Liberalizmden Sonra - Immanuel Wallerstein

Özet Wallerstein kapitalist dünya sistemini ve bu sistemin kurulmasına hizmet eden sosyal bilimleri sorgulayan çağdaş teorisyenlerdendir. Kapitalist sistemin önümüzdeki elli sene içinde yeni bir sisteme doğru evrileceğini öngören Wallerstein mevcut bilimsel paradigmayla istenir istikamette bir değişim yapılamayacağını, dolayısıyla bilgi yapılarının da değişmesi gerektiğini ileri sürmekte-dir. Sosyal bilimler arasındaki ayırımların kalktığı ve gerektiğinde değer yargılarının da işin içine katıldığı çok yönlü bir bilimsel etkinlik taraftarıdır. Wallerstein'ın bu düşünceleri bu gün için sa-dece bir öngörüden ibaret olmasına rağmen, yine de modern bilimsel söylemin sorgulanmasına ve disiplinler arası ve karşılaştırmalı araştırmaların yaygınlık kazanmasına hizmet etmektedir. Anahtar Kelimeler: Immanuel Wallerstein, kapitalist dünya sistemi, sosyal bilimler, dünya sistem analizi Abstract Wallerstein is a contemporary theorist who questions the capitalist world-system and the social sciences that serve the establishment of the capitalist system. Foreseeing that the capitalist system will evolve into a new system within the next fifty years, Wallerstein thinks that the prevailing scientific paradigm cannot bring a desired change, so according to him the scientific structures should also be changed for the sake of the establishment of a new system. He advocates the abolishment of the differentiations between the social sciences; and he also recommends a multi-directional scientific activity open to value judgments where necessary. Despite the fact that these arguments are just a foreseeing for the time being, Wallerstein's opinions help question the modern scientific discourse and serve the prevalence of inter-disciplinary and comparative studies .

Immanuel Walllerstein: Bir Düşünce İnsanı, 2019

Praksis, 2008

2004

Immanuel Wallerstein, dunya-sistem analizi temelinde gelistirdigi tezleriyle dunyayi alisilagelmis anlama ve algilama birimlerimizi farkilastiran onde gelen sosyal bilimcilerden biridir. Bu makalenin amaci, Wallerstein'in temel tezlerinin kisaca aciklanmasindan oteye gitmemektedir. Bu cercevede ilk bolumde dunya-sistem analizi ve Wallerstein'in sosyal bilim anlayisi ele alinmakta, ikinci bolumde modern dunya-sistemi incelenmektedir. Wallerstein'a gore modern dunya-sistemi bir kapitalist uunya-ekonomidir. Bu nedenle ikinci bolum dahilinde Wallerstein'in kapitalizm ve jeokultur anlayisi ile sinif, irk, ulusal ve etnik kimlik hakkindaki goruslerine de deginilecektir.

SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2018

Sosyolog, siyaset bilimci, iktisatçı, sosyal tarihçi ve tarihsel sosyal bilimci, Immanuel Wallerstein'i takdim etmede başvurulan sıfatlardan birkaçıdır. Bu sıfatlar arasında Wallerstein'in kendisi için en uygun gördüğü " tarihsel sosyal bilimci " dir. Entelektüel gelişimindeki sosyoloji formasyonuna rağmen kendisini tarihsel sosyal bilimci olarak tanımlamasında dayanağı, 1974'te ilk cildi yayınlanan Modern Dünya-Sistem'i çalışmasıdır. Modern çağın klasiği olan bu çalışmasında 16. yüzyıldan itibaren Batı uygarlığının genişlemesinin öyküsünü anlatmakla kalmaz, aynı zamanda modern sosyal bilimlere ilişkin 19. yüzyıla özgü kategorileştirmelere de karşı durarak, toplumsal değişimi analiz etmek için yeni bir perspektif önerir. Dünya-sistem analizi olarak adlandırılan analiziyle artık literatürde tarihsel sosyolojinin temsilcilerinden biridir. Wallerstein'in ilgilerine ve mesleğine dair bu tanımlama, ABD'nin toplumsal dönüşümünü de içeren bir süreçte yapılır. Bu süreçte özellikle tarihle kurduğu ilişki neticesinde sosyoloji anlayışı yeni bir form kazanmış ve sonraki yıllarda yaptığı çalışmalarını belirlemiştir. Amerikan sosyoloji geleneği içinde yetişmiş birisi olarak Wallerstein'in nasıl ve hangi koşullar altında tarihsel analize yöneldiği ve bunun Amerikan sosyolojisindeki karşılığı bu yazının konusudur. Immanuel Wallerstein, a Historical Social Scientist Sociologist, political scientist, economist, social historian and historical social scientist are some of the titles that are used to introduce Immanuel Wallerstein. Among these titles, the one that Wallerstein favors the most is “historical social scientist”. The reason he describes himself as a historical social scientist in spite of the formation of sociology in his intellectual development is his work of Modern World-System with the first volume published in 1974. In this work of his which is a classic of the modern age, he not only tells the story of the Western Civilization's expansion since the 16th century, but he also suggests a new perspective to analyze social change by opposing the categorizations related to modern social sciences peculiar to the 19th century. With his analysis named world-system analysis, he is now one of the representatives of historical sociology in the related literature. This description in regard to Wallerstein’s fields of interest and profession was made in a period which includes the social transformation in the USA. In this period, his comprehension of sociology took a new form, especially as a result of the way he related his work to history, and determined the contents of his works in the coming years. In this regard, the way and the conditions under which Wallerstein, as a scholar educated in the American tradition of sociology, inclined to historical analysis and the significance of this inclination in American sociology is the subject matter of this article. Keywords: Immanuel Wallerstein, Modern World-System, Historical Sociology, American Sociology, WorldSystem Analysis.

2022

Wallerstein, hukukun egemenliğini Aristoteles’in Üçüncü Halin İmkansızlığına dayandırdığını söyler. Buna göre devletin birden fazla yargı gücü olamaz. Fakat günümüzde üçüncü halin imkansızlığı bulanık mantık ve kuantum fiziğiyle aşıldığını göz önünde bulundurursak aynı topraklar üzerinde birden fazla yargı gücünün olabileceğini söyleyebiliriz. Kleros gibi devletsiz ve merkeziyetsiz hukuk sistemlerini belirli topraklar üzerinde kapitalistlerin hukuk sistemi yerine inşa edebiliriz. Sadece Kleros değil birden fazla merkeziyetsiz hukuk sistemi kurabiliriz. Hukuk böylece tekrar özüne dönerek halkın çıkarlarını savunacak hale gelebilir. Eğer Kleros gibi hukuk sistemleri egemen olmazsa insanların verilerini satarak demokrasiye darbe vuran Mark Zuckerberg gibi suçlular kapitalist hukuk sisteminde ceza almadan hayatlarına devam eder.

2011

Sosyal bilimlerin kurulus mantigi ve izledigi metodolojiye iliskin tartismalar, XX. yuzyilin son ceyreginde bircok sosyal bilimcinin gundemini mesgul etmistir. Genelde sosyal bilimlerin ozelde ise sosyoloji disiplininin gundeminde hala devam etmekte olan bu tartismalar neticesinde, yeni bir paradigmanin gerekliligi ortaya cikmistir. Avangart sosyal bilimcilerden bir olan Wallerstein de, modern sosyal bilimlerin kurulus ve kurumsal tarihinin Avrupa-merkezci yonune isaret ederek, bu baglamda sekillenen sosyal bilimlerin sorunlu kimligini bircok eserinde tartismaya acmistir. Wallerstein, yaptigi degerlendirmeler sonucunda yeni bir paradigmanin gerekliligine isaret etmis fakat soz konusu paradigmanin ne olduguna yonelik cevabin verilebilmesi icin zamana ihtiyac oldugunu belirtmistir. Bu makalede, Wallerstein'in modern sosyal bilimlerin tarihsel kurulusuna ve gunumuzde sosyal bilimlere yonelik itirazlar baglamindaki degerlendirmelerini ele alacagiz.