‫نشریه زراعت و فناوری زعفران‬ ‫جلد ‪ ،8‬شماره ‪ ،1‬بهار ‪ 1911‬ص‪.‬‬ ‫‪191-1‬‬ ‫‪Saffron Agronomy & Technology‬‬ ‫‪Vol.‬‬ ‫استان ‪1,‬‬ ‫‪ 2020,‬در‪Spring‬‬ ‫دهستان ‪P.‬‬ ‫بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش کشت زعفران مطالعه موردی‪131-144‬‬ ‫‪0108, No.‬‬ ‫کرمان‬ ‫دشتخاک‬ ‫بررسی عوامل مؤثر بر پذيرش كشت زعفران مطالعه موردي دهستان دشتخاک در استان‬ ‫كرمان‬ ‫مژده پورخالقی چترودی ‪ ،‬حسین مهرابی بشرآبادی * و الهام خواجه پور‬ ‫تاریخ دریافت‪ 22 :‬آذر ‪7931‬‬ ‫تاریخ پذیرش‪ 2 :‬تیر ‪7931‬‬ ‫پورخالقی چترودی‪ ،‬م‪ ،.‬مهرابی بشرآبادی‪ ،‬ح‪ ،.‬و خواذه پور‪ ،‬ا‪ . 11 .‬بررسی عوامل مؤثر بار پاذیر‬ ‫دهستان دشتخاک در استان کرمان‪ .‬زراعت و فناوری زعفران‪- 33 :) (8 ،‬‬ ‫‪.‬‬ ‫کشات زعفاران مطالعاه ماوردی‬ ‫چکیده‬ ‫زعفران از ذمله محصوتتی است که به عنوان یک کشت ذایگزین در استان کرمان معرفی میگردد‪ .‬این تحقیق باه منظاور بررسای‬ ‫عوامل مؤثر بر پذیر‬ ‫کشت زعفران در دشتخاک‪ ،‬در ساز ‪10‬‬ ‫صورت گرفت‪ .‬پژوهش حاضر از نظار هادف کااربردی و از حیاح رو‬ ‫توصیفی‪ -‬استنباطی است‪ .‬دادههای تحقیق از طریق پرسشنامه‪ ،‬که روایی و پایایی آن مورد ارزیابی قرار گرفته است (آلفای کرونبااخ معاادز‬ ‫‪ ،)3/09‬به رو‬ ‫نمونهگیری تصادفی از ‪ 93‬نفر ذمعآوری گردید‪ .‬از بین دو مدز تذیت و پروبیت‪ ،‬بر اساس آمارههای آکائیک و بیازین‪-‬‬ ‫شوارتز‪ ،‬مدز پروبیت‪ ،‬بهعنوان مدز مناسب برگزیده شد‪ .‬نتایج تحقیق حاکی از آن است که عواملی مثل میازان تحصای ت‪ ،‬میازان درآماد‬ ‫کشاورزی‪ ،‬تغییرکشت بر اساس اولویت کمآبی و تغییر کشت بر اساس اولویت توصیه سایر کشاورزان‪ ،‬تأثیر مثبت بر این پذیر‬ ‫تکفل‪ ،‬تأثیر منفی بر پذیر‬ ‫تغییرکشت داشتهاند‪ .‬از آنذا که کمآبی‪ ،‬ذزء مهمترین عوامل مؤثر بر پذیر‬ ‫و عامل بار‬ ‫تغییر کشت مایباشاد‪ ،‬بناابراین‬ ‫تمامی راهکارها‪ ،‬باید در ذهت مدیریت بهینه منابع آی زیرزمینی باشد‪ .‬امید است در آینده‪ ،‬دهستان دشتخاک‪ ،‬به عنوان یک الگوی نموناه و‬ ‫کارساز در ذهت تغییر کشت‪ ،‬برای سایر بخشهای استان کرمان‪ ،‬که با مشکل کمآبی در توسعه صنعت کشاورزی خود‪ ،‬دسات باه گریباان‬ ‫هستند تبدیل گردد‪.‬‬ ‫کلمات کلیدی‪ :‬تغییرکشت‪ ،‬کشت ذایگزین‪ ،‬کمآبی‪ ،‬مدز پروبیت‪ ،‬مدز تذیت‪.‬‬ ‫ کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی‪ ،‬سیاست و توسعه کشاورزی‪ ،‬گروه اقتصاد کشاورزی‪ ،‬دانشکده کشاورزی‪ ،‬دانشگاه شهید باهنر کرمان‪.‬‬‫ استاد‪ ،‬گروه اقتصاد کشاورزی‪ ،‬دانشکده کشاورزی‪ ،‬دانشگاه شهید باهنر کرمان‪.‬‬‫ استادیار‪ ،‬گروه اقتصاد کشاورزی‪ ،‬دانشکده کشاورزی‪ ،‬دانشگاه شهید باهنر کرمان‪.‬‬‫(*‪ -‬نویسنده مسئوز‪)hmehrabi@uk.ac.ir :‬‬ ‫‪DOI: 10.22048/jsat.2019.161331.1330‬‬ ‫‪012‬‬ ‫نشریه زراعت و فناوری زعفران‪ ،‬جلد ‪ ،8‬شماره‪ ،1‬بهار ‪1911‬‬ ‫ناشی از مهاذرت روستائیان به شهرها‪ ،‬در بلندمادت نیاز بخاش‬ ‫مقدمه‬ ‫استان کرمان علی رغم خشکسالی‪ ،‬کمآبی وکمباود باار‬ ‫و‬ ‫ناازوتت ذااوی‪ ،‬همااواره در اماار تولیااد و صااادرات محصااوتت‬ ‫کشاورزی از ذمله مرکبات‪ ،‬صایفیذاات‪ ،‬محصاوتت ذاالیزی‪،‬‬ ‫محصوتت گلخانهای و باغی‪ ،‬پیشتاز بوده است‪ .‬سودآوری برخی‬ ‫از این محصوتت از ذمله پسته‪ ،‬که از مزیت نسبی ذهاانی نیاز‬ ‫برخوردار است (‪2011‬‬ ‫‪ ،)Pakravan,‬آنچنان در خور توذاه باوده‬ ‫که در مدت زمان نسباتاً کوتاهی‪ ،‬کشاورزان را بر آن داشاته کاه‬ ‫اکثر زمین های خود را به خصو‬ ‫در نواحی مستعد‪ ،‬زیار کشات‬ ‫ایاان محصااوز باارده و زمینااههااای افاازایش تولیااد آن را بااا‬ ‫تکنولویی های موذود‪ ،‬بیش از پیش فراهم نمایند‪ ،‬بهطاوریکاه‬ ‫در حاز حاضر ذایگزینی کشت این محصوز با سایر محصوتت‬ ‫رایج کشاورزی‪ ،‬در اکثر مناطق شمالی استان کرمان باه وضاوح‬ ‫به چشم می خورد و این در شرایطی اسات کاه در حااز حاضار‪،‬‬ ‫استان کرمان با بحران کمآبی مواذه است و این معضل نه تنهاا‬ ‫باعح کاهش عملکرد محصوتت کشااورزی و ساودآوری آن هاا‬ ‫می شود‪ ،‬بلکه ممکن است در ده سااز آیناده نیاز در زمیناه آی‬ ‫شری‪ ،‬اساتان را باا بحاران ذادی تاری مواذاه ساازد‪ .‬در طای‬ ‫ساز های اخیر‪ ،‬به دلیل حفر چاه های عمیاق و اساتخراج حجام‬ ‫باتیی از آی به کمک پمپ های تحت فشار‪ ،‬که گاهااً برداشات‬ ‫غیر مجاز نیز از آنها صورت می گیرد‪ ،‬روز به روز بر ساطح زیار‬ ‫کشت اینگونه محصاوتت کشااورزی افازوده شاده اسات‪ .‬اماا‬ ‫متأسفانه این امار‪ ،‬منجار باه پاایین رفاتن بایش از حاد ساطح‬ ‫ساافرههااای آی زیرزمیناای‪ ،‬بااه خصااو‬ ‫کمبار‬ ‫شده است (‬ ‫در نااواحی خشااک و‬ ‫‪Amirteimori Somaeih & Amirteimori‬‬ ‫‪ ،)Spideh, 2013‬بهطوریکه در بعضای از نقااط باه دلیال عادم‬ ‫دسترسی به آی شری و کشااورزی‪ ،‬شااهد روساتاهای خاالی از‬ ‫سکنه بوده و این موضوع میتواند ع وه بار افازایش مشاک ت‬ ‫کشاورزی را با مسائل و مشک ت ذدی و تینحل مواذه ساازد‪.‬‬ ‫از ذمله راهکارهایی که در ذهت رفع معضل هدررفت آی و مقابله باا‬ ‫مشکل کمآبی ارائه میشود‪ ،‬میتاوان ذاایگزینی کشات را ناام بارد‪.‬‬ ‫زعفران از ذمله محصوتتی است که میتاوان آن را باه عناوان یاک‬ ‫کشت ذایگزین معرفی کرد که با وذود نیاز آبی کم‪ ،‬هم ساودآوری آن‬ ‫قابل م حظه است و هم در زمان برداشت محصوز‪ ،‬از اشاتغاز زایای‬ ‫بسیار باتیی برخوردار است‪ .‬یکی از مناطقی کاه بحاران کامآبای‪،‬‬ ‫کشاورزان آن را به سوی این ذایگزینی کشت سوق داده اسات؛‬ ‫دشتخاک است‪ .‬دشاتخاک باا ‪ 83‬کیلاومتر مرباع مسااحت و ‪1‬‬ ‫آبادی‪ ،‬از توابع شهرستان زرند است که رتبه نخست تولید زعفران و‬ ‫باتترین سطح زیر کشات زعفاران در اساتان کرماان را داراسات‪ .‬در‬ ‫منطقه دشتخاک‪ ،‬محصوتت متعددی چاون گنادم‪ ،‬ذاو‪ ،‬سایب‬ ‫زمینی‪ ،‬دانههای روغنی‪ ،‬ررت و غیره کشت میشود که در حااز‬ ‫حاضر کشت زعفران با بیش از ‪ 33‬هکتار سطح زیر کشت‪ ،‬باه‬ ‫دلیل متناسب بودن آن با اقلیم منطقاه‪ ،‬کشات غالاب محساوی‬ ‫میشود‪ .‬یکی از کشت های رایج این منطقه درختانی چون باادام‬ ‫و سیب بوده که متأسفانه معضل کمآبی و سرمازدگی باعح افات‬ ‫شدید عملکرد این محصوتت در چند سااز اخیار شاده اسات و‬ ‫عما ً ایاان محصااوتت را از چرخااه تولیااد خااارج کاارده اساات‪.‬‬ ‫علی رغم بحران کمآبی‪ ،‬زعفران این ناحیه‪ ،‬نه تنها از نظر کمیت‬ ‫از عملکرد باتیی برخوردار اسات (‪ 0‬تاا ‪ 0‬کیلاوگرم در هکتاار)‪،‬‬ ‫بلکه به دلیل برداشت قبل از طلاوع آفتاای‪ ،‬از لحااظ کیفیات و‬ ‫مرغوبیت نیز‪ ،‬در زمره اق م صادراتی قرار مایگیارد‪ .