Oliwia Kasprzyk

W artykule zaprezentowana jest refleksja na temat współczesnego
teatru biograficznego (nazywanego również bioteatrem). Autorka prezentuje krótką historię nurtu oraz współczesne polskie i rosyjskie jego realizacje. Zwraca się jednocześnie uwagę na niewielką ilość dotychczas poświęconych temu zagadnieniu opracowań naukowych. Omówiony zostaje wpływ postmodernizmu na rozwój bioteatru oraz relacja między rzeczywistością sceniczną i pozasceniczną. Przywołane zostają nowe koncepcje realizmu, wychodzące poza ramy klasycznego, pooświeceniowego rozumienia terminu, a na jego miejsce są wprowadzone dwa nowe terminy: ekstra- i intrateatralność (W. Sauter). Postawione zostaje również pytanie o odpowiedzialność reżysera wobec prawdziwości wystawianej biografii.

W artykule zostanie podjęta próba analizy porównawczej dwóch tłumaczeń na język polski Prologu do tragedii Włodzimierz Majakowski,
pierwszego utworu dramatycznego, napisanego przez W. Majakowskiego w 1913 roku. Autorem pierwszego tłumaczenia jest Anatol Stern (1959), drugiego – Adam Pomorski (1996). Centralnym zagadnieniem analizy zostaną te różnice między przekładem a oryginałem, które w znacznym stopniu dotykają kwestii języka, obrazu, dźwięku/rytmiki i które mają największy wpływ na zmiany w warstwie znaczeń i obrazów. W artykule postaramy się zbadać obecność sytuacji manifestacyjnej identyfikacji ideologicznej i literackiej strategii tłumacza, która wyraża się w jego stosunku do języka i interpretacji tłumaczeniowej.

For Futurists cinema was the epitome of major media values – dynamism, machinism, presentism and it had specific relation with
the reality. Cinema was the art that fulfilled avant-garde’s ideals. In the interpretation of the Futurists film was the ideal material that could realize the concept of total art.
In this paper, we plan to present the views of young V. Mayakovsky on the cinema. His articles published in “Kine-zhurnal” during the years 1913-1915 will serve as the main source of this paper. During that time Mayakovsky wrote several texts that covered a wide range of topics, including articles on relationship of cinema with other art forms (theater, music, literature), as well as with other areas of human activity (psychology, press, war). In these articles, Mayakovsky showed that in everyday life and in mass entertainment one can find art that grows out of pure artistic needs and has its own ideals of beauty, aesthetics, and conventions. Cinema was an artistic revolution and its experiences were widely used in other areas of human life (theater, literature, press).

This article discusses the issue of how contemporary theater uses violence in its works, with special emphasis on the Hungarian director Kornél Mundruczó. In the performance Hard to be a God (2010), Mundruczó captures one of the most problematic topics of our modern society: extreme sexual, psychological and physical violence against women: in other words, “modern slavery”. Mundruczó creates his own multi-layered theatrical hyperrealism: on the theater’s stage through music, and particularly through intensive use of visual aids like projectors, movie screens and close-ups. The issue of the role of the viewers in the world of theater violence, their reception of the performance and their responsibilities towards the social issues that are presented on the stage will also be discussed.

