Humanities

Jan Riabinin to wybitna postać kulturalnego i naukowego życia okresu międzywojennego. Znakomity archiwista, miłośnik polskiej historii, zwłaszcza dziejów swojego rodzinnego miasta – Lublina, jego dokumentalista, człowiek który zdobył powszechne uznanie i poważanie, a wszystko to na przekór wielu przeciwnościom, takim jak obca narodowość, niepełnosprawność (głuchota) czy sama specyfika pracy w archiwum, niesprzyjająca raczej brylowaniu na salonach towarzysko-kulturalnych. Za J. Riabinina przemawiały jednak efekty jego pracy, której poświęcił całe swoje życie. Był człowiekiem, który trafnie zrozumiał treść zadań archiwisty – osoby funkcjonującej na styku zadań naukowych i administracyjnych, powołanej do tego, by odsłaniać przed społeczeństwem skarby kultury narodowej, czyli to co dziś nomenklatura archiwalna zwie popularyzacją zasobu archiwalnego. Śledząc fakty biograficzne z życia tego znakomitego archiwisty i analizując jego zainteresowania zawodowe Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, jakie cechy miała archiwistyka w rozumieniu J. Riabinina. I czy jego życie można w ogóle rozpatrywać w oderwaniu od archiwistyki.

Jan Riabinin was a prominent fi gure of cultural and academic life during the interwar period. He was an outstanding archivist and Polish history enthusiast, fond of the history of his hometown-Lublin in particular. As a documentalist, Riabinin won public acclaim and esteem even despite many obstacles such as foreign origin, disability (deafness) or the peculiar character of archive work, which was far from frequenting social and cultural meetings. However, it was Riabinin’s work that spoke for itself. His whole life was devoted to it. He understood perfectly the primary role that an archivist had to play, which was to combine academic and administrative activities as well as make the society aware of its national heritage. According to the contemporary archival terminology, the latter is known as the popularization of archival sources. Taking into account the biography of this emitent archivist and analysing his job-related interests, the author attempts to fi nd out characteristics of archive
studies as defi ned by Jan Riabinin and answer the question whether it is possibile to examine Riabinin’s life separately from archive studies.

Personnel policy was one of the main forms and methods of exercising authority by the communist party during the times of the Polish People’s Republic. The article discusses the rights and duties of the workers of the Polish United Workers' Party as a consequence of the new regulations concerning the mentioned matter, which appeared after the crisis of the communist party in the years 1980–1981. There has been made an observation that any job position in the communist party involved numerous privileges concerning wages and living conditions and above all, the real authority of the state was not exercised by the officers of state but by the workers of the Polish United Workers' Party.

This article describes the United Workers' Party as a bureaucratic body by analyzing aspects of its functioning, such as: organizational structure, membership and staffing, information flow, funding, and documentation of the activities and storage of recorded media.

The filing system of the Voivodeship-level party organisation of the Polish United Workers' Party in the years 1975-1990 covered the operations of the filing system of the Voivodeship Committee, the provincial centres of party work (from 1982), the committees of Cities, City-Communes, and Communes, and also staff committees and the central and branch party organisations. Depending on the volume and degree of industrialisation of a region, the organisation could show even as many as a thousand staff, who participated in recording the activities of the Communist party bu-reaucracy. In fact, every recorded piece of information which was created as a result of the party structures' functioning constituted a party docu-ment. The party documents consisted of internal and external records, which accumulated as a result of cases being conducted (the system of case files), and these comprised the whole of the documentation held originally in particular organisational units, whole organisations, and party organisational cells. Despite the existing rule of the reproducing of the work of superior party structures by the inferior units, the filing work of PUWP structures resulted in highly diverse documentation. In this article, the Author is going to attempt to answer three fundamental ques-tions capturing the essence of "a party document", i.e. what were the main types of documentation produced by the Communist Party, what rules governed the formulation of the records in the party structures, and what rules governed the measures of authentication?

Przedmiotem opracowania są materialne koszty, jakie naród polski poniósł wskutek zainstalowania partii komunistycznej przy władzy w Polsce po II wojnie światowej. Artykuł, poza wymierną sferą wydatkowania środków na poszczególne przejawy działalności Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, odzwierciedla rolę, jaką pełniła ona w Polsce w okresie powojennym. Na finanse partii komunistycznej składały się oczywiście składki członkowskie, jednak zaspokajały one potrzeby PZPR-owskiej biurokracji w minimalnym stopniu. W rzeczywistości była ona finansowana przede wszystkim z budżetu państwa poprzez system dotacji i subwencji pokrywających jej wydatki, poza tym m.in. z umarzanych pożyczek Narodowego Banku Polskiego, stuprocentowych ulg w składkach na ZUS od wynagrodzeń pracowniczych aparatu partyjnego, bezpłatnej pracy żołnierzy służby zasadniczej czy tzw. czynów partyjnych. Zważywszy na wielkość i wszechobecność struktury PZPR w skali kraju były to kwoty niebagatelne. Celem artykułu jest przedstawienie elementów składających się na wydatki finansowe organizacji partyjnej na przykładzie województwa bialskopodlaskiego i próba obliczenia całości kosztów jej materialnego utrzymania przez Polaków w omawianym okresie.