‬در صاورت‬ ‫تأمین آی مورد نیاز‪ ،‬این منطقه پتانسیل باتیی در ذهت توساعه‬ ‫کشت زعفران (‬ ‫هکتار افزایش سطح زیر کشت در سااز) دارد‬ ‫اما کم آبی‪ ،‬عاملی محدود کننده در این زمینه میباشد زیرا باعح‬ ‫افت شدید در عملکرد محصوز میشود‪ .‬امید است در آینده‪ ،‬این‬ ‫بخش به عنوان یاک الگاوی نموناه و کارسااز در ذهات تغییار‬ ‫بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش کشت زعفران مطالعه موردی دهستان دشتخاک در استان کرمان‬ ‫‪011‬‬ ‫کشت‪ ،‬برای سایر بخشهای استان کاه باا مشاکل کامآبای در‬ ‫بررسی عوامل مؤثر بر تغییر الگوی کشت گندم به رقام اصا ح‬ ‫گردد‪ .‬با توذه به مطالب ارائاه شاده‪ ،‬بررسای عوامال ماؤثر بار‬ ‫خدمات و دسترسی به بذر موردنظر‪ ،‬نقش قابل توذهی در اتخاار‬ ‫به کاارگیری و تقویات ایان عوامال در منااطق بحرانای دیگار‪،‬‬ ‫قدرت حیوانات برای انجام عملیات کشاورزی و ترویج در زمیناه‬ ‫توسعه صنعت کشاورزی خود‪ ،‬دست به گریباان هساتند‪ ،‬تبادیل‬ ‫پذیر‬ ‫کشت زعفران در دشتخاک به عنوان کشت ذاایگزین و‬ ‫شده برنج پرداختند‪ .‬نتایج تحقیق نشان داد که آموز ‪ ،‬گستر‬ ‫تصمیم‪ ،‬بازی میکنند‪ .‬همچنین اندازه مزرعه‪ ،‬مطلوبیات زماین‪،‬‬ ‫ضروری به نظر میرسد‪ .‬ذدید بودن این طرح نیاز از آن ذهات‬ ‫عامهپسندکردن ارقام ذدید برنج‪ ،‬عوامل کلیدی مؤثری محسوی‬ ‫کشت زعفران در منطقه دشاتخاک‪ ،‬صاورت نگرفتاه‬ ‫آموزشی کشاورزان و توسعه برنامه در ذهت تنوع ارقام برنج باشد‬ ‫است که تاکنون هیدگونه تحقیقی‪ ،‬به منظور بررسی عوامل مؤثر‬ ‫بر پذیر‬ ‫است‪.‬‬ ‫در زمینه پذیر‬ ‫کشت ذایگزین‪ ،‬مطالعات داخلی و خاارذی‬ ‫بسیاری صورت گرفته است که به عنوان نموناه‪ ،‬باه ماواردی از‬ ‫آنها اشاره میشود‪.‬‬ ‫می شوند‪ ،‬بنابراین مداخله سیاستها باید در ذهت بهباود وضاعیت‬ ‫که در نهایت به ساودآوری و توساعه فعالیاتهاای کشااورزی و‬ ‫امنیت غذایی در بلندمدت مای انجاماد‪ .‬هماایونیفار و ملاکدار‬ ‫(‪& Malekdar, 2005‬‬ ‫‪ )Homayoonifar‬باه شناساایی عوامال‬ ‫تعیین کننده کشات کلازا در اساتان مازنادران پرداختناد‪ .‬نتاایج‬ ‫آتپار و ایهویی (‪ )Alapar & Ehui, 2004‬باه بررسای نقاش‬ ‫تحقیق گویای آن است که عواملی نظیار دارا باودن شاغل غیار‬ ‫اشتراک دو گونه گیاهی‪ ،‬در مناطق مرتفع‬ ‫کشاورزی‪ ،‬اندازه مزرعه‪ ،‬تجرباه کشات‪ ،‬تعاداد قطعاات مزرعاه‪،‬‬ ‫عوامل مؤثر بر پذیر‬ ‫فیلیپین پرداختند‪ .‬نتایج تحقیق نشان داد که ساطح تحصای ت‪،‬‬ ‫شرکت در ک س ترویجی و وضعیت دریافت یارانه‪ ،‬از مهمتارین‬ ‫درآمد باتتر و دسترسی به اعتبارات‪ ،‬از عوامل مؤثر بار تصامیم‪-‬‬ ‫عوامل تعیین توسعه کشت کلزا در این منطقه به شمار میروناد‪.‬‬ ‫‪Mariano et al.,‬‬ ‫صالحی وهمکاران (‪ )Salehi et al., 2009‬به تحلیل دیدگاههاای‬ ‫رقام ذدیاد بارنج و‬ ‫عوامل تأثیرگاذار‬ ‫گیری کشاورزان اسات‪ .‬ماریاانو و همکااران (‬ ‫‪ )2012‬به بررسی عوامل ماؤثر بار پاذیر‬ ‫شیوههای مادیریت مناساب آن‪ ،‬توساط کشااورزان در فیلیپاین‬ ‫پرداختند‪ .‬نتایج ح اصل نشان داد که عوامل مؤثر بر این پاذیر ‪،‬‬ ‫شامل مالکیت ماشین آتت‪ ،‬آبیاری و آبرسانی‪ ،‬افازایش ظرفیات‬ ‫فعالیت و رفتار سودذویانه میباشد در حالیکه کمبود مواد مغذی‬ ‫و خاک‪ ،‬از عوامل عدم این پذیر‬ ‫کیویکاران غری استان مازندران‪ ،‬در خصو‬ ‫بر تغییر الگوی کشت از بارنج و مرکباات باه کیاوی پرداختناد‪.‬‬ ‫تجزیه و تحلیل ناشی از تحلیل عااملی نشاان داد هفات عامال‬ ‫مزیت های اقتصاادی‪ ،‬مادیریت عملیاات زراعای‪ ،‬دسترسای باه‬ ‫تسهی ت اعتباری‪ ،‬همسازی با شرایط زراعای محلای‪ ،‬مادیریت‬ ‫میباشد‪ .‬ذمااز و همکااران‬ ‫آبیاری‪ ،‬نیروی انسانی و انگاره اذتماعی از مؤلفههای تأثیرگذار بر‬ ‫معطر در مالزی پرداختند‪ .‬نتایج تحقیق نشان داد که غیر از عامل‬ ‫همکاران (‪ )Azadi et al., 2006‬به منظور شناخت تعیاینکنناده‪-‬‬ ‫خدمات منابع‪ ،‬سارمایه‪،‬‬ ‫های افزایش سطح زیر کشت کلزا در اساتان خراساان رضاوی‪،‬‬ ‫تأثیرات سازمانی و اذتماعی‪ ،‬بار تصامیمگیاری کشااورزان‪ ،‬اثار‬ ‫اقدام به مطالعه کیفی و تحلیل محتوایی نتایج حاصال از آن‪ ،‬در‬ ‫(‪ )Jamal et al., 2014‬به بررسی عوامال ماؤثر بار کشات بارنج‬ ‫تکنولویی‪ ،‬عوامل دیگری مانند گستر‬ ‫مهمای دارد‪.‬‬ ‫قیمیاری و همکااران (‪)Ghimiri et al., 2015‬‬ ‫تغییر کشت برنج و مرکبات به کشت کیوی مایباشاند‪ .‬آزادی و‬ ‫باه‬ ‫دو گام شدند‪ .‬در گام اوز‪ ،‬یافتههای حاصل از مصاحبه گروهی با‬ ‫‪1- Mariano‬‬ ‫به طورکلی از دید این افراد چهار دسته تعیاین کنناده مادیریتی‪،‬‬ ‫رؤسای ترویجی برخی از شهرستانهای این استان نشانداد کاه‬ ‫‪014‬‬ ‫نشریه زراعت و فناوری زعفران‪ ،‬جلد ‪ ،8‬شماره‪ ،1‬بهار ‪1911‬‬ ‫فنی‪ ،‬اقتصادی و آموزشی – ترویجی قابل شناسایی است‪ .‬در گام‬ ‫دوم و با هدف تعیین میزان اهمیت تعیینکنندههای فاوق‪ ،‬اقادام‬ ‫به تحلیل محتوایی این سازهها کردند‪ .‬تحلیل این یافتهها نشاان‬ ‫داد که به طورکلی‪ ،‬ترتیب اهمیت سازههای افازایش ساطح زیار‬ ‫کشت کلزا‪ ،‬از دید رؤسای ادارات تارویج شهرساتانهاای ماورد‬ ‫مطالعه عبارتند از تعیین کننده های آموزشی– ترویجی‪ ،‬اقتصادی‪،‬‬ ‫فنای و مادیریتی پورطااهری و همکااران (‬ ‫‪Poortaheri et al.,‬‬ ‫‪ )2013‬به بررسی نظارات روساتائیان دهساتان بااتتجن اساتان‬ ‫مازندران‪ ،‬قبل و بعد از تغییر الگوی کشت از بارنج باه مرکباات‬ ‫پرداختند‪ .‬نتایج تحقیق حاکی از آن است که تفااوت معنایداری‬ ‫در دورۀ قبل و بعد از تغییر الگوی کشت و در ساطح آلفاا وذاود‬ ‫داشته است و الگوی کشت مرکبات در توسعه روساتاهای ماورد‬ ‫مطالعه‪ ،‬نقش مؤثری را ایفا نموده است‪ .‬بررسی مطالعات در زمینه‬ ‫پذیر‬ ‫استفاده قرار می گیرند‪ ،‬می توان متغیرهاای مجاازی را ناام بارد‪.‬‬ ‫متغیرهای مجازی برای هر دو متغیر توضایحی و وابساته‪ ،‬قابال‬ ‫کاربرد هستند‪ .‬به طور کلی‪ ،‬متغیر وابسته در برخی از مادزهاای‬ ‫اقتصادساانجی‪ ،‬یااک متغیاار کیفاای اساات کااه نشاااندهنااده‬ ‫تصمیمگیریهای شخصیتی و مدیریتی فرد میباشد‪ .‬ایان ماوارد‬ ‫را میتوان از طریق مدزهای احتماز‪ ،‬ماورد سانجش و بررسای‬ ‫قرار داد‪ .‬این مدزها به مدزهای دو انتخابی معروف هستند کاه‬ ‫(‪ )Y=1‬و عدم پذیر‬ ‫بیانگر دو حالت پذیر‬ ‫در این مدزها‪ X ،‬مجموعه عواملی اسات کاه‬ ‫(‪ )Y=0‬میباشند‪.