Kuiftsje

D'aveteurn van Kuiftsje ofwel D'avontuurn van Kuifke (Vrans Les aventures de Tintin, Nederlands De avonturen van Kuifje) es 'n stripreekse van de Belgse têekenaer Hergé (Georges Remi). In de ver'alen worden de aveturen van de journalist Kuiftsje, zien 'ond Bobbie en z'n vrinden verteld. Kuiftsje versjcheen sind 1929 in 't kinderkatern van de Brusselsche gazet Le XXe siècle; as de stripver'alen succes 'adden, besloot Hergé van ze los uut te bryngen. Mettentyd kregen de ver'alen mêer pretensje. Zo eet Hergé styf veel betêkend voe d'emancipaasje van 't stripver'aal. Ast'n begost was 't nog nie veel meer as plezier voe kynders, by zyn dôod klapten de menschen al van "getêekende roman" (graphic novel).

De Kuiftsje-ver'aaln zyn in meer as 'onder versjchillende taaln uutebrocht, sind 2000 ok meer en meer in klêene taaln. In 't West-Vlams zyn d'r zelfs twêe versjes versjchenen: in 't Ostênds (vertaald deur Roland Desnerck en Marcel Wilmet) en in 't Kortryks (vertaald deur James Vandermeersch). Achter 't succes van 't êesten Ostendschen album in 2007 zyn d'r in 2009 nog twêe vertaald. Ierup volgde in 2013 de Kortryksche versje.

Personages

In de Kuiftsje-ver'aaln speeln de volgende figuurn mee. De eerste namen zyn West-Vlams; stoan d'r tweê namen, dan kommen êest d'Ostêndsche en dan de Kortryksche. Tusschen 'aaksjes stoan de Vransche en Nederlandsche namen.

Kuiftsje/Kuifke (Tintin, Kuifje) es 'n journalist voe de Petit Vingtième, kynderkatern van de XXe Siècle. Je ziet 'm allêen in 't êeste ver'aal nog stikken voe de gazet sjchryven. T'rna goat 'n allêen nog op aventuur. Mêestal rakt 'n deur toeval verstrikt in 'n complot van deugnieten en besluut 'n van ze te volgen. Ossan wêet 'n die an 't ende te vatten mee zyn supieure inteeligensje, goeie condisje en styf veel geluk.
Bobbie (Milou, Bobbie) es d'n ond van Kuiftsje. E gift noe en dan commentaar op wat Kuiftsje zegt en doet, of wat 'r om 'im gebeurt.
Kapiting Haddock es 'n zeekapiting. As me 'm voe 't êeste ziet, in De krabbe met de goudne skoarn, es 't 'n zwakken alcoholist daar Kuiftsje meer last as 'ulpe van krygt. Loater is 'n de meinschelijke sidekick van d'n al te perfecte Kuiftsje. Achter 't aventuur met de schat van Sjhetterrooje Rackham wordt 'n styf ryke en gaot 'n up 't kesteel Meulediek wone.
Aspeslagh en Haspeslagh/Roobroeck en Roobrouck (Dupond en Dupont, Jansen en Janssen) zyn twêe detectiven. Ze kunnen d'r niks van: assan pakken ze de verkêerden, en es 't an Kuiftsje om d echte schuldige te vatten. Dikkels goan ze undercover in 't butenland, waar ze d'r eigen klêeden in potsierlijke folkloristische kledij en allêene mar mêer ipvallen. In de Kuiftsje-ver'alen, die d'ailleurs nie om 'umor mar om 't ver'aal zelve draaien, zurgen under veur 't slapstick-element.
Professor Triphonius Zunneblomme (Professeur Triphon Tournesol, Professor Triphonius Zonnebloem), 'n genialen uutvinder, mar potdôove. J'en komt in 't Kortryks veraal nie veur.

Voerders zyn d'r nog andere figuren, die niet-en meedoen in de vier West-Vlamsche ver'aaln.

Bianca Castafiore, 'n Italiaansche operazangeres. Z'eet 'n vrêed 'arde stemme; Kuiftsje en kapiting Haddock kunnen eur zangkunsten nie waardeern. Ze is de êenigste vrouwe die echt regelmoatig meespeelt in de ver'oalen.
Séraphin Lampion (Nl.: Serafijn Lampion) es 'n verzêekeringsagent uut 't dorp Meulediek, daar-a kapiting Haddock in de loatere ver'aaln woont. E ziet 'm as vrynd van Haddock en dryngt 'm zonder twuvel an 'm op.

Ver'aaln

D'r zyn 24 albums van Kuiftsje. 't Êeste bestoat allêen in krantenversje en wier loater niet-en nagetêetekend. 't Leste was by Hergé zienen dôod nie ofgemakt en wier pas loater uutegeven. Van de mêeste albums bestoan (nog) gin West-Vlamsche edisjes; daarvan zyn de Vransche en de Nederlandsche naam egeven.

Tintin au pays des sovjets/Kuifje in het land van de Sovjets
Tintin au Congo/Kuifje in Afrika
Tintin à l'Amérique/Kuifje in Amerika
Les cigares du pharao/de sigaren van de farao
Le lotus bleu/De blauwe lotus
L'oreille cassée/Het gebroken oor
Et doenker ejland (L'île noire/De zwarte rotsen)
Le sceptre d'Ottokar/De scepter van Ottokar
De krabbe met de goudne skoar'n (Le crabe aux pinces d'or/De krab met de gulden scharen)
L'étoile mystérieuse/De geheimzinnige ster
Et radsel van den Ainhoorn (Le secret de la Licorne/Het geheim van de Eenhoorn)
De sjhat van Sjhetterrooje Rackham (Le tresor de Rackham le Rouge/De schat van Scharlaken Rackham)
Les 7 boules de cristal/De 7 kristallen de bollen
Le temple du soleil/De zonnetempel
Tintin au pays d'or/Kuifje en het zwarte goud
Objectif lune/Raket naar de maan
On a marché sur la lune/Mannen op de maan
L'affaire Tournesol/De zaak Zonnebloem
Coke en stock/Cokes in voorraad
Tintin au Tibet/Kuifje in Tibet
Les bijoux de La Castafiore/De juwelen van Bianca Castafiore
Vol 714 pour Sydney/Vlucht 714
Tintin et les Picaros/Kuifje en de Picaro's
Tintin et l'Alph-art/Kuifje en de Alfa-Kunst