Özel Öğrenci Yurtları Denetim Rehberinin
Ya al elgeler ve lan azın emelinde ncelenme i
Prof.Dr. Erdal oprakçı
Ege Üniversitesi-Türkiye
erdal.toprakci@ege.edu.tr
Kübra Nur Özerten (Dok.Öğr.)
Ege Üniversitesi-Türkiye
knozerten@gmail.com
u r t rm n n m , “Özel Öğren i Yurtl r enetim e erini y s l elgeler ile
l ny z n temelin e in elemektir r t rm
nitel r t rm y kl ml r n n
oküm n in eleme y ntemi kull n lm t r E Te ti urulu
k nl ğ
6yln
Maarif Mü etti leri’nin te ti süre in e uygul y
kl r es sl r i eren ve e itli
kuruml r n te ti i i in
z rl n n 6
et enetim re eri y y ml m t r
l m
oküm n ; y y ml n n re erler r s n yer l n “Özel Öğren i Yurt e erlik ve
Denetim e eri ir Verilere i erik n lizi uygul nm t r r t rm n n sonu l r n
g re; “ enetim e erinin Y s l elgelerle li kisi ve “ enetim e erinin
l ny z nl li kisi olm k üzere iki tem ve u tem l r n “ enetim re erinin
yasal belgelerle tut rl l ğ ve “ enetim re erinin y s l elgelerle tut rs zl ğ
“ enetim re erinin l ny z nl tut rl l ğ
“ enetim re erinin l ny z nl
tut rs zl ğ olm k üzere
rt k tegori ort y
km t r e erin y s l elgeler
temelin e y r y r y tut rl ve tut rs z ol uğu s ylene ilir “ enetim re erinin
y s l elgelerle tut rs zl ğ k tegorisi lt n ; “Y s l elgeye g re gün el olm m
“Y s l elge elirsizliği “Y s l o luk “ lgili y s l elgelere eksik g n erme
“Y s l elgeye g re eksik i e e ilme ko l r tespit e ilmi tir unun
n
Rehber’in genel ol r k l ny z nl tut rl ol uğu g rülmü tür enetim re erinin
l ny z nl tut rs zl ğ k tegorisi k ps m n ; “ erik eksikliği “ t s zl k “ vr m
tut rs zl ğ ve “ yk r l k ko l r tespit e ilmi ir Uygul m l r
r t rm n n
k tk l r n n y r rl nm l r
nerilirken
r t rm l r
Özel
r nm
Hizmetleri’nin enetim e eri’ne ilimsel nitelik k z n r
k; nitel ni el vey
k rm r t rm esenlerin e l m l r y pm l r nerile ilir
E-Ulu larara ı Eğitim
raştırmaları Dergi i,
Cilt: 11, Sa ı: 3, 20, ss.199-216
DOI: 10.19160/ijer.817509
Anahtar Kelimeler: Eğitim Denetimi, Yurt Denetimi, Denetim Rehberi, Özel
Öğrenci Yurtları
G n erim : 28.10.2020
Kabul : 15.11.2020
Önerilen Atıf
Toprakçı, E. &. Özerten, K.N. (2020). Özel Öğrenci Yurtları Denetim Rehberinin Yasal elgeler ve lan azın Temelinde
ncelenmesi, E-Ulusl r r s Eğitim
r t rm l r Dergisi, Cilt: 11, Sa ı: 3, 2020, ss. 199-216, DOI:
10.19160/ijer.817509
© 2020 e-uluslararası eğitim araştırmaları dergisi
GİRİŞ
irer hizmet üretmek için insanlar arası ilişkiler sonucu orta a çıkan toplumsal kurumlar, asal
mevzuat temelinde belirlenen amaçlarını gerçekleştirmek üzere birtakım faali ette
bulunmaktadırlar. Temel toplumsal kurumlardan biri olan eğitim kurumları, bireylerin toplumsal
aşama hazırlanması amacı la eğitim ve öğretim etkinliklerinin gerçekleştirildiği geniş bir
sistemden oluşmaktadır. Eğitim kurumlarından toplumun ihti açlarını, sos al, ekonomik ve
teknolojik değişimlerin gerektirdiği niteliklere göre karşılamaları beklenmektedir (Altunay, 2016).
u bağlamda, içinde eğitim kurumlarının da olduğu apının u umu için kamusal aşamın her
alanında denetimin bir zorunluluk olduğu sö lenebilir.
Denetim, belirlenen amaçlara önelik örgütsel eylemlerin, eldeki madde ve insan
ka nağına, kabul edilen ilke ve kurallara, ne derece u gun olduğunun anlaşılması sürecidir.
Denetim temelde, örgütün amaçlarına ulaşma derecesini saptama ı, daha nitelikli sonuçlar elde
edebilmek için önlem alma ı ve süreci geliştirme i amaçlar. Denetim sistemi, örgütsel ve
önetimsel bir zorunluluk olarak her örgütte er alır ( dın, 1986). Denetim, bir süreç olarak;
“durum saptama, değerlendirme, düzeltme ve geliştirme”aşamalarından oluşur ( aşar, 2000).
una göre denetimin nihai hedefinin geliştirme olduğu görülmektedir. Eğitsel etkinliklerin ve
eğitim amaçlarına ulaşma durumlarının düzeltilmesi ve geliştirilmesi Eğitim Denetimi alanı ile
gerçekleşmektedir. Geleneksel denetimde, kontrol ve değerlendirme süreçleri vurgulanırken,
çağdaş eğitim anla ışı ile birlikte rehberlik ve geliştirme süreçleri de eğitim denetiminde ön
plandadır (Beytekin ve Burak, 2019).
Eğitim denetimi, eğitim örgütlerinin amaçlarına ulaşma derecesini orta a çıkarma, daha
i i sonuçlara ulaşabilmek için önlem alma ve süreci geliştirme çabalarının toplamıdır ( dın,
2014). Eğitim denetimi süreci altı aşamadan oluşmaktadır (Toprakçı ve kça , 2016): 1)
Denetlenecek olanın belirlenmesi. 2) Denetim öncesi hazırlıklar. 3) Gereken standartların
belirlenmesi. 4) Denetim faali etinin gerçekleşmesi ile verilerin toplanması. 5) Toplanan verilerle
daha önce belirlenen standartların karşılaştırılması. 6) Raporlaştırma. Eğitim denetiminin hedefi,
eğitim ve öğretimin amaçlara en u gun değer ve işlemleri bulmasıdır ( ursalıoğlu, 2015). Eğitim
örgütleri, ulaşılması istenen amaçların gerçekleştirilme durumunu sürekli olarak izlemek
zorundadır. u durum, planlı ve devamlı olacak şekilde eğitimin girdilerinin, sürecin ve çıktılarının
kontrol edilmesi ve değerlendirilmesi ile mümkündür (Yıldırım, 2009).
Eğitim denetiminin hizmet alanlarından biri olan ve bu araştırmanın da konusunu
oluşturan Özel Öğrenci Yurtları (ÖÖY), öğrenciler için barınma hizmetleri sunan, eğitim ve
öğretimi destekle en bir eğitim kurumudur. arınma hizmetleri; güvenlik ve sağlık ihti açlarını
gidermede olduğu gibi öğrencilerin kişisel, psikolojik ve sos al gelişiminde de önemli rol
o namaktadır ( az ve aşdağ, 2016). Maslow'un hti açlar Hi erarşisi kuramına göre öğrenciler
için urtta kalmak, birinci basamaktaki fiz olojik ihti açlar içerisinde görülebilir.
rıca barınma
durumu, insanın, güvenlik ihti acının karşılanması ve sürdürülmesinde önemli rol o namaktadır
(Yüksel, 2018). Öğrenciler, barınma ihti açlarını karşılamada seçenek olarak; ailelerinin a da
akrabalarının anında, kamu ve özel urtlarda, kiralık evlerde, apart otellerde, özel pansi onlarda
kalma ı değerlendirmektedirler (Filiz ve emrek, 2007). nılan barınma erlerinden biri olan urt;
öğrenciler için barınma, beslenme ve diğer sos al gereksinimlerinin karşılandığı er olarak
görülmektedir. Özel urtlar ise şahıslar tarafından kâr amacı la açılan, öğrencilerin; barınma,
beslenme, çalışma odası gibi ihti açlarını gidermek için hizmet vermektedir. Özel urtlar,
sağladıkları hizmetlerle öğrencilere daha konforlu bir aşam olanağı sunmanın anı sıra güvenli
olmaları sebebi le de değerlendirilmektedir (Gök er, 2012). Eğitim sürecinin bütünde daha
nitelikli işlemesinde, hizmet ortamlarının; güvenli, sağlıklı ve eterli olması ile birlikte, eğitsel
amaçları gerçekleştirme e elverişli, öğrencilerin akademik çalışmalarını güçlendirme i ve sos al
becerilerini geliştirme i destekle ecek donanımda düzenlenmiş olması da önemlidir (MEB, 2010).
u bağlamda, eğitim etkinliklerinin sürekli olarak geliştirilmesi ve enilenmesi gereken e lemler
e-ulu larara ı eğitim araştırmaları dergi i, Cilt: 11, Sa ı: 3, 2020, ss. 199-216
olduğu düşünüldüğünde, eğitim örgütlerindeki denetim çalışmalarına daha fazla önem verilmesi
gerekmektedir (Yılmaz, 2009).
Dün adaki örnekler incelendiğinde birçok ülkede ( D, Fransa, irleşik rallık,
vustral a, lman a) öğrencilerin barınma ihti açlarına genellikle öğrenci urtları ile çözüm
üretildiği görülmektedir (TBMM, 2017). Türki edeki üniversiteler de olanakları bağlamında kendi
bün esinde var olan konukevi, urt gibi birimlerle öğrencilerine barınma seçeneği sunmaktadır
(Kara, 2009). umhuri et Dönemi‟nden sonra yükseköğrenim gören öğrencilerin sa ılarındaki
artış, öğrencilerin barınma gereksinimlerinin giderilmesinde bir sorun olarak orta a çıkmıştır.