‬‬ ‫احتمااز وقاوع ‪Y‬‬ ‫وابساته بااه آنهااا اسات و پااارامتر ‪ B‬نیااز‪ ،‬ضارایب مربااوط بااه‬ ‫تأثیرگذاری ‪ X‬ها را نشان میدهد (‪.)Souri, 2013‬‬ ‫برای مدز های دو انتخاابی‪ ،‬مادز هاای مختلفای مطارح‬ ‫میشوند که عبارتند از‪:‬‬ ‫تغییرکشت در مناطق مختلاز دنیاا نشاان داد کاه عاواملی‬ ‫مانند مالکیت زمین و ماشینآتت‪ ،‬مدیریت عملیات زراعی‪ ،‬آبیاری و‬ ‫‪-0‬مدل احتمال خطی (‪)LPM‬‬ ‫اولیه‪ ،‬سطح تحصی ت ‪ ،‬درآمد و فعالیتهای ترویجی و خادماتی بار‬ ‫()‬ ‫نیروی انسانی‪ ،‬دسترسی باه سارمایه‪ ،‬اعتباارات‪ ،‬تکنولاویی و ماواد‬ ‫کشت ذایگزین از سوی کشاورزان‪ ،‬تأثیرگذار بوده اسات‪ .‬از‬ ‫پذیر‬ ‫میان متغیرهای به کار رفته در پژوهش‪ ،‬عاواملی چاون پاذیر‬ ‫کشت بر اساس اولویت کمآبی‪ ،‬میزان تحصی ت‪ ،‬میازان درآماد‬ ‫کشاورزی و پذیر‬ ‫کشت براساس توصایه ساایر کشااورزان باا‬ ‫عوامل ماورد بررسای در قسامت مارور مناابع (آبیااری‪ ،‬ساطح‬ ‫تحصی ت‪ ،‬درآمد و فعالیتهای ترویجی) تقریباً مطابقات داشاته‬ ‫است‪.‬‬ ‫مواد و روشها‬ ‫موارد بسیار زیادی وذود دارد که بارای حال یاک مسائله و‬ ‫شناسایی عوامل دخیل درآن‪ ،‬به بررسی عوامل کیفی نیاز اسات‪.‬‬ ‫برای‬ ‫‪ ،‬معادله خطی زیر تعریز می شود‪:‬‬ ‫امید ریاضی شرطی ‪ Y‬عبارت است از‪:‬‬ ‫()‬ ‫مدز رگرسیون نیز به صورت زیر ارائه میشود‪:‬‬ ‫()‬ ‫این معادله‪ ،‬به مدز احتماز خطی (‪ )LPM‬معروف اسات‪ .‬در‬ ‫رگرسیون یک متغیره‪ ،‬برآورد مادز ‪ LPM‬باه صاورت زیار مای‬ ‫باشد‪:‬‬ ‫(‪)3‬‬ ‫برای حل مشاکل ناهمساانی واریاانس ایان مادز‪ ،‬از رو‬ ‫حداقل مربعات تعمیم یافته (‪ )GLS‬استفاده کارده و بارای حال‬ ‫از ذمله ابزارهایی که برای مطالعه این گونه عوامل کیفای ماورد‬ ‫)‪1- Generalised Least Squares(GLS‬‬ ‫بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش کشت زعفران مطالعه موردی دهستان دشتخاک در استان کرمان‬ ‫‪ -1‬مدل پروبیت‪:‬‬ ‫مشکل دوم نیز بایستی احتمازها ( ) محدود باه فاصاله‬ ‫در بعضی از کاربردها نیاز است که یک تاابع توزیاع تجمعای‬ ‫گردد (‪.)Souri, 2013‬‬ ‫نرماز به کار برده شود‪ .‬این تابع تخمینی نرماز‪ ،‬به مدز پروبیت‬ ‫یا نرمیات معاروف اسات‪ .‬بارای بررسای ایان مادز‪ ،‬از تئاوری‬ ‫‪ -2‬مدل الجیت‬ ‫یکی از توابعی کاه شارایط مطارح شاده در رواباط و را‬ ‫تأمین می کند‪ ،‬تابع توزیع تجمعی تذستیک است که زیاد ماورد‬ ‫استفاده قرار میگیرد‪ .‬برای دستیابی به این تابع‪ ،‬ابتدا مدز‬ ‫‪LPM‬‬ ‫یک متغیره به صورت زیر بازنویسی میگردد‪:‬‬ ‫(‪)0‬‬ ‫‪ ،‬رابطاه ‪ 0‬بازنویسای‬ ‫با توذه به رابطه‬ ‫میگردد‪:‬‬ ‫قابل مشاهده‬ ‫مطلوبیت غیار‬ ‫به کار برده میشود که به صاورت زیار تعریاز‬ ‫میگردد‪:‬‬ ‫(‪)1‬‬ ‫در واقع مدز نرمیات (‪)n.e.d‬‬ ‫است که با افزودن عدد ‪ 0‬به آن به مدز پروبیت تبدیل میشاود‬ ‫(‪.)Gujarati, 2012‬‬ ‫(‪) 3‬‬ ‫(‪)9‬‬ ‫معادله ‪ 9‬که برای‬ ‫متغیر ‪Z‬‬ ‫ارائه شده‪ ،‬بیانگر مدلی است کاه‬ ‫تحت عنوان تابع توزیع تجمعی تذستیک معروف است‪.‬‬ ‫بین‬ ‫و‬ ‫تغییر کند‪،‬‬ ‫غیرخطی به‬ ‫تخمین‬ ‫و‬ ‫به کمک رابطه زیر صورت میگیرد‪:‬‬ ‫( )‬ ‫مقادیر خود را باین‬ ‫‪ 3‬و اختیار خواهد کارد کاه در ایان حالات‪،‬‬ ‫نیاز باه طاور‬ ‫مربوط خواهد شد و دو شارط ماورد نیااز را نیاز‬ ‫برآورده خواهد کرد‪ .‬در صورتی کاه از رابطاه ‪ 0‬لگااریتم طبیعای‬ ‫بگیریم معادله زیر حاصل میشود‪:‬‬ ‫مقایسه مدل الجیت و پروبیت‬ ‫مدز تذیت‪ ،‬شبیه مدز لگاریتم خطی است که یک یا بیش‬ ‫از یک متغیر وابسته طبقهبندی شده را توضیح میدهاد اخات ف‬ ‫اصلی دو مدز تذیت و پروبیت در این است که دو سر انتهاایی‬ ‫منحنی تذستیک‪ ،‬کم شیب تر است‪ .‬به عباارتی منحنای نرمااز‬ ‫(‪)0‬‬ ‫نسبت به منحنی تذستیک‪ ،‬به سامت محورهاا ساریعتار میال‬ ‫‪ L‬لگاریتم نسبت برتری یا مزیت است که هم بر حسب ‪ X‬و‬ ‫هم بر حسب پارامترها‪ ،‬خطی میباشد‪ .‬این مادز‬ ‫باه مادز‬ ‫تذیت معروف است‪.)Gujarati , 2012( .‬‬ ‫با استفاده از‬ ‫رو‬ ‫مطلوبیت استفاده میگردد‪ .‬به این منظور‪ ،‬شاخ‬ ‫در تحلیل پروبیت‪ ،‬شاخ‬ ‫وقتی‬ ‫‪015‬‬ ‫تخمینی‪ ،‬تذیت تخمین زده شده به کماک‬ ‫حداکثر راستنمایی (‪ ،) MLE‬به صورت زیر خواهد بود‪:‬‬ ‫(‪)8‬‬ ‫میکند‪ .‬درصورتیکه م ک انتخای بین ایان دو مادز‪ ،‬ساهولت‬ ‫انجام عملیات و دسترسی باه نارم افزارهاای کاامپیوتری باشاد‪،‬‬ ‫می توان گفت که مدز تذیت نسابت باه مادز پروبیات‪ ،‬ارذاح‬ ‫است و عمومیت بیشتری دارد (‪ .)Gujarati, 2012‬اماا در ایان‬ ‫پژوهش‪ ،‬برای انتخای بین مدز تذیات و پروبیات‪ ،‬آماارههاای‬ ‫نسابت درسااتنمایی‪ ،‬حااداکثر تاابع درسااتنمایی غیرمقیااد‪ ،‬معیااار‬ ‫اط عات آکائیک‪ ،‬حنان‪-‬کوئین و بیزین‪-‬شاوارتز ماورد بررسای‬ ‫‪1- Gujarati, Damodar, N‬‬ ‫قرار گرفته است‪.‬‬ ‫‪016‬‬ ‫نشریه زراعت و فناوری زعفران‪ ،‬جلد ‪ ،8‬شماره‪ ،1‬بهار ‪1911‬‬ ‫اثرات نهایی و کشش‬ ‫در یک مطالعه رگرسیون‪ ،‬پاارامتر ‪ ،β‬بیاانگر اثارات نهاایی‬ ‫متغیرهای توضیحی بر متغیر مستقل است‪ .‬برای بررسای اثارات‬ ‫نهایی‪ ،‬اثر تغییر‬ ‫که‬ ‫تغییرات‬ ‫ها بر ‪ Y‬را اندازهگیری میشود‪ .‬در مدزهایی‬ ‫یک متغیر کیفی و غیرقابل مشاهده است‪ ،‬پارامتر ‪ ،β‬اثار‬ ‫ها را اندازهگیری میکند‪ .‬در صورت مثبت باودن ‪،β‬‬ ‫مطلوبیت انتخای حالت موردنظر همراه با افازایش‬ ‫مییابد اما نمیتوان مقدار این افزایش را مشخ‬ ‫‪ ،‬افازایش‬ ‫کرد‪ .‬برای این‬ ‫منظور از رابطه زیر استفاده میگردد‪:‬‬ ‫تمامی بهرهبرداران کشاورزی این منطقه بوده اسات‪ .‬تعاداد ایان‬ ‫بهره برداران برابر ‪ 103‬نفار باوده کاه از ایان تعاداد ‪ 1 3‬نفار‪،‬‬ ‫بهره بردار مرد و ‪ 93‬نفار‪ ،‬بهارهباردار زن باودهاناد‪ .‬اط عاات و‬ ‫دادههااای ثانویااه مااورد اسااتفاده در ایاان تحقیااق‪ ،‬بااه کمااک‬ ‫بررسیهای اسنادی و کتابخانهای و دادههای اولیه نیز‪ ،‬از طریاق‬ ‫پیمایش های میدانی‪ ،‬با طراحی پرسشنامه و مصاحبه و باه رو‬ ‫نمونه گیری تصادفی ساده‪ ،‬ذمع آوری گردیده اسات‪ .‬بارای ایان‬ ‫منظور‪ ،‬ابتدا تعدادی پرسشنامه‪ ،‬ذهت پیش آزماون ‪ ،‬باین یاک‬ ‫نمونه بیست نفری از بهرهبرداران توزیع گردیاد‪ .‬پاس از بررسای‬ ‫( )‬ ‫مجدد سؤاتت و اص ح آنها طبق نظر خبرگاان‪ ،‬پرسشانامههاا‬ ‫بیشااترین تااأثیر‪ ،‬زمااانی اساات کااه‬ ‫و یااا بااه عبااارتی‬ ‫برابااار صااافر باشاااد‪ .‬درصاااورتی‬ ‫یک متغیر توضیحی مجازی باشد اثر تغییر در‬ ‫که‬ ‫دشتخاک و ذامعه آماری مورد مطالعه در ایان پاژوهش‪ ،‬شاامل‬ ‫بار‬ ‫‪Y‬‬ ‫از طریق رابطه زیر بهدست میآید)‪:(souri, 2013‬‬ ‫( )‬ ‫اص ح شد‪ .‬سپس حجم نمونه به کماک فرماوز تعیاین انادازه‬ ‫نمونه با نسبت موفقیت )‪ (Azar & Momeni, 2012‬که از رابطاه‬ ‫‪ 0‬بهدست میآید‪:‬‬ ‫(‪) 0‬‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫تعیین گردید که برابر ‪ 9‬نفر بود‪ .