Infobrokering Podstawy Dr Sabina Cisek Instytut Studiów Informacyjnych Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Jagielloński Aktualizacja 2020-01-20 1 Spis treści • Sektor usług informacyjnych, pośrednicy informacyjni, profesjonaliści informacji • Broker informacji, infobroker, researcher – nazwa, definicja i istota zawodu, sposób wykonywania pracy • Branża infobrokerska na świecie i w Polsce • Infobroker a inni profesjonaliści informacji • Literatura przedmiotu (wybrana) 2 Sektor usług informacyjnych, pośrednicy informacyjni, profesjonaliści informacji 3 Sektor usług informacyjnych w społeczeństwie wiedzy (the information industry) • Instytucje, organizacje, systemy, usługi – komercyjne (odpłatne dla użytkownika końcowego) – niekomercyjne (nieodpłatne dla użytkownika końcowego) 4 Sektor usług informacyjnych w społeczeństwie wiedzy (the information industry) – wybrani dysponenci i dostawcy informacji/treści (content providers) oraz pośrednicy informacyjni (information intermediaries) • • • • • • • • • • agendy i organy administracji publicznej, rządu, samorządu lokalnego biblioteki, ośrodki informacji biura informacji gospodarczej (BIG) brokerzy informacji, infobrokerzy, researcherzy dziennikarze, media komercyjne i niekomercyjne serwisy informacyjne, dostawcy treści, wydawcy, np. EBSCO, PLOS, Wiley organizacje zawodowe, stowarzyszenia ośrodki informacji w firmach (corporate intelligence centers) wywiadownie gospodarcze, np. Bisnode D&B Polska, wywiadownie handlowe inni 5 Broker informacji (infobroker, researcher) – nazwa, definicja i istota zawodu, sposób wykonywania pracy 6 Nazwa zawodu • W języku polskim: broker informacji = infobroker, researcher, także – profesjonalista informacji • W języku angielskim: information broker, information professional albo infopreneur, zob. np. https://www.batesinfo.com/ • W języku niemieckim: infobroker, zob. np. https://www.infobroker.de/ 7 Nazwa działalności i dziedziny • W języku polskim: – działalność – infobrokering, infobrokerstwo, brokering informacji, albo – usługi informacyjne – Uwaga! Występuje też termin „infobrokerstwo systemowe” – propagowany przez dr. Tadeusza Wojewódzkiego i serwis http://www.infobrokerstwo.pl/, infobroker systemowy zajmuje się ładem informacyjnym w organizacjach, jest to bliskie zarządzaniu informacją w firmie • W języku angielskim: – Information brokering, information brokerage, – Information services 8 Definicje zawodu infobrokera (1) Krajowy Standard Kompetencji Zawodowych Broker informacji (researcher) (262204) [2013] – Broker informacji (researcher) zajmuje się pozyskiwaniem, oceną, analizą i dostarczaniem różnego typu informacji na zlecenie. – Broker informacji (researcher) jest zawodem o charakterze usługowym, polegającym na wyszukiwaniu, analizie i udostępnianiu informacji na zlecenie. Pełni on rolę pośrednika pomiędzy poszukującymi informacji a zasobami informacyjnymi (media, biblioteki, zasoby internetowe itp.). 9 Definicje zawodu infobrokera (2) Książka Zawód infobroker. Polski rynek informacji. Warszawa: Wolters Kluwer 2015, s. 13-14. – Infobrokering (…) jest to zawodowe, komercyjne pośrednictwo (mediacja) w świecie informacji. Infobroker zatem stanowi podmiot, który na zlecenie i odpłatnie wyszukuje, ocenia, opracowuje, przetwarza i udostępnia informację. W swojej pracy opiera się przede wszystkim na już upublicznionych źródłach dokumentalnych, zarówno w wolnym jak i restrykcyjnym dostępie. – Osoba ta (lub przedsiębiorstwo) pośredniczy, stąd „broker”, pomiędzy istniejącym zasobem informacyjnym, stąd „info”, a klientem. – Opisana usługa (a także branża i profesja), która może również obejmować inne działania związane z szeroko rozumianą informacją, to infobrokering (brokering informacji) bądź infobrokerstwo. 10 Definicje zawodu infobrokera (3) Serwis MRPiPS INFOdoradca+ Informacje o zawodach – Broker informacji 2.1. Synteza zawodu Broker informacji (researcher) zajmuje się wyszukiwaniem, oceną, analizą i dostarczaniem różnego typu informacji na zlecenie. 