Sonrasında beledi eler, il özel idareleri, çeşitli dernekler ve özel urtlar açılma a başlamış ve
yurtların denetlenmesine önelik birtakım eni düzenlemeler getirilmiştir. 3 a ıs 1949 tarihli
Yükseköğretim Öğrenci Yurtları ve şevleri anunu ile Milli Eğitim akanlığı‟na ( E ) urt ve
aşevlerinin sorumluluğu ve denetimi verilmiştir.
rıca anılan kanuna ek olarak çıkarılan
01.04.1950 tarihli ve 5661 sa ılı kanun ile de E ‟in görev tanımlarınlarına, özel ve tüzel kişilere
ait urtların açılmasına izin verilmesi ve denetlenmesi de girmiştir (Kredi ve Yurtlar Genel
E tarafından özel urt, kamu urtlarının dışındaki urtlar olarak
üdürlüğü, 2020).
nitelendirilmektedir. ncak özel öğrenci urtları da kuruluş amacına göre; vakıf, dernek, ticari
urtlar olarak kategorilere a rılmaktadır. Ticari urtlar, şahıs ve a şirketler tarafından kâr amacı
gözeterek faali etlerde bulunmaktadır. u urtlar, öğrencinin belirlenen ücreti ödemesi
karşılığında hizmet sunma ı kabul etmektedir (Öztürk, 2014).
na asa‟nın 42.
addesi‟nde “Eğitim ve öğretim,
tatürk ilkeleri ve inkılapları
doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre Devlet‟in gözetim ve denetimi altında
apılır.”; 1739 Sa ılı illî Eğitim Temel anunu‟nun 56. Maddesi‟nde “Eğitim-öğretim hizmetinin,
bu kanun hükümlerine göre Devlet adına ürütülmesinden, gözetim ve denetiminden E
sorumludur.” hükümleri er almaktadır. u görev, 652 sa ılı anun Hükmünde ararname ile
E Rehberlik ve Denetim aşkanlığı‟nın sorumluluğundadır (MEB, 2016). Özel öğrenci barınma
hizmeti veren kurumlar, Özel Öğretim Genel üdürlüğü kapsamında er almaktadır (MEB, 2018).
E ‟e bağlı özel öğrenci yurtlarında, a rıntılı denetim u gulanmakta ve bu urtlar bulunduğu
ilin, l illi Eğitim üdürlüğü ( E ) tarafından denetlenmektedir (Özmen, 2019). Rehberlik ve
Denetim aşkanlığı‟na verilen görevlerin erine getirilmesi amacı la Teftiş urulu aşkanlığı
(TKB); başkan, başkanlık birimlerinde ve çalışma merkezlerinde görevli bakanlık maarif müfettişi
ve müfettiş ardımcılarından oluşmaktadır. E Teftiş urulu aşkanlığı Görev, Yetki, Sorumluluk
ve alışma Esaslarına Dair Yönerge‟nin 25. maddesine göre Rehberlik ve Denetim Daire
aşkanlığı‟nın görevlerinden birinin “ akanlık merkez, taşra ve urtdışı teşkilatı ile okul, kurum ve
personelin rehberlik ve denetimine ilişkin esasların ve rehberlerin hazırlanması, u gulanması ve
geliştirilmesine ilişkin iş ve işlemleri ürütmek” olduğu görülmektedir (MEB, 2017). Hazırlanan
rehberlerden biri de, Özel Öğrenci Yurtları‟nın denetiminde kullanılmak üzere hazırlanmıştır.
Özel öğrenci barınma hizmeti veren kurumlardaki süreçlerin izlenmesi, amaçlara
ulaşmada engel oluşturan unsurların saptanması ve önlenmesi, sürekli i ileştirme ve geliştirme e
önelik olumlu bir işle iş gerçekleştirmenin olu, eğitim denetimi ile mümkündür. Eğitim
denetimi biliminin ürettiği bilgilerden ararlanma an eğitimin denetim çabalarının, başarı sorunu
ile karşılaşacağı sö lenebilir (Toprakçı ve kça , 2016). 2016 ılında dana'nın ladağ ilçesinde
ortaokul öğrencilerinin bulunduğu iki üz kişilik özel bir urtta, orta a çıkan angın kazası
sonucunda, on bir kız öğrenci ve bir eğitimcinin ha atını ka bettiği, on altı kişinin ise aralandığı
tespit edilmiştir. Türki e ü ük illet eclisi (T
) tarafından, ilgili ola da başta önetim
kurulu başkanı ve urt müdürünün sorumlu oldukları ve asal düzenlemelere u gun
davranılmadığı önünde 27.07.2017 tarihli 494 sa ılı
eclis raştırma omis on Raporu
düzenlenmiştir.
u raporda, söz konusu ola la ilgili denetim açığının olduğu net bir şekilde
orta a çıkarılmıştır (TBMM, 2017). Nitekim bu olaydan sonra değişen önetmelikte (Resmi
Gazete, 2017-a), “Öğrencilere önelik barınma hizmeti verecek kurum binaları, her ıl öğretim ılı
başlamadan önce angın güvenliği, elektrik tesisat güvenliği, ısınma sistemi güvenliği, su ve gaz
tesisatı güvenliği açısından ilgili kurum ve kuruluşlarca kontrol edilecek.” ifadesi de er almıştır.
201
ME ‟e bağlı hizmet veren ve denetime tabi olan 4560 tane özel öğrenci urdu bulunmaktadır
(MEB, 2018). u urtların denetimi, Teftiş urulu aşkanlığı tarafından oluşturulan “Özel Öğrenci
Yurdu Denetim Rehberi” (bu çalışma bo unca “denetim rehberi” a da “rehber” kelimeleri urtlar
için hazırlanmış bu rehberi ifade etmektedir) ile belli standartlara ve izlence e oturtulmuştur.
Rehberin hem denetmenlere hem de bu kurumlarda görevli önetici ve ilgili sorumlu kişilere ol
haritası çizdiği; hangi konularda denetleneceklerine ilişkin bilgi verdiği sö lenebilir (Resmi
Gazete, 2017-a). Rehberin, mevzuata da anmasının ve değişen mevzuatla güncelliğini
korumasının kullanıcı dostu olarak nitelik kazanmasına, denetimde ilgili kişilerin en az eksik ve
hata ile süreci ürütmelerine olanak sağladığı düşünülebilir. “Sos al bilimlerin asaları
anladığımız anlamda, bire ler, toplumlar ve insanlar arası ilişkileri düzenle en „yasalar‟ olmak
zorundadır. Yani, ülkeleri öneten meclisler a da ilgililer, çıkaracakları asaları ( asal belgeleri)
sos al bilimin ürettiği bilgilerden ola çıkarak oluştururlarsa sos al bilimin de fen bilimleri gibi
„ asaları‟ olmuş olacaktır” (Toprakçı, 2017). Rehberin, Eğitim Denetimi biliminin orta a ko duğu
bilimsel veriler ışığında hazırlanmasının, rehberin geçerliliğini artırmada önemli bir gösterge
olduğu açıktır. rıca rehberin bilimsel nitelik kazanması ile denetsel faali etlerde, u gula ıcıların
denetim kavramlarına ilişkin „kavram anılgı‟sını önlemede de etkili olabileceği düşünülmektedir.
Bu araştırmanın amacı; asal belgeler ve alan azın temelinde Özel Öğrenci Yurtları
Rehberlik ve Denetim Rehberi‟ nin incelenmesidir. alışma bo unca bu rehber “denetim rehberi”
olarak anılmıştır. lan azında Özel Öğrenci arınma Hizmetleri ile ilgili çalışmaların bü ük bir
çoğunluğunun öğrenci ka naklı ve önetim sorunlarını konu edindiği görülmektedir (Öksüz,
2012; Ok ve Girgin, 2015; az ve aşdağ, 2016; et ve Özdemir, 2016; ktaş,2017; Yüksel 2018,
Uysal ve Yorulmaz, 2019). u bağlamda alan azında (Eğitim Denetimi), özel öğrenci urtlarının
denetimine önelik bir çalışma a rastlanmadığı gibi Özel Öğrenci Yurt Denetim Rehberi ile ilgili
bir çalışma a da rastlanmamıştır. Nitekim bilimin kültür haline gelmiş olduğu toplumlarda,
bilimsel bilginin, asaları etkileme ve belirleme işlevi a gın olmakla birlikte ülkemizde bu
kültürün çok za ıf olduğunu sö le ebiliriz. u temelde söz konusu özel öğrenci urtlarının
denetim rehberinde de bu özellik aranabilmelidir. Rehberin alan azın temelinde bilimsel bilgi ile
donanık olması, nitelikli bir denetsel faali etin gerçekleşebileceğinin göstergesidir. Rehberin
asal belge ve alan azın temelinde tutarlı ve tutarsız önlerinin incelenmesinin gerek
u gula ıcılara ol göstermesi gerekse alan azındaki bu eksikliği gidermesi açısından önemli
olduğu düşünülmektedir.
YÖNTEM
Araştırma modeli: : raştırmada nitel araştırma aklaşımlarından doküman inceleme öntemi
kullanılmıştır. raştırmada veriler, nitel araştırma a da alı belge (doküman) incelemesi tekniği
kullanılarak elde edilmiştir. Doküman incelemesi araştırmalarda, araştırmanın amacının
gerçekleştirilmesinde kullanılan genel aklaşım ve a veri toplama tekniği olarak iki şekilde ifade
edilmektedir. owen‟a (2009) göre, doküman incelemesinin analitik aşamaları; “dokümanlarda
er alan verilerin bulunması, seçilmesi, değerlendirilmesi (anlamlandırılması) ve
sentezlenmesi”dir (Akt.: Özkan, 2019). Doküman incelemesi, ele alınan dokümanın içeriğinin
analizini belirli bir zamanın, dönemin ve a bağlamın içerisinde dokümanda iletilmek istenen
ni etin, düşüncenin incelenmesini içerir (Harwe , 2018: kt. Özkan, 2019). Doküman incelemesi
kişisel belgelerde kullanıldığı gibi, kamu ve arşiv belgeleri için de kullanılabilir. amu
dokümanları, kurumların ola a da süreçlerin göstergesi olarak düşünülebilir.
Çalışma Grubu: E Teftiş urulu aşkanlığı, 2016 ılında, maarif müfettişlerinin teftiş sürecinde
u gula acakları esasları içeren ve çeşitli kurumların teftişi için hazırlanan 16 adet denetim rehberi
a ımlamıştır. alışma dokümanı; a ımlanan rehberler arasında er alan “Özel Öğrenci Yurt
Rehberlik ve Denetim Rehberi”dir.
rıca, eğitim denetimi alanına ilişkin çalışmalar ve asal
e-ulu larara ı eğitim araştırmaları dergi i, Cilt: 11, Sa ı: 3, 2020, ss. 199-216
belgelere ulaşmada çevrim içi ortam (Google kademik, evzuat – resmi siteleri, Yöktez) ile
araştırmacıların gerçek ve sanal kütüphanesinde bulunan ka naklardan ararlanılmıştır. una
göre, ulaşılan belgeler (rehber hariç olmak üzere) sınırlığında bir inceleme gerçekleşmiştir. Özel
Öğrenci Yurt Denetim Rehberi,
E
Teftiş
urulu
aşkanlığı‟nın internet sitesinden
(tkb.meb.gov.tr), “Ya ınlarımız” sa fasından 28.04.2020 tarihinde bilgisa ar ortamına indirilerek
edinilmiştir. Rehberde bahsi geçen ilgili kanun, önetmelik, önerge, genelge ve diğer belgelere
ine bakanlığın kendi sitesinden ulaşılmış ve orijinalliği te it edilmiştir.