‬بر اساس آماار مادیریت‬ ‫ذهاد کشاورزی دشتخاک‪ ،‬اط عاات ‪ 103‬نفار از کشااورزان در‬ ‫کششپذیری متغیر توضیحی ‪ k‬از رابطه زیر به دست میآید‪:‬‬ ‫دفتر ذهاد موذود بود که از این تعداد‪ 03 ،‬نفر از کشااورزان باه‬ ‫طور تصادفی انتخای شدند‪ .‬پرسشنامهها باه کماک ایان نموناه‬ ‫‪ 03‬نفری از کشاورزان‪ ،‬در تابستان ‪10‬‬ ‫(‪) 3‬‬ ‫کشش مربوط به هر متغیار بیاان مایکناد کاه تغییار یاک‬ ‫درصدی در متغیر مستقل‪ ،‬باعح چناد درصاد تغییار در احتمااز‬ ‫میشود )‪.(Aghapour Sabbaghi, 2013‬‬ ‫به مادت چهاار مااه‬ ‫تکمیل شد و در نهایت با حذف تعدادی از پرسشنامههای ناق ‪،‬‬ ‫این نمونه به ‪ 93‬نفر کاهش یافت‪ .‬داده های پرسشنامه پاس از‬ ‫ذمع آوری‪ ،‬توسط نرم افزار اکسل ثبت گردید تا ذهات تجزیاه و‬ ‫تحلیلهای آماری (تحلیل توصیفی) به کمک نرم‬ ‫افازار‪Spss 22‬‬ ‫و برآورد مدز اقتصاد سنجی (تحلیل استنباطی) توسط نرم افازار‬ ‫جامعه آماری و تعداد نمونه‬ ‫تحقیااق حاضاار از نظاار هاادف‪ ،‬کاااربردی و از حیااح رو ‪،‬‬ ‫توصیفی‪ -‬اساتنباطی باوده اسات‪ .‬ذامعاه هادف‪ ،‬کال سااکنان‬ ‫‪ ، Eviews 8‬مورد استفاده قرار گیرند‪ .‬رو‬ ‫به کار رفتاه در ایان‬ ‫پژوهش پروبیت است که پس از بررسی نهایی و مقایسه بین دو‬ ‫‪1- Pre-test‬‬ ‫بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش کشت زعفران مطالعه موردی دهستان دشتخاک در استان کرمان‬ ‫مدز تذیت و مدز پروبیت‪ ،‬برگزیده شد‪ .‬پرسشنامه حاضار‪ ،‬باه‬ ‫دلیل این که از نظر کارشناسان وخبرگان بهره بارده و اصا حات‬ ‫موردنظر در چندین مرحله بر روی پرسشنامه صورت گرفته و تاا‬ ‫حدودی‪ ،‬همه ذوانب موضوع مورد تحقیق را در نظار گرفتاه‪ ،‬از‬ ‫روایی برخوردار است‪ .‬برای تعیین پایاایی پرسشانامه‪ ،‬از ضاریب‬ ‫آلفای کرونباخ و نرم افزار ‪ SPSS‬استفاده شده است‪ .‬میزان پایایی‬ ‫محاسبه شده برای پرسشانامه تحقیاق ماوردنظر‪ ،‬برابار ‪% 00/0‬‬ ‫مساحت کل زماین‪ ،‬ساهمیه آی و ارز‬ ‫‪017‬‬ ‫زماین باه دلیال عادم‬ ‫معنیداری (کاوچکتر از یاک باودن قادرمطلق ‪ z‬یاک متغیار و‬ ‫بزرگتر از ‪ 3/30‬بودن احتماز آن نشان دهنده عدم معنی داری آن‬ ‫متغیر است‪ ).‬از مدز حذف شدند و تخمین با سایر متغیرها انجام‬ ‫گردیااد‪ .‬برخاای از ویژگاایهااای شخصاایتی‪ ،‬شااغلی و ماادیریتی‬ ‫کشاورزان مورد مطالعه کاه از طریاق ذاداوز توزیاع فراوانای و‬ ‫توافقی و شاخ‬ ‫هایی چون میانگین‪ ،‬درصاد فراوانای‪ ،‬انحاراف‬ ‫است‪ ،‬بنابراین پایایی پرسشنامه در حد مطلاوی و مناسابی قارار‬ ‫معیار‪ ،‬میانه و غیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتناد‪ ،‬باه طاور‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫خ صه در ذدوز آورده شده است‪.‬‬ ‫نتایج و بحث‬ ‫آزمون والد برای بررسی معنیداری ضرایب‬ ‫عوامل بسیار زیادی وذود دارند که میتوانند بر پذیر‬ ‫ناوع‬ ‫خاصی از کشت در یک منطقه اثرگذار باشند‪ .‬در این پژوهش نیز‬ ‫برای شناسایی عوامل اثرگذار بر پاذیر‬ ‫کشات زعفاران‪ ،‬ابتادا‬ ‫متغیرهای سن‪ ،‬ذنسیت‪ ،‬وضعیت تاهل‪ ،‬شغل پدر‪ ،‬شغل همسار‪،‬‬ ‫میزان تحصی ت‪ ،‬نوع درآمد کشااورزی‪ ،‬میازان درآماد سااتنه‬ ‫کشاااورزی‪ ،‬میاازان درآمااد ساااتنه غیرکشاااورزی‪ ،‬رضااایت از‬ ‫درآمدکشاورزی‪ ،‬رضایت از درآمد غیر کشاورزی‪ ،‬بار تکفل‪ ،‬تعداد‬ ‫شاغلین خانواده‪ ،‬نوع مالکیات‪ ،‬اساتفاده از اعتباارات کشااورزی‪،‬‬ ‫اساتفاده از فعالیاتهااای ترویجای‪ ،‬اسااتفاده از خادمات شاارکت‬ ‫تعاونی‪ ،‬شرکت در انتخابات‪ ،‬میزان سطح زیر کشت قبلی‪ ،‬تعاداد‬ ‫قطعات زمین‪ ،‬مساحت کل زمین‪ ،‬سهمیه آی‪ ،‬ارز‬ ‫زمین‪ ،‬عامل‬ ‫کم آبی‪ ،‬عامل سودآوری‪ ،‬عامل کم زحمت باودن‪ ،‬عامال توصایه‬ ‫سایر مروذین‪ ،‬توصیه سایر کشاورزان و تمایل شخصی وارد مدز‬ ‫گردید‪ .‬پس از بررسی اولیه‪ ،‬متغیرهای سان‪ ،‬ذنسایت‪ ،‬وضاعیت‬ ‫تاهل‪ ،‬شغل پدر‪،‬شاغل همسار‪ ،‬میازان تحصای ت‪ ،‬ناوع درآماد‬ ‫طبااق نتااایج بااه دساات آمااده از آزمااون والااد‪ ،‬متغیرهااای‬ ‫تحصی ت‪ ،‬میزان درآمد کشااورزی‪ ،‬باار تکفال‪ ،‬تغییرکشات بار‬ ‫اساس اولویت کم آبی و تغییر کشت بار اسااس اولویات توصایه‬ ‫سایر کشاورزان‪ ،‬به عنوان متغیرهای معنیدار و سایر متغیرها‪ ،‬باه‬ ‫عنوان متغیرهای غیرمعنیدار (کوچکتر از یک بودن قادرمطلق ‪z‬‬ ‫یک متغیر و بزرگتر از ‪ 3/30‬بودن احتماز آن‪ ،‬نشان دهنده عادم‬ ‫معنیداری آن متغیر است‪ ).‬تشخی‬ ‫داده شدند‪ .‬نتایج حاصال از‬ ‫بررسی معنی داری ضرایب توسط آزمون والد‪ ،‬در ذادوز آورده‬ ‫شده است‪:‬‬ ‫مقایسه بین دو مدل الجیت و پروبیت‬ ‫ذهت تعیین مدز مناسب از بین دو مدز تذیات و پروبیات‪،‬‬ ‫از آمارههای نسبت درستنمایی (‪ ،) LR‬حداکثر تاابع درساتنمایی‬ ‫غیرمقید (‪ )LL‬و معیار اط عات آکائیک (‪ ،)AIC‬بیزین‪-‬شوارتز‬ ‫‪3‬‬ ‫(‪ )SBIC‬و حنان‪-‬کوئین (‪ )HQIC‬استفاده شد‪.‬‬ ‫‪0‬‬ ‫کشاورزی‪ ،‬میزان درآمد کشااورزی و غیرکشااورزی‪ ،‬رضاایت از‬ ‫درآمد کشاورزی و غیر کشاورزی‪ ،‬تعاداد شااغلین خاانواده‪ ،‬ناوع‬ ‫مالکیت‪ ،‬استفاده از اعتبارات کشاورزی و خدمات شرکت تعااونی‪،‬‬ ‫شرکت در انتخابات‪ ،‬سطح زیر کشت قبلی‪ ،‬تعداد قطعات زماین‪،‬‬ ‫)‪1- Likelihood Ratio Statidtic (LR‬‬ ‫)‪2- Log Likelihood (LL‬‬ ‫)‪3- Akaike Information Criterion (AIC‬‬ ‫)‪4- Schwarz-Bayesian Information Criterion (SBIC‬‬ ‫)‪5- Hannan-Quinn Information Criterion (HQIC‬‬ ‫‪018‬‬ ‫نشریه زراعت و فناوری زعفران‪ ،‬جلد ‪ ،8‬شماره‪ ،1‬بهار ‪1911‬‬ ‫جدول ‪ -1‬جدول نتایج توصیفی متغیرهای پرسشنامهای‬ ‫‪Table 1-Descriptive table of questionnaires variables‬‬ ‫انحراف معیار‬ ‫میانگین‬ ‫حداکثر‬ ‫حداقل‬ ‫متغیر‬ ‫‪S.D‬‬ ‫‪Mean‬‬ ‫‪Max‬‬ ‫‪Min‬‬ ‫‪Variable‬‬ ‫‪14.4‬‬ ‫‪58.0‬‬ ‫‪90.0‬‬ ‫‪24.0‬‬ ‫‪5.2‬‬ ‫‪5.0‬‬ ‫‪18.0‬‬ ‫‪0.0‬‬ ‫‪6.8‬‬ ‫‪4.1‬‬ ‫‪40.0‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪Annual agricultural income‬‬ ‫)‪(Million toman‬‬ ‫‪12.0‬‬ ‫‪14.0‬‬ ‫‪120.0‬‬ ‫‪0.0‬‬ ‫‪Annual non-agricultural income‬‬ ‫)‪(Million toman‬‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪8.0‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪4.0‬‬ ‫‪1.0‬‬ ‫‪5.6‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪54.0‬‬ ‫‪0.0‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪1.2‬‬ ‫‪11.0‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪0.32‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪1.8‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪4.30‬‬ ‫‪5.4‬‬ ‫‪20.0‬‬ ‫‪5.0‬‬ ‫‪1.99‬‬ ‫‪1.8‬‬ ‫‪11.0‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫سن‬ ‫‪Age‬‬ ‫تحصی ت‬ ‫)‪Education level (Number of education‬‬ ‫درآمد ساتنه کشاورزی‬ ‫درآمد ساتنه غیرکشاورزی‬ ‫‪73.0‬‬ ‫بارتکفل‬ ‫‪Dependency ratio‬‬ ‫تعداد شاغلین خانواده‬ ‫‪Number of employees in the family‬‬ ‫میزان اعتبارات دریافتی از بانک‬ ‫)‪Bank loans (Million toman‬‬ ‫سطح زیر کشت قبل از دوره کمآبی‬ ‫)‪Cultivation areas before drought (Hectare‬‬ ‫سطح زیرکشت زعفران‬ ‫)‪Saffron cultivation area (Hectare‬‬ ‫تعداد قطعات زمین‬ ‫‪Number of land lots‬‬ ‫مساحت کل زمین کشاورزی‬ ‫)‪Total area of agricultural land (Hectare‬‬ ‫ارز‬ ‫ملک‬ ‫‪5.0‬‬ ‫‪48.0‬‬ ‫‪43.0‬‬ ‫)‪Property value (Million toman‬‬ ‫;‪Abbreviations: Min: minimum; Max: maximum; Mean: Mean Value‬‬ ‫‪S.D: Standard deviation.‬‬ ‫اختصارات‪ :‬ماکزیمم‪ ،‬مینیمم‪ ،‬میانگین‪ ،‬انحراف معیار‪.‬‬ ‫اط عات مربوط به مقایسه بین دو مدز تذیات و پروبیات‪،‬‬ ‫برای مدز تذیت ‪ 3/8‬و برای مدز پروبیت ‪ 3/8‬است‪ .‬مقادار‬ ‫طبق اط عات ذدوز ‪ ،‬مقدار آماره ‪ LR‬برای مدز پروبیات‪،‬‬ ‫تذیت است‪.‬‬ ‫در ذدوز آورده شده است‪:‬‬ ‫برابر ‪ 83/0‬بوده که بیش از مقدار آماره ‪ ) 01/9( LR‬برای مدز‬ ‫تذیت بوده است‪ .‬مقدار آماره ‪ LL‬برای مدز پروبیات نیاز برابار‬ ‫‪ - 1/30‬میباشد کاه مقادار آن‪ ،‬بیشاتر از آمااره ‪)- 1/81( LL‬‬ ‫برای مدز تذیت بوده است‪ .‬همچنین مقادیر آمارههای آکائیک‪،‬‬ ‫بیاازین‪ -‬شااوارتز و حنااان‪-‬کااوئین در ماادز پروبیاات (‪،3/ 30‬‬ ‫‪ ،)3/ 093 ،3/3 8‬کااوچکتر از آمااارههااای مااوردنظر در ماادز‬ ‫تذیت (‪ )3/ 9 8 ،3/3 1 ،3/ 00‬است‪ .‬آماره ضریب تعیاین‬ ‫آمارههای فوق‪ ،‬نشاندهنده برتری مدز پروبیت نسبت باه مادز‬ ‫نتایج تخمین مدل پروبیت‬ ‫بعد از انتخای مدز پروبیت‪ ،‬تخمین مدز پروبیت باه کماک‬ ‫نرمافازار ‪ Eviews 8‬و رو‬ ‫حاداکثر راساتنمایی انجاام گرفات‪.‬‬ ‫مقدار ‪ R‬مکفادن برابر ‪ 3/8909‬بوده و نشاندهنده ایان اسات‬ ‫که تغییرات متغیر وابسته ‪ ،y‬توسط متغیرهاای توضایحی مادز‪،‬‬ ‫‪1- McFadden R-Squared‬‬ ‫بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش کشت زعفران مطالعه موردی دهستان دشتخاک در استان کرمان‬ ‫قابل توذیه است و بقیه تغییرات‪ ،‬توسط عوامال دیگاری توذیاه‬ ‫شدهاند‪ .‬به عبارتی متغیرهاای توضایحی مادز‪ ،‬تغییارات متغیار‬ ‫وابسته مدز را به خوبی توضیح دادهاند‪ .‬مقادار‬ ‫احتماز صفر درصد نیز حاکی از خوبی باراز‬ ‫‪LR= 180/5‬‬ ‫باا‬ ‫اسات‪ .‬بازرگتار‬ ‫بودن قدرمطلق آماره‬ ‫‪Log Likelihood=-19/45‬‬ ‫)‪ ،‬نشان دهنده مناسب بودن مدز براز‬ ‫مربوط به تخمین مدز پروبیت به رو‬ ‫ذدوز ‪ 3‬آورده شده است‪.‬‬ ‫‪019‬‬ ‫از مقدار (‪-0‬‬ ‫شاده اسات‪ .‬اط عاات‬ ‫حداکثر راستنماایی‪ ،‬در‬ ‫جدول ‪ -2‬آزمون والد برای بررسی معنیداری عوامل مؤثر بر پذیرش کشت زعفران‬ ‫‪Table 2- Significant level of factors affecting adoption of saffron cultivation, using Wald Test‬‬ ‫درجه‬ ‫احتمال‬ ‫نتیجه‬ ‫احتمال‬ ‫‪Prob‬‬ ‫‪Result‬‬ ‫‪Prob‬‬ ‫عدم معنیداری‬ ‫‪0.1383‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.0997‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2.7‬‬ ‫‪0.0756‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3.2‬‬ ‫‪0.0142‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6.0‬‬ ‫‪0.4716‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪0.0295‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4.7‬‬ ‫‪0.4367‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.6‬‬ ‫‪0.0197‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5.4‬‬ ‫‪0.7283‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪0.4422‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.6‬‬ ‫‪0.6567‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.0563‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3.6‬‬ ‫‪0.4150‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪0.0020‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9.6‬‬ ‫‪0.0082‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7.0‬‬ ‫‪3/ 8‬‬ ‫‪3/3100‬‬ ‫‪3/3009‬‬ ‫‪3/3 3‬‬ ‫‪3/30 9‬‬ ‫‪3/3 10‬‬ ‫‪3/3 90‬‬ ‫‪3/3 10‬‬ ‫‪3/0 8‬‬ ‫‪3/33‬‬ ‫‪3/9090‬‬ ‫‪3/309‬‬ ‫‪3/3 03‬‬ ‫‪3/33 3‬‬ ‫‪3/338‬‬ ‫‪Insignificant‬‬ ‫عدم معنیداری‬ ‫‪Insignificant‬‬ ‫عدم معنیداری‬ ‫‪Insignificant‬‬ ‫معنیدار‬ ‫‪Significant‬‬ ‫عدم معنیداری‬ ‫‪Insignificant‬‬ ‫معنیدار‬ ‫‪Significant‬‬ ‫عدم معنیداری‬ ‫‪Insignificant‬‬ ‫معنیدار‬ ‫‪Significant‬‬ ‫عدم معنیداری‬ ‫‪Insignificant‬‬ ‫عدم معنیداری‬ ‫‪Insignificant‬‬ ‫عدم معنیداری‬ ‫‪Insignificant‬‬ ‫عدم معنیداری‬ ‫‪Insignificant‬‬ ‫عدم معنیداری‬ ‫‪Insignificant‬‬ ‫معنیدار‬ ‫‪Significant‬‬ ‫معنیدار‬ ‫‪Significant‬‬ ‫آزادی‬ ‫آمارهکایاسکوئر*‬ ‫نام متغیر‬ ‫متغیر‬ ‫‪Chi-square‬‬ ‫‪Variable name‬‬ ‫‪Variable‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫سن‬ ‫‪X1‬‬ ‫‪Df‬‬ ‫‪Age‬‬ ‫ذنسیت‬ ‫‪X2‬‬ ‫شغل پدر‬ ‫‪X3‬‬ ‫‪Sex‬‬ ‫‪Father`s jub‬‬ ‫میزان تحصی ت‬ ‫‪Education level‬‬ ‫)‪(Number of education‬‬ ‫نوع درآمد‬ ‫‪Type of income‬‬ ‫میزان درآمد کشاورزی‬ ‫)‪Amount of agricultural income (Million toman‬‬ ‫‪X4‬‬ ‫‪X5‬‬ ‫‪X6‬‬ ‫میزان درآمد غیرکشاورزی‬ ‫‪Amount of non-agricultural income (Million‬‬ ‫)‪toman‬‬ ‫بار تکفل‬ ‫‪Dependency ratio‬‬ ‫تعداد شاغلین خانواده‬ ‫‪Number of employees in the family‬‬ ‫نوع مالکیت‬ ‫‪Type of land ownership‬‬ ‫استفاده از اعتبارات‬ ‫‪Banking loans‬‬ ‫استفاده از فعالیتهای ترویجی‬ ‫‪Use of promotional activities‬‬ ‫استفاده از خدمات شرکت تعاونی‬ ‫‪Use of Co-operative services‬‬ ‫تغییر کشت بر اساس اولویت کمآبی‬ ‫‪Crop replacement based on drought level‬‬ ‫‪X7‬‬ ‫‪X8‬‬ ‫‪X9‬‬ ‫‪X10‬‬ ‫‪X11‬‬ ‫‪X12‬‬ ‫‪X13‬‬ ‫‪X14‬‬ ‫تغییر کشت بر اساس اولویت توصیه سایر کشاورزان‬ ‫‪Crop replacement based on the‬‬ ‫‪recommendations from other farmers‬‬ ‫سطح معنیداری ‪ 0‬درصد است‪.‬‬ ‫‪Significant level: 5%.