W. Majakowski miał dość jasną, klarowną wizje swojej roli w społeczeństwie. „Я — поэт. Этим и интересен. Об этом и пишу” – pisał w 1922 roku w swojej (niby-)autobiografii Я сам.
Mimo to, poprzez ciągłe dążenia do dookreślenia pozycji poety, w ciągu ostatnich stu lat przypisano Majakowskiemu różne role. Dzięki współtworzeniu XX-wiecznej awangardy, sztuki rosyjskiego futuryzmu zaistniał on w świadomości odbiorców jako poeta-buntownik, poeta-nowator, a czasem wręcz – poeta-bluźnierca. Nakładające się z czasem na siebie futurystyczno-rewolucyjne obszary jego twórczości i działalności przypisały mu rolę poety-piewcy rewolucji (w sztuce i ustroju społecznym), dla niektórych wręcz poety-proroka. W mniejszym stopniu, historie i plotki o jego romansach, skłonności do zakochiwania się i rozkochiwania w sobie kobiet sprawiły, że był on widziany przez czytelników jako poeta-kochanek, poeta-romantyk. Ale dominującymi, nadrzędnymi rolami Majakowskiego funkcjonującymi w zbiorowej świadomości społeczeństwa rosyjskiego są poeta-trybun ludów, poeta-polityk, które zostały przypieczętowane nie tyle dążeniami samego twórcy do połączenia się z ludem, próbami dotarcia do odbiorcy masowego, ile słowami J. Stalina – „Маяковский был и остается лучшим, талантливейшим поэтом нашей советской эпохи. Безразличное отношение к его памяти и произведениям — преступление”, które nadały określony ton interpretacji twórczości, życia i roli poety na wiele lat.
Majakowski, czyli poeta-buntownik, poeta-nowator, poeta-bluźnierca, poeta-piewca rewolucji, poeta-prorok, poeta-romantyk, poeta-kochanek, poeta-trybun ludów, poeta-polityk. W niniejszym referacie poprzez analizę tekstów kultury (literatura, teatr, telewizja, muzyka) zastanowimy się, jakie role spełnia Majakowski we współczesnej Rosji, jaka jest ich charakterystyka w procesie recepcyjnym oraz która z tych ról jest dominująca. Dzięki temu postaramy się określić jaką rolę kulturotwórczą spełnia Majakowski i jego twórczość w świadomości współczesnych Rosjan. Poprzez poruszenie tego problemu referat przybiera jednocześnie formę przyczynku do dyskusji o znaczeniu i roli (wczesno)radzieckiego dziedzictwa we współczesnej percepcji rosyjskiego społeczeństwa.

Artykuł poświęcony jest związkom wczesnej twórczości W. W. Majakowskiego z filozofią F. Nietzschego. Sowiecka krytyka odrzucała możliwość wpływu filozofii Nietzschego na utwory Majakowskiego – filozof głosił pogardę dla człowieka, a poeta prowadził walkę za człowieka współczesnego. Jednak oczywiste ślady idei mających swoje źródło w myśli Nietzschego (najczęściej poruszanymi przez badaczy problemami są bluźnierstwo, śmierć Boga i nadczłowiek) zauważamy głównie w twórczości młodego Majakowskiego. W najwybitniejszym utworze wczesnego okresu twórczości, Obłoku w spodniach, Majakowski własnej wizji miłości, sztuki, społeczeństwa przyszłości, wiary w nowego, pięknego człowiek przeciwstawia miłość, sztukę, społeczeństwo i religię starego świata. Dlatego też w artykule, bazując na pracy S. L. Franka Фр. Ницше и этика «Любви к дальнему», zaprezentuję związek między humanizmem Majakowskiego i pozytywnymi ideami Nietzschego, postaram się odpowiedzieć na pytanie czy we wczesnej twórczości Majakowskiego jest obecna etyka „miłości do tego, co odległe”.

Данная статья будет посвящена особенностям восприятия творчества В. В. Маяковского в Венгрии. Сначала мы попытаемся представить в обозрной форме общую специфику венгерской рецепции русской литературы, что предоставит нам культурологическую основу для изучения проблемы восприятия Маяковского в Венгрии с разных политико-культурных точек зрения. Главным образом мы сосредоточимся на рецепции 1920-1950 годов, однако мы представим также как отношение к Маяковскому развивлось на протяжений лет и каковым является оно в настоящее время. При изучению рецепции особенное внимание мы уделим судьбе творчества Маяковского в венгерском театре, в том числе существенной роли рабочего театрально-поэтического венгерского движения. В статье будут представлены впервые переведены на русский венгерские исследования, посвященные творчеству Маяковского.