Verilerin Analizi: raştırmada veriler, içerik analizi türlerinden „kategorisel analiz‟ kullanılmıştır.
ategorisel analiz, genel olarak belirli bir mesajın önce birimlere (kodlara) bölünmesi ve ardından
bu kodların kategoriler ve temalar halinde gruplandırılmasıdır (Miles ve Huberman, 2016).
(Yıldırım ve imşek, 2016). Bu analizde verilerin mutlaka nicelleştirilmesi gerekme ebilir ancak
veriler, üzde dağılımı a da sa ısallaştırma yoluyla da verilebilir.
Tablo1. Rehberin yasal belgeler ve l ny z n temelin e n lizi ile ilgili n liz rnekleri
Yasal Belgeye Göre Güncel Olmama
Alanyazına
Uygunluk
Alanyazına Atıfsızlık
Rehberin Yasal Belgelerle Tutarsızlığı
Rehberin
Alanyazınla
Tutarlılığı
Rehberin Alanyazınla
Tutarsızlığı
Denetim Rehberinin Yasal Belgelerle İlişkisi
Denetim Rehberinin Alanyazınla İlişkisi
Kodlar
Yasal Belgeye
Uygunluk
Kategori
Rehberin Yasal
Belgelerle Tutarlılığı
Tema
Temayla ilişkili İfadeler & Gönderme yapılan yasal belge/ ilgili madde
Rehberde: Yönetici ve etüt odaları ile diğer birimlerin ihti acı karşılama durumu (Özel
Öğrenci Yurtları Yönetmeliği (ÖÖYY) (2004)-Md.6/c-1,2,3,4,5)
Yasal belgedeki karşılığı:
e 6 ) Yurt in s n ; ) Y neti i o s ) Personel o s 3)
Ort ğretim yurtl r n
elleti i o s 4) Ziy ret i o s vey t sisli lümü 5) Her ir
ğren i i in en z / metrek re l n ol n yurt y t k k p sitesinin en z /5'i or n n
etüt/ l m o s (ÖÖYY
6/ -1,2,3,4,5)
Rehberin ka nak gösterdiği asal belge e ulaşılmış ve ifadenin asal belge le örtüşmesi
durumunda orta a çıkan kod “Y s l elgeye uygunluk kodu olarak tanımlanmıştır.
Rehberde: Gerekli azışmaların apılması, dos alanması ve evrak arşivlenme durumu (Özel
Öğrenci Yurtları Yönetmeliği-Md.15)
ğ ki elgelerin ulun urulm s ve k y tl r n
ÖÖYY (2004): Madde 15 — Yurtl r
tutulm s zorunlu ur ) Öğren i k y t e teri vey osy s ) Ort ğretim yurtl r n kit pl k
e teri ) Öğren i osy l r ve yokl m
e terleri ) Öğren i isiplin kurulu k r r e teri,e)
Ge i i r n nl r ili kin k y t e teri vey osy s ) Gelen-giden evrak ve zimmet defterleri,
g) evir e teri ) Yurt personeli osy l r ve s zle meleri ) Y z m
osy l r j) Ü retli
yurtl r i in
3 s y l Vergi Usul
nunu ile iğer m li mevzu t n ng r üğü e ter ve
elgeler k) Yemekli yurtl r i in t el l) N et e teri m) enetim e teri
n
ÖÖYY (2017): Madde 21- (1) Kurumlarda e- r nm mo ülün e k y tl ilgilerin
ğ ki e terler ile elgelerin ulun urulm s ve k y tl r n tutulm s zorunludur. (1) a)
Öğren i yokl m
e teri ) Öğren i isiplin kurulu k r r e teri ) Gelen ve gi en evr k ve
zimmet defterleri. ) evir e teri ) urum personeli osy l r ve s zle meleri e) Y z m
osy l r ) yl k yemek listesi g) N et e teri ğ) Ziy ret i e teri ) Öğren i vey ğren inin
velisi ile kurum r s n
y pl n t
ütn me osy s ) Denetim defteri. ( ) irin i kr
elirtilen e terler s y
num r l r verilerek il vey il e millî eğitim mü ürlüklerin e
on yl n r ( ) 3) uruml r k y t ü ret t ki i yokl m ve enzeri i lemler yr
e- r nm
mo ülüne i lenir (4) 4/ / 96 t ri li ve 3 s y l Vergi Usul nunu ükümleri ile iğer m li
mevzu t üzenlemeleri s kl r
Rehberdeki ilgili madde 15 incelendiğinde, gönderme apılan Özel öğrenci urtları
önetmeliği‟nin, akanlar kurulu kararı la 2004 ılında çıkarıldığı, bu önetmelikte 2009 ile
2011 ılında bazı değişiklikler apıldığı görülmüştür. Sonraki ıllarda anılan bu önetmelik
ürürlükten kaldırılmış, 6/5/2017 tarihli 30058 sa ılı Resmi Gazete‟de a ımlanarak “Özel
Öğrenci arınma Hizmetleri Yönetmeliği” şeklinde ürürlüğe konulmuştur. una göre ilgili
ifade, güncellenen önetmeliğin 21. addesinde birkısım değişiklikle geçmektedir.
Rehberde: Rehberlik ve Denetim raçlarının elirlenmesi- aarif müfettişi, rehberlik ve de im e
sırasında gerekli gördüğü u gun denetim araçlarını (gözlem, görüşme, belge inceleme vb.) gelişti
kullanabilir.
lan azın: enetlenenle ilgili; ireysel vey grupl mül k t o k grup g rü meleri g zlem
r por in eleme etkinlik k y tl r v
oklu veri k yn kl r ile ok gerekli veriler el e e ile ilir
( y n
4).
Rehberin alan azına u gun olduğu bu kod ile ilişkilendirilmiştir.
Rehberde: Rehberlik ve Denetim lkeleri ”…d) çıklık, şeffaflık, eşitlik, demokratiklik,
bağımsızlık, bütünlük, güvenilirlik ve tarafsızlığı esas almak, ...” ifadeleri bu koda örnek
verilebilir.
lan azın:
r (2000), enetimin ilkelerini sekiz grupt topl m t r unl r; ( ) m l l k ( )
pl nl l k (3) süreklilik (4) nesnellik (5) ütünlük (6) urums ll k (7)
kl k (8)
demokratikliktir.
u koda ilişkin, verilen örnekte olduğu gibi alan azına atıfta bulunulmadığı görülmektedir.
203
Verilerin analizi aşamasında, araştırmacılar tarafından öncelikle rehber ve gönderme
aptığı asal belgeler incelenmiştir. Rehberin alan azın ile ilişkisinin analiz işleminde
araştırmacılar, rehberi; çevrim içi ortam, gerçek ve sanal kütüphaneleri ardımcı araçları ile
“alan azınsal zihin çerçeveleri” (uzmanlıkları) sınırlığında aşkınlık sevi esine (anlamaya odaklanan
üst düze düşünüş performansı) gelinceye kadar okuyarak kod, kategori ve temalara
ulaşmışlardır. Söz konusu Rehberin alan azın ile ilişkisi, çalışma ı apanların ka nakları ile
“alan azınsal zihin çerçeveleri” (uzmanlıkları) sınırlılığındadır. Son olarak veriyi kullanma
aşamasında, belirlenen temalara göre u gun olan alıntılarla analiz desteklenmiş ve
orumlanmıştır. raştırmada temalar; “ enetim e erinin Y s l elgelerle li kisi “ enetim
e erinin l ny z nl
li kisi olarak biçimlenirken, “Denetim Rehberinin Yasal Belgelerle
Tut rl l ğ / Tut rs zl ğ
“ enetim e erinin l ny z nl Tut rl l ğ / Tut rs zl ğ şeklinde
kategoriler oluşmuş, a rı a rı olmak üzere onların altında da asal belge için; “Y s l belgeye
uygunluk , “Y s l belgeye g re gün el olm m , “Y s l belge belirsizliği , “Y s l belge o luğu
“ lgili y s l belgelere eksik g n erme “Y s l belgeye g re eksik i e e ilme , alan azın için ise;
“Uygunluk , “ erik eksikliği , “ t s zl k , “ vr m tut rs zl ğ ve “ yk r l k şeklinde kodlar orta a
çıkmıştır. Verilerin bulgu a dönüşmesinde anlaşılma ı kuvvetlendirmek için verilerin üzde
dağılımı a da sa ısallaştırma oluna da gidilmiştir. Yapılan içerik analiz örneği Tablo1‟de
verilmektedir.
Tablo1‟de görüldüğü gibi veriler analiz edilmiştir.
rıca, rehberdeki bazı ifadeler, içerik
ve a ilgili asal belge temelinde kapsamlı olmasından ka naklı birden fazla kategori altında er
alabilmiştir. Yani bu durumda ilgili ifade, her kategorinin altında a rı a rı değerlendirilmiş olup
madde sa ısallaştırmasında da ilişkili olduğu her temada eniden kullanılmıştır.
Geçerlik ve Güvenirlik: Nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenirliğin sağlanabilmesi için bazı
önlemler alınmaktadır. unun için uzman görüşü ve meslektaş te idi gibi çeşitli stratejiler
kullanılmaktadır. eslektaş te idi, elde edilen verilerin karşılaştırılması la araştırma sürecine
eleştirel gözle bakan ve araştırmacı a geribildirimde bulunan uzman görüşünü ifade etmektedir
(Yıldırım ve imşek, 2016). raştırmanın geçerliğinin sağlanması için öncelikle meslektaş te idine
gidilmiştir. u amaçla E Teftiş urulu aşkanlığı‟nın farklı kurumlara önelik rehberlik ve
denetim rehberlerini incele en araştırmacılar düzenli aralıklarla bir ara a gelmiştir. nternet
ortamında her hafta belirlenen gün ve saatte canlı toplantı araçları üzerinden toplantılar
düzenlenmiş ve tekrar izlenebilmesi için bu toplantılar ka dedilmiştir. Toplantılarda öncelikle
rehberlerin hangi önlerden incelenebileceğine ilişkin tartışmalar gerçekleştirilmiştir. rdından
araştırmacılar incele ecekleri rehberlere önelik içerik analizi aparak temaları, kategori ve
kodları oluşturmuştur. Oluşturulan temalar, kategori ve kodlar karşılaştırılarak benzer ve farklı
önler üzerinde durulmuştur.
nlaşmazlığa düşülen noktalar tartışılmış ve fikir birliğine
ulaşılınca a dek toplantılar devam etmiştir. rıca uzman görüşü için denetim alanında etkin ve
a ımları olan bir akademis en ile bir maarif müfettişi bu toplantılarda er alarak toplantı
süresince geri bildirimlerde bulunmuşlardır. Diğer araştırmacılar talep etmeleri dahilinde veya
gelecekte başka bir araştırmada karşılaştırma apılmak üzere araştırmanın ham verileri
saklanmıştır. ö lece dış güvenilirlik (te it edilebilirlik) arttırılma a çalışılmıştır.