2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania Broker informacji (researcher) jest zawodem o charakterze usługowym, polegającym na wyszukiwaniu, weryfikacji, analizie i dostarczaniu informacji na zlecenie. Głównym zadaniem brokera informacji jest zaspokojenie potrzeby informacyjnej klienta poprzez dostarczenie mu najbardziej relewantnej informacji do złożonego zapytania. Dostarczona informacja musi cechować się wysoką jakością, popartą wiarygodnymi oraz odpowiednimi źródłami. Broker informacji dysponuje wiedzą dotyczącą sposobów pozyskiwania informacji oraz oceny jej wartości. W swojej pracy kieruje się zasadami etyki zawodowej i korzysta jedynie z legalnych źródeł informacji. Zawód brokera informacji należy zaliczyć do grupy zawodów wolnych. Osoby wykonujące go mogą pracować nie tylko jako pracownicy etatowi, ale również jako tzw. freelancerzy lub samozatrudnieni. W tej profesji może występować specjalizacja w zależności od rodzaju dostarczanej informacji, np. broker informacji biznesowej lub informacji prawniczej. 11 Istota zawodu brokera informacji = cechy definicyjne = warunki konieczne bycia infobrokerem (1) 1. Jest pośrednikiem (information intermediary) pomiędzy zasobami informacyjnymi a ludźmi i organizacjami, którzy informacji potrzebują ✓ Co to znaczy „być pośrednikiem” zob. slajd 16 2. Swoje usługi oferuje odpłatnie i na zlecenie 3. Sprzedaje NIE informację (w sensie – wiadomość, treść) – ale usługę informacyjną 12 Istota zawodu brokera informacji = cechy definicyjne = warunki konieczne bycia infobrokerem (2) 4. W swojej pracy opiera się przede wszystkim na już istniejących, upublicznionych (opublikowanych, udostępnionych w internecie itp.) zasobach danych i informacji, źródłach dokumentalnych w wolnym lub restrykcyjnym dostępie ✓ Oczywiście, gdy zachodzi taka konieczność może skorzystać również z osobowych oraz pierwotnych źródeł informacji, np. skontaktować się z ekspertem lub zadzwonić do danego przedsiębiorstwa itp. 5. Może założyć i prowadzić własną działalność gospodarczą (independent information professional), może także funkcjonować jako freelancer (bez etatu, realizując projekty na zlecenie) albo pracownik etatowy w różnych firmach, organizacjach i urzędach, w których informacja odgrywa zasadniczą rolę 6. Posiada odpowiednie umiejętności i wiedzę, kieruje się etyką i wartościami zawodowymi, korzysta jedynie z legalnych źródeł informacji. 13 Co jest faktycznym CELEM pracy brokera informacji? • Udzielenie ODPOWIEDZI na konkretne PYTANIE indywidualnego klienta • a jeszcze trafniej – ZASPOKOJENIE zindywidualizowanych POTRZEB INFORMACYJNYCH 14 1. Infobroker jest pośrednikiem (information intermediary) pomiędzy zasobami informacyjnymi a ludźmi i organizacjami, którzy informacji potrzebują 15 Na czym polega bycie pośrednikiem – czyli pośredniczenie, mediacja? Etapy działania brokera informacji (uwaga – NIE obowiązuje tu ścisła linearność działań) 1) Kompetentne identyfikowanie rzeczywistych potrzeb informacyjnych klientów, odbiorców, użytkowników 2) Pozyskiwanie informacji ze źródeł różnego typu (internet, archiwa, biblioteki, komercyjne serwisy informacyjne, np. bazy danych, wywiadownie gospodarcze itp.) oraz wieloma sposobami 3) Ocena, weryfikacja i wybór źródeł oraz treści z wybranych źródeł = filtrowanie informacji 4) Przetwarzanie informacji: analiza, synteza, tworzenie źródeł pochodnych (produktów informacyjnych) zgodnie z zapotrzebowaniem klienta 5) Akredytacja informacji: gwarancja jakości 6) Udostępnianie informacji: odpowiedź na pytanie/zamówienie klienta, zaspokojenie jego potrzeb informacyjnych 16 3. Infobroker sprzedaje NIE informację (w sensie – wiadomość, treść) – ale usługę informacyjną 17 Co sprzedaje broker informacji? • Informacja jako towar w gospodarce opartej na wiedzy = wyrób lub usługa lub dostęp – Materska, Katarzyna (2007). Informacja w organizacjach społeczeństwa wiedzy. Warszawa: Wydawnictwo SBP, s. 207-212. [Dostęp w Mediotece http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=470&from=publication&] • Broker informacji sprzedaje usługę informacyjną polegającą na pośredniczeniu pomiędzy utrwalonym zasobem informacji/wiedzy a jego użytkownikami • Albo: Infobroker sprzedaje usługę informacyjną, polegającą na zaspokojeniu konkretnych, zindywidualizowanych potrzeb informacyjnych jednostek bądź organizacji (głównie przedsiębiorstw) • Albo: Broker informacji sprzedaje usługę informacyjną, polegającą na przekształceniu informacji w zindywidualizowaną wiedzę • Albo: Infobroker sprzedaje swoją umiejętność zaspokojenia konkretnych potrzeb informacyjnych 18 Dlaczego „niebezpiecznie” jest twierdzić, że infobroker sprzedaje informację? • To zależy – rzecz jasna – od definicji informacji ☺ • Informacja (w sensie: wiadomość, wiedza, treść) jest z reguły czyjąś własnością (zatem infobroker nie może jej sprzedawać – bo nie należy do niego!) albo stanowi dobro publiczne (czy wolno sprzedawać dobro publiczne?) 19 Za co klienci płacą infobrokerowi? • „In addition to finding information that simply never shows up in a web search engine, independent info pros also add value by analyzing and synthesizing the results – by providing not just information but answers. What our clients pay us for is what we do with information after we find it.” – Mary Ellen Bates. FAQs About the Independent Info Pro Business. http://www.batesinfo.com/coaching/entrepreneur_FA Q.html [adres archiwalny] 20 4. Infobroker w swojej pracy opiera się przede wszystkim na już istniejących, upublicznionych (opublikowanych, udostępnionych w internecie itp.) zasobach danych i informacji, źródłach dokumentalnych w wolnym lub restrykcyjnym dostępie 21 • Broker informacji (i specjalista OSINT) korzystają z narzędzi i źródeł otwartych, czyli jawnych, legalnych, opublikowanych i zasadniczo dostępnych dla każdego, co oczywiście nie musi zawsze oznaczać, że łatwo dostępnych. • Źródła te mogą być bezpłatne lub komercyjne, przede wszystkim dokumentalne (utrwalone na nośnikach materialnych). • Rzecz jasna, gdy zachodzi taka potrzeba, infobroker wykorzystuje również usługi wywiadowni gospodarczych, kontakty z ekspertami i źródła osobowe (konferencje, ludzie, networking). 22 6. Infobroker posiada odpowiednie umiejętności i wiedzę, kieruje się etyką i wartościami zawodowymi, korzysta jedynie z legalnych źródeł informacji Kompetencje osobowe i profesjonalne infobrokera - Wymagane wiedza, umiejętności i wartości - Etyka i wartości zawodowe - Kształcenie brokerów informacji w Polsce 23 Infobrokering – zadania zawodowe i wymagane kompetencje; wymagania psychofizyczne, zdrowotne, wykształcenie, uprawnienia itp. • Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher) (262204) • Nowa, poprawiona wersja – dostęp na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia MRPiPS – serwis Infodoradca+ Informacje o zawodach, Broker informacji (researcher) 262204 (należy wybrać wariant szczegółowy), albo tutaj Zobacz też http://sabinacisek.blogspot.com/2014/03/broker-informacji-podstawy.html 24 Kompetencje zawodowe brokera informacji: wiedza i umiejętności • Kompetencje biznesowe – w zakresie pragmatyki zawodowej – prowadzenie działalności gospodarczej • Kompetencje informacyjne – – – – Zna istniejące zasoby informacyjne, nie tylko elektroniczne Potrafi identyfikować rzeczywiste potrzeby informacyjne klientów Potrafi opracować i zastosować odpowiednią strategię wyszukiwawczą Umie trafnie dobrać źródła informacji, dokonać wyboru oraz oceny (zarówno źródeł informacji jak i treści ze źródeł) – Umie odpowiednio opracować, przetworzyć, przedstawić i udostępnić informację (analiza i synteza informacji) • Kompetencje komunikacyjne – komunikacja interpersonalna z klientami, marketing i PR • Kompetencje dydaktyczne – prowadzenie kursów, szkoleń, udzielanie porad • Kompetencje techniczne – znajomość technologii informacyjnej 25 Co trzeba umieć i wiedzieć aby być kompetentnym pośrednikiem w świecie informacji? • Z jednej strony – znać zasoby informacyjne i umieć pozyskiwać z nich informację; nadto: wyszukaną informację oceniać, sprawdzać, filtrować, następnie – przetwarzać, udostępniać i rekomendować. Efektem wymienionych działań jest akredytacja informacji. • Z drugiej strony – rozumieć i znać aktualnych i potencjalnych klientów, użytkowników, w tym – ich potrzeby i zachowania informacyjne. 26 Wybrane kompetencje informacyjne infobrokera • Infobroker – wie, że istnieją pewne źródła informacji, często w tzw. Deep/Invisible Web (to nie to samo co Darknet czy TOR) i potrafi do nich dotrzeć, – umie odnaleźć źródła, o których wcześniej nie wiedział, za pomocą Google’a (przy użyciu operatorów boolowskich i pozostałych komend, wyszukiwania zaawansowanego itd.) oraz za pomocą innych serwisów wyszukiwawczych, uniwersalnych i specjalistycznych, – potrafi dokonać oceny i selekcji źródeł (ze względu na obiektywnie rozumianą jakość i wiarygodność, a także zgodność z potrzebami informacyjnymi klienta), umie zweryfikować informację, – umie znaleźć odpowiednie dane/treści w uprzednio odszukanym/zidentyfikowanym źródle, a niektóre z nich mają skomplikowany wewnętrzny aparat wyszukiwawczy. 27 Wybrane postawy i wartości zawodowe infobrokera • Infobroker – Z zasady nie opiera się wyłącznie na jednym źródle informacji, porównuje treści z wielu źródeł, uzyskane na różne sposoby; dokonuje w efekcie weryfikacji informacji, jej oceny i selekcji. • Dlaczego? Bo nie istnieje coś takiego jak całkowicie bezbłędne, kompletne i obiektywne źródło informacji. – Nie poddaje się łatwo – jest cierpliwy, dociekliwy i uparty. – Szanuje potrzeby informacyjne klienta i jego zlecenie. 28 Etyka zawodowa brokera informacji (1) Etyka zawodowa = zespół norm wyznaczających określone obowiązki moralne związane z wykonywanym zawodem i społecznymi stosunkami zawodowymi (np. etyka lekarska, prawnicza). Brokerzy informacji posługują się kodeksem etycznym stworzonym przez The Association Of Independent Information Professionals. Ministerstwo RPiPS, projekt Infodoradca+ Informacje o zawodach / Broker informacji / Słownik 29 Etyka zawodowa brokera informacji (2) • Kodeks etyki zawodowej Association of Independent Information Professionals = AIIP Code of Ethical Business Practice https://www.aiip.org/About/Professional-Standards (raczej dla brokera informacji) • Kodeks etyki zawodowej Strategic and Competitive Intelligence Professionals (poprzednio Society of Competitive Intelligence Professionals) = SCIP Code of Ethics for CI Professionals https://www.scip.org/page/CodeofEthics (raczej dla wywiadowcy gospodarczego) 30 Kształcenie infobrokerów w Polsce • Kształcenie brokerów informacji odbywa/odbywało się w niektórych Instytutach INiB w Polsce co najmniej od połowy lat 90. XX wieku, tzn. od wprowadzenia przedmiotów dotyczących informacji biznesowej, europejskiej, prawnej; internetu jako środowiska informacyjnego; oceny jakości informacji; zarządzania informacją i wiedzą etc. – nawet jeżeli formalnie termin „broker informacji” nie był używany. • Pierwszy regularny kurs typu infobrokerskiego – Informacja biznesowa, Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UJ (obecnie Instytut Studiów Informacyjnych UJ), rok 1993 31 Kształcenie infobrokerów w Polsce – oferta uczelni wyższych – przykłady • Na poziomie studiów licencjackich – Instytut Studiów Informacyjnych UJ w Krakowie, od roku 2018/19 – moduł Broker i analityk informacji – Instytut Historii UP w Krakowie, od roku 2014/15, Archiwistyka, zarządzanie dokumentacją i infobrokerstwo – studia stacjonarne 1.stopnia – Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu http://www.wsh.pl/strona/84/broker-informacji • Na poziomie studiów magisterskich – Instytut Studiów Informacyjnych UJ – specjalizacja Broker informacji na studiach 2. stopnia – od roku akademickiego 2007/8 do 2014/15, od roku 2014/15 do 2017/18 – Infobrokering i wywiad rynkowy, od roku 2018/19 – Infobrokering 32 Kształcenie infobrokerów w Polsce – oferta uczelni wyższych c.d. • Na poziomie studiów podyplomowych – Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego – Studia Podyplomowe Informacji Naukowej: Broker informacji http://www.inib.uj.edu.pl/ – od roku akademickiego 2007/8 do 2013/14, od roku 2014/2015 – Infobrokering i wywiad rynkowy; obecnie nieprowadzone – Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – Studia Podyplomowe Infobrokerstwo i Zarządzanie Informacją http://infobrokerstwo.strikingly.com/ – od roku 2008 – Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego – Studium Podyplomowe Broker Informacji http://www.broker.uni.lodz.pl/ od roku 2010/2011 33 Kształcenie infobrokerów w Polsce – kursy, seminaria, warsztaty Warsztat Pracy Infobrokera, jak dotąd odbyły się cztery warsztaty • https://www.spi.org.pl/aktualnosci/, • http://sabinacisek.blogspot.com/2019/11/iv-warsztat-pracy-infobrokera-28-29-v.html, • http://sabinacisek.blogspot.com/2018/05/iii-warsztat-pracy-infobrokera-21-maja.html, • http://sabinacisek.blogspot.com/2017/07/ii-warsztat-pracy-infobrokera-relacja.html, • http://sabinacisek.blogspot.com/2016/06/warszta-pracy-infobrokera-krakow-6-vi.html • Kursy organizowane przez http://www.infobrokerstwo.pl/ • Seminaria organizowane przez Centrum Promocji Informatyki w Warszawie http://www.cpi.com.pl/ • Serwis Elektroniczna Biblioteka Pedagogiczna SBP http://epedagogiczna.edu.pl/index.php?akcja=art_zobacz&art_id=1&id_news=1726 34 Branża infobrokerska na świecie i w Polsce 35 Historia i stan obecny infobrokeringu • Zobacz http://www.slideshare.net/sabinacisek/afmkrakw-2015-cisek, slajdy 11 do 15 • Mary Ellen Bates: 2017 Infopreneur Market Report: Insights on information businesses 36 Podstawy prawne w Polsce – wybrane elementy • Polska Klasyfikacja Działalności PKD 2007 [dostęp w serwisie GUS http://www.stat.gov.pl/Klasyfikacje/] – 63.99.Z Pozostała działalność usługowa w zakresie informacji, gdzie indziej niesklasyfikowana • Klasyfikacja Zawodów i Specjalności – Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. Dz. U. 2018 poz. 227. – Dostęp w serwisie www GUS http://stat.gov.pl/Klasyfikacje/ – 262204 Broker informacji (researcher) 37 Krajowe standardy kompetencji zawodowych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej • Broker informacji (researcher), nr 262204 [2013] lub Informacja o zawodzie – Broker informacji (researcher) (262204) [2018] • Specjalista informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej, nr 262206 • Specjalista zarządzania informacją, nr 262207 → Dostęp na stronie Baza standardów kompetencji/kwalifikacji zawodowych i modułowych programów szkoleń → Nowa, poprawiona wersja – dostęp na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia MRPiPS – serwis Infodoradca+ Informacje o zawodach, Broker informacji (researcher) 262204 (należy wybrać wariant szczegółowy) 38 Ilu jest brokerów informacji w Polsce? Firmy infobrokerskie (i pokrewne) oraz ich bezpośredni konkurenci • Fabryka Informacji, założona we Wrocławiu w roku 1999, uważana jest często za pierwszą firmę infobrokerską w Polsce [Kustra 2013]. • Firmy infobrokerskie i firmy o kompetencjach infobrokerskich (zob. następny slajd) • Wywiadownie gospodarcze (zajmują się przede wszystkim informacją o firmach i konkurencji, rynkach i branżach, competitive intelligence) • Biura informacji gospodarczej (obecnie jest 5), zob. https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/sprawy-urzedowe/chcezalatwic-sprawe-w-urzedzie/rejestry-publiczne/biura-informacjigospodarczej 39 Firmy infobrokerskie i firmy o kompetencjach infobrokerskich (rozróżnienie autorstwa Patrycji Hrabiec-Hojdy) • Obecnie na polskim