‬‬ ‫‪Abbreviations: Df: degrees of freedom; prob: probability.‬‬ ‫اختصارات‪ :‬درذه آزادی‪ ،‬احتماز‪.‬‬ ‫‪X15‬‬ ‫‪041‬‬ ‫نشریه زراعت و فناوری زعفران‪ ،‬جلد ‪ ،8‬شماره‪ ،1‬بهار ‪1911‬‬ ‫جدول ‪ -3‬روش حداکثر درستنمایی برای انتخاب بین مدل الجیت و پروبیت‬ ‫حنان‪-‬کوئین‬ ‫‪Table 3- Maximum likelihood method for choosing between Logit and Probit models‬‬ ‫شوارتز‬ ‫آکائیک‬ ‫حداکثر تابع درستنمایی غیر مقید‬ ‫نسبت درستنمایی‬ ‫‪AIC‬‬ ‫‪LL‬‬ ‫‪LR‬‬ ‫‪0.3618‬‬ ‫‪0.4292‬‬ ‫‪0.3157‬‬ ‫‪-19.89‬‬ ‫‪179.6‬‬ ‫‪0.81‬‬ ‫‪0.3564‬‬ ‫‪0.4238‬‬ ‫‪0.3105‬‬ ‫‪-19.45‬‬ ‫‪180.5‬‬ ‫‪0.82‬‬ ‫‪HQIC‬‬ ‫بیزین‪-‬‬ ‫نوع مدل‬ ‫‪Model type‬‬ ‫آماره ضریب تعیین‬ ‫‪SBIC‬‬ ‫مدز تذیت‬ ‫‪Logit model‬‬ ‫مدز پروبیت‬ ‫‪Probit model‬‬ ‫‪: McFadden R-squared; LR: Likelihood ratio; LL: Log Likelihood; AIC: Akaike information criterion ; SBIC:‬‬ ‫‪Abbreviations:‬‬ ‫‪Schawartz-Bayesian; HQIC: Hannan-Quinn.‬‬ ‫اختصارات‪ :‬آماره ضریب تعیین‪ ،‬نسبت درستنمایی‪ ،‬حداکثر تابع درستنمایی غیر مقید‪ ،‬آماره آکائیک‪ ،‬آماره بیزین‪-‬شوارتز‪ ،‬آماره حنان‪-‬کوئین‪.‬‬ ‫جدول ‪ -‬تخمین مدل پروبیت به روش حداکثر راستنمایی برای بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش کشت زعفران‬ ‫اثر‬ ‫نهایی‬ ‫کشش‬ ‫‪Elasticity‬‬ ‫‪Table 4- Estimated results in Probit model, using Maximum Likelihood Method‬‬ ‫احتمال‬ ‫نام متغیر‬ ‫ضریب‬ ‫انحراف‬ ‫‪Z‬‬ ‫‪Prob‬‬ ‫‪Variable name‬‬ ‫‪Coefficient‬‬ ‫معیار‬ ‫‪Final‬‬ ‫‪effect‬‬ ‫‪0.00103‬‬ ‫‪0.0075‬‬ ‫‪0.0099‬‬ ‫‪2.579‬‬ ‫‪0.0496‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪0.0097‬‬ ‫‪0.0745‬‬ ‫‪0.0001‬‬ ‫‪3.927‬‬ ‫‪0.3072‬‬ ‫‪1.2‬‬ ‫‪-0/0041‬‬ ‫‪-0.0189‬‬ ‫‪0.0071‬‬ ‫‪-2.691‬‬ ‫‪0.1881‬‬ ‫‪-0.5‬‬ ‫‪0.033‬‬ ‫‪0.1851‬‬ ‫‪0.0000‬‬ ‫‪4.716‬‬ ‫‪0.8763‬‬ ‫‪4.1‬‬ ‫‪0.023‬‬ ‫‪0.1792‬‬ ‫‪0.0014‬‬ ‫‪3.201‬‬ ‫‪0.9071‬‬ ‫‪2.9‬‬ ‫متغیر‬ ‫‪Variable‬‬ ‫‪S.D‬‬ ‫میزان تحصی ت‬ ‫‪X4‬‬ ‫‪Education level‬‬ ‫)‪(Number of education‬‬ ‫میزان درآمد کشاورزی‬ ‫‪X6‬‬ ‫‪Amount agricultural income‬‬ ‫)‪(Million toman‬‬ ‫بار تکفل‬ ‫‪X8‬‬ ‫‪Dependency ratio‬‬ ‫تغییر کشت بر اساس اولویت کمابی‬ ‫‪X14‬‬ ‫‪Crop replacement based on drought level‬‬ ‫تغییر کشت بر اساس اولویت‬ ‫توصیه سایر کشاورزان‬ ‫‪X15‬‬ ‫‪Crop replacement based on recommendations‬‬ ‫‪from other farmers‬‬ ‫‪Abbreviation: S.D: standard deviation; prob:probability.‬‬ ‫اختصارات‪ :‬انحراف استاندارد‪ ،‬احتماز‪.‬‬ ‫اولین متغیر مورد بررسی‪ ،‬متغیر میزان تحصی ت اسات کاه‬ ‫بیانگر تعداد ساز های تحصیل برای هر فرد بوده است‪ .‬نتایج به‬ ‫دست آمده از تخمین‪ ،‬نشاندهناده تاأثیر مثبات و معنایدار (در‬ ‫سطح اطمینان ‪ )% 10‬این متغیر در پذیر‬ ‫کشت زعفران اسات‪.‬‬ ‫تحصی ت کشاورزان‪ ،‬احتماز پذیر‬ ‫کشات زعفاران در میاان‬ ‫کشاورزان‪ ،‬به میزان ‪ %3/ 3‬افزایش خواهد یافت‪ .‬این افزایش‪،‬‬ ‫نشان دهناده اثار مثبات میازان تحصای ت‪ ،‬در پاذیر‬ ‫زعفران‪ ،‬در این منطقه بوده است‪ ،‬بنابراین افزایش ساطح ساواد‪،‬‬ ‫اثر نهایی (اثر نهایی برای تفسیر ضرایب رگرسیونی مدز باهکاار‬ ‫می تواند عامل مهمی در پذیر‬ ‫یک واحد تغییر در هر متغیر توضیحی اسات‪ ).‬ایان متغیار برابار‬ ‫که افزایش یک درصادی ایان متغیار‪ ،‬احتمااز پاذیر‬ ‫می رود و بیانگر تغییر در احتماز پذیر‬ ‫کشت زعفران‪ ،‬باه ازای‬ ‫‪ 3/ 3‬بوده و بیانگر این است که با افزایش یک درصدی میزان‬ ‫کشات‬ ‫کشت زعفران محساوی شاود‪.‬‬ ‫کشش محاسبه شده برای متغیر میزان تحصی ت نشان می دهد‬ ‫کشات‬ ‫زعفران را ‪3/00‬درصد افزایش می دهد‪ .‬دومین متغیر مورد بررسی‪،‬‬ ‫بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش کشت زعفران مطالعه موردی دهستان دشتخاک در استان کرمان‬ ‫‪040‬‬ ‫متغیر میزان درآمد کشاورزی است که بیانگر درآمد ساتنه کشاورزان‬ ‫مربوط به تغییر کشت بر اساس اولویت کامآبای اسات و بیاانگر‬ ‫تومان بوده است‪ .‬نتایج حاصل از تخمین‪ ،‬نشاندهنده تاأثیر مثبات و‬ ‫بودهاند‪ .‬نتایج حاصل از پژوهش‪ ،‬حاکی از آن است که این متغیر‬ ‫زعفران است‪ .‬اثر نهایی این متغیار برابار ‪ 3/10‬باوده و بیاان کنناده‬ ‫کشت خواهد داشت‪ .‬اثر نهاایی ایان متغیار برابار ‪ /‬باوده کاه‬ ‫از فعالیتهای کشاورزی‪ ،‬در یاکسااز زراعای‪ ،‬بار حساب میلیاون‬ ‫معنیدار (در سطح اطمیناان‪ )% 10‬ایان متغیار‪ ،‬در پاذیر‬ ‫افزایش ‪ %3/10‬احتماز پاذیر‬ ‫کشات‬ ‫کشات زعفاران‪ ،‬باا افازایش یاک‬ ‫درصدی میزان درآمد کشاورزی است‪ .‬به عبارت دیگر با افزایش هار‬ ‫یک میلیون تومان درآمد کشاورزی‪ ،‬بهرهبرداران به میازان ‪، %3/10‬‬ ‫اولویت اوز کسانی است که به دلیل کمآبی‪ ،‬پذیرنده تغییر کشت‬ ‫(در سطح اطمینان ‪ ،)%10‬تأثیر مثبت و معنای داری بار پاذیر‬ ‫نشان دهنده افزایش احتماز پذیر‬ ‫کشت‪ ،‬باا توذاه باه الویات‬ ‫کم آبی است‪ .‬به عبارتی‪ ،‬به احتماز ‪ % /‬افارادی کاه مشاکل‬ ‫کمآبی‪ ،‬در اولویت اولشان در پذیر‬ ‫کشت زعفران قرار گرفتاه‪،‬‬ ‫تمایل بیشتری به تغییر کشت خواهند داشت‪ ،‬بناابراین یکای از راه‪-‬‬ ‫بیش از دیگران نسابت باه تغییار کشات از خاود تمایال نشاان‬ ‫راهحلهایی‪ ،‬در ذهت افزایش درآمد کشاورزی بهارهبارداران اسات‪.‬‬ ‫تمایل به تغییر کشت شود‪ ،‬اما در بعضای از منااطق‪ ،‬در صاورتی‬ ‫کارهایی که باعح افازایش پاذیر‬ ‫تغییار کشات مایشاود‪ ،‬ارائاه‬ ‫داده اند‪ .‬البته هرچند ممکن است معضل کم آبی‪ ،‬باعاح افازایش‬ ‫کشش محاسبه شده برای متغیر میازان درآماد کشااورزی نشاان‬ ‫که این معضل کم آبی به معضل بیآبی تبادیل شاود‪ ،‬مایتواناد‬ ‫کشت زعفران را ‪ 0/0‬درصد افزایش میدهد‪ .‬سومین متغیر ماورد‬ ‫طوری که ممکن است‪ ،‬اص ً کشتی وذود نداشاته باشاد کاه در‬ ‫می دهد که افزایش یک درصدی ایان متغیار‪ ،‬احتمااز پاذیر‬ ‫نقش بسیار مخربی در فعالیتهاای کشااورزی داشاته باشاد باه‬ ‫بررسی‪ ،‬متغیر بار تکفل است که بیانگر تعداد افراد تحات تکفال‬ ‫مورد تغییر آن به کشت ذایگزین بحاح کارد‪ .‬کشاش محاسابه‬ ‫حاصل از تخمین‪ ،‬نشان دهنده تأثیر منفی و معنایدار (در ساطح‬ ‫می دهد که افزایش یک درصدی ایان متغیار‪ ،‬احتمااز پاذیر‬ ‫نهایی این متغیر‪ ،‬برابر ‪ -3/3‬بوده کاه بیاانگر کااهش احتمااز‬ ‫پنجم‪ ،‬متغیر تغییرکشت بر اساس اولویت توصیه سایر کشااورزان‬ ‫سرپرست خانوار بوده و به صورت کمی بیان شاده اسات‪ .