BULGULAR VE YORUM
u çalışmada elde edilen bulgular, yasal belgeler ve alan azın temelinde, Özel Öğrenci
Yurtları Denetim Rehberi‟ne u gulanan içerik analizi sonucunda orta a çıkan tema, kategori ve
kodlardan oluşmuştur. Bulguları destekle en alıntılara ve bu bulguların orumlanmasına da er
verilmiştir. Rehbere ilişkin apılmış bir çalışma a rastlanmadığı için bulgular, alan azındaki
çalışmaların benzer ve farklı önleri açısından karşılaştırılarak orumlanamamıştır.
e-ulu larara ı eğitim araştırmaları dergi i, Cilt: 11, Sa ı: 3, 2020, ss. 199-216
1. Denetim Rehberinin Yasal Belgelerle İlişkisi
şağıda er alan Tablo 2‟de “ enetim re erinin y s l elgelerle ili kisi tem s altında
“ enetim re erinin y s l elgelerle tut rl l ğ
ve “ enetim re erinin y s l elgelerle
tut rs zl ğ kategorileri ve kodlarının dağılımları gösterilmiştir.
erinin y s l elgelerle ili kisi tem s
lt n
ort y
Tema
Kategoriler
Kodlar
f
Denetim Rehberinin Yasal Belgelerle İlişkisi
Tablo2. “ enetim re
ko l r n ğ l m
Denetim
Rehberinin
Yasal Belgelerle
Tutarlılığı
Yasal belgeye uygunluk
57
Yasal belge e göre güncel olmama
39
Yasal belge belirsizliği
11
Yasal belge boşluğu
4
lgili asal belgelere eksik gönderme
1
Yasal belge e göre eksik ifade edilme
1
Denetim
Rehberinin
Yasal Belgelerle
Tutarsızlığı
Toplam
k n k tegori ve
56
Tablo 2‟de görüldüğü gibi “ enetim re erinin y s l elgelerle tut rl l ğ ve “ enetim
re erinin y s l elgelerle tut rs zl ğ olmak üzere iki kategorinin orta a çıktığı görülmektedir.
“ enetim re erinin y s l elgelerle tut rl l ğ (n 57) kategorisi altında “Y s l elgeye uygunluk
kodu; “ enetim re erinin y s l elgelerle tut rs zl ğ (n 56) kategorisi altın
“Y s l elgeye
g re gün el olm m (n 39) “Y s l elge elirsizliği (n
) “Y s l o luk (n 4) “ lgili y s l
elgelere eksik g n erme (n ) “Y s l elgeye g re eksik i e e ilme (n ) kodları tespit
edilmiştir.
1.1.
Denetim Rehberinin Yasal Belgelerle Tutarlılığı
“ enetim re erinin y s l elgelerle tut rl l ğ (n=57) kategorisi altında “Y s l elgeyle
uygunluk (n=57) olarak bir tane kod tespit edilmiştir. “ enetim re erinin y s l elgelerle
tut rl l ğ n n “Y s l belgeye uygunluk kodu, rehberdeki kısım ile asal belge e ilişkin gönderme
örtüşü orsa ve a ikisi birbiri le doğru şekilde ilişkilendirilmişse tercih edilmiştir. “Tutarlılık”
kategorisinden “Yasal belge e u gunluk” koduna ilişkin bir örnek alıntı şö ledir:
“ elleti i
ğretmenin g revlerini yerine getirme
urumu (Özel Öğren i Yurtl r
Y netmeliği3 )
Gönderme apılan ilgili önetmeliğin 30. maddesi ise şu şekildedir:
“ elleti ilerin g revleri unl r r: ) Yurtt k l n ğren ilerin etüt s tlerin e eğitimleri ile
ilgilenmek, ) Yemek ne ve y t k neler e ğren ilere re erlik e erek üzenli ir ekil e
yemek yemelerini ve yat p k lkm l r n s ğl m k )
m r ve
nyo i lerinin z m n n
ve
üzenli ol r k yerine getirilmesini s ğl m k ) Etütler e yokl m y pm k e) Hastalanan
ğren ilerin urumunu y neti ilere il irmek ) Önemli isiplin ol yl r n
urumu yurt
mü ürüne z m n n
il irmek g) ü ürün vere eği iğer g revleri y pm k . Görüldüğü üzere,
rehberdeki kısım ile gönderme apılan asal belgenin ilgili maddesi doğru bir şekilde
ilişkilendirildiğinden bu ifade “ enetim re erinin y s l elgelerle tut rl l ğ kategorisinin “Y s l
elgeyle uygunluk (n 57) kodu altında incelenmiştir. Genel olarak rehberin, denetime referans
oluşturan asal belgelerle tutarlı olması beklenen bir durumdur.
205
1.2.
Denetim Rehberinin Yasal Belgelerle Tutarsızlığı
“ enetim re erinin y s l elgelerle tut rs zl ğ (n 56) kategorisinin “Y s l elgeye g re
gün el olm m
(n 39) “Y s l elge elirsizliği (n
) “Y s l o luk (n 4) “ lgili y s l
y n kl r eksik g n erme (n=1), “Y s l elgeye g re eksik i e e ilme (n=1) kodlarında
ifadelere rastlanmıştır.
“Y s l elgeye g re gün el olm m (n 39) kodu, rehberdeki ifadenin a da bu ifadenin
anında er alan asal belgenin güncel olmadığı a da ürürlükten kaldırıldığı durumda tercih
edilmiştir. Söz konusu koda ilişkin ifadelerin oldukça fazla sa ıda göze çarpmasının nedeni,
rehberin 2016 ılında hazırlanması ve sonrasında güncellenmemesi olabilir.
Rehberdeki “Yönetim Faali etleri” bölümünün “ tama” alt başlığında er alan “ urum
mü ürü mü ür y r m s elletmen ve iğer personelin ğrenim uruml r ve iğer niteliklerinin
mevzu t ükümlerine uygunluğu (Özel Öğren i Yurtl r Y netmeliği6; Ge i i
657
S yl
emurl r
nunu
48) ifadesi bu kod kapsamında bir örnek olarak gösterilebilir.
Denetim rehberinden apılan bu alıntı incelendiğinde, 03.11.2004 tarihli ve 2004/8106 sa ılı
akanlar urulu ararı la çıkarılan ve 06.05.2017 tarihine kadar ürürlükte kalan Özel Öğrenci
Yurtları Yönetmeliği‟ne atıfta bulunduğu; Madde 26 — Yurtl r g revlen irilen personel e 657
s yl
evlet emurl r
nunu’nun 48 in i m
esin eki genel rtl r il ve ol r k; “… )
elleti ilik i in yüksek ğrenim mezunu olm k rt r n r ve ğretmenlik y pm ol nl r ter i
edilir. Belleticiler ort
ğretim yurtl r n
g revlen irilir Yüksek ğretim yurtl r n
ise elleti i
g revlen irilmesi y p lm z Yurtl r
elleti i s y s i tiy
g re yurt y netimin e elirlenir
ilgili ifadeler er alırken,
06.05.2017 tarihli ve 30058 sa ılı Resmi Gazete‟de (2017-a)
a ımlanarak ürürlüğe giren Özel Öğrenci arınma Hizmetleri Yönetmeliği‟nde ise “
e 8( ) Ort okul im m- tip ort okulu ve ort ğretim kuruml r ğren ilerine y nelik izmet veren
kurumlarda elli (elli
il) ğren iye k
r ir yüz (yüz
il) ğren iye k
r iki yüz en zl
ğren i i in en z ü
elleti i g revlen irilir elleti iler ğretmen olm
rtl r n t y nl r
n elikli olm k üzere yüksek ğretim mezunu ol nl r r s n n g revlen irilir (Ek ümle:
/ /
88/
77 ) elleti i olm
rtl r n
iz ol n mü ür y r m l r ve y netim
memurl r
istemeleri lin e elleti i ol r k g revlen irile ilir yr
ort okul ve im m- tip
ort okulu ğren ilerine y nelik izmet veren kuruml r
en z ir ort ğretim kuruml r
ğren ilerine y nelik izmet veren kuruml r
ise isteğe
ğl ol r k re er ğretmen
g revlen irilir e er ğretmen ol r k t n
kl r
k nl k
elirlenen
rtl r r n r
hükmü er almıştır. Bu bağlamda güncel önetmelikle (2017-a), barınma hizmetlerinin ilköğretim
düze i (ortaokul, imamhatip ortaokulu) için de verildiği, belletmen sa ısının nicelik olarak açıkça
belirtildiği ve rehber öğretmen görevlendirilmesi şartının güncel önetmelikle getirildiği
görülmektedir.