rynku działają „dwa rodzaje podmiotów: firmy zdeklarowane i zdefiniowane jako firmy infobrokerskie oraz firmy o kompetencjach firm infobrokerskich” (Hrabiec-Hojda 2013, s. 89). • Pierwsze z nich „to przedsiębiorstwa, które świadomie używają nazwy firma infobrokerska, agencja infobrokerska, broker informacji, infobrokering, infobrokerstwo lub infobroker. (…) Oznacza to, że przedsiębiorca zdaje sobie sprawę, że usługi, które świadczy, związane są z pośrednictwem w udzielaniu informacji. Najczęściej na internetowych stronach takich firm jest definicja zawodu, powołanie się na kodeks etyczny stowarzyszenia AIIP (The Association of Independent Information Professionals), a czasem nawet historia zawodu. (…) W latach 2000−2013 na rynku funkcjonowało ponad 70 [tego rodzaju] podmiotów” (Hrabiec-Hojda 2013, s. 89). • Drugą grupę tworzą przedsiębiorstwa świadczące podobne lub wręcz takie same usługi, nieużywające jednak określenia „infobrokering” bądź pokrewnych. Są to m.in. agencje badawcze oferujące analizę rynku metodą desk research, która polega na wyszukaniu i przetworzeniu istniejących, dostępnych dokumentów i informacji, a także firmy konsultingowo-doradcze, organizacje wspierające biznes (np. agencje rozwoju regionalnego), przedsiębiorstwa specjalizujące się w tworzeniu mailingowych i teleadresowych baz danych (np. Panorama firm), agencje wywiadu jawnoźródłowego (ang. Open Source Intelligence − OSINT), specjaliści zarządzania informacją i wiedzą, wywiadownie gospodarcze. 40 Czym faktycznie zajmują się infobrokerzy w Polsce? • „Na rynku można spotkać się z bardzo szerokim wachlarzem usług infobrokerskich. Oferty różnią się w zależności od grupy docelowej, której mają służyć. Usługi kierowane są zarówno do klientów indywidualnych, małych i średnich przedsiębiorców, jak i do dużych firm, organizacji rządowych i pozarządowych. Z oferty brokerów informacji korzystają lekarze, menadżerowie, działy marketingu, przedsiębiorcy, naukowcy oraz politycy i decydenci. • W ofercie infobrokerskiej znajdują się usługi różnego rodzaju. Można je podzielić na następujące grupy: 1. wyszukiwanie i pozyskiwanie informacji na zlecenie (research), 2. tworzenie raportów i analiz (reports), 3. budowa baz danych (databases).” (Hrabiec-Hojda 2013, s. 88) Więcej na ten temat http://www.sbc.org.pl/Content/72732/bn_1_2013.pdf 41 Klienci infobrokerów • Podmioty z trzech sektorów gospodarki – z sektora przedsiębiorstw (prowadzą działalność gospodarczą w celu osiągania zysku), obejmującego firmy z różnych branż i o różnej wielkości (od MMŚP do korporacji międzynarodowych), tzw. II sektor, – z sektora finansów publicznych (organy administracji i władzy, państwowe i samorządowe instytucje kultury, publiczne uczelnie, placówki służby zdrowia NFZ itp.), tzw. I sektor, – z sektora pozarządowego (NGO, organizacje non profit), tzw. III sektor • Klienci indywidualni, np. lekarze, naukowcy, politycy i decydenci 42 Stowarzyszenia • Na świecie – Association of Independent Information Professionals http://www.aiip.org/ – Strategic and Competitive Intelligence Professionals http://www.scip.org/ – Zob. też http://sabinacisek.blogspot.com/2014/11/polskiestowarzyszenie-zarzadzania.html • W Polsce – Od roku 2014 funkcjonuje Stowarzyszenie Profesjonalistów Informacji http://www.spi.org.pl/. W dniu 2015-11-25 zostało oficjalnie wpisane do Rejestru Stowarzyszeń Krajowego Rejestru Sądowego. 