‬نتاایج‬ ‫اطمینان ‪ )% 10‬این متغیر‪ ،‬در پذیر‬ ‫شده برای متغیر تغییر کشت بر اسااس اولویات کامآبای نشاان‬ ‫کشت زعفاران اسات‪ .‬اثار‬ ‫کشت زعفران را ‪ 8/0‬درصد افزایش میدهد‪ .‬و در نهایت متغیر‬ ‫پذیر‬ ‫کشت زعفران درمیان بهرهبرداران کشاورزی‪ ،‬با افازایش‬ ‫اساات و مربااوط بااه کسااانی اساات کااه اولویاات اولشااان باارای‬ ‫پذیر‬ ‫کشت زعفران به میزان ‪ %3/3‬کااهش خواهاد یافات‪.‬‬ ‫بار تکفل است‪ .‬به عبارتی با افزایش هر یاک واحاد باار تکفال‪،‬‬ ‫تغییرکشت‪ ،‬توصیه سایر زعفران کاران بوده است‪ .‬نتایج حاصل از‬ ‫این کاهش نشان داده که با افزایش بار تکفل‪ ،‬درآمد کشااورزی‪،‬‬ ‫تغییر کشت به زعفران بوده اسات‪.‬‬ ‫به نسبت بیشتری صرف مخارج زندگی شده و بنیه مالی کشاورز‬ ‫را ذهت تغییر کشت‪ ،‬کاهش خواهد داد‪ .‬بنابراین باا کااهش باار‬ ‫پژوهش‪ ،‬نشاندهنده تأثیر مثبت و معنیدار ( در ساطح اطمیناان‬ ‫‪ )% 10‬این متغیر‪ ،‬در پذیر‬ ‫اثر نهایی این متغیر برابر ‪ /‬است که بیاانگر افازایش احتمااز‬ ‫پذیر‬ ‫تغییر کشت‪ ،‬با توذه به اولویت توصیه ساایر کشااورزان‬ ‫تکفل سرپرست خانواده‪ ،‬از طریق ایجاد مشااغل درآمادزا بارای‬ ‫بوده است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬به احتماز ‪ ،% /‬افرادی که اولویات‬ ‫افزایش داد‪ .‬کشش محاسبه شده بارای متغیار باار تکفال نشاان‬ ‫بوده‪ ،‬نسبت به تغییر کشت‪ ،‬بیشتر از دیگران از خود تمایل نشان‬ ‫سایر اعضای خانواده‪ ،‬میتوان درصد پذیر‬ ‫کشات ماوردنظر را‬ ‫می دهد که افزایش یک درصدی ایان متغیار‪ ،‬احتمااز پاذیر‬ ‫کشت زعفران را ‪ /1‬درصد کاهش میدهاد‪ .‬چهاارمین متغیار‪،‬‬ ‫اولشان در پذیر‬ ‫کشت زعفران‪ ،‬توصایه ساایر زعفاران کااران‬ ‫داده اند‪ ،‬بنابراین کشااورزان یاک منطقاه مای توانناد بهتارین و‬ ‫‪042‬‬ ‫نشریه زراعت و فناوری زعفران‪ ،‬جلد ‪ ،8‬شماره‪ ،1‬بهار ‪1911‬‬ ‫تأثیرگذارترین مروذان یک طارح کشااورزی باشاند چاون هام‬ ‫متغیرهای ورودی‪ ،‬پنج متغیر میازان تحصای ت‪ ،‬میازان درآماد‬ ‫عملی در اذرای طرح محسوی خواهند شد‪ .‬کشش محاسبه شده‬ ‫کشت بر اساس اولویت توصیه سایر کشااورزان کاه دارای تاأثیر‬ ‫تجربه کافی در زمینه طرح موردنظر را دارند و هام یاک نموناه‬ ‫برای متغیر تغییرکشت بر اساس اولویت توصیه سایر کشااورزان‬ ‫کشاورزی‪ ،‬بار تکفل‪ ،‬تغییرکشت بر اساس اولویت کمآبی و تغییر‬ ‫معنیداری بر مدز بودند‪ ،‬شناسایی شدند‪ .‬سپس دو مدز تذیات‬ ‫نشان می دهد که افازایش یاک درصادی ایان متغیار‪ ،‬احتمااز‬ ‫و پروبیت مورد مقایسه قرار گرفتند و در نهایت مدز پروبیت باه‬ ‫به میازان اثار هار یاک از متغیرهاا در مادز ماوردنظر‪ ،‬متغیار‬ ‫میزان تحصی ت‪ ،‬میزان درآمد کشاورزی‪ ،‬تغییر کشت بر اسااس‬ ‫پذیر‬ ‫کشت زعفران را ‪ 0/1‬درصد افزایش میدهد‪ .‬باا توذاه‬ ‫عنوان مدز مناسب برگزیده شد‪ .‬از بین این متغیرها‪ ،‬متغیرهاای‬ ‫تغییرکشت بر اساس اولویت کم آبی‪ ،‬با بیشترین اثر نهایی مثبت‪،‬‬ ‫اولویت کم آبی و تغییر کشات بار اسااس اولویات توصایه ساایر‬ ‫مؤثرترین و مهمترین متغیر و متغیر میزان تحصی ت با کمترین‬ ‫کشاورزان‪ ،‬تأثیر مثبت و متغیر بار تکفال تاأثیر منفای بار مادز‬ ‫مقایسااه نتااایج حاصاال از ایاان پااژوهش‪ ،‬بااا نتااایج حاصاال از‬ ‫و نتیجه حاصل‪ ،‬نشان دهناده معنای داری تماامی متغیرهاا باود‪.‬‬ ‫پژوهشهای مطرح شده در قسمت مرور منابع نشاان مایدهاد‪،‬‬ ‫تحلیل مدز از نظر شیب ضرایب نشان میدهد متغیر تغییرکشت‬ ‫پژوهش های انجام شده‪ ،‬بیشترین وذه اشتراک را با عوامل مؤثر‬ ‫مهمترین متغیر و متغیر میزان تحصی ت با کمتارین اثار نهاایی‬ ‫اثر نهایی مثبت ‪،‬کم تأثیرترین وکماهمیت ترین متغیر بوده است‪.‬‬ ‫عااواملی چااون درآمااد‪ ،‬سااطح تحصاای ت‪ ،‬آبیاااری و تاارویج در‬ ‫بار پاذیر‬ ‫کشات زعفاران (میازان درآماد کشااورزی‪ ،‬میاازان‬ ‫تحصی ت‪ ،‬تغییر کشت بر اساس اولویت کمآبی و تغییر کشت بر‬ ‫داشتند‪ .‬در ادامه معنیداری متغیرها توسط آزمون والد بررسی شد‬ ‫بر اساس اولویت کمآبی‪ ،‬با بیشترین اثر نهایی مثبت‪ ،‬مؤثرترین و‬ ‫مثبت‪ ،‬کم تأثیرترین وکماهمیتترین متغیر بوده است‪.‬‬ ‫بر اسااس نتاایج ایان تحقیاق و تحلیالهاای انجاام شاده‪،‬‬ ‫اساس اولویت توصیه سایر کشاورزان) داشتهاند‪.‬‬ ‫پیشنهادات زیر ارائه میگردد‪:‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫ذملاه اذارای طاارحهاای آبیاااری ناوین‪ ،‬تغییاار الگاوی کشاات‬ ‫از ذمله راهکارهایی که در ذهت رفع مشاکل کامآبای ارائاه‬ ‫شده‪ ،‬می توان ذاایگزینی کشات را ناام بارد‪ .‬زعفاران از ذملاه‬ ‫محصوتتی اسات کاه مایتاوان آن را باه عناوان یاک کشات‬ ‫ذااایگزین معرفاای کاارد‪ .‬یکاای از مناااطقی کااه بحااران کاام‪-‬‬ ‫آبی‪،‬کشاورزان آن را به سوی این ذاایگزینی کشات ساوق داده‪،‬‬ ‫دشتخاک است‪ .‬در این تحقیق که به شیوه پیمایشی و باه رو‬ ‫نمونه گیری تصادفی صورت گرفته‪ ،‬به کماک روشاهای اقتصااد‬ ‫سنجی‪ ،‬به بررسی عوامل ماؤثر بار پاذیر‬ ‫کشات زعفاران در‬ ‫دشتخاک‪ ،‬پرداخته شده است‪ .‬در ایان تحقیاق‪ ،‬ابتادا متغیرهاای‬ ‫احتمالی بسیاری شناسایی و وارد مدز گردیاد کاه از میاان ایان‬ ‫‪ -‬به منظور برون رفت از بحران کمآبی‪ ،‬یکسری راهکار از‬ ‫محصااوتت پاارآی بااه کاامآی‪ ،‬هوشمندسااازی چاههااای آی‬ ‫کشاورزی ‪ ،‬تقلیل آبدهی چاههای مجاز و مهر و ماوم چااههاای‬ ‫غیر مجاز و پرداخت تسهی ت کمبهره به زعفرانکااران‪ ،‬توساط‬ ‫اداره آی و با همکاری ذهاد کشاورزی و باناک کشااورزی ارائاه‬ ‫شده است‪ .‬با توذه به اینکه مسئله کم آبی مهمترین عامل ماؤثر‬ ‫بر پذیر‬ ‫کشت زعفران در دشتخاک میباشد‪ ،‬این راهکارهاا باا‬ ‫تغییراتی می توانناد در راساتای بهیناهساازی ذاایگزینی کشات‬ ‫زعفران به کار گرفته شوند‪ .‬به عنوان مثااز مایتاوان‪ ،‬خاامو‬ ‫کردن موتور پمپ چاههای کشاورزی در فصل بهار و تابساتان را‬ ‫نام برد‪.‬‬ 041 ‫بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش کشت زعفران مطالعه موردی دهستان دشتخاک در استان کرمان‬ ‫عوامل مؤثر بر مهاذرت روستائیان این مناطق مورد بررسی قارار‬ .‫گیرد‬ ‫تعارض منافع‬ ‫نویسندگان اع م می کنند که هید نوع تعارض منافعی وذود‬ .