ir başka örnek ise, barınma hizmeti veren urtların angın riskine karşın gerekli önlemleri
alması noktasında deta lı maddelere güncel önetmelikte er verildiği görülmektedir. Rehberin
atıfta bulunduğu Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği‟ne (Resmi Gazete, 2004-a) göre; “ urum
in l r n ki y ng n güvenliği elektrik tesis t güvenliği s nm sistemi güvenliği su ve g z tesis t
güvenliği hususlarında kontrol şartı okken, güncel önetmelik olan Özel Öğrenci arınma
Hizmetleri Yönetmeliği (Resmi Gazete, 2017-a), “ urum in l r n n
er y l ğretim y l
l m
n n e y ng n güvenliği elektrik tesis t güvenliği s nm sistemi güvenliği su ve g z
tesis t güvenliği ususl r n it iye üniversitelerin ilgili lümleri mü en is o l r vey iğer
ilgili kurum vey kurulu l r kurum y netimin e kontrol ettirilme artı getirilmiştir. nılan eski
önetmelikte “Kurum
in l r n
p giy irme kull n l m z. şartı okken, güncel
önetmelikte “Kurum in l r n n i ve
uv rl r ile t v n
emelerin e
p ve y nm
zelliği yüksek m lzemeler en y p lm giy irmeler kull n l m z. hükmü getirilmiştir. Eski
önetmelikte “Y ng n k k p s n ” ilişkin şartlar aranmazken, güncel önetmelikte “Y ng n
e-ulu larara ı eğitim araştırmaları dergi i, Cilt: 11, Sa ı: 3, 2020, ss. 199-216
mer ivenleri ve k
yoll r n n k p l r y ng n k r
y n kl m lzeme en y p l r
il k
k pl r
r n
l m y n n k i eri en kilitlenemeyen vey y ng n ik z yl otom tik ol r k
l
k ekil e y p l r.” hükümleri getirilmiştir. Eski önetmelikte “ urum in s n y ng n ik z
ve otom tik s n ürme sistemi şartı er almazken, eni önetmelikte “ urum in l r n y ng n
ik z m yl um n ve s y uy rl g z k
kl r n lg l y n sens rler l rm sistemi ile kurum
kontenj n n n
’ en zl olm s
lin e otom tik s n ürme sisteminin ulunm s şartı
getirilmistir. Eski önetmelikte “ urum
il urum t t ik t şartı er almazken, eni
önetmelikte “ urum k y ol n er ğren iye kurum y netimi vey
elleti i t r n n kurum
in s t n t l r
il uruml r i in t liye yoll r ile topl nm yerleri g sterilir uruml r
kurum
personelinin ve ğren ilerin k t l ğ
il urum t liye uygul m s er y l ğretim y l n n
l ğ ilk
t ile ikin i y r y l n ilk
t s i in e olm k üzere y l iki kez y p l r ve tut n kl
k y t lt n
l n r hükmü getirilmiştir. Söz konusu mevzuat değişikliğinin dana'nın ladağ
lçesinde bulunan ız Öğrenci Yurdu‟nda me dana gelen angın kazasının bir benzerinin
aşanmaması adına ve kamusal eğitim ve barınma haklarının tüm öğrenciler için güvence altına
alınıp a gınlaştırılması için gereken tedbirlerin belirlenmesi açısından olduğu sö lenebilir. u
bağlamda Denetim Rehberi‟nin mevzuat alanındaki değişiklikler dikkate alınarak eniden
hazırlanması gerektiği açıkça görülmektedir.
“Yasal belge belirsizliği” (n=11) kodu, rehberde ilgili konu a ilişkin asal belge e açıkça
gönderme apılmadığı durumlar tespit edildiğinde kullanılmıştır. ir örnek vermek gerekirse;
rehberdeki “ ali ş ve şlemler” bölümünün “ alışan şlemleri” kısmında yer alan “ ) yl k ü ret
mikt r n n er y l elirlenen sg ri ü retin lt n
ol m y
ğ ususunun s ğl nm
urumu
ifadesi, Asgari Ücret Yönetmeliği‟ne (Resmi Gazete,2004-b) mad.12 “ verenin Sorumluluğu:
ilere omisyon
elirlenen ü retler en ü ük ü ret
enemez
s zle melerine ve toplu i
s zle melerine unun ksine ükümler konul m z açıkça gönderme apmamaktadır. ir başka
örnek ise rehberin; Defter, belge tutuma ve arşivleme bölümünde “4)E-yurt mo ülü i in gerekli
olan bilgilerin z m n n il/il e milli eğitim mü ürlüğüne iletilme urum ifadesi Özel Öğrenci
Yurtları Yönetmeliği (Resmi Gazete, 2004-a) Madde 28‟in c bendine “- Yurt mü ürünün
g revleri: lgili mer iler e yurt
kk n
istenen ilgilerin ve elgelerin oğru ir ekil e ve
z m n n g n erilmesini s ğl m k açıkça atıf apmamaktadır. Nitekim anılan bu ifadelerin
asal belge temelinde rehberde gösterilmesi, rehberin u gula ıcılar tarafından daha çok dikkate
alınmasında etkili olabileceği şeklinde orumlanabilir.
“Y s l o luk (n 4) kodu rehberde er alan içeriğe önelik herhangi bir asal belge oksa
tercih edilmiştir. Rehberden bir örnek göstermek gerekirse, özüm Önerileri başlığında er alan
“ k nl ğ l / l e Milli Eğitim Mü ürlüğü’ne kurum y nelik ol r k; kurumun geli imine k tk
s ğl y
k eğer k t
k gele eğe ili kin ir vizyon olu tur
k yn z m n
ger ek i ve
uygul n ilir nerilere yer verilmeli ir ifadesine önelik hiçbir asal belgede açık bir hükme
rastlanmamıştır.
En az ifadeye rastlanan kodlardan biri “ lgili y s l elgelere eksik g n erme (n=1) kodu,
rehberde gönderme apılan ilgili belgede başka maddelere de atıf apılması gereki orsa
araştırmalar esnasında gönderme apılan asal belgeler dışında başka destekle ici belgelere de
ulaşıldı sa fakat bunlara rehberde değinilmedi se tercih edilmiştir. Rehberde, “ urumun
Temizliği ve Sağlık Hizmetleri” bölümünde “Yemekli yurtl r g
m lzemelerinin kontrolünün
mu yene komisyonu t r n n y p lm s ; yemek menülerin e mevsimler ve ğren ilerin geli im
zelliklerinin ikk te l nm s ile mikt r gr m j k lori es
ve k lite
k m n n s ğl k
rtl r n uygun ol r k z rl nm s n n s ğl nm s urumu (Özel Öğren i Yurtl r Y netmeliği47 48) ifadesinin gönderme aptığı asal belge i, “Gıda güvenliği ve kalitesinin denetimi ve
kontrolüne dair önetmeliğin (Resmi Gazete,2008) desteklediği görülmüştür. nılan önetmelik
Mad.12-h,ı,i,j,k,l bendleri ile gıda malzemelerinin kontrolünde gerçekleşmesi gereken denetim
süreçlerine gönderme apmaktadır. Rehberin, ilgili ifadelere yeteri kadar yer vermesinin,
u gulamalarda gerekli önlemin sağlanması açısından ol gösterici niteliğini artırabilir.
207
En az ifade e rastlanan bir başka kod ise “Y s l elgeye g re eksik i e e ilme ir (n )
u kod kapsamında, rehberin tanımlar bölümünde; “ enetim e erlik e erlik ve enetim
ilgi lem Sistemi
enetim Emri Grup Sorumlusu e erlik ve enetim Ön esi H z rl k
Topl nt s
l m Pl n
ilgi Notu ( y) eğerlen irme Topl nt s
por
port r Geli im
Pl n gibi kavramlar er alırken, asal belgede olan “Yurt “Yurt y netimi “Öğretim y l “ ers
y l “Veli vey v si kavram tanımlarının rehberde verilmediği görülmektedir. u kavramlara
önelik tanımlar, Özel Öğrenci Yurt Yönetmeliği‟nin (Resmi Gazete, 2004-a) 4. Maddesinin b, c, d,
e ve f bendlerinde er almaktadır. “… ) Yurt: Ort
ğrenim vey yüksek ğrenim ğren ilerinin
r nm
eslenme ve iğer sosy l i tiy l r n n k r l n ğ yeri ) Yurt y netimi: Yurt mü ürü
mü ür y r m s ve y netim memurun n mey n gelen olu umu ) Öğretim y l : ers y l n n
l ğ t ri ten iti ren ertesi ers y l n n
l ğ t ri e k
r ge en süreyi e) ers y l :
erslerin
l ğ t ri ten erslerin kesil iği t ri e k
r ge en ve iki nemi i ine l n süreyi )
Veli vey v si: n /
s vey y s l ol r k ğren inin sorumluluğunu üstlenen ki iyi i e e er
u eksikliğin bir nedeni rehberin hazırlanışında mevzuattan derinlemesine ararlanılmaması
olabilir.
2- Denetim Rehberinin Alanyazınla İlişkisi
şağıda er alan Tablo 3‟te, “ enetim re erinin l ny z nl ili kisi tem s altında “ enetim
re erinin l ny z nl tut rl l ğ ve “ enetim re erinin l ny z nl tut rs zl ğ kategorileri ile
kodları verilmiştir. u kısımda denetim rehberi a da urtların denetimi ile ilgili doğrudan bir
alan azın çalışmasının okluğundan ka naklı dola lı çalışmalar temelinde hareket edildiğinden
sa ısallaştırma a gidilmemiştir.
Denetim Rehberinin Alanyazınla Tutarlılığı
Yapılan analizler sonucunda, rehberin genel olarak alan azınla tutarlı olduğu görülmüştür.
Denetim rehberinin hazırlanmasında, alan azının bir hareket noktası olarak dikkate alınmasının
rehbere açıklık kazandırması açısından önemli olduğu sö lenebilir. u bağlamda, rehberin
“Öğrenci” bölümünün “Sos al faali etler” alt başlığında er alan “Ort
ğrenim yurtl r n
ğren ilerin ikri ru i ve e eni geli melerini s ğl y ilmeleri m yl
er türlü imk n
r t r l r k sporti kültürel ve sosy l l m l r k t lm l r n n s ğl nm urumu (Özel Öğren i
Yurtl r Y netmeliği46) ifadesi “ enetim re erinin l ny z nl tut rl l ğ temasının
“Uygunluk koduna bir örnek olarak verilebilir. Denetim, öğrenme i daha etkili kılmak amacı la
kurumun işle işini, öğretme sürecini doğrudan etkile ecek biçimde düzenlemektir. Eğitim ve
barınma erleri, kütüphaneler, sos al ve kültürel tesisler gibi her türlü eğitim ortamının
öğrencilerin ruhsal, bedensel ve bilişsel gelişimine destek olması, nitelikli denetim faali etlerinin
ürütülmesi ile mümkündür ( öklü, 1996). u bağlamda, rehberin alan azın ile tutarlığı olduğu
sö lenebilir.
2.2. Denetim Rehberinin Alanyazınla Tutarsızlığı
Denetim rehberinin incelenmesi sonucu alan azınla tutarsız olan noktalar tespit edilmiştir.
una göre Tablo 3‟te analiz sonucu orta a çıkan tema, kategori ve kodlar verilmiştir.
Tablo 3‟te görüldüğü gibi, “ enetim re erinin l ny z nl ili kisi temasının “ enetim
re erinin l ny z nl tut rs zl ğ kategorisi kapsamında “ erik eksikliği “ t s zl k “ vr m
tut rs zl ğ ” ve “ yk r l k olmak üzere dört kod tespit edilmiştir.
