.
- ^ "Chapter The refugees question in Greece (1821-1930) in "Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας", ΟΕΔΒ ("Topics from Modern Greek History"). 8th edition" (PDF). Nikolaos Andriotis. 2008.
- ^ a b "Foreign Ministry: 89,000 minorities live in Turkey". Today's Zaman. 15 Aralık 2008. 20 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "Statistics by Country". www.catholic-hierarchy.org. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
- ^ "Christen in der islamischen Welt – Aus Politik und Zeitgeschichte" (PDF). 2008. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2013.
- ^ "Statistics and Church Facts | Total Church Membership". newsroom.churchofjesuschrist.org (İngilizce). 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
- ^ "Turkish Protestants still face "long path" to religious freedom". www.christiancentury.org. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2014.
- ^ "Türkiye'de Hristiyan ve Yahudilere ait 439 ibadethane ve 24 dernek var". 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ William G. Rusch (2013). The Witness of Bartholomew I, Ecumenical Patriarch. Wm. B. Eerdmans Publishing. s. 31. ISBN 978-0-8028-6717-9. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2019.
Constantinople has been the seat of an archiepiscopal see since the fourth century; its ruling hierarch has had the title of"Ecumenical Patriarch" ...
- ^ Erwin Fahlbusch; Geoffrey William Bromiley (2001). The Encyclopedia of Christianity. Wm. B. Eerdmans Publishing. s. 40. ISBN 978-90-04-11695-5. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2019.
The Ecumenical Patriarchate of Constantinople is the ranking church within the communion of ... Between the 4th and 15th centuries, the activities of the patriarchate took place within the context of an empire that not only was ...
