Mahmut Yörük

Osmanlı padişahları seferler harici başka memleketler de bulunmamıştırlar. Ancak değişen dünya ve gelişen devlet yönetme anlayışı memleket gezileri ve halk ile iç içe olmayı bir nevi zorunlu hale getirmiştir. Kamuoyunun fikrinin bilinmesi ve yönetmek için halkın fikrinin bilinmesi gerekiyor idi. Sultan II. Mahmud dünya konjonktürünün değişmeye başlaması ve milliyetçiliğin ön plana çıkmasıyla Marmara Bölgesi ve İmparatorluğa bağlı balkan memleketlerinde bir takım gezilerde bulunmuştur. Bu geziler açılış amacıyla olsun gerek gezi niyetiyle olsun halk nazarında Osmanlı padişahının görünür kılınmasını sağlamış ve padişahlık makamının halktan uzak olmadığı ispatlanmıştır. Fransız ihtilalinin etkisiyle dünyada gerçekleşen milliyetçi saikte isyanlar Osmanlının çok uluslu yapısını etkilemiştir. II. Mahmud dönemi ıslahatları da mühim yer tutmaktadır. Keskin ıslahatları olan II. Mahmud yeniçeri gibi bir müesseyi ortadan kaldıracak ve tarihe karıştıracaktır.

Sultan Abdülaziz dönemi donanmada yapılan ıslahat çalışmaları ve dönemin isyanları bu dönemin özelliğini teşkil etmektedir. Sultan Abdülaziz’in Avrupa ülkelerinin kalbi mahiyetinde ki şehirlere seyahatleri Avrupa’yı yakından görmemize ve ilk defa padişah düzeyinde bir ziyaretin gerçekleşmesi Avrupa hakkında ki görüşlerimizi geliştirmiştir. Bu seyahatler gerek davet üzerine gerekse gezi üzerine düzenlenmiş olması Avrupalı devletlerin devletimize bakışları gözlenmiştir. Daha sonra Sultan Abdülaziz’e gerçekleştirilen darbeyle tahtından edilmesi ve insafsızca katledilmesi tarihimizde derin izler bırakmıştır.

- Yayınlanmamış Bitirme Tezi -
MAHMUT YÖRÜK

ÖZET Sefere çıkma geleneği hariç tutulursa Osmanlı sultanlarının dış ülkelere seyahatte bulunmadıkları bilinir. Hatta bir iki münferit örnek dışında onlar kendi ülkelerini de gezmemişlerdir. Sultan Abdülaziz'in 1867de gerçekleştirdiği Fransa, İngiltere, Avusturya ağırlıklı Avrupa seyahati bunun tarihteki ilk ve tek istisnai örneği olmuştur. 47 gün gibi uzun denebilecek bir sürede tamamlanan ve döneminde büyük yankı uyandıran seyahatin Osmanlı toplumundaki etkileri de büyük olmuş, Padişahın dönüşü tüm Osmanlı topraklarında üç gün-üç gece süren coşkun şenliklerle kutlanmıştır. Makalede-bazı tarih kitaplarındaki ansiklopedik bilgilerle tarihi roman türünden bir iki eser dışında araştırmacıların fazla ilgisini çekmeyen-seyahatin özet kronolojisiyle birlikte, sultanın dönüşü münasebetiyle devlet merkezi İstanbul ve tüm ülke sathında yapılan kutlamalara dair bilgi verilmiştir.