“ enetim re erinin l ny z nl tut rs zl ğ kategorisinin “ erik eksikliği kodu, rehberde
yer almayan fakat alan azında olan durumlar tespit edildiğinde kullanulmıştır. Rehberin
“Rehberlik ve Denetim raçlarının elirlenmesi” bölümünde er alan açıklama, “
ri mü etti i
re erlik ve enetimler s r s n
gerekli g r üğü uygun enetim r l r n (g zlem g rü me
elge in eleme v ) geli tirerek kull n ilir ifadesidir. Denetimin en temel öğesi, gözlemdir.
Eğitim denetimi alan azını temel alınarak örnek vermek gerekirse, Goldhammer ve arkadaşları
e-ulu larara ı eğitim araştırmaları dergi i, Cilt: 11, Sa ı: 3, 2020, ss. 199-216
(1980) denetimi, (1) Gözlem öncesi görüşme, (2) Gözlem, (3) Analiz, (4) Denetim görüşmesi
(gözlem sonrası görüşme), (5) Görüşme sonrası analizden oluşan bir süreç olarak ele
almaktadırlar ( kt.: öklü, 1996). Rehberde, denetim kuramlarının (bilimsel, sanatsal, kliniksel,
farklılaştırılmış, öğretimsel, gelişimsel) bulgularından biri olan gözlem aşamasına, denetim
sürecinin bir parçası olarak a rıntılı er verilmediği görülmüştür. Söz konusu bu durum,
Türki e‟de müfettiş etiştirmede, “Eğitim Denetimi‟nin” a rı bir uzmanlık alanı olduğu fikrinin
erleşmemesinden ka naklı olduğu sö lenebilir.
Tablo3. “ enetim re
ğlm
Denetim rehberinin
alanyazınla ilişkisi
Tema
erinin l ny z nl ili kisi tem s
lt n
ort y
k n k tegori ve ko l r n
Kategoriler
Kodlar
Denetim rehberinin alan azınla tutarlılığı
Uygunluk
Denetim rehberinin alan azınla tutarsızlığı
çerik eksikliği
tıfsızlık
avram tutarsızlığı
kırılık
“ t s zl k kodu, alan azınla ister tutarlı ister tutarsız olsun rehberin konusu ile ilgili
apılmış bilimsel çalışmalara gönderme apmama durumunu ifade etmektedir. Rehberin hiçbir
erinde alan azındaki herhangi bir araştırma a, kitaba, çalışma a atıf oktur. Bu bulgunun elde
edilmesi, rehberin sadece mevzuat odaklı hazırlanarak bilimsel bilginin göz ardı edilmesi şeklinde
açıklanabilir. Diğer andan rehberin var olan hali le alan azınla tutarlı çıkan anları itibari le o
kısımların gönderme aptığı mevzuatın şekillenişi a da oluşturulması esnasında bilimsel bilgiden
hareket edilmiş olabileceğine ilişkin bir ipucu da verebilir. Zaten, eğitbilimciler eğitim pratiğinin
teorilerini hazırladıklarında, bu teoriler üretildiği toplumun ve belki de uluslararası toplumun
gerçekten (hukuksal anlamda) asal belgelerine ansıdığında ancak (o ülkede a da dün ada)
eğitimin bilimliliğinden söz edilebilir (Toprakçı, 2017; Toprakçı, Dağdeviren, Oflaz ve Türe 2010).
Eğitim denetimi akademis enlerinin ürettiği bilginin işlerliği açısından u gulamadakilerin onların
çalışmalarından atıf aparak ararlanmaları, hem u gulama a nitelik kazandırmak hem de
akademis eni takdir etmek bağlamlı katkı sağla ıcı olabilir. u koda ilişkin, denetim rehberinin
bütününde, alan azına hiç atıfta bulunulmadığı görülmektedir.
Denetimin amaçlarına
ulaşabilmesi için gözetilmesi gereken ilkelerden biri, nesnellik ilkesidir. Nesnel olma an bir
denetimin, işlevlerini erine getirilebilmesinin güç olduğu sö lenebilir. Denetim sürecinde
bilimsel bulgulardan ararlanmak, nesnel ölçütler kullanmak gerekir. Eğitim kurumlarında
rehberlik ve denetim etkinliklerinde dikkate alınması gereken ilkelerden biri; bilimsel ve objektif
esaslara da alı olmasıdır (Resmi Gazete, 2017-b). Nitekim rehberde; denetim rehberinin kapsam
ve sınırlılığı bölümünde bu koda ilişkin “Bu enetim re eri
z rl n rken
E
e erlik ve
enetim
k nl ğ ile
ri
ü etti leri
k nl kl r Y netmeliği’nde belirtilen denetim
izmetlerinin e itleri re er ns l nm t r u re erle m ri mü etti lerine enetimler e yol
g stermek kurum enetimin e uygul m irliği s ğl m k ve sorunlu l nl r n n eliklen irilerek
enetim y p lm s n ger ekle tirmek m l nm t r e er kuruml r n i leyi i ile ilgili y s l
üzenlemeleri k l rm z k s tl m z ve s n rl n rm z enetim s r s n
kuruml r n zelliğine
g re ort y
k ile ek zel uruml r kurumun
rtl r n n k yn kl n ile ek ve re er e
ng rülemeyen istisn i ususl r n ort y
km s
lleri enetimin
n
r kl m z
enetimler e yürürlükteki ukuki üzenlemeler ikk te l n
kt r yr
enetim re erin e yer
lm y n ususl r i in ilgili mevzu t ükümlerine g re re erlik ve enetim y p l
kt r e er e
yer l n mevzu t t l r ilgi m l r ifadesi örnek gösterilebilir. Denetim rehberinin teorik
olarak, “Eğitim kurumlarının ürüttükleri faali etleri ölçmek ve değerlendirmek üzere geliştirilmiş
209
bir ölçme aracı” ( ubalı, 1999) olduğu düşünülebilir. u bağlamda, rehberin sadece mevzuat
temelinde hazırlanmış olması, denetim rehberinin geçerliği ve güvenirliğini sorgulatmaktadır.
“ vr m tut rs zl ğ kodu, alan azın ve rehberdeki kavramların kullanımının tutarsız
olduğu a da birbirini kapsa an kavramlar tespit edildiğinde tercih edilmiştir. u bağlamda
rehberde, “Rehberlik ve denetim ilkeleri” bölümünde “tarafsızlığı esas almak” ve “objektif olmak”
gibi kavramların birlikte kullanıldığı görülmüştür.
rıca rehberde, “ aarif
üfettişlerinin
Görevleri” bölümünde, “… ) e erlik enetim in eleme soru turm
l m l r neti esinde
üzenleye ekleri r porl r en ge yirmi gün k ps ml i ler e ise verilen ek süre i in e
t m ml m k ifadesi de bu kodla ilişkilendirilmektedir. Nitekim, ifadede geçen “denetim”
kavramı, çağdaş denetim anla ışında; inceleme, araştırma, soruşturma ve rehberlik hizmetlerini
kapsamaktadır. u bağlamda, rehberin sadece asal mevzuat temelinde hazırlanması, söz konusu
kavram anılgılarına sebep olarak gösterilebilir.
“ yk r l k kodu, denetim rehberinde alan azınla çelişen ve düzeltilmesi gereken bir durum
varsa tercih edilmiştir. Rehberde Sorunlar başlığı altında “Sorunl r tespit e ilirken; mevzu t üst
politik
elgeleri ( lk nm Pl n Hükümet Progr m
illî Eğitim
k nl ğ Str tejik Pl n ) ile
kurumun str tejik pl n n ort y konulmu m ve e e ler g z nün e ulun urulur ifadesi
bu kod kapsamında düşünülebilir. Sorunları tespit etmede Eğitim Denetimi alan azınına
başvurma konusunun göz ardı edildiği açıkça görülmektedir. ağdaş eğitim denetiminin amacı,
öğrenme ve öğretmede önemli rol o na an tüm öğeleri birlikte ele alıp, süreci izlemek,
değerlendirmek ve geliştirmek üzere gerekli önlemleri almaktır ( e cioğlu ve Dönmez, 2009).
Özel öğrenci urtlarının sorunlarını tespit etmede, Eğitim denetimi alan azınından ararlanılması,
öğrencilerin öğrenme aşantılarını desteklemek amacı la urt ka naklarının kolektif olarak etkili
bir biçimde kullanılması, değerlendirilmesi ve geliştirmesi olarak düşünülebilir.
SONUÇ VE ÖNERİLER
raştırmanın bu bölümünde, sonuçlara, bulgular temelinde er verilmiştir. Sonuçların altında,
araştırmacı ve u gula ıcılar için öneriler getirilme e çalışılmıştır.
Rehberin, yasal belgelerle ilişki temelinde tutarlılıklar tespit edilmiştir. Denetim
rehberinin hazırlanma amaçlarından birinin; akanlık okul ve kurumlarına, özel öğretim
kurumlarına, gerçek ve tüzel kişilere rehberlik etmek olduğu düşünüldüğünde; Rehberin
asal belgeler temelinde tutarlılığının devamı konusunda u gula ıcılar için takip,
inceleme ve raporlama görevlerini üstlenmek üzere bir komis on kurulması önerilebilir.
raştırmacılar, denetim rehberinin asal belgeler temelinde tutarlılığının devamını
sağlamada asal da anakları içeriksel ve biçimsel olarak inceleyebilir.
Rehberin, yasal belgelerle ilişki temelinde tutarsızlıkları olduğu tespit edilmiştir.
Rehberde gönderme apılan asal belgelerin bir kısmının güncel olmadığı belirlenmiştir.
u bağlamda denetim rehberinin revize edilmesi önem arz etmektedir. Denetle en ve
denetlenenlerin ılda en az bir kere bir ara a gelerek rehberlik ve denetimin etkili ve
verimli bir şekilde ürütülmesine katkı sağla acak güncelleme çalışmaları içerisinde katkı
sunmaları önerilebilir. Güncellenen asal belgeler temelinde değişiklik apılan ilgili
maddelerin, denetim rehberinde dijital zincir blokları ile bağlantılı şekilde (link olarak
ve a QR kodları ile) er almasına önelik araştırmacılar tarafından çalışmalar apılabilir.