The following study includes financial costs that the Polish nation had to bear after
World War II, when the communist party established itself by the Polish authority. The article does not only present the way significant resources were allocated to the Polish United Workers’ Party’s activity, but, additionally, illustrates the role it played in the postwar Poland. Money for the party’s budget came from membership fees, however, it was enough to merely meet PUWP’s basic bureaucratic expenses. In fact, the financing was provided mainly from the state budget in a form of subsidies and subventions that covered the party’s operation. Among others the resources included the National Bank of Poland’s remitted loans, hundred per cent reliefs in social security fees from communist employees’ salaries, free-of-charge compulsory military service or so-called subbotniks. These were substantial sums of money considering the magnitude and omnipresence of the PUWP in the country. The article aims to reveal the communist party’s sources of funding based on the apparatus operating within the Biała Podlaska Voivodeship and attempts to estimate its total maintenance costs incurred by the Polish in the aforementioned period.

Wokół Cudu Lubelskiego. Dwie relacje o " jaśniejących " obrazach w powiecie radzyńskim w lecie 1949 roku Słowa kluczowe: PRL, cud lubelski, komunizm, Kościół Katolicki, Radzyń Podlaski Keywords: Polish People's Republic, the miracle of Lublin, Communism, the Catholic Church, Ra-dzyń Podlaski Okoliczności związane z tzw. Cudem Lubelskim są w Polsce dosyć dobrze zna-ne, pojawiła się już również literatura naukowa, której są przedmiotem badań. Niewie-le jednak dotychczas poświęcano w niej uwagi echom, jakimi wydarzenia w Lublinie odbiły się na prowincji województwa lubelskiego. Jednymi ze znaczniejszych, a zara-zem do dzisiaj nie wyjaśnionych, były przypadki odnawiających się (" jaśniejących ") obrazów w powiecie radzyńskim w drugiej połowie lipca 1949 r. Prezentacja dwóch dokumentów – relacji uczestników wydarzeń reprezentujących z jednej strony środowi-sko wiernych, bezpośrednich uczestników " cudów " , z drugiej powiatowego szefa par-tii sprawującej w państwie totalitarną władzę, odpowiadającej za politykę zwalczania Kościoła w terenie – ma na celu ukazanie pełniejszego opisu przypadku. Najważniejsze jednak, że oba źródła świetnie uzupełniają obraz wydarzeń, gdyż do faktograficznego, materialistycznego w duchu i treści sprawozdania komunisty skierowanego do swych władz zwierzchnich dodają tradycyjne " polsko-katolickie " w duchu spojrzenie. *** Geneza wydarzeń sięga 3 lipca 1949 r. Po zakończeniu uroczystej sumy w lubel-skiej katerze, podczas której odnowiono akt poświęcenia diecezji i parafii Niepokala-nemu Sercu Maryi, posługująca siostra zakonna zauważyła zmiany na twarzy Matki Boskiej Częstochowskiej z kopii jasnogórskiego obrazu. Przypominały one łzy płynące z oczu Bogarodzicy. Wieść o tym lotem błyskawicy rozeszła się wśród katolików w wo-jewódzkie lubelskim, w Polsce i na świecie. Już od następnego dnia do katedry zaczęły WSCHODNI ROCZNIK HUMANISTYCZNY TOM XIII 2016

Rejonowe ośrodki pracy partyjnej powołano do istnienia w styczniu 1982 r., co wiązało się z przegrupowaniem i uporządkowaniem zadań Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, związanych z nową sytuacją społeczno-polityczną po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce. Artykuł prezentuje ten element rozbudowanej struktury biurokratycznej sprawującej dyktatorską wadzę partii poprzez archiwalne opisanie jego dziejów ustrojowych oraz spuścizny dokumentacyjnej. Przykład laboratoryjny opisu stanowi Rejonowy Ośrodek Pracy Partyjnej w Radzyniu Podlaskim. Autor podejmuje zadanie określenia czym był ten twór w organizacji partii komunistycznej w Polsce, charakterystyczny dla ostatniej dekady jej istnienia. ROPP-y nie wchodziły w skład wybieralnych organów statutowych PZPR, lecz stanowiły biurokratyczną strukturę doradczo-koordynacyjną wobec podstawowych szczebli partii komunistycznej.
ROPP w Radzyniu Podlaskim był jednym z czterech utworzonych w województwie bialskopodlaskim, a obszar ich działania odpowiadał powiatom sprzed reformy administracyjnej z 1975 r. Swoim zasięgiem obejmował tereny komitetów gminnych PZPR w Czemiernikach, Drelowie, Kąkolewnicy, Komarówce Podlaskiej, Międzyrzecu Podlaskim, Ulanie, Wohyniu; Komitetu Miejskiego w Międzyrzecu Podlaskim oraz Komitetu Miejsko-Gminnego w Radzyniu Podlaskim.
Materiały archiwalne ROPP w Radzyniu Podlaskim przejęto 2 września 1992 r. wraz z dokumentacją wytworzoną przez Komitet Powiatowy, Gminny, Miejski i Miejsko-Gminny z lat 1950-1989. Dokumentacja miała postać rozsypu. W latach 2007-2008 rozpoznawano przynależność zespołową dokumentacji wchodzącej w skład tego zbioru, a w roku 2011 r. akta ROPP zostały opracowane w Archiwum państwowym w Lublinie Oddział w Radzyniu Podlaskim.