‫ندارد‬ References Aghapour Sabbaghi, M. 2013. Effective factors on acceptance of social water community (Casestudy: Gotvand’s irrigation and drainnage network land). Agricultural Economic and Development 79 (20): 67-88. Alapar, M., Lucila, A., and Ehui, S. K. 2004. Factors affecting adoption of dual-purpose forages in the Philippine uplands. Agricultural Systems 81 (2): 95-114. Amirteimori, S., and Amirteimori, S. 2013. Sustainable exploitation of Rafsanjan underground water resources: Time series prediction approach. First National Conference on Sustainable Management of Soil and Environment Resources, Shahid Bahonar University of Kerman, Iran, 10-11 September 2013. (In Persian). Azadi, H., Soliemanian, Kh., Mazloom Aliabadi, A., Kabirian, H., and Khorashadi Zadeh, Gh. 2006. The determinants of increasing the area under rapeseed cultivation in Khorasan Razavi province: Content analysis. Jahad 277: 26-47. (In Persian). Azar, A., and Momeny, M. 2012. Statistics and Its Application in Management (Volume 2): Statistics Analysis. Organization for the Study and Compilation of Human Sciences Books of Universities (SMT), Tehran. Ghimiri, R., Wen-chi, H., and Shrestha, R.B. 2015. Factors affecting adoption of improved rice varieties among rural farm households in ‫ تحقیقاتی در زمیناه‬،‫ پیشنهاد می گردد در مطالعات بعدی‬- ‫کشتهای ذایگزین دیگاری مانناد گال‬ ‫عوامل مؤثر بر پذیر‬ .‫ صورت گیرد‬،‫محمدی و زرشک‬ ‫یکی دیگر از پژوهش هایی که در منطقه دشتخاک انجاام‬- ‫ بررسی وضعیت روستاهای خشک و‬،‫آن ضروری به نظر می رسد‬ ،‫ بناابراین بهتار اسات درتحقیقاات بعادی‬،‫خالی از سکنه اسات‬ Central Nepal. Rice Science 22 (1): 35-43. Gujarati, D.N. 2012. Basic Econometrics (Volume 2). Translated by Abrishami, H. Tehran University Publishing, Iran. p. 708-713 Homayoonifar, M., and Malekdar, M. 2005. Effective factors on the development of rapeseed cultivars in Mazandaran province. Journal of Sustainable Growth and Development Research 5 (4): 113-122. (In Persian). Jamal, K., Kamarulzaman, N.H., Abdullah, A.M., Ismail, M., and Hashim, M. 2014. Adoption of fragrant rice farming: The case of paddy farmers in the East Coast Malaysia. UMK Procedia 1: 8 – 17. Mariano, M., Jim, V.R., and Fleming, E. 2012. Factors influencing farmers’ adoption of modern rice technologies and good management practices in the Philippines. Agricultural Systems 110: 41 – 53. Pakravan, M., Mehrabi Bashrabadi, H., Gilanpoor, O., and Esmaeili, F. 2011. Investigation of Iranian pistachio export status using relative advantage and commercial mapping. Agricultural Economics and Development 19 (76): 1-26. (In Persian). Poortaheri, M., Roknadin Eftekhari, A., and Savadi Malidareh, A. 2013. Socio-economic consequences of changing the pattern of cultivation and its role in rural development Case Study: Changing rice cultivation pattern to citrus in Balatajan Village, Mazandaran 1911 ‫ بهار‬،1‫ شماره‬،8 ‫ جلد‬،‫نشریه زراعت و فناوری زعفران‬ Province. Geography and Development 12 (35): 217-232. (In Persian). Souri, A. 2013. Econometrics. Volume 1 and 2 with Application Eviews8 and stata12. Cultural Science Publishing, Iran. p. 685-853 Salehi, L., Zarifian, Sh., and Rezvanfar, A. 2009. 044 Analysis of kiwi farmers viewpoints of West of Mazandaran province on the factors influencing the change in cultivation of rice and citrus cultivars to Kiwi. Agriculture and Natural Resources 16 (1): 34-43. (In Persian). Saffron Agronomy & Technology Vol. 8, No. 1, Spring 2020, P. 131-144 9 Investigating Factors Affecting Saffron Cultivation: a Case Study of the Dashtkhak Village in the Kerman Province Mojdeh Poorkhaleghi Chatroodi1, Hossein Mehrabi Bashrabadi2*and Elham Khajepoor3 Submitted: 15 December 2018 Accepted: 23 June 2019 Poorkhaleghi Chatroodi, M., Mehrabi Bashrabadi, H., and Khajepoor, E. 2020. Investigating Factors Affecting Saffron Cultivation: a Case Study of the Dashtkhak Village in the Kerman Province. Saffron Agronomy & Technology, 8(1): 131-144. Abstract One of the alternative crops in the Kerman province is saffron. This study is aimed at investigating factors affecting Saffron cultivation in the Dashtkhak village during 2016. This is a practical and descriptiveinferential study. A questionnaire was randomly distributed among 164 people and the reliability and validity of the gathered data were evaluated using Cronbach's α (0.76). Among logit and probit models, probit model was chosen based on the statistical results of Akaike and Bayesian-Schwarts criteria. The results of the study show that factors such as education, agronomic income, drought level-based crop replacement and replacement of crop based on the recommendation of other farmers have positive effects on farmers’ acceptance while dependency on ratio factor has a negative effect on accepting any kind of alternation in crop cultivation. Since water scarcity is one of the most important factors influencing the acceptance level of crop replacement, all of the strategies designed for dealing with water crisis should aim for optimal management of groundwater aquifers. It is hoped that in the future, Dashtkhak rural district will become a useful and effective cultivating change model for other parts of the Kerman Province, which are facing water scarcity issues in their agricultural industrial development. Keywords: crop replacement, alternative crop, water scarcity, probit model, logic model 1 - MSc. Faculty of Agricultural, Department of Agricultural, Shahid Bahonar University of Kerman 2 - Professor, Faculty of Agricultural Economics, Department of Agricultural, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran. 3 - Associate Professor, Faculty of Agricultural Economics, Department of Agricultural, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran (*- Corresponding author. Email: hmehrabi@uk.ac.ir) DOI: 10.22048/jsat.2019.161331.1330