Rehberdeki bazı ifadelerde, ilgili asal belge e gönderme apılmadığı (yasal belge
belirsizliği) görülmüştür. Denetim hizmetlerinin tutarlılığının ve asal gereksinimlere
u umun sağlanması için u gula ıcıların mevzuattaki gelişmeleri takip etmeleri
önerilebilir. raştırmacılara ise gönderme apılma an maddelerin gerekçelerini araştıran
çalışmalar apmaları önerilebilir. Rehberde er alan bazı ifadelerin asal da anağının
olmadığı ( asal boşluk) tespit edilmiştir. Rehberde asal da anağa er verilmesi,
u gula ıcıların sorumluluğunu hukuki delil bağlamında pekiştirmesi bakımından önemli
e-ulu larara ı eğitim araştırmaları dergi i, Cilt: 11, Sa ı: 3, 2020, ss. 199-216
görülmektedir.
rıca u gula ıcılar arasında e lem birliğini sağlama açısından da
rehberdeki ifadelerin asal zeminde oluşturulmasına özen gösterilmesi önerilebilir.
U gula ıcılar, ilgili rehberin ve hazırlanan diğer benzer rehberlerin içeriğinin bir asal
arka plana sahip olup olmadığını denetle ecek
etkinlikte birimler nasıl
oluşturulabileceğine ilişkin çalışmalar apabilir.
raştırmacılara, rehberin içeriğini
oluşturan
asal da anakların hangi
öntemlerle denetlenebileceği konusunda
araştırmalar apmaları önerilebilir. Rehberdeki bazı ifadelerde asal da anaklara eksik
gönderme apıldığı belirlenmiştir. Yasal belgelere eksik ve a etersiz gönderme
apılmasının, rehberin ilgili kurumda me dana gelebilecek olası denetim açıklarına
zemin hazırladığı düşünülebilir. u bağlamda, maarif müfettişlerinin özel bir urda gittiği
zaman nelere bakacağının rehberde a rıntılı şekilde tanımlanması; denetim hedeflerini
gerçekleştirmede eterli ve güvenilir bilgi ve dokümanları tespit etmede kola lık
sağlaması bakımından önemli görülmektedir.
aarif müfettiş
ardımcılarının
eterliliklerine ilişkin değerlendirilmelerinde, ağırlıklı sınav konu alanları, mevzuat
bilgisidir.
üfettişlere, mevzuat temelinde mesleki bilgi ve becerilerini artırma ve
değişen mevzuatın takibini araştırma alışkanlığı kazandırmak amaçlı hizmetiçi eğitimler
düzenlenebilir. raştırmacılara ise özel urtlarda me dana gelen kazalarla (örneğin,
angın, gıda zehirlenmesi vb.) ilgili olası denetim açıklarına önelik, maarif
müfettişlerinden oluşan çalışma grupları ile araştırma apmaları önerilebilir.
Rehberin genel olarak alan azınla tutarlı olduğu görülmüştür. Rehberin alan azın
temelinde tutarlılığını sağlamada, u gula ıcıların Eğitim Denetimi biliminin orta a
ko duğu bilimsel çalışmaları takip etmeleri önerilebilir. raştırmacıların ise, denetim
rehberinin alan azın temelinde tutarlılığının devamı için u gula ıcılar ile e lem birliği
içersinde olacak çalışmalar; projeler apmaları önerilebilir.
Rehberin, alan azınla ilişki temelinde tutarsızlıkları olduğu tespit edilmiştir. Rehberdeki
bazı ifadelerin içeriğinde alan azına göre içerik eksiklikleri olduğu görülmüştür. u
bağlamda, denetim rehberinin hazırlık aşamasında akademis enlerin, uzmanların görev
alması ve a incele ip görüş sunmalarının sağlanması, alan azın temelinde tutarlılığını
sağlamada etkili olabilir. raştırmacıların özel barınma hizmetlerine önelik çalışmalar
apmaları, bu olla rehberde hizmet alanlarının ihti açlarına önelik daha gerçekçi
düzenlemeler hazırlanabilmesi için veri sağlamaları önerilebilir. Rehberdeki ifadelerin
hiçbirinde bilimsel çalışmalara gönderme apılmadığı (atıfsızlık) belirlenmiştir. E ‟e
bağlı birçok denetim rehberinin bu konuda benzerliğinin üksek düze de olması,
denetim rehberlerinin hızlıca, çalakalem fakat kanun ve önetmeliklere u gun olarak
hazırlama çabasının genelinde apılma a çalışılmasından olduğu izlenimi vermektedir.
Denetimden beklenen etkili sonuçlara ulaşmak, kullanılan ölçme aracının geçerli ve
güvenilir olmasına bağlıdır. u doğrultuda, u gula ıcılar için, maarif müfettişlerine
hizmet içi eğitim programlarının bilimsel çalışmalar temelinde düzenlemeleri tavsi e
edilebilir. U gula ıcıların bu konuda etkinliğinin artırılmasına önelik olarak farkındalık
merkezli çeşitli eğitim ve destek hizmetlerinin verilmesi önerilebilir. raştırmacılara ise
özel barınma hizmetlerinin denetim rehberine bilimsel nitelik kazandıracak; nitel, nicel
ve a karma araştırma desenlerinde çalışmalar apmaları önerilebilir. Rehberdeki
kavramların bir kısmının kullanımının alan azınla tutarsız olduğu a da birbirini kapsa an
kavramlar (kavram tutarsızlığı) kullanıldığı tespit edilmiştir. Taslak aşamasında olan
denetim rehberinin son halinin, alan azın temelinde, bilim uzmanlarından oluşan bir
ekip aracılığı ile kontrol edilmesi u gula ıcılara tavsi e edilebilir. raştırmacıların,
değişen bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda denetim türlerini, denetim
bo utlarını ve denetim kuramlarını temel alan araştırmalar apmaları önerilebilir.
Rehberde alan azınla çelişen ve düzeltilmesi gereken ifadeler (a kırılık) olduğu
görülmüştür. aarif müfettişlerine, Eğitim Yönetimi alanında lisansüstü eğitim alma
koşulu, atama ve a
etiştirilme süreçlerine getirilebilir.
u bağlamda, maarif
211
müfettişlerinin mesleki gelişimlerine katkı sağla acak bu koşula önelik, teşvik edici asal
düzenlemelerin
apılması u gula ıcılara önerilebilir.
raştırmacılara, alan azında
denetim rehberi ile ilgili benzer sorunların aşandığı ülkelerde çözüm için izlenen
alternatif süreçlerin neler olabileceği konusunda incelemeler apılması önerilebilir.
KAYNAKÇA
ktaş, E. (2017). Yurtl r kull n gereks n mler ve mers n k z ğren yur u rneğ n e n elenmes
(Ya ımlanmamış üksek lisans tezi). Yakın Doğu Ünıversıtesı, efkoşa.
ltuna , E. (2016). Eğitbilim Pedandragoji. E. Toprakçı, (Ed.) Eğitimin enetimi, nkara: Ütop a Ya ınevi.
az, N., & aşdağ, S. (2016). Hizmet satın alma davranışı: üniversite öğrencilerinin özel urt seçimleri.
Kastamonu University Journal of Economics & Administrative Sciences Faculty, 13.
dın, . (1986). ğ
eğitim enetimi. I Eğitim raştırma Ya ın Danışmanlık.
dın, . (2014). Öğretim e enetim (5.bs.). Ankara: Pegem Akademi
aşar, H. (2000). Eğitim enet isi. nkara: Pegem Ya ıncılık.
e cioğlu, ., & Dönmez, . (2009). Eğitim denetimini eniden düşünmek. n nü Üniversitesi Eğitim
kültesi ergisi
(2), 71-93.
e tekin, O. F., & urak, . (2019). Öğretmenlerinin öğretimsel denetim u gulamalarına ilişkin metaforik
algılarının incelenmesi. Turan: Str tejik r t rm l r erkezi
(44), 325-335.
ursalıoğlu, Z. (2015). Okul y netimin e yeni y p ve vr n , nkara: Pegem Ya ıncılık.
Filiz, Z., emrek, F. (2007). Üniversite öğrencilerinin barınma sorunlarının u gunluk analizi ile incelenmesi.
Eski e ir Osm ng zi Üniversitesi Sosy l ilimler ergisi 8(2), 207-224.
Gök er, N. (2012). Özel Öğrenci Yurtlarında alan Öğrencilerin Yurt Yönetiminden Kaynaklanan Sorunlara
lişkin Görüşleri (Elazığ li Örneği). International Journal of Social Science, 5(4), 75-94.
ara, Ö. (2009). Yüksek ğrenim e r nm sorunu: Türkiye’ e ğren i yurtl r ve üny
n rnekler.
(Ya ınlanmamış üksek lisans tezi). kdeniz Üniversitesi Sos al ilimler Enstitüsü, ntal a.
redi ve Yurtlar üdürlüğü [ YG ] (2020). https://k gm.gsb.gov.tr/Sa falar/2397/3193/Tarihce, Erişim
tarihi 20.05.2020
ubalı, D. (1999). Performans denetimi. mme
resi ergisi 35(1), 31-62.
öklü, . (1996). Etkili denetim. ur m ve Uygul m
Egitim Y netimi ergisi (2), 259-268.
et, Ö., & Özdemir, . . (2016). Gözardı Edilen ir şletme Türü Olarak Üniversite Öğrenci Yurtlarının
Profili. Journal of Alanya Faculty of Business/ l ny Isletme kültesi ergisi 8(1).
iles, . ., & Huberman, . ., (2016). Nitel Veri nalizi (S. kbaba., . Erso ev.) nkara: Pegem
Akademi.
illi Eğitim akanlığı [ E ] (2010). Özel Öğrenci Yurtları Rehberlik ve Denetim Rehberi.
illi Eğitim akanlığı [ E ] (2016). Özel Öğrenci Yurtları Rehberlik ve Denetim Rehberi,
https://tkb.meb.gov.tr/www/ a inlarimiz/icerik/13, Erişim tarihi 15.05.2020
illi Eğitim akanlığı [ E ] (2017).
https://tkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/04160948_yonerge.pdf. Erişim tarihi 20.05.2020
illi Eğitim akanlığı [ E ] (2018). https://ookgm.meb.gov.tr, Erişim tarihi 20.05.2020
Ok, . ., & Girgin, F. . (2015). nkara‟da iki özel urt işletmesinde SERVQU
öntemi ile hizmet
kalitesinin ölçülmesi. Y netim Bilimleri Dergisi, 13(25), 295-323.
Öksüz, E. (2012). Yüksek ğrenim kre i ve yurtl r kurumu ile zel yurtl r ik met e en ğren ilerin o
z m n
liyetlerinin eğerlen irilmesi ( l kesir li Örneği) (Ya ınlanmamış Yüksek isans Tezi) ,
alıkesir Üniversitesi Sos al ilimler Enstitüsü, alıkesir.
Özkan, U. . (2019). Eğ t m l mler r t rm l r n oküm n n eleme y ntem Ankara: Pegem Akademi
Özmen, . (2019) Ün vers te ğren yurtl r n n zmet k l te lg s n n l ülmes : k r ük l yurtl r n
r
uygulama. (Ya ınlanmamış üksek lisans tezi). arabük Üniversitesi, arabük.
