Ayşe ŞAHİNER TUFAN

Sinemada oyuncu, yönetmen, öykünün içeriği ne kadar önemli ise, iç mekân
tasarımı da o kadar önemlidir. Mekânsal tasarımlarda yer verilen fonlar, figürler, biçimler
ve dekora dair tüm diğer elemanlar filmi taşıyan ve sarmalayan en temel öğelerdir.
Sinemanın içinde geçtiği mekân için seçilen mobilyalar, senaryonun anlatımı ve aktarımı
üzerinde etkili olabilmektedir. Böylelikle filmin geçtiği mekânlar sadece sahne olarak
kalmanın ötesinde senaryoya pek çok katkıda bulunmaktadır. Özellikle tek mekân içinde
geçen hikâyelerde izleyicinin konuya odaklanması ya da uzaklaşmaması için mobilya
seçimi, iç mimari bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu çalışmada sinema tarihinde yer alan ve imdb (ınternet movie database/internet film
veri tabanı) puanı en yüksek filmler arasından seçilen 8 adet ‘tek/kısıtlı’ mekânda geçen
sinema filmi incelenmiştir. Bu filmlerdeki mobilya kullanımları ve anlamsal boyutu,
filmin çekildiği ve hikâyenin geçtiği dönem açısından irdelenmiş ve ortaya çıkan sonuçlar
sinema-iç mekân ilişkisi düzeyinde değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler- Sinema, Tek Mekân, Mobilya.

Endüstri Devrimiyle birlikte gelişen teknoloji ve makineleşme birçok alanı
etkilemiştir. Sinema da bu alanlardan biridir. Özellikle bilim kurgu filmleri teknolojinin
gelişmesiyle başka boyutlara taşınmıştır. Sinemanın ilk ortaya çıktığı günden itibaren
yönetmenlerin hayal dünyası ile şekillenen kurgu, merak duygusu arttıkça hayal gücü
sınırlarını da zorlamaya başlamıştır. Bilim kurgu filmlerinin önemli konularından biri
olan uzay yolculuğu ve uzayda yaşam ise mimarlık açısından ele alınırsa geleceğin
mekânları olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yönüyle filmin konusu ve karakterleri kadar,
mekânların da özel olarak tasarlandığı bir sektör haline gelen sinema, iç mimarlığın ilgi
alanlarından biri haline gelmiştir. Bazen de mekânın kurgusu bilindik, alışık olmadığımız
formlara bürünmekte ya da işlevlere sahip olmaktadır ki bu noktada dijital tasarımın ve
görsel efektlerin de yardımıyla günümüz iç mekân tasarım anlayışına fikirler
sunmaktadır.
Bu noktadan hareketle bu çalışma sinema ve iç mekân etkileşimini uzay temalı filmler
üzerinden göstermeyi hedeflemektedir. Bu amaçla; uzay temalı ve uzayda yaşam
alanlarını konu alan imdb (internet movie database/internet film veri tabanı) puanı en
yüksek filmler arasından 8 adet sinema filmi seçilmiştir. Seçilen filmlerde geçen eylem
alanları sınıflandırılarak, uzayda yaşam için öngörülen mekânlar belirlenmiştir. Daha
sonra insanoğlunun aya çıkmadan bir yıl önce, yani 1968’de gösterime giren “2001: A
Space Odyssey” filmi ile görsel efektlerin ve tasarımların sınırları zorladığı 2016 yapımı
“Passengers” filmi ele alınarak tasarlanan mekânların karşılaştırmalı analizleri
yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler- Mimarlık, Sinema, Bilimkurgu, Gelecek Mekânları, Uzay Filmleri