43 Serwisy WWW • Infobrokerstwo.pl http://www.infobrokerstwo.pl/ • Rynek informacji http://rynekinformacji.pl/ • Różne materiały dla studentów i innych zainteresowanych infobrokeringiem http://www.slideshare.net/sabinacisek • https://www.batesinfo.com/ • http://www.zillman.us/ 44 Blogi • Kilka przykładów – Infobrokerka http://www.infobrokerka.pl/ – Infobrokering i OSINT. Informacja biznesowa, naukowa, publiczna i statystyczna http://sabinacisek.blogspot.com/ – Blogi o infobrokeringu, wyszukiwaniu informacji i obszarach pokrewnych http://sabinacisek.blogspot.com/2014/12/blogi-oinfobrokeringu-wyszukiwaniu.html 45 Infobroker a inni profesjonaliści informacji 46 Profesjonaliści informacji zob. też Dla kogo Stowarzyszenie? http://www.spi.org.pl/ • Analitycy informacji • Specjaliści big data • Badacze rynku • Specjaliści zarządzania informacją • Bibliotekarze, pracownicy ośrodków informacji naukowej, normalizacyjnej, patentowej, technicznej itp. • Doradcy, konsultanci biznesowi • Infobrokerzy (brokerzy informacji, researcherzy) • Specjaliści białego wywiadu (OSINT, Open Source Intelligence, wywiad jawnoźródłowy) • Specjaliści zarządzania wiedzą (infobrokerzy systemowi) • Specjaliści wywiadu gospodarczego (biznesowego, konkurencyjnego, rynkowego, strategicznego), ang. business/competitive intelligence professionals • Inni 47 Obszary i usługi pokrewne • Desk research • Wywiad gospodarczy (biznesowy, konkurencyjny, rynkowy, strategiczny), ang. business intelligence, competitive intelligence, strategic intelligence • Doradztwo biznesowe • Zarządzanie informacją • Infobrokering • Zarządzanie wiedzą • Badanie rynku • Biały wywiad, Open Source Intelligence, OSINT, wywiad jawnoźródłowy • Informacja biznesowa • Informacja gospodarcza – Uwaga na ten termin, zob. Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych 48 Infobroker a inni profesjonaliści informacji (1) Infobrokering a biały wywiad, OSINT • Saramak, Bartosz (2015). Wykorzystanie otwartych źródeł informacji w działalności wywiadowczej: historia, praktyka, perspektywy. Warszawa: Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Uniwersytet Warszawski. • Wywiad biznesowy / biały wywiad / OSINT / wywiad jawnoźródłowy 49 Infobroker a inni profesjonaliści informacji (2) Infobrokering a wywiad rynkowy (biznesowy, gospodarczy, konkurencyjny, strategiczny) • Trzeciakowska, Justyna. Wywiad konkurencyjny – czym w zasadzie jest? http://rynekinformacji.pl/wywiadkonkurencyjny-czym-zasadzie/ • Więcej tutaj http://sabinacisek.blogspot.com/2015/12/ciecierski-marek2009.html 50 Infobroker a inni profesjonaliści informacji (3) Infobrokering a działalność w zakresie informacji gospodarczej • Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 marca 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190000681 • Biura informacji gospodarczej – Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A – ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A. – Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych Biuro Informacji Gospodarczej SA – Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A. – Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A. • Zasoby o zbliżonym profilu – Biuro Informacji Kredytowej BIK – Rejestr Dłużników Niewypłacalnych RDN KRS 51 Infobroker a inni profesjonaliści informacji (4) Czym różni się broker informacji od bibliotekarza? • rejestrem funkcji/zadań: • infobroker: przede wszystkim ma zadania informacyjne • bibliotekarz: oprócz funkcji informacyjnej pełni jeszcze inne – edukacyjną, intelektualną, estetyczną, rozrywkową, integracyjną, substytutywną oraz obywatelską • • • • komercjalizacją usług: broker informacji oferuje swoje usługi odpłatnie w ramach własnej działalności gospodarczej, usługi biblioteczne są darmowe dla użytkowników zakresem przetwarzania informacji: infobroker najczęściej przetwarza informację w większym stopniu/zakresie niż bibliotekarz indywidualizacją i personalizacją usług: broker informacji z reguły oferuje usługi i treści bardziej spersonalizowane i zindywidualizowane niż czyni to bibliotekarz Na ten temat bardziej szczegółowo: http://www.slideshare.net/sabinacisek/bibliotekarz-brokerem-informacji 52 Infobroker a inni profesjonaliści informacji (5) Czym różni się broker informacji od informatyka? Infobrokerzy intensywnie wykorzystują technologię informacyjną, narzędzia informatyczne – ale ostatecznie i przede wszystkim interesuje ich – podobnie jak pozostałych profesjonalistów informacji – treść, wiedza, zawartość. 53 Istnieje szereg pokrewnych zawodów informacyjnych, które można określić nadrzędnym terminem „profesjonalista informacji”. Wyrażenie to występuje m.in. w nazwie polskiego Stowarzyszenia Profesjonalistów Informacji http://www.spi.org.pl/ i światowego Association of Independent Information Professionals http://www.aiip.org/. Do zawodów tych należą: analityk danych, badacz rynku, infobroker (broker informacji, researcher), specjalista białego wywiadu (Open Source Intelligence, OSINT), trener „informacyjny”, wywiadowca (biznesowy, gospodarczy, rynkowy), specjalista big data, specjalista zarządzania informacją i inne. Wszyscy oni gromadzą/wyszukują, opracowują/przetwarzają i udostępniają informację. W praktyce granice między nimi są płynne, a zakres działalności – a także nazewnictwo – nie są ostatecznie ustalone. Dzieje się tak z różnych powodów. Primo, są to profesje nowe, dynamiczne, nadal się kształtujące. Secundo, ustawicznie zmienia się środowisko biznesowe, informacyjne i technologiczne, w którym funkcjonują. Tertio, profesjonaliści informacji posiadają różny background, mają swoje korzenie w informacji naukowej i bibliotekoznawstwie (obecnie – np. na UJ – zarządzanie informacją); ekonomii i marketingu; wywiadzie detektywistycznym, policyjnym lub wojskowym; informatyce; są nawet filozofowie „z pochodzenia”. Dlatego często robiąc to samo, inaczej się nazywają. 54 Literatura przedmiotu (wybrana) 55 Charakterystyka zawodu infobrokera – wybrana literatura przedmiotu • Bates, Mary Ellen (2010). FAQs About the Independent Info Pro Business. http://www.batesinfo.com/coaching/entrepreneur_FAQ.html • Boruszewski, Jarosław (2012). Jakość i wiarygodność informacji w infobrokerstwie. Lingua ac Communitas, Vol. 22, s. 241-250. http://www.lingua.amu.edu.pl/Lingua_22/13_Jaroslaw%20Boruszewski.pdf • Bulletin of the American Society for Information Science (1995), Vol. 21, No. 3. http://www.asis.org/Bulletin/Feb-95/ (numer poświęcony infobrokeringowi) • Cisek, Sabina (2007). Broker informacji: istota zawodu. http://hdl.handle.net/10760/10880, • Cisek, Sabina (2009). Infobrokering w praktyce: zasady wyszukiwania informacji w Internecie. http://hdl.handle.net/10760/18457 • Cisek, Sabina; Januszko-Szakiel, Aneta (red.) (2015). Zawód infobroker. Polski rynek informacji. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business. • Hrabiec-Hojda, Patrycja (2013). Specyfika usług infobrokerskich a kompetencje informacyjne infobrokera. Bibliotheca Nostra, nr 1, s. 87−95. http://www.sbc.org.pl/Content/72732/bn_1_2013.pdf • Kowalska, Małgorzata; Wojewódzki, Tadeusz (red.) (2015). Infobrokerstwo. Idee, koncepcje, rozwiązania praktyczne. Gdańsk: Ateneum Szkoła Wyższa w Gdańsku. 56 Charakterystyka zawodu infobrokera – wybrana literatura przedmiotu cd. • Kustra, Karolina (2013). Kształcenie brokerów informacji w Polsce. Infotezy, Vol. 3, No. 1. http://www.ujk.edu.pl/infotezy/ojs/index.php/infotezy/article/view/62/172 • Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich (2013). Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher) (262204). • Nizioł, Karolina (2010). Infobrokering w Polsce. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, nr 4, s. 3-1. [pełny tekst na stronie http://www.ptin.org.pl/, zakładka PTINT] • Szczepańska, Barbara (2002). Broker informacji – zawód z przyszłością czy zawód z przyszłości. Biuletyn EBIB nr 11 (40). http://www.ebib.pl/2002/40/szczepanska.php • Walczak-Niewiadomska, Jadwiga; Czapnik, Grzegorz; Gruszka, Zbigniew (2013). Brokerstwo informacyjne w Polsce – przegląd publikacji. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, nr 17, s. 217-232. http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/2334/13walczak.pdf?sequence=1 Więcej publikacji dotyczących infobrokeringu – zob. blog Infobrokering i OSINT. Informacja biznesowa, naukowa, publiczna i statystyczna. 57