Öztürk, . (2014). Tarihi Süreci le Yurt Hizmetleri ve Önemi. Eğitim-Öğretim ilim r t rm
ergisi 30.
Resmi Gazete (2004-a). Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği,
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/12/20041203.htm 9, Erişim tarihi 19.05.2020
Resmi Gazete (2004-b). sgari Ücret Yönetmeliği,
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/08/20040801.htm, Erişim tarihi 20.06.2020
Resmi Gazete (2008). Gıda Güvenliği ve alitesinin Denetimi ve ontrolüne Dair Yönetmelik.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/09/20080926-4.htm, Erişim tarihi 20.06.2020
Resmi Gazete (2017-a). Özel Öğrenci arınma Hizmetleri Yönetmeliği,
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/05/20170506-5.pdf, Erişim tarihi 19.05.2020
e-ulu larara ı eğitim araştırmaları dergi i, Cilt: 11, Sa ı: 3, 2020, ss. 199-216
Resmi Gazete (2017-b). illi Eğitim akanlığı Teftiş urulu Yönetmeliği,
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/08/20170820-1.htm, Erişim tarihi 19.05.2020
Toprakçı, E. (2017). S n Y netimi (3.bs.). Ankara: Pegem Akademi.
Toprakçı, E., & kça , . (2016). Türki e'de amu Yararına alışan Derneklerin Egitim Faali etlerinin
Yönetimi ve Denetimi (Yasal elgeler Temelinde Nitel ir naliz). Cumhuriyet International Journal of
Education, 5(1), 29.
Toprakçı, E., Dağdeviren, ., Oflaz, G. ve Türe E. (2010). Eğitim fakülteleri öğretim elemanlarının bilim
anla ışları temelinde eğitimin bilimliliği, ilim ve Ütopy
ergisi
(190), 45-56
Türki e ü ük illet eclisi [T
, 2017]. eclıs araştırması komıs on raporu
https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/sirasa i_sd.sorgu_baslangic. Erişim tarihi 02.06.2020
U sal, ., & Yorulmaz, . (2019). Özel urt öğrencılerının başarı önelımlerının belırlenmesı üzerıne bır
araştırma . Uluslararası Sağlık ilimleri ve Yönetimi ongresi e- ildiri itabı, Üsküdar Üniversitesi,
stanbul.
Yıldırım, N. (2009). Denetim sürecinde ilköğretim okul müdürlerinin değerlendirilme formu üzerine
değerlendirme. Sosy l ilimler r t rm l r ergisi 4(2), 199-212.
Yıldırım, ., imşek, H. (2016). Nitel r t rm Y ntemleri (10.bs.). stanbul: Seçkin Ya ınları.
Yılmaz, . (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. n nü Üniversitesi Eğitim kültesi ergisi (1).
Yüksel, S. . (2018). Özel yüksek ğretim ğren i yurtl r n
izmet k litesi k ps m n
ğren i
memnuniyetinin eğerlen irilmesi: l kesir rneği (Ya ımlanmamış Yüksek isans Tezi). alıkesir
Üniversitesi, alıkesir.
213
The Examination of the Supervisory Guideline of Private Student
Dormitories Based on Legal Documents and the Literature
Prof.Dr. Erdal oprakçı
Ege University-Turkey
erdal.toprakci@ege.edu.tr
Kübra Nur Özerten(Ph.D.Stud.)
Ege University-Turkey
knozerten@gmail.com
Abstract
The purpose of this rese r
is to ex mine t e “T e Supervisory Gui eline o
Priv te Stu ent ormitories on t e sis o t e leg l o uments n liter ture In
t is rese r
‘ o ument review met o ’ w i is qu lit tive rese r
ppro
was used. The data were obtained using the document examination technique.
Content analysis was applied to the data. According to the results of the research,
two t emes were orme : “t e rel tions ip o t e supervisory gui eline to leg l
o uments n “t e rel tions ip o t e supervisory gui eline to t e liter ture
our
tegories emerge rom t ese t emes: “ onsisten y o t e supervisory
gui eline wit t e leg l o uments “in onsisten y o t e supervisory gui eline
wit leg l o uments “ onsisten y o t e supervisory gui eline with the
liter ture
n “in onsisten y o t e supervisory gui eline wit t e liter ture It
could be said that the guide is half-consistent or inconsistent on the basis of the
leg l o uments Un er t e tegory “in onsisten y o t e supervisory gui eline
with the legal o uments“ o es su
s “out te or repe le
or ing to leg l
o ument“ “leg l o ument un ert inty“ leg l g p“ "insu i ient re erre
to
relevant legal bases", incomplete expression according to the legal document"
were identified. In addition, the guideline was found to be in line with the
liter ture in gener l T e o es “l k o ontent“ non- ttri ution“ in onsisten y
o
on ept“ n “in onsisten y were i enti ie wit in t e s ope o t e
“in onsisten y o t e u it guide with the literature " category. Practitioners may
be suggested to benefit from the contributions of the research. Researchers may be
advised to conduct research in qualitative, quantitative or mixed research design
that will give scientific qualification to the supervisory guideline of private student
dormitories.
E-International Journal of
Educational Research,
Vol: 11, No: 3, 2020, pp.199-216
DOI: 10.19160/ijer.817509
Received: 28.10.2020
Accepted: 15.11.2020
Keywords: Educational supervision, Supervison Guideline, Dormitory supervision,
Private Student Dormitories
Suggested Citation:
Toprakçı, E. &. Özerten, K.N. (2020). The Examination of the Supervisory Guideline of Private Student Dormitories Based
on Legal Documents and the Literature , E-International Journal of Educational Research, Vol: 11, No: 3, 2020, pp.
199-216, DOI: 10.19160/ijer.817509
e-ulu larara ı eğitim araştırmaları dergi i, Cilt: 11, Sa ı: 3, 2020, ss. 199-216
EXTENDED ABSTRACT
Problem: Monitoring processes in institutions providing Private Student Hosting Services,
identification and prevention of obstacles in achieving the objectives, an affirmative way of
working towards continuous improvement is possible with education supervision. There are 4560
private student dormitories which are subject to supervision and the services of the Ministry of
National Education (MoNE, 2018). The control, situation determination, evaluation and
development processes are based on cert in st n r s n tr e ility wit t e “T e Supervisory
Gui eline o Priv te Stu ent ormitories est lis e y t e o r o inspe tors It n e s i t t
this guide draws a road map for the supervisors, the managers and related persons in these
institutions and gives information on which subjects to be audited (Resmi Gazete, 2017-b). In
addition, it can be considered that the guidance, based on legislation and up-to-date with the
changing legislation, qualifies as user-friendly and allows the persons concerned to carry out the
process with the least deficiency and error in the supervision. The laws of the Social Sciences, as we
understand it, must be "laws" that regulate relationships between individuals, societies and people.
That is, if the assemblies governing the countries or those concerned form the laws (legal
documents) they will issue based on the information produced by social science, then social science
will ve “l ws like n tur l s ien es (Toprak
7). It is clear that the preparation of the guide
in the light of the scientific data revealed by the science of educational supervision is an important
indicator in increasing the validity of the guide. In addition, it is thought that the guide can be
e e tive wit its s ienti i qu li i tion in preventing t e ‘mis on eption ' o t e on epts o
supervision by practitioners in auditing activities. In the literature on Educational Supervision,
there is no study on the supervision of private student accommodation services and no study on
t e “T e Supervisory Gui eline o Priv te Stu ent ormitories It is t oug t t t ex mining t e
coherent and inconsistent aspects of the guideline on the basis of the legal documents and
literature is very important in terms of both guiding the practitioners and eliminating this
deficiency in the literature. The purpose of this research is to examination of the Supervisory
Guideline of Private Student Dormitorieson the basis of the legal documents and literature.
Method: In this research, a qualitative research-based document review method was used. The
data were obtained using the qualitative research based document examination technique.
Document review is expressed in two ways in the research as the general approach or data
collection technique used in the realization of the purpose of the research. Public documents can
e onsi ere
s in i tors o events or pro esses o institutions or t is purpose t e “Privatel
student dormitory guidance and supervision guideline (2016), which is part of the MoNe Board of
inspection, has been examined with the document review method. The Inspection Board published
16 supervisory guidelines prepared for various institutions in 2016. The document examined in this
study is one of the published ones and entitled “Private student dormitory guidance and
supervision gui e . Data in the research was analyzed with content analysis. Categorical analysis
of content analysis types was used in the research. Categorical analysis is generally the division of
a given message into units (codes) first, and then the grouping of those codes into categories.
Category creation is the stage of creating a general result based on custom data (Miles
&Huberman, 2016). In this analysis, the data may not necessarily need to be quantified, but the
data can also be given through percentage distribution or digitization. The internal validity
(credibility) of the data was ensured by expert review and colleague confirmation. For this purpose,
the researchers, who examined the supervisory guidelines of different institutions, came together
on a specific day and time every week via live meeting tools on the internet. The researchers
analysed the content of the guidelines they examined, created codes and themes and focused on
their similar and different aspects. Also, an academic and an inspector took part in these meetings
to offer their opinions and gave feedback on the activities during the meetings. Besides, the raw
data of the research was stored for external reliability (confirmability).
215
Findings: The guideline was related to literature and laws. This relationship was half-consistent or
inconsistent based on laws categorie. In addition, the guideline was found to be in line with the
literature in general. Some of the legal documents referred to were not up-to-date or were
repealed. Besides, there was no reference to the related legal document or some references were
missing in some of the statements. Besides, some of the statements were incomplete, undefined or
less detailed according to the legal document. Some statements had no legal basis since the legal
document was repealed and a new one was not prepared. Besides, there were deficiencies in the
content of some statements according to the literature. None of the statements was referred to
scientific studies. The use of some of the concepts was inconsistent with the literature or some
concepts covered each other. Finally, some expressions contradicted the literature and had to be
corrected.
Suggestions: Researchers can present model recommendations in the creation of supervisory
guidelines on the basis of the literature and the legal documents. In-service training programs can
be organized for education inspectors on the basis of scientific research. Studies may be carried out
by researchers to ensure that the relevant items amended on the basis of the updated legal
documents are included in the supervisory guide in connection with digital chain blocks (e.g. links
or with QR codes). In the preparation phase of the supervision guide, the involvement of
academics, experts, or providing them with the opportunities to examine and present their
opinions can be effective in ensuring consistency in terms of the literature. Practitioners may be
offered to establish a unit for the